Tropenmuseum ziet terug
op het koloniale verleden
„Kunst als geschenk99 bij Van der Vlist
WOENSDAG 4 DECEMBER 1974
Amsterdam In de maand decem
ber kijkt het Tropenmuseum nog
eenmaal om naar zijn koloniaal ver
leden, alvorens over te gaan tot een
grootscheepse verbouwing die voor de
tijd van ongeveer drie jaar de vaste
expositie onmogelijk zal maken.
Voor de tentoonstelling 'Het Tro
penmuseum kijkt om' worden voor
werpen en illustraties uit de motten-
ballen gehaald van wat in 1871 in
Haarlem begon als het Koloniaal In
stituut, initiatief van de Koninklijke
Maatschappij voor Nijverheid en
Handel. Bij de voorwerpen is ook het
beroemde 'kindje op stertc water',
een Indiaanse foetus, waarnaar de
afgelopen veertig Jaren herhaaldelijk
te-'°rgeefs is gevraagd door museum
bezoekers.
Overigens geeft de tentoonstelling
ee i overzicht van de geschiedenis van
het museum, zoals het aanvankelijk
was ingericht in het paviljoen Welge
legen in de Haarlemmer Hout tot
het in 1923 zijn intrek nam in de for
midabele behuizing aan de Maurits-
kade in Amsterdam. Bedoeling van
het Koloniaal Museum was de Neder
lander te laten zien welke pro-
dukten uit de koloniën tot zijn wei-
Vaart hebben geleid.
Nauw verwant met deze voorlich
ting was de taak van het in 1898 ge
opende laboratorium voor produkten-
onderzoek. Het hield zich bezig met
controle op koloniale waren wat be
treft valselijk toegevoegde substan
ties.
Er zijn wel eens gemalen dakpannen
in cacao gevonden. De later ingestel
de warenwet kan als een uitvloeisel
van deze bezigheden worden gezien.
In de Jaren vijftig, toen Nederland
zijn koloniën verloren had, werd de
de Koninklijke Vereniging
Koloniaal Instituut veranderd in
Koninklijk Instituut voor de Tropen.
De internationaal hoog gewaardeer
de hoeveelheid wetenschappelijk ma
teriaal van de afdelingen agrarisch
onderzoek, culturele anthropologic en
tropische hygiëne gaven de doorslag
tot het besluit het noodlijdend insti
tuut voort te zetten onder de vleugels
van het ministerie van Buitenlandse
Zaken.
De werkzaamheden zijn intussen
uitgebreid tot alles wat met de derde
wereld te maken heeft. Ongeveer 300
medewerkers houden zich bezig met
onderwerpen als produkten-onder-
zoek, bodemkundig onderzoek, so
ciaal wetenschappelijk onderzoek,
ontwikelingssamenwerking, opleiding
van vrijwilligers voor de ontwikke
lingshulp en onderwijs en onderzoek
met betrekking tot de gezondheid en
gezondheidszorg in de tropen en sub
tropen.
Vanzelfsprekend veranderde
het museum mee met het meer naar
buiten richten van de activiteiten van
het instituut. Museumdirecteur ir.
J. Leering noemt de voorlichting aan
het publiek over wat er in de derde
wereld gaande is, ook in politiek op
zicht, de voornaamste taak.
"'De getoonde collectie zal daar
toe een middel zijn, maar onze ver
zamelwoede op zichzelf is op het
tweede plan geraakt".
Omdat de vaste collectie de
komende Jaren wegens de verbouw
ing niet uitgestald kan worden, richt
het museum zich voorlopig helemaal
op "thematische tentoonstellingen"
zoals de laatste over Thailand en zijn
boerenprobleem, en op activitei
ten in de theaterzaal "Soeterijn".
Deze zal in Januari tegelijk met het
kindermuseum TMJunior' open
gaan.
