PLEEGOUDERS GEVRAAGD
NIEUWE DIRECTEUREN BIJ DE TROS EN EO
In tv-documentaire op tweede kerstdag
Veel muziekvreugde op kerstconcert
HILVERSUM De twee Jongste
omroepen binnen het Nederlandse
omroepbestel, de TROS en de
een nieuwe man aan het roer ge
kregen. Op 1 Januari begint bij de
Evangelische Omroep, heibben
TROS de heer L. J. Leemans (39
jaar) aJs directeur. Hij is sinds
september bezig zich in zijn nieu
we functie te oriënteren. Per 1 no
vember Jl. is bij de Evangelische
Omroep de uit Lisse afkomstige
drs. L. P. Dorenbos (34 Jaar) als
directeur begonnen. Ook binnen het
Nederlandse bestel hebben de jong
ste omroepen hiermee ook de Jong
ste directeuren gekregen.
Er zijn meer overeenkomsten. Bij
de TROS gaat de heer Leemans de
heer J. Landré vervangen die van
af het begin, in 1966, de TROS ge
leid heeft. De heer Landré heeft de
pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
De man die verantwoordelijk is ge
weest voor de spectaculaire groei
van de TROS, in zeven Jaar van
aspirant omroep naar een forse A-
omroep, blijft wel de TROS dienen
ln een bestuursfunctie. Volgens een
woordvoerder van de TROS bete
kent deze directeurswisseling niet
dat deze omroep hierdoor een an
der gezicht zal krijgen "Het karak
ter van de programma's zal niet
teranderen", aldus deze woordvoer
der.
De TROS stijgt nog steeds in le
denaantal. Toen de TROS in no
vember 1973 een aanvrage indiende
om A-omroep te worden had men
een ledenaantal van 487.000. Bij
de jaarwisseling 1973—1974 was dit
gestegen tot 00.000. Sinds het ver
krijgen van A-omroeplidmaatschap
heeft men geen bijzondere leden
werfacties meer ondernemen. Des
ondanks is het aantal leden blijven
stijgen. Nu, december 1974, ligt het
ledenaantal van de rond de 600.000.
Ook bij de Evangelische Oroep
is men overgeschakeld van oudere
naar een jongeman. Hier was de
wisseling neg opmerkelijker. De
Evangelische Omroep had in de
heer IJ. Jacobs (74 Jaar) de oudste
directeur van alle omroepen. In de
heer Dorenbos heeft men de Jongste
bmnen het omroepbestel gevonden.
Het blijft niet bij deze overeen
komst. Ook de heer Jacobs gaat
naar het bestuur van de Evangeli
sche Omroep, een functie die hij
overigens ook al tijdens t aspirant-
omroep bestaan van de EO vervul
de. Verder zal hij zich drie dagen
per week bezig gaan houden met de
redactie van Visie, het omroepblad
van de Evangelische Omroep.
Hier houdt wel de overeenkomst
met de TROS op. De Evangelische
Omroep kent niet dezelfde snelle
groei als de TROS. Het ledental
blijft al twee Jaar lang constant.
December 1974 is het ledenaantal
gelijk (40.000) aan dat in decem
ber 1973. Wel valt, volgens Feike ter
Velde, perschef van de EO, een dui
delijke wisseling in de opbouw van
het ledenbestand te constateren.
Het aantal tien-gulden-leden, le
den in de zin van de omroepwet die
wel contributie betalen maar geen
abonnement op het programmablad
hebben, loopt terug. Dit soort leden
was in het bijzonder bij de Evange
lische Omroep dik gezaaid. Vele le
den hadden een dubbel omroeplid
maatschap. Daarentegen neemt het
aantal led-en-abonnees tce. De ver
houding is volgens de EO op het
moment zo*n 67.000 programmablad
abonnee's tegen een 73.000 tien-gul
den-leden.
De Evangelische Omroep komt
Dog een 110.000 leden tekort om B-
omroep te kunnen worden. De om
roepwet schrijft 250.000 leden voor.
Men heeft wel belangstelling voor t
B-omroepschap maar over
weegt. volgens een EO woordvoer
der. toch geen grootscheepse leden-
verfacties. Men heeft meer de
hoop gesteld op een "gestage groei".
Een B-omroep zou de Evangeli
sche Omroep, aldus Feike ter Vel-
L. P. Dorenbos
de, ook wel voor problemen stellen, de Evangelische Omroep grote moei- L. J. Leemans
De zendtijduitbreiding zou tot een te bij de aankoop van programma's land zulke programma'
grotere eigen produktie moeten lei- in de amusementssector. "Het is die voldoen aan oi
den. Vooral op televisiegebied heeft bijna onmogelijk om in het buiten- dus Feike ter Velde.
