'ER WORDT HIER NIET GEBAALD'
Succes van Europese topconferentie twijfelachtig
Het
leger
op
de
knieen
ZATERDAG 7 DECEMBER 1974
PAGINA 13
Ons stadsschoeisel verzinkt In de
enkeïdlepe kleipap als wij het uit
gestrekte, doorregende uienveld by
het Zeeuwse 's-Gravenpolder betre
den. Het worstelen met de vwuoht-
bare kleddertroep kost grote in
spanning, het bovenkomen na een
massa Lijkt by voorbaat uitgesloten.
Voorzichtig soppend vervottgen wy
onze weg.
Door
Alexander Münninghoff
Reeds van verre warden onze
strompelende silhouetten opgemerkt
door het geofemd oog van de man
schappen van de veertiende afde
ling veldartillerie. Het zyn er een
stuk of veertig. Meer dan een week
al graaien zij op last van de minis
ter van defensie in de blubber van
het land waar het leven goed is, op
zoek naar aardappelen, gladiolen,
knolselderie af, zoals hier, uien.
Een bezigheid waar de opleiding in
Nunspeet niet in voorziet, en waar
de Jannen, weinig gemotiveerd als
ze zyn, met gemengde gevoelens op
reageren. Onze komst is een wel
kome onderbreking van hun wroe
tende gang op handen en knieën
langs de eindeloze ry en in het gelid
geplaatste JuimboUen.
„Br wordt hier niet gebaald", roept
een kanonnier op een toon die het
tegendeel doet vermoeden. Als
stadsjongen ziet hij het weriten op
het land ndet zo zitften.
Maar het merendeel van zijn col
lega's heeft 'n positievere instelling:
„Ach wat, lig niet te zeuren. Wat
maakt het nou helemaal uit of Je
achter een stuk in de hei ligt of
hier moet werken? En Nunspeet is
heus niet zoveel leuker dan Oost-
KapeOle, wel dan? Het is hier best
uit te houden, en balen doe je nou
eenmaal altijd in het leger, dat weet
je van te voren."
Instemmend gemompel van de
groep, die op een kluitje om ons
heen is komen staan. „Ben je
van dat grote leundeiyke ochtend
blad?" vraagt er een. Op ons ontken
nend antwoord zegt hij gepikeerd te
zijn door een artikel in het bewuste
blad, dat onder de kop „Militairen
liever lui dan moe" een zijns inziens
vals beeld van de werkelijkheid gaf.
„En daar kan de ouwe alleen maar
van zeggen: daar schijt de ouwe ba
len van," is zijn welluidend commen
taar. Met trendgevoelige kreten als
„help, ik word niet goed", „reeds" en
„heel fijn" laten de maten merken
het roerend mét de ouwe eens te
zijn.
Soep
„Natuurlijk willen we best werken."
vertolkt een wachtmeester de heer
sende gevoelens, „niet dat we ons
nou solidair voelen met de boeren of
zoiets. Dat kon Je van de vrijwilli
gers wel verwachten. Maar als er
gewerkt kan worden dan doen we
dat heus wel. En het gaat natuurlijk
dubbel zo goed als we geregeld kof
fie en pils krijgen, dat spreekt."
Dat wil van de ene boer op de an
dere nogal verschillen. De meesten
laten de vrouw met soep- en koffie
gamellen af en aan draven, sommi
gen nemen op hun laatste middag-
tocht naar het veld een krat pils
mee op de tractor, een enkeling ver
voert dan nog een fles Jenever on
der zijn boerenkiel. Attenties die het
dienstplichtig personeel in dank
baarheid aanvaardt.
Wredus
„Maar er zijn er ook bij, die ons ge
woon maar aan laten modderen,
zonder zich iets aan ons gelegen te
laten liggen," zegt 'n solid aat „nogal
wiedes dat wij er dan al gauw geen
zin meer in hebben. Die twaalf en
een halve gulden extra per dag bo
ven de soldij krijgen we toch wel.