Als uitgangspunt hebben wij drie
vragen gesteld: voor wie is het mu
seum, wat zijn de Tropen en wat is
onze relatie er mee", zo zegt ir. Lee
ring "Wij moeten d emensen duide
lijk maken waarom Nederland zich
met de problemen van de derde we
reld bemoeit. De mensen zitten mid
den in hun eigen 6ituatie. Hjjn be
grip voor de verschijnselen in de
derde wereld is onlosmakelijk ver
bonden met hun begrip voor hun ei
gen samenleving. Daarop zoeken
wij een aansluiting".
Het museum heeft zich daarom,
onder de noemer Educatieve Dienst,
nu ook buiten de deur gewaagd. "Je
moet toch op de een of andere
manier de mensen bereiken dde niet
•komen". Heti kindermuseum, uni-
»3um in Nederland, wordt ook meer
een werkruimte met "vreemde
spullen", dan een 6toffige zaal vol
vitrines en suppoost aan de deur.
Voorbeeld van het buitenwerk zijn
de "reizende tentoonstellingen", hut
koffers met Informatie en instructie
ve middelen in een notedop die wor
den uitgeleend op aanvraag.
Als verbouwing en herinrichting
van het museum ongeveer eind 1978
klaar zijn, zal ook het gebouw van
binnen zijn aangepast aan de veran
derde opvattingen over de museum
functie. De grote centrale lichthal
blijft, maar wordt gerestaureerd en
voorzien van een luchtbehandelings
installatie. "Het representatieve
trapje-op-trapje-af van weleer wordt
op de begane grond gelijk getrokken
tot een doorgaand vlak. Dat krijgt
veel meer het karakter van een
werkataiosfeer", aldus ir. Leering.
I entoonstellingen
Sociëteit Burgen (Burgsteen 2a).
Pen en penseeltekeningen André van
De
Expositiezaal gemeentelijke archief
"4W Jaai
Vanaf 2'
14-17
Boisutkade 2a tentoonstelling
lag. van 11.15 1
echgen.) v. 1£
tot 19.30 uur
15 tot 18.80 u
jt 12 uur (alleen voc
tot 16 uur en van 1:
kinderafdeling dag.
ir; 3e klasse: dag. var
ïn v. 18.30 tot 19.30 1
's ochtends van9-12 uu£ deling dag. van 15 tot 18.3
Koord studio (Oude Rijn 88): Ex- g™ VmiTb Wt
Wllma Nouse (t. inte^leve verpleging: dag.
14.30 uur en van 18.80 tot 1
positie Son Mou
Endegeest: dinsdag
- schilderijtjes Tevens expositie
wandkleden kleuretsen en bronspias.
tieken t/m 30 dec Openingstijden dl.
t/tn za. van 10 uur vm 5 uur nam.
do tot 9 uur nam.
Heufl, Hoflaan 7. Wasse-
30 november)
Leidse bioscopen
LüXOR: ..Badge 373", dag. 2.30, 7.00 uur:
en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 18 jaar. da*
UDO: „The good, the bad and the Annakllnlek:
- Klasse afdeling
2.30, 7.00
14 jaar.
TRIANON: „De vijf i
na Expositie Dolf Bausch schilde-
ril*» Prl Heil plastieken Van 16 nov
t/m 7 dec Openingstilden van 10 uur
vun - 6 uur nam. dl ook van 8-10
uui nam 's Zondags na afspraak
Lakenhal Oude Singel 28-82 ten
toonstelling Lelden "74 leven in oor-
loestUd id de tweede helft van de 16e 2.00 en 4.15 i
eeuw Van 26 «ent t/
ningstuden dag van l
uur nam v Zondags
ijaar.
róók 4.45 1
begeerte".