Fons van Westerloo wordt stil wanneer hij in het Ciné-cen-
trum in Hilversum naar de filmbeelden van de negenjarige
Herman kijkt. Fons had hem zo willen inpakken en meenemen.
Niet alleen Herman, maar ook Frans, Bertje en Carla zijn de
hoofdpersonen in "En Duizend Anderen". Deze documentaire,
samengesteld door Televizier-Magazineredacteur Van Wester-
1 loo (28), wordt donderdag (tweede kerstdag) om 22.30 uur
via Nederland II uitgezonden. De vier kinderen staan symbool
voor de duizend kinderen die op het ogenblik in tehuizen ver
blijven in de hoop pleegouders te vinden.
Van Westerloo wil hen daarbij
helpen. Maanden is hij bezig
geweest met het zoeken naar de
meest acceptabele wijze waarop dat
via tv kan gebeuren .Hierbij sterk
rekening houdend met de Neder
landse instanties die zich inzetten
voor zo'n 11.000 kinderen in
kindertehuizen. Maar ook met de
wetenschap voor ogen dat de
Nederlandse tv-kljker en de vijf
pleeggezinnencentrales weinig ge
diend zijn met een aanpak zoals
Amerika en sinds kort ook Engeland
die op het scherm kennen.
Amerikaans presentator Ben Hunter
„verkoopt" namelijk al zes Jaar lang
ln een wekelijks terugkerend tv-pro-
gramma probleemkinderen. Hij ver
telt aan het begin van de uitzending
de moeilijkheden van de kinderen
en maakt vervolgens een babbel met
Hen. Hij besluit zijn uitzendingen
meestal in de stijl van: .Hoort u
wel. Eddy kan goed leren, is gek op
sport en dieren. Kortom een ideaal
kind, dat binnen enkele maanden
van u kan zijn
Het helpt en het hielp ook in
Engeland, waar Hunter zijn metho
des introduceerde. Meer dan 2000
Britten stelden zich kandidaat voor
de verzorging van een van de vier
op het scherm gepresenteerde
kinderen. In Britse tehuizen zijn
ruim 95.000 kinderen ondergebracht.
Toch kreeg het programma, door
Granada TV gebracht, veel kritiek
te verduren. Vooral de Britse pers
reageerde - de dag na de uitzending
vrij negatief. Men sprak over
koppelverkoop, kinderveiling e.d.
Hunter bracht Fons van Westerloo
echter op het idee, dat het ook
anders kan. Uit de fouten van
Granada TV trok Van Westerloo
lering. Het programma was namelijk
ln veertien dagen opgezet. Te kort,
want met de reacties wist men in
Engeland geen raad. In Nederland
zal dat niet gebeuren. Men is niet
over een nacht ijs gegaan.
Van Westerloo: „Met lood in mijn
schoenen heb ik me destijds tot de
pleeggezinnencentrales gewend. Ik
dacht: dat doen ze nooit. Het werd
praten, praten en nog eens praten.
Alle argumenten tegen werden door
deskundigen opgesomd. Wat voor
invloed zou zo'n programma hebben
op de kinderen? Werken de tehuizen
mee? Daar tegenover stond dan
weer de vraag: ..Moet Je niets doen
en de kinderen laten zitten?".
Teslotte zijn er 100 echt urgente
gevallen. Kinderen, die koste wat
kost in een pleeggezin moeten
worden opgenomen, anders lopen ze
stuk".
.Advertenties in dagbladen halen
nog steeds weinig tot niets uit. Ik
ben ervan overtuigd, dat Je via een
tv-programma veel mensen bereikt
die het best zouden willen en
kunnen, maar tot nog toe niet uit
de grauwe massa naar boven
kwamen. Je krijgt dan natuurlijk
een ander soort pleegouders. Met
een groter aanbod blijft het
gemakkelijker kiezen. Nu zijn er zo'n
2500 aanvragen per Jaar. waar
uiteindelijk 500 pleegouders van
overblijven".
Overigens staat het ook mensen die
samenwonen of alleenstaanden vrij
om te reageren op de tv-oproep.
Elke reactie wordt serieus behan
deld.
Fons van Westerloo kreeg het
ja-woord. Belangrijke punten ter
overweging: de meest urgente
gevallen zijn de kinderen boven de
zeven en acht Jaar, want het ergste
wat een tehuiskind kan overkomen
is met zijn achtste nog in een
kindertehuis te zitten. Ook van
adoptie kan geen sprake zijn, omdat
de echte ouders op de achtergrond
vaak een rol meespelen.