Nee, het ligt echt aan de boer of we
er tegenaan gaan of niet."
De tevredenheid van de boer over
de Inzet van de armee op zijn akker
varieert sterk. Er zijn er bij die een
grenzeloos enthousiasme ten toon
spreiden, maar anderen trekken het
nut van de operaties te velde sterk
ln twijfel.
„Gisteren had ik een ploeg van vijf
tien man, die hebben in een dag
precies dertien kisten binnenge
haald, hondervijftig kilo ongeveer.
De dag daarvoor had Ik vijftien
scholieren in de leeftijd van 12 tot
14 jaar, die ln minder dan de helft
van de tijd wel twintig kisten vol
hadden," hoorde ik van een van de
gedupeerde boeren.
„Als je dan bedenkt dat wij per ge
rooide hectare achthonderd gulden
moeten betalen voor hulpverlening,
en dat wij alleen maar geholpen
zijn als het spul zo snel mogelijk uit
de grond komt wegens de snelle
achteruitgang in kwaliteit, vooral
van de uien don begrijp Je dat mij
de moed in de schoenen zinkt wan
neer ik de militairen sigaretjes zie
roken of met uien naar elkaar zie
gooien, in plaats van dat ze werken.
En dan kunnen ze van mij ook niet
verwachten dat ik met de Jenever
kruik klaar sta."
Het vertoeven in het Zeelandse zien
de dienstplichtigen niet als een ern
stig ongemak. Voor diegenen van
hen die uit de verre noordelijke
provincies komen is de regel dat ze
op zondagavond klokke twaalf in
hun Zeeuwse onderkomen aanwezig
moeten zijn een reden voor ontevre
den geknor, dat wel eens ln ziekte
verzuim wil omslaan.
Ongeveer tien procent van de totaal
ingezette strijdmacht van rond 7000
man mankeert op de appèls, verkou
den is de meest voorkomende kwaal.
„Ik heb de schijterij, maar dat komt
niet door Zeeland," zegt een artille
rist onder algemeen gebrul. Halve
dagen compensatieverlof en een soe
pele Sinterklaasregeling houden de
gemoederen zonder veel moeite in
toom.
Pantoffels
.Alleen de beroeps balen," is het een
stemmig oordeel, „want die zitten
ver van huis en kunnen 's avonds
niet naar de pantoffels en moeders."
De commandant van het detache
ment uienrapers is een dienstplich
tige kornet, die net zoveel klei op
zijn gevechtspak heeft als zijn mili
taire minderen.
Hij is weer verantwoording schuldig
aan zijn kapitein, een beroeps die ln
de wandeling „kapitein meurbaal"
wordt genoemd. De man is niet
aanwezig: „Die ligt te meuren na
tuurlijk," is het eenstemmig oordeel,
schateren de maten.
Ongeremd breekt de stroom ruwe
soldatenhumor los nu het woord
„kapitein meurbaal" gevallen is. De
sfeer van ouwe Jongens krenten
brood, voor hen die niet gediend
hebben zo moeilijk aan te voelen,
wordt tastbaar onder de Ijle Zeeuw
se hemel. Aad, een schriel knaapje,
en de enige die bij het gevecht te
gen moeder natuur een helm draagt,
wordt onder gejuich naar voren ge
schoven: hij Is de mascotte van het
gezelschap.
Anderen blijken opgezadeld met bij
namen als „Kroepoek", .Botlips", de
Beuker', B. Bokma', Vleugelmoer'
of Bplitpen', gegevens die 't perso
neel krom doen liggen van de lach.
De ernst van de situatie, de proble
men van de met faillissement be
dreigde boer, het zijn zaken die door
de schoolreisjesgeest die in de mili
tairen schijnt te zijn gevaren een
ondergeschikte rol zijn gaan spelen.
Belangrijk (voor de arbeidsvreug
de) is, of het onderkomen in orde is.
Ploegen die met z'n honderden of
meer in een omgebouwde loods moe
ten bivakkeren werken minder opge
wekt dan zij die .zoals de kanon
niers, het geluk gebben in zes per-
soons-bungalows gehuisvest te wor
den.