Hardy als
Derde klasse
i klasse: de gehele
13.30 tot 14.80
O De- Nachtvoorstelling: ..The Chase", y
de ouders, alleen op
woensdagavond van 18.30 tot 19.30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve klnde-
'In de bezoekuren als volgt:
5.0O—18.00 uur
18.30—2000
Elkt dai
De Bink. Rooseveltstraat 2. Frans
Eradus exposeert foto's, dag. open van
8-6 uur. behalve za en zo Van 6 nov
tot 24 dec
Riiksmuseum voor Volkenkunde
trast 1 tentoonstelling "Zuid-
buigen
Galerie This Eye
positie van tekeningen en «chlldertlen
tilden dl en do van 8—1*6 uur nam
Oudheden (Ra-
r;
s.x//r;?;r' d«-2-30-
Klnriprmatlnee: ..De schat ln het Zll- ouders):
Maandaggen gVr^dag:
Zaterdag en zondag:
15 30—15 45 V
Wanneer 1
28) Werkd 10
de Wtttstraat 40 Galerie
binet Gapet Wisselende expositie
t/cü za 26 80 urn nam do ba
dien J-4 uur aam
Ned Legermuseum Geopend
maandag^ tot en met vrtldag^ 0
Ka-
Kindermatinee: „De schat
vermeer", woe. en za. 2.30 uur, a.ij.
Nachtvoorstelling: „Het autonummer,
tie", vr. en za. 11.30 uur. 18 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Oug-. «uiendienst elke dag Acade- dale kaarten verstrekken
mlscb ilekenbuls behalve van dins
dag 0. uur tot woensdag 13.00 uur
Dlaco'*essenhulsen vaD vrijdag
13 00 nu. tot zaterdag 13.00 uur (Eli
sabeth .iekenhuls)
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhuis Middag bezoekuur:
r Avondbezoekuur: 15—18.30 u alleen voor ouders 18—
Kinderafdeling dage- 18.30
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
kinderafdeling vliegverkeer van en naar Schiphol
St. Elisabeth-ziekenhuis, klasseafde- kunnen dag en nacht worden gemeld
ihigen Volwassenen dag, v 11.15 tot by üet informatiecentrum Gelulda-
18.30 tot'lO-SO uur Kraamafdellng: hinder 8chlpho) (020175000).
1345—1480
18 31
10 ks
-19 80 i
Alphen aan den Rijn
RlJDoord: le en 2e klas 11—11.80
13.30—14.15 en 18.30—19.30 u.; Se klas
13.30—14.15 en 18.30—19.30 u.; Kraam
afdellng 13.80—14.15 uur. alleen voor
echtgenoten 19—20 u.; Kinderafdeling
15—15.30 u alleen
14 laar
Kinderen beneden
(9ur/ ^Jiïe
teuws
4 december 1974
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
Tengevolge van een
sneeuwstorm zijn op den St.
Bernard acht personen ver
ongelukt. Den 19den Novem
ber begaf zich een gezelschap
van twaalf Italiaansche
werklieden op weg om den
bergpas over te trekken of,
afhankelijk van het weer, in
het klooster te blijven Hal
verwege voegden zich twee
monniken van het klooster
bij hen, alsmede een bedien
de en een groote hond. die
hen tegemoet waren geko
men. Op het oogenblik der
ontmoeting verdubbelde de
sneeuwstorm, die hen onder
weg reeds geplaagd had, zij
ne woede en rukte de versch
gevallen sneeuw van de ber
gen. Vijf werklieden, de
twee monniken, de bediende
en de hond verdwenen onder
een laag sneeuw van ver
scheidene meters dikte. De
zeven anderen, die na hen
kwamen, poogden tevergeefs
hun makkers tet hulp te
komen, maar een der mon
niken gelukte het door bui
tengewone krachtsinspanning
zich te ontworstelen aan den
berg van sneeuw en ijs en 'n
hut te bereiken, waar hij ze
ven en twintig uren daarna
door zijne kloosterbroeders
werd gevonden. De trouwe
hond had zich eveneens we
ten te bevrijden, zich een
weg gebaand naar het kloos
ter en den kloosterbroeders
den weg gewezen naar de
plaats des onheils. Hoewel
men den ongelukkige dade
lijk een teug brandewijn toe
diende, gaf hij een uur later
den geest. De andere monnik,
de bediende en de vijf Ita
lianen zijn nog niet gevon
den.
