Merenwijk heeft
"gezondheids
centrum" nodig
Bezwaar tegen nieuwbouw AZ
Wisseling van
stadswacht
Werkgroep
gaat de
doeleinden
formuleren
Leidenstad met
infarctmaar dus
wel met een hart
vraagt medewerkers
Projekt '75
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1974
Over de gezondheidszorgsituatie
in de Merenwijk werd ruim drie
Jaar geleden al een nota samen
gesteld. Dit stuk werd het uit
gangspunt van de toenmalige
ambtelijke stuur- en werkgroe
pen ontwikkeling Merenwijk en
vormde de basis voor de latere
werkgroep gezondheidszorg van
het Merenwijk Opbouw Team.
In de zomer van dit jaar viel de
werkgroep door allerlei oorzaken
uiteen. Binnenkort zal daarover
een „Kroniek van een misluk
king" worden uitgebracht.
In de nota voor de ontwikkeling
van een gezondheidscentrum
worden enkele oorzaken ge
noemd: het ontbreken van con
tinuïteit in de werkgroep, diver
se tegenslagen o.a. met Jonge
artsen die door een gebrek aan
medewerking van een groeps-
praktijk afzagen, het ontbreken
van een vastomlijnd plan en ten
slotte de vestiging van een op
zichzelf werkende arts, wat voor
de werkgroep de druppel was die
de emmer deed overlopen.
patiënten en dndividuele artsen, en
een verlies aan individuele vrijheid.
De samenstellers van de nota vinden
dat de voordelen van groepspraktijk
en gezondheidscentrum zwaarder i
gen dan de nadelen. Zij concluderen LEIDEN Binnenkort zal er
dalt 't lin LedJdeai onltJbreeklt aan 'n ge- een werkgroep worden geformeerd,
zondheldscentrum in de zin van een die de doeleinden moet gaan for-
vast samenwerkingsverband waarin muieren voor het gebied begrensd
verschillende "disciplines" werkzaam door Herengraoht-Hooigracht-Oude
zijn. "Een dergelijk gezondheidscen- en Nieuwe Rijn. Aan de doelein-
trum kan het beste worden opgezet den, die op 1 mei 1975 gereed moe-
in een situatie waar het voorzienin- ten zijn, zal een tijdschema wor-
gen-nivau nog slechts in geringe ma- den verbonden, om aan te geven
te Is opgevuld. De Merenwijk voldoet binnen welke termijn de gestelde
hieraan in hoge mate. Anderzijds doelen gerealiseerd moeten zijn. De
groeit de Merenwijk momenteel zo werkgroep zai bestaan uit die wet-
snel dat met het creëren van voorzie- houder Ruimtelijke Ordening, de di-
ningen niet langer kan worden ge- reoteur van Gemeentewerken, de
wacht. Wanneer veel langer wordt ge- chef van de afdeling Stadsontwikke-
wacht. slibt de wijk langzaam dicht ling, een ambtenaar van de dienst
met voorzieningen die niet op elkaar financiën en een aantal nog aan te
zijn afgestemd", aldus de nota. wijzen deskundigen.
Vanaf morgen staat de stadsredactie van het Leidsch Dag
blad onder andere leiding. Hans Melkert, de onvermoeibare,
lastige wroeter naar de waarheid achter de zo goed in Leiden
gedijende facades, vertrekt naar het Utrechts Nieuwsblad
(waar hij chef van de streekredactie wordt). Zijn opvolger
is Bram van Leeuwen (29), vroeger redacteur-binnenland
van Leidsch Dagblad/Alphens Dagblad. Aandachtige en
naamgevoelige lezers zullen hem kennen als de auteur van
een bewonderenswaardig lang voortgezette hengelrubriek
(wie nu nog niet achter de geheimen van de zeelt is, komt
er nooit meer achter) en uit reportages en beschouwingen
over de milieuproblematiek van de regio rond Leiden. Vooral
over het groene hart van Holland en het bedreigde piassen-
gebied heeft Van Leeuwen geregeld zijn mening gegeven.
Kaalslag stemt hem droevig.
Met Melkert van wie men elders op deze pagina de laat
ste bijdrage treft deed ook in Leiden eindelijk een heel
andere wijze van raadsverslaggeving haar intrede. Hier, zowel
als elders was het altijd de grootste zorg van de verslaggever
om ieder van de heren en dames raadsleden een naar rato
van fractie-omvang zelfde aantal regels in de krant te geven,
of de betreffende volkstribuun nu werkelijk wat te berde
gebracht had of niet. Met één van de voornaamste taken van
de krant, het oprecht maar hinderlijk volgen van 't democra
tisch bedrijf, had die opvatting natuurlijk niets van doen.