Ook de relatie met de plaatselijke
bevolking is grotendeels afhankelijk
van dergelijke faktoren.
Een feest ter ere van Santa Barba
ra. de beschermheilige van de artil
lerie, wordt wel spontaan op touw
gezet in plaatsen zoals Oost-KapeEe
met zijn bungalows, terwijl in ande
re gehuchten van meer dan het
normale, karige vertier geen sprake
Is.
Compensatie
De coördinatie van de militaire
hulpverlening loopt via het Land
bouwschap in Goes, waar de heer
Goeman gegevens binnenkrijgt over
aantallen hectaren die nog geoogst
moeten worden. De stand van zaken
stemt tot somberheid: na drie we
ken ploeteren moeten er nog steeds
2000 hectaren worden leeggehaald.
De vraag rijst of het doorgaan met
de hulpverlening, die in de huidige
vorm zoveel kost dat het economisoh
nauwelijks meer rendeert, wel ver
antwoord is.
„Voorlopig is het wachten op de te
gemoetkoming, die Den Haag van
plan is te geven. Er wordt gedacht
aan een compensatiebedrag per ver
loren ha, maar hoe hoog dat be
drag zal zijn is nog niet bekend.
Dus gaan we voorlopig door," is het
commentaar van de heer Goeman.
Het zenuwcentrum voor de specifiek
militaire inzet bij de oogsthulp is
gehuisvest in een Zeer Geheime
Bunker nabij het gehucht Kloetinge.
Kolonel De Weert zwaait daar de
scepter, bijgestaan door de provin
ciaal militair commandant van
Zeeland, de overste Van Splunter
Deze is het, die ons op onze dwaal
tocht door het hoog geclassificeerde
militaire object, waar we door een
misverstand ongehinderd in werden
toegelaten, staande houdt en vraagt
wat we komen doen.
Na ons bekend te hebben gemaakt
moeten we de bunker ogenblikkelijk
verlaten, dit ln verband met veilig
heidsredenen. De overste is gelukkig
wel bereid ons buiten in zijn dienst
auto te woord te staan.
,De samenwerking met de bevolking
is uitstekend)," is zyn ervaring. ,Toen
de vrijwilligershulp werd veranderd
in verplichte inzet van het personeel
en er dus een grote toevloed militai
ren kwam. werd ln alle betrokken
plaatsen onderdak gezocht en ge
vonden. De bevolking heeft zeer po
sitief op dat huisvestingsprobleem
gereageerd."
Bezwaren
Als wij een der te velde gehoorde
bezwaren van de militairen noemen,
te weten dat zij iedere dag weer
naar een andere boer moeten en dus
nooit de kans krijgen een relatie op
te bouwen en daarnaast geen resul
taat van him inspanning onder ogen
krijgen, omdat ze telkens maar klei
ne stukjes onpersoonlijk land te be
werken krijgen, zegt de overste
„De oefenschema's van het Eerste
Legerkorps moeten natuurlijk door
gaan. Wij kunnen het militaire be
drijf niet geheel stop zetten voor de
oogsühuüp. Er zijn schie titerreinen in
het buitenland gehuurd, die smak
ken geld kosten en niet meer te an
nuleren zijn. Bovendien is het es
sentieel voor de man, dat hij zijn
noodzakelijke militaire oefening
krijgt."
„Vandaar dat we gedwongen zijn
geregeld nieuwe ploegen te sturen
ter aflossing. De plannen wie waar
heen gaat worden p. <lag opgesteld.
In totaal zitten we met zo'n honderd
ploegjes, die al naar gelang de aan
vragen van de boeren worden inge
zet. De strategie is, dat we niet een
paar boeren voor de volle honderd
procent helpen en de rest de zaak
zelf laten rooien, maar dat we onze
hulp gelijkelijk uitspreiden."