„En Duizend Anderen" is daarom
geen sentimenteel publiekstrekkertje
geworden: kinderen worden niet
„aangeprezen" en niet mooier of
makkelijker gemaakt dan ze zijn; de
in de documentaire verwerkte
informatie is nuchter en ter zake
doende.
De veertig minuten durende film
met camerawerk van Dick Kool is
voor het grootste gedeelte opgeno
men in het crisiscentrum „De Sluis"
van de stichting Therapeutische
Gezinsverpleging in Groningen. Hier
is een centrum opgericht voor
kinderen die vastgelopen zijn in de
pleeggezinnen. Het is de moeilijkste
categorie, die weer rijp moet worden
gemaakt voor een nieuwe gezinssi
tuatie.
.Frans, Herman, Bertje en Carla, de
vier uit de film, worden hier
verzorgd. Zij hebben zware klappen
moeten verwerken en reageren
daardoor soms anders dan hun
leeftijdgenootjes.
Fons van Westerloo: „Het zijn
populair gezegd kinderen, die Je aan
de straatstenen niet kwijtraakt".
En toch moeten er ook voor hen en
die duizend anderen pleegouders
worden gevonden. Mensen zoals de
Uw vrouw
is ons heel wat waard
familie Mulder, in de documentaire
aan het woord. Zij vertelt over de
aanpassingsmoeilijkheden, die voor
beide partijen gelden.
De vrouw: „In het begin kwam Alex
alleen op woensdag- en/of zaterdag
middag. Dan zou Je zo'n kind gelijk
bij Je willen houden. Is hij er
eenmaal dag en nacht, dan pas
besef je de problemen. Hij plaste en
poepte in zijn bed..."
„En Duizend Anderen" zal erg veel
reacties oproepen. Niet alleen van
eventuele pleegouders in spe. maar
ook van mensen die door het
aanpakken van deze problematiek in
deze kerstdagen nog meer met hun
eigen problemen gaan worstelen. De
reacties kan men direct na de
uitzending kwijt bij de Pleeggezin
nencentrales en de Stichting Corre
latie, die donderdagavond telefo
nisch bereikbaar zijn. Ook is er een
postbusnummer geopend (Postbus
5511, Amsterdam). Fons van Wester-
tloo had echter graag „live" enige
reacties op de film gehad. Dat bleek
technisch niet haalbaar.
,.En Duizend Anderen" kent nu een
sobere aanpak. Er valt geen
showelement in het programma te
bespeuren. Dit op verzoek van de bij
het programma betrokken instanties,
want de AVRO wilde de uitzending
eerst groots aanpakken. Gezien
echter de datum van uitzending
bleek dit onmogelijk. Nu nog zijn de
instanties een beetje huiverig. Men
is bang voor het „kerstkind"-effect.
Met het opvangen van reaoties zal
men het echter niet moeilijk
hebben. Er liggen uitgebreide
stencils met informatie ter verzen
ding klaar en zelfs staatssecretaris
Van Loon van Justitie is op de
hoogte gesteld van de uitzending. In
interne kring is Fons van Wester-
loo's documentaire al bekeken. Over
het resultaat is men erg enthousiast.
Fons van Westerloo: „Ik heb het
erg fijn gevonden om me in te leven
in dit langere onderwerp. En nu
maar hopen, dat uit dit experiment
iets voortvloeit. We komen er dan
zeker op terug".
RADIO
Ook uit Amerika is het idee
„Pleeggrootouders voor gehandicap
ten" overgewaaid. Fons van Wester -
loo's radiocollega Sonja van Proosdij
besteedt hier aanstaande donderdag
van 15.40 tot 16.00 uur via
Hilversum II aandacht aan onder de
titel „Toekomst voor twee". Sonja las
het boekje „Toekomst voor twee" van
drs. T. Hamer, die tijdens een
studiereis door de V.S. ontdekte hoe
men daar werkt met het liefderijk
opvangen van lichamelijk en
geestelijk gehandicapten.
De Russische dissidente dichter
verzamelaar Alexander Glaezer is
in Leningrad, waar hij naar toe was
gegaan voor een tentoonstelling van
abstracte kunst, aangehouden.
Glaezers aanhouding had zondag
plaats, toen de dichter bezoekers aan
de tentoonstelling interviewde.
In Moskou zelf was Glaezer de laat
ste weken al door de politie be
schuldigd van deviezensmokkel.
Fons van Westerloo. die de te
levisiedocumentaire "En Duizend
Anderen" maakte. De documen
taire wordt op de avond van
tweede kerstdag uitgezonden.
eHet idee werd ook hier uitgewerkt.