Melkert introduceerde, daarbij niet van humor gespeend,
in de Leidse raadsjournalistiek het spelelement. En zoals we
sinds Huizinga weten is spel een ernstige zaak. Ook, als het
LD soms misschien te veel het perfectionisme nastreefde tn
de uitgebreide verslaggeving van raads- en commissievergade
ringen, dan is het grote positieve saldo, dat raadsleden ter
dege moesten gaan nadenken over wat ze zeiden. We zijn nu,
zoveel jaren verder, een stap op de goede weg, al moeten
sommigen nog wennen. (Zelfs Franse presidenten geven
tegenwoordig a l'improviste persconferenties, maar er ls hier
nog niet zo lang geleden een brave wethouder geweest, die
vragen van journalisten schriftelijk in tweevoud te vo
ren liet indienen, waarna hij via een schriftelijk antwoord
in veelvoud het Interview completeerde.)
Bram van Leeuwen was ook in Sbn tijd op de redactie-bin
nenland al een man met oog voor het menselijke verhaal,
het incident dat vaak in zijn verhalende karakter beter een
situatie tekent dan een lang gecompliceerd verhaal. Hij is
bovendien Leidenaar van geboorte en dat is niet alleen een
voordeel, wanneer er brand is; hoewel, dan ook. Dat hij met
een fanatisme, een betere zaak waardig, alle schaatswedstrij
den napluist vanuit de Noorse Aftenposten tot aan de Neue
Züricher Zeitung en dat allemaal in dikke schriften noteert
betekent niet dat hij geen wak slaat m de Leidse singels als
dat nodig is. Liever dan dat ze dichtgaan en een rondweg
worden. H MULDER
Leiden was zes jaar geleden veel simplistischer dan nu: een
eenvoudige politieke situatie, die Heer Kooten en Heer Bie
zouden hebben goedgekeurd. Simpele gemeenteraad, die niet
meer dan eens in de drie weken vergaderde en op een keurig
tijdstip naar huis ging. Raadscommissies, die wel vergaderden,
maar eenvoudig de deur dicht hielden. Afspiegelingscolleges
met voor ieder wat wils.
Paradijs voor de raadsverslaggever dus, simplistisch ge
zien dan. Allemaal Heren en enkele Dames, die keurig hun
zegje deden. Zelden hoefde daar de mattenklopper over. Dat
was ook niet gebruikelijk, want Heer Willigen, Heer Piena en
Dame Haan, om een paar namen te noemen, vertegenwoor
digden het plaatselijk gezag.
Er was iets van actie te bespeuren. Er werd misschien een
beetje gelachen om een beweging als "Leefbaar Leiden", maar
ideeën van deze groep leven nog altijd voort. "Leefbaar Lei
den", dat was Jan Boer, die met gekruiste benen op de vloer
zat en biologisch dynamisch voedsel tot zich nam. Nu staat
Heer Boer achter de tap en drinkt een pils in zijn eigen
Praethuys. "Leefbaar Leiden" was ook Wil van Rooyen, de
filosoof, die nu denkt overal bezwaarschriften tegen te moeten
indienen.
In de raad zat één afwijkende figuur: Heer Amptmeijer,
de in rood ribfluweel gestoken hogepriester van de PSP.
Onder zijn haardos, die heel wat minder omvangrijk was dan
nu, maar voor die tijd het stempel "langharig tuig" recht
vaardigde, ontwikkelden zich ideeën, waarnaar werd geluis
terd. Hij gooide ook de knuppel in het politieke hoenderhok,
die vijf jaar geleden leidde tot de breuk in de PvdA. Hij was
het, die vóór de nieuwe raadsperiode, die ruim vier jaar gele
den begon, de linkse krachten bundelde in het PAK.
Dat PAK wilde wel regeren, maar niet samen met de
anderen. Die anderen haalden de meerderheid en namen het
roer in handen. Het PAK bleef aan de kant, maar niet werke
loos toezien. Het werd een turbulente raadsperiode. Veel
vergaderingen, vaak tot diep in de nacht en vooral in de eerste
jaren met verhitte koppen. Liberale Heer Portheine at er zijn
pijp bij op als rode Heer Veld aan het woord was.
Leiden trilde van activiteit, ook buiten de raadszaal. De
actie groeide. Actiecomité's en wijkcomité's bloeiden op. Er
zijn er nog wel, maar het is allemaal wat stiller geworden nu
links bij de laatste raadsverkiezingen de meerderheid heeft
behaald en het heft in handen. Politiek is het niet simplis
tisch meer, maar druk en ingewikkeld ook.
In de zes jaren, waarin ik in Leiden rondkeek, is er veel
veranderd. Niet zo direct aanwijsbaar misschien, want een
overdekt zwembad is er (afgezien van de Overdekte) nog
altijd niet en dat was direct na de bevrijding al een klacht.
Het Schuttersveld staat nog altijd leeg, ondanks het feit,
dat Leiden er al van alles heeft willen zetten. Enlaat ik
maar stoppen, want er zijn voorbeelden te over.
Er is in de mentaliteit wat veranderd. De regentenmenta
liteit is over. De stad, de mensen ook, zijn meer open ge
worden. Er is erkenning voor het feit, dat Leiden een stad
met talloze problemen is, met een veeleisende universiteit,
met veel werkloosheid, met verkrotting in de oude wijken,
met te dure flats in de nieuwe wijken. Een stad met een hart
ontegenzeggelijk, maar ook met een hartinfarct.