,.Zo krijg Je dat iedere boer voor zeg
tien procent van zyn land onze
steun krijgt. Het is mede bedoeld als
een morele steun, zou je kunnen
zeggen."
Over het enthousiasme van de
dienstplichtigen heeft overste Van
Splunter het idee, dat het gros zich
behoorlijk inzet. „In de eerste we
ken, toen de vrijwilligers aan het
werk waren, was het helemaal ge
weldig. Die hadden na drie dagen al
de efficiency van een normale land
arbeider bereikt. Maar ook nu is er
alle waardering voor de manier,
waarop het leger de moeilijkheden
te lyf gaat. "Hij stuurde zijn man
nen dan ook woensdagavond met
prestatieverlof. In Zeeland brak de
zon door, maar de bedrijvigheid van
het leger in de uitgestrekte kleipap
bleef even uit.
Ondanks enkele lichtpuntjes ïykt
het in deze laatste week voor de
EG-topconferentie van 9 en 10 de
cember a.s. in Parijs nog op z'n minst
twyfelachtig of op de topconferentie
ook concrete resultaten zullen wor
den geboekt. Een enkel lichtpuntje
vormt het drukke bilaterale overleg
tussen belangrijke regeringsleiders,
dat in ieder geval schynt te duiden
op de politieke bereidheid de aan_
staande topconferentie zoveel moge
lijk te doen slagen (ontmoeting
Schmidt - Wilson afgelopen zater.
dag, ontmoeting Wilson - Giscard
afgelopen dinsdag).
Ook het principe-besluit om per 1
Januari 1975 een Europees Regionaal
Fonds op te richten, genomen in de
laatste voorbereidende raadsvergade
ring van maandag 2 december, kan
een positieve aanwyzing zyn om de
Top althans op dat gebied een eer-
ïyke kans te geven.
Overigens blijft het totale beeld
ronduit somber. Behalve ten aanzien
van het regionale foads is er in de
laatste Raad op geen enkel punt de
weg vry gemaakt voor het nemen
van belangrijke beslissingen of het
bereiken van concrete resultaten op
de aanstaande Top. De voorberei-
dingstyd was nogal kort. zodat som
mige belangryke problemen (byv.
gemeenschappeiyke inflatiebestrij.
ding) op dit moment nog niet het
stadium bereikt hebben, waarin door
de Europese regeringsleiders gemak
kelijk knopen kunnen worden door
gehakt. Integendeel. Een aanwyzing
voor het allerminst rooskleurige
beeld lykt ook de verklaring van
bondskanselier Schmidt, n.L dat
grootscheepse zaken in Parys niet
hun beslag zullen krygen en dat de
publieke opinie er maar aan moet
wennen, dat een Top niet altijd uit
mondt in spectaculaire resultaten.
Dus zullen onze verwachtingen niet
al te hoog gespannen mogen zyn. De
enorme problemen, die zich voor
doen in de huidige Europese samen
werking, zyn dan ook allesbehalve
gemakkeUjk tot een oplossing te
brengen.
De vijf belangrijkste onderwerpen
en problemen, die in de besprekingen
op de Europese top van maandag
en dinsdag a.s. waarschynlyk meer
of minder uitgebreid aan de orde zul
len komen, zyn de internationale
energie-politiek, het regionale ont
wikkelingsfonds, de Britse heronder,
handelingen, de inflatie- en werk
loosheidsbestrijding en de institutio
nele vooruitgang in de Europese Ge
meenschappen.
Hangijzers
Eén van de heetste hangyzers en
tegeiykertyd de toetssteen voor de
vraag of de topconferentie iets gaat
betekenen wordt ongetwyfeld de
energiepolitiek. Hoe de Europese Ge
meenschap op internationaal vlak de
olieproducerende landen gaat bena
deren, ln nauwe samenwerking met
andere olieconsumerende landen of
als Europa afzonderiyk, heeft ver
gaande consequenties voor de ver
houding tussen Europa en de V.S.
en voor de positie van Europa in de
wereld.