Momenteel zijn er in Nederland
zeventien oma's en een opa. die twee
keer per week een ochtend of een
middag op bezoek gaan bij hun
lichamelijk en/of geestelijk gehandi
capte pleegkind om met hem of
haar te praten, te wandelen en een
spelletje te doen. Dit liefderijke
werk. waarin de persoonlijke aan
dacht centraal staat, leverde al
positieve resultaten op. Niet alleen
voor de kinderen, maar ook voor de
pleeggrootouders. die erg blij zijn
om weer een doel in hun leven te
hebben. Nederland telt momenteel
meer dan 200.000 lichamelijk en/of
geestelijk gehandicapten in interna
ten. Meer pleeggrootouders zijn
daarom van harte welkom. „Toe
komst voor twee" op Tweede
Kerstdag hoopt ze te vinden.
DINSDAG 24 DECEMBER 1974
Televisie-
conwneiitaar
Na componist Hans Eisler de
pianist Arthur Rubini-tein, met zijn
88 Jaar de gelukkigste man die hij
zelf ooit ontmoet heeft, twee
uitersten in de wereld van de
muziek: de strijder tegen sociaal
onrecht en de verdediger van de
universele schoonheid. Een fascine
rend portret van een kunstenaar die
niet alleen zichzelf door en door
kent en weet te relativeren, maar
ook zijn dienende taak voor zijn
publiek.
.Als ik naar mijn vleugel loop zie ik
er uit als een begrafenis-onderne
mer bij een doodkist. Binnen vijf
minuten moeten mijn toehoorders
geïnspireerd zijn. Die laten zich
altijd door de persoonlijkheid van
de vertolking meeslepen. Ik heb drie
toegiften nodig om een slecht
concert te redden!" De eerlijke
filosofie van een concertpianist, die
tot zijn 43ste Jaar een gerenom
meerd fuifnummer op Mantmartre
was en pas daarna, eenmaal
getrouwd, een serieuze carriè
re opbouwde.
In het begin van dit door Jan
Sohraper en Christine van Roon
uitstekend vastgelegde gesprek in
Parijs onthulde Rubinstein het
geheim van zijn fabelachtige
techniek: "Mijn ouders waren niet
muzikaal, maar zij gaven mij goede
handen: mijn pink is bijna net zo
lang als de andere vingers en dat
betekent een enorm bereik".
Het is misschien wel weer eens
nodig vast te stellen dat er vrijwel
geen documentaire op niveau van
welke zuil ook wordt uitgezonden,
waaraan Jan Schraper zijn naam
niet heeft verbonden. Een van onze
beste cameramensen die in een grijs
verleden nog wel eens aan een korte
speelfilm heeft bijgedragen, maar
nu zeker rijp is voor het grote werk.
J. A FRENKüL.
Extra journaal
op zondagavond
Ingaande zondag 5 Januari zal de
NOS 'n extra journaalbulletin bren
gen. Dit wordt dan om 21.10 uur via
Nederland II in het NOS-program
ma uitgezonden. Het wekelijkse ex
tra Journaal is ln het leven geroepen
omdat de journaalredactie en de
programmaleiding vinden dat er op
zondagavond een te grote informatie-
loze periode ligt tussen het nieuws
bulletin van 19 u. en dat van aan
het eind van de avond. Het jour
naal van 19.00 uur zal na 5 Janua
ri op Nederland II vervallen.
Kijkers zijn
tevreden met
ondertiteling
HILVERSUM Een meerderheid
van de Nederlanders (64 procent) van
15 Jaar en ouder geeft de voorkeur
aan ondertiteling bij buitenlandse te
levisieprogramma's boven nasyn.
chronisatie. Dit blijkt uit een repre
sentatieve steekproef van de dienst
kijk- en luisteronderzoek van de
NOS.
Uit dit onderzoek blijkt dat 45 pro
cent van de kijkers vindt dat men
ruim voldoende tijd overhoudt om
naar het beeld te kijken. Tweeënder
tig procent vindt deze tijd Juist ge
noeg en 18 procent zegt te weinig
tijd te hebben. Dit laatste ls voorna
melijk het geval bij de oudere kij
kers. Veertig procent van hen heeft
te weinig tijd. Jongeren (15—24 Jaar)
en hoger opgeleiden (middelbaar on
derwijs) hebben er nauwelijks moei
te mee.
De voornaamste reden voor de voor
keur van ondertiteling is de grotere
oorspronkelijkheid. Ook vindt men
ondertiteling duidelijker en haalt
men als argument aan dat onderti
teling makkelijk te volgen is voor
slechthorenden.