Vijftig jaar geleden:
De regeering van Estland
.heeft naar aanleiding van de
communistische revolutiepo
ging een protestnota aan de
Sow jet-regeering gezonden,
Rusland is georganiseerd en
financieel gesteund. Huiszoe
kingen hebben tot honderd
arrestaties geleid. Twintig re
bellen zijn door een krijgs
raad ter dood veroordeeld en
terstond daarna doodgescho
ten. In het land heerscht vol
komen rust.
PANDA EN DE MEESTER-KRIMPER
16 - 127 Joris Goedbloed keek verlekkerd van de gekrompen
vuilnisbak naar het verkleinwapen dat Panda in zijn hand hield.
"Ik zie grote mogelijkheden in dat apparaatje," dacht hij. 'Ach
wat zou ik daar veel voordeel mee kunnen behalent Alleen
moet ik het even aan het makkertje onttrekken."
Maar dat zou niet meevallen, want Jollipop had er andere plan
nen mee.
"Wij moeten het aan de rechtmatige eigenaar teruggeven, me
neer Panda," stelde hij voor.
"Ik denk niet dat dat gaat," zei Panda. "Het zal wel uit die vlie
gende schotel gevallen zijn, die ik vannacht over zag vliegen."
"Hoe vaak moet ik u nu nog zeggen dat zulke schotels niet be
staan/" zei Jollipop bestraffend. "Nee dit lijkt mij een uitvin
ding van professor Kalker toe. En zelfs als hij niet van hem is,
zal hij het beste weten wat er mee moet gebeuren."
Met die woorden verpakte hij het voorwerp in een plastic zak,
terwijl Panda twijfelend zijn auto voorreed.
"Tsaprevelde Joris misnoegd in het struikgewas.
"Dit is niet de tijd of de plek om dat aardige vindinkje te be
machtigen. Ik moet mezelf een betere kans geven..."
Lieve help! Het is dus niet: Diep
IS de put, maar diep IN
r de put!!
De
avonturen
van
Jommeke
Het
geheim
van de
put
Maar we zullen hem
mooi bij de neus
nemen! Daar zal ie
pk ijken
Oempf! Wat een karwei! Maar
het zal de moeite lonen!
ze
Die mol blijft maar
graven! Ik kan gerust
uiltje knappen.
Kooktip
INDIASE VIS
Neem 2 theelepels ko
rianderzaadjes, 1 theele
pel kummelzaadjes, 2
kruidnagels, 1 theelepel
gemberpoeder, 1 theelepe,
versgemalen peper en
evt. 'n halve theelepel
kardamom. Maal of
stamp alles zo fijn moge
lijk, zout 750 gr visfiet,
wrijf de stukken ia met 't
kruidenmengsel en bestuif
ze daarna met bloem. Bak
de filets in zonnebloem
olie goudbruin. Roer een
sausje van een bekertje
Bulgaarse yogihert, 6
eetlepels lauwe koffie
room en een afgestreken
eetlepel gemalen aman
delen en giet dit over de
vis. Laat het geheel nog
even sudderen tot de
saus goed heet is gewor
den. Geef hier gekookte
rijst bij.
WINA BORN.
FRED BASSET
f ZE ZEGGEN VAT x
AIS JE EEN KIKKER
KUST HIJ IN EEN
PRINSES
v VERANDERT/
f ALS JE NAGAAT
HOE EENZAAM IK
BENZOO IK HET BEST/
KUNNEN PROBEREN;/
VgCWENDIEN
'878
,..HI3 VER4NDERT
NIET IN EEN PRINSES,
fVMR IN EEN!
Leiden Van der Vlist houdt tot
eind van dit Jaar een expositie onder
het motto "Kunst als gesohenk" in
zijn galerie aan de Botermarkt. De
exposanten hebben hun werk al eer
der in deze galerie laten zien. Van
Machiteld Hooyen zijn er kleine
schilderijtjes, waarop telkens iets in
iets anders overgaat: het haar van
een meisje is tegelijk ook een aantal
katten, terwijl het kind bovendien
een snor als een kat heeft. Een heel
klein naakt «vrouwtje, dat in een
wijds landschap naar de wolken ligt
te kijken, ziet zich zelf in die wolken
terug in de armen van een stoere
vent. Niet erg origineel, maar wel,
vooral wat het landschap, betreft op
een overtuigende wijze uitgewerkt.