Hier staan binnen de Negen 2 vol.
komen verschillende visies tegenover
elkaar. Van de negen EG-landen
werken er nu acht (behalve Frank-
ryk) samen met andere belangryke
olieconsumenten, :.oals Japan en de
V.S. om vanuit een solidaire olie.
consumentenpositie elkaar te helpen
en als één blok te onderhandelen met
de olie-producenten. Deze samen
werking heeft zich sinds kort geor
ganiseerd in het zgn. Internationale
Energie Agentschap (IEA), dat func
tioneert in het kader van de OESO.
Er Js by voorbeeld al een olieverdeel-
schema in het leven geroepen, voor
crisissituaties. De bedoeling is pas
met de olie-producerende landen te
gaan praten als er een doeltreffende
éénsgezindheid tot stand is gebracht
tussen de olieverbruikende landen
(dit is met name de opvatting van
Kissinger, de belangrykste stimula
tor van de IEA). Vanuit de sterke
positie van consumentensolidariteit
kan dan onderhandeld worden met
de olie-producenten teneinde lagere
pryzen af te dwingen en grotere con-
afhankeiykheid te verwerven.
Frankrijk heeft zich tot dusver als
enige EG-staat tegen een dergeiyke
samenwerking verklaard, omdat
wordt gevreesd dat in de dialoog, die
Kissinger vanuit het olie-consumen-
tenblok wil voeren met het produ-
centenblok een element van confron
tatie zal insluipen. Frankrijk wil hoe
dan ook de schyn vermyden de Ara
bische olielanden voor het hoofd te
stoten. De Franse president Giscard
heeft dientengevolge voorgesteld op
zeer korte termyn te komen tot een
"driehoeksconferentie'' van olie-con
sumerende, olie-producerende en ont
wikkelingslanden, ongeacht de mate
van ééngezinsheid onder de consu-
mentlanden.
Hoewel de acht EG-landen nog
steeds hopen, dat de Fransen bewo
gen kunnen worden toe te treden tot
de IEA en dus te kiezen voor hun vi
sie op het internationale energiebe
leid, lykt zelfs op een topconferentie
hierover geen compromis denkbaar.
Zo president Giscard persooniyk al
deze fundamenteel van andere EG.
landen verschillende visie overboord
zou willen gooien, is hy daartoe niet
in staat, gezien zyn zwakke binnen
landse politieke positie, gekenmerkt
door sterke afhankeiykhsld van de
orthodoxe Gaullisten.
Regionaal
Het voeren van een regionale po
litiek in Europa wordt ingegeven door
de wens tot een werkelyk sociaal
Europa te komen, dat ook begaan
is met haar achtergebleven regio's.
Daarnaast vormt een regionaal be
leid een onmisbaar onderdeel van
het streven naar een snelle verwe
zenlijking van een Economische en
Monetaire Unie. Om tot vergaande
samenwerking te komen op econo
misch en monetair terrein kunnen er
geen al te grote verschillen of on
evenwichtigheden tussen de verschil
lende landen en regio's bestaan, daar
anders een dergeiyke EMU gedoemd
is te falen. Zo kan het regionaal ont
wikkelingsfonds een brugfunctie ver
vullen voor de totstandkoming van
een Economische en Monetaire Unie.
West-Duitsland is echter als ver
reweg het rijkste EG-land en dus
belangrykste geldverschaffer niet
zonder meer bereid een belangryke
bydrage aan het minstens vyf mil
jard gulden omvattende fonds te le
veren. De Duitsers stellen onder an
dere als voorwaarde, dat nadere af.
spraken gemaakt moeten worden
omtrent een gemeenschappelijk eco
nomisch- en energiebeleid. Daarnaast
is er onenigheid over de verdeling
van het fonds. Het fonds zou ten
goede kunnen komen aan een groot
aantal arme regio's of vrywel uitslui
tend aan de allerarmste gebieden,
zoals Zuid-Italië, Noord-Engeland en
Ierland. Nu echter het principe-be
sluit inzake de oprichting van een
Europees Regionaal Fonds (in de
Raad van 2 dec.) Is genomen, valt
te verwachten, dat besprekingen over
de concrete uitvoering daarvan op
de topconferentie zullen resulteren
in een definitieve en concrete af
spraak tussen de Europese regerings
leiders.