Omdat een ongeluk in een klein hoekje zit is
van het Risico Waarde-projekt 2 van belang..
Hel is de risicoverzekering die eigenlijk elke vrouw, elke moeder
zou moeten hebben. Zodat er, bij haar onverhoopt overlijden,
»or het gezin, voor de hulp die moet komen.
Onderstaand voorbeeld laat zien hoeveel een vrouw van 25 jaar,
die f 232,50 per jaar wil betalen, E&L in levensverzekeringtermen
waard is:
f 50.000,— bij onverhoopt overlijden voor de 60-jarige leeftijd
f 9.722,- ontvangt zij volgens de prognoses - die bepaald reëel
zijn - op haar 60e jaar belastingvrij.
Elke verzekeringadviseur laat duidelijk zien hoe de cijfers in uw
geval liggen. En is niet elke vrouw de moeite van het vragen om
informatie waard? Wij dachten van wel,
LEIDEN Het kerstconcert van
K. en O. is dit Jaar het concert van
het Gewestelijk Orkest voor Zuid-
Holland geworden. Te langen les
te konden de Delftenaren onder
hun eigen dirigent. Frits Kox, hun
eigen sound laten horen, en dat nog
wel met een programma dat tot
over elven duurde.
Medewerking verleende het Ne
derlands Madrigaalkcor, Caroline
van Hemrt, Jam Schmiltz, Hilde
Broekhuysen en Albert Meilof. Het
programma voor de pauze werd om
sloten met fragmenten uit het Ora
torio de Noël van Saint Saëns. Dit
lukte niat helemaal zoals Kox zich
het gedacht moet hebben: de orga-
ui&t Jan Schmitz koos hier liever
zijn eigen weg dan op de dirigent
tc letten, zodat ongelijke inzetten
en zelfs enige toonhoogte verschui
vingen voorkwamen bij het koor.
Hoeveel beter klonken de anonyme
r.antiques de Noël! Maar de kroon
spande ongetwijfeld het herders
koor uit Berlioz" Enfance du Christ.
De plannen lagen klaar om dit
prachtige werk integraal ten geho
re te brengen in een scenische uit
voering, maar het geld ontbreekt,
en men vreest dat een concertuit
voering te weinig publiek zou trek
ken in dat laatste geloof ik absoluut
niet: indien het gehele oratorium
ep een zo hoog peil zou worden
vertolkt als d!it fragment, zou elke
Uit bovenstaande kan al tussen
dr regels door worden gelezen, dat
het orkest gisteravond in de volle
Stadsgehoorzaal goed op dreef was.
Zowel het uithoud ings- als het
uitvoeringsvermogen van de musi
ci was boven alle lof verheven.
Jan Schmitz kon weinig goed doen:
het orgelconcert van Brixi werd 'n
slepende kwestie, en zelfs in het
adagio maakte hij nog menige ver
gissing. Nog twee concerten: Vival
di's L'estro armonico nr. 11, met de
vioolsolisten Pleun van der Lin
den en Stella Massey en de cellist
Carlos Cardinaal, die zich ten op
zichte van vorige week zondag zich
vcllellg revanceerde; verder Cima-
rosa's concert voor twee fluiten,
waarin Hilde Broekhuysen en Al-
bert Meilof zich eikaars tegen po
len betoonden. Hoewel beiden op
mij geen diepe indruk achterlieten,
had ik een lichte voorkeur voor
Meilof wegens zijn warme toon. die
echter wat werd ontsierd door te-
vee' valse lucht.
Rest nog het aandeel van Caroli
ne van Hemert, aangekondigd als
alt-mezzo. Vermoedelijk wordt hier
bedoeld, dat haar toonomvang Ibgit
tussen de hoogste toon van een alt
er de laagste van een mezzo. Een
stem met weinig draagkracht, van
een vrouw, die misschien aardig de
tekst, maar nauwelijks de muriek
kan nuanceren. Het luchtige God
test ye, merry gentlemen ging haar
beter af dan de zwaarwichtiger
Hkndel. Pucell en Arne.
Vermelding verdienen voorts de
orkestrale delen uit Fauré's Pelleas
et Méllsande. waarin Kox en 'net
orkest zich van hun beste kant lie
ten zien; de tempokeuze ln de sici-
liënne was walliohit Frans er dan
Frans, boelend was de verklanking
Ir elk geval. De avond werd beslo
ten met samenzang, een traditie die
ln ere moet blijven. Want niets
brengt meer vreugde, en kalmeert
een recensent meer, dan het zingen.
RON HARMS.