De keramiek van Dini Henkes, met
van die grappige bolle dieren, dwer
gen en kobolden heeft altijd iets ver-
tederends. Ze zijn fraai bruin-groen
van kleur, en in hun besloten ronde
vorm zijn zij een wereldje op zichzelf,
vooral als je een hele tafel vol van die
wezentjes ziet, waar Je als geamuseer
de buitenstaander naar blijft kijken.
De ragfijne keramiek van Anke
Blankenvoort vertoont een nieuw
thema: sereen glimlachende manne
tjes met veel te grote bolhoeden, die
met uitgestrekte armen een narren-
kop of iets dergelijks dat op een kus
sen ligt aanbieden, alsof dat de meest
normale zaak van de wereld zou
zijn.
De sjabloondrukken van Hans Vleu
gels geven impressies van Zuid-
Frankrijk, dat, vooral in de kleur.
bijzonder raak getypeerd wordt.
Ze zijn opigieibouwd uit grote vlakken,-
die uiterst nauwgezet over en langs
elkaar vallen. Nergens details, het
gaat hem om de sfeer van het geheel,
en die sfeer is zonder meer Frans te
noemen.
De tentoonstelling "Kunst als ge
schenk" met werk van Anke Blan
kenvoort, Dini Henkes, Machteld
Hooyen, Hans Vleugels en ande
ren is tot 30 december te bezichtigen
in galerie aan de Botermarkt no.
3.
Hanny Reneman.
(KLEINE VAART)
Anna Broere pass 3 Kp Gris Nez nr
Antwerpen,
Areas 3 te Genua verw.
z Kp Flnlsterre nr Ta-
GROTE VAART)
Alkes 2 80 z Recife n Santos.
Amersfoort 30 260 wzw Lissabon n
San Juan,
Amstelland p 3 Ouessant n Hamburg,
Atlantic Crown p 2 Cape Race n Le
Havre,
Bothnlaborg 3 te Hamburg,
Brltsum 2 120 z Puerto Rlco Burnslde
BuRsum 2 300 zo New York n Frede-
Esso Bonaire 2 180 ozo Belra n Lave-
ra.
Den Haag 2 120 n Dakar n Bah
rain.
!sso Ni
laaxn n Rotterdam,
Esso Nederland 2 500 ono Dar es Sa-
Cartago 2 120 zzw Las Tree Maria's
n Los Angeles.
Ceres 3 v Guayaquil n Callao,
Freeport 2 330 ono Saigon n
Freetown 2 v Le Havre n Rotterdam,
Fulgur 2 30 w Sallna n Curacao,
Ganymedes 2 40 nw San Juan n Le
Lelderkerk 2 270 zw Walvisbaai n
Mombasa,
Leuvelloyd 3 57 nw Ouessant n Cris-
Machaon 2 te Rotterdam,
t Maslra n Durban,
.burg,
Gulf HoUander 2 30 w Skagen n Ban-
try,
Hermes 2 420 w Flnlsterre n Willem
stad,
Kabylla 3 te Mllfordhaven,
Katelysia 2 600 z Kamchatka n An- Phllldora 2 480 z Landsend n Tran-
chorage, mere.
Katwijk 2 480 zw Azoren n Azoren, Philine 2 665
Kelletla 4 te Dampier verw.
Crania 2 1380 no Paramaribo n Cura- Kermla 2 300 z Tenerife n Gibraltar,
Khaslella 2 730 o Bermuda n Swan-
Chevron Madrid 2 100 no So co tra n
Mombasa,
Chirlqul 3 330 n Galapagos nr Gua-
Patro 2 v Curacao n Mena,
Koplonella
Geelong,
2 110 nnw Kp Leeuwin n
Koratïa 300 zo Tasmania n Lyttle-
Trldent Rotterdam 3 te Puerto Cabel-
lo,
Zaankerk 2 60 ozo Bast London n