Eisen
In hoeverre aan de Britse eisen
ten aanzien van heronderhandeldn-
gen over de lidmaatsohapsvoorwaar-
den kan worden voldaan, valt sterk
te bezien. Uiteraard staat geen en
kele lidstaat over Enge lands eisen
te Juichen. Met name ten aanzien
van de financiële eisen valt de door
de Engelsen geclaimde uitzonderings
positie binnen het EG-kader aller
minst te verwachten. De "manoeu
vreerruimte en ruimte voor een com
promis", die bondskanselier Schmidt
op het zaterdag Ji. gehouden La
bour congres aan de Engelsen beloof
de, zou misschien kunnen liggen in
een algemeen financieel correctie
mechanisme voor de toekomst.
Ondanks het grote belang van een
gezameniyke Europese inflatie- en
werkloosheidsbestrijding, is op dit
punt tot nu toe slechts overeengeko
men, dat een algemene aanpak van
de inflatie gepaard moet gaan met
maatregelen, die zoveel mogelijk de
werkgelegenheid garanderen. De me
ningen lopen echter sterk uitéén, als
aan de orde komt, wat er nu con
creet tegen de inflatie' gedaan móet
worden. Op dit punt zullen waar
schynlyk ook de Europese regerings
leiders op de top spaak lopen.
Voorstellen
Reeds enkele weken geleden zyn
Franse voorstellen op dit terrein
prijsgegeven. Frankrijk stelt voor een
datum te noemen voor rechtstreekse
verkiezingen van het Europese Parle
ment (byv. 1 Januari 1980) en de
besluitvorming in de Raad te ver-
gemakkeiyken door het unanimiteits-
beginsel in de meest® zaken af te
schaffen. Daarnaast komen de Fran
sen met het aloude idee op de prop
pen van een "Europese Raad", een
zgn. permanente Raad voor rege
ringschefs. Waar het Frankryk waar.
schynlyk om gaat is dat de regel
matige byeenkomsten van de rege
ringschefs de motor worden van de
gehele Europese politiek. Maar of dit
laatste een versterking betekent van
de structuur van de Europese Ge
meenschappen, zoals door de Fran
sen wordt betoogd, is zeer twyfel
achtig. Het door de Europese verdra
gen geconstrueerde evenwicht tus
sen de organen van de Gemeenschap
wordt in dat geval verstoord. De po
sitie van de Europese Commissie
komt in het gedrang, wanneer zy
zal moeten opboksen tegen een zwaar
orgaan als een ministerraad van re
geringsleiders. Bovendien is de kans
groot, dat vaste EG-procedures in
de normale besluitvorming volkomen
verwateren.
Voor Nederland zou aanvaarding
van het Franse voorstel zeer waar
schynlyk betekenen dat premier Den
Pyl een grotere bemoeienis zal kry
gen met het buitenlands beleid by
Europese kwesties, onvermydeUjk
ten koste van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken.
Niettegenstaande Engelse opposi
tie tegen rechtstreekse Europese ver
kiezingen en vergemakkelyking van
de besluitvorming in de Raad, be
staat wei enige overeenstemming
over het mijns inziens verfoeilyke
plan van een "Europese Raad voor
staatshoofden en regeringsleiders".
Het geheel overziende hjken con
crete besluiten inzake het Regionaal
Ontwikkelingsfonds en instelling van
een Europese Raad het maximaal
haalbare op de komende Europese
Top. In het scala van opdoemende
problemen en terreinen, waar be
langryke beslissingen en een duide-
lyke Europese aanpak vereist zyn,
dient zelfs dit m.i. maximaal haal
bare resultaat als byzonder mager
beschouwd te worden en in ieder
geval een Tonconferentie onwaardig.
E. E. V. d. LUSTGRAAF