Dat laatste hebben we van de daken geschreeuwd om el
ders gehoor te vinden voor de problemen. Het gevolg is een
beetje geweest, dat Leiden zich een negatieve naam heeft ver
worven. En toch heeft de stad veel positieve dingen. Die ko
men te weinig in de schijnwerper. Dat is jammer.
Nu, zo'n stad als Leiden. Voor een journalist een interes
sante stad,; want er is altijd wel wat. Dat heb ik zes jaar met
plezier ervaren. Simplistisch gezien om op mijn uitgangspunt
terug te komen heb ik één woord voor dat werken in Leiden.
Eén eenvoudig woord.
Fijns! HANS MELKERT
Verder zal in het kader van deze kinderstraatspelen bijeengebracht in
feestweek een „scholenproject" op een boekje en toegestuurd aan
touw worden gezet waarvoor mede- buurt- en clubhuizen en scholen,
werkers zich kunnen aanmelden. In Tijdens de feestweek zal er een spe-
de bedoeling Hgt alle derde klassen ciaal ingericht speelterrein aanwezig
van middelbare scholen enige tijd zijn. Tenslotte zoekt Projekt '75, dat
bezig te laten zijn met het begrip dat met de organisatie belast is.
„stad". Na een aantal themalessen naar nieuwe medewerkers voor het
in de klas zullen de leerlingen bui- zogenaamde „sociale stuntteam..-
ten de school informatie verzamelen De bedoeling van dit team is dat
bijvoorbeeld bij de gemeente, de uni- bliksemacties van hulpverlenende
versiteit of de musea. De werkstuk- aard worden gevoerd, zoals het op-
ken dit daar uit voortvloeien zullen knappen van be jaarden woningen en
in de feestweek worden tentoonge- het bijhouden van tuintjes van
steld, terwijl er tevens een boekje zal lichamelijk gehandicapten. Aanmel-
verschfjnen. den kan men zich bij het LAK. Le-
Voorts is er het kinderspeelproject. vendaal 150, Leiden of telefonisch:
In dit kader is een hele verzameling 46907.
LEIDEN In een nota aan B. en W. en de gemeenteraad' hebben drie bewoners van de
Merenwijk een procedlure-voorstel gedaan om te komen tot een gezondheidscentrum in
deze wijk. De bewoners, mr. J. L. A. Kessen, mevrouw P. M. Kessen-Van Teylingen en
J. A. A. van Well (pastor-opbouwwerker), schrijven in hun nota dat zij na de vergeefse
pogingen van de zg. werkgroep gezondheidszorg Merenwijk, die al eerder bezig is ge
weest om een gezondheidscentrum te rea&esen, toch nog wel mogelijkheden zien. In de
nota hebben zij een ontwikkelingsstrategie opgesteld die tot de totstandkoming van een
gezondheidscentrum moet leiden.
WERKGROEP MILIEUBEHEER: ALTERNATIEVEN ONDERZOEKEN
De samenstellers van de nota
"de stuurgroep" stellen zich voor
huisartsen te zoeken die bereid zijn
in een gezondheidscentrum te wer
ken. In afwachting van de realisering
van een dergelijk centrum zou bezien
moeten worden of er mogelijkheden
zijn om in flats of houten keten
een groepspraktijk te beginnen. De
stuurgroep stelt zich vervolgens voor
om contact op te nemen met perso
nen en organisaties die aan het
stichten van een gezondheidscentrum
in de Merenwijk een bijdrage kunnen
leveren. Daarna zou de stuurgroep
enkele alternatieven ook op de fi
nanciële consequenties moeten on
derzoeken. De welzijnsraad zou daar
bij een taak hebben in de begeleiding,
Beroepingswerk
is opgeschort
LEIDEN Na advies van de
kerkvoogdij heeft de centrale ker-
keraad der Leidse Hervormde Ge
meente besloten het beroepings
werk in de wijkgemeente „Kontngs-
kerk (vacature ds. Post) op te
schorten tot 1 april, omdat de be
groting voor 1975 er zo somber uit
ziet, dat het niet verantwoordelijk
lijkt een predikant te beroepen.
In de periode tot 1 april zal een
vertegenwoordiging uit de C.K. sa
men met het college van kerkvoog
den onderzoeken, of er dusdanige be
zuinigingen zijn door te voeren dat
er gelden beschikbaar komen voor
het financieren van een predikants
plaats. Bovendien zal tegen die tijd
het resultaat bekend zijn van de
rekening over 1974 en de vrijwilli-
ge-bijdragen-actie, die in Januari
zal worden gehouden. Op grond van
al die gegevens kan dan in april
een definitief besluit worden geno
men over het wel of niet doorgaan
van het beroepingswerk.
de verzorging van administratie en
documentatie en de evaluatie van het
project.
In de nota wordt het begrip gezond
heidscentrum omschreven als een
centraal gebouw met o.m. een
groepspraktijk, een dependance van
de samenwerkende kruisverenigingen,
een dependance van de samenwerken
de instellingen op het gebied van de
maatschappelijke dienstverlening,
eventueel een dependance van de G.G.
en G.D., een praktijk van verlos
kundige (n) en een praktijk van fy
sio-therapeute(n). Als voordelen van
een gesondheidscentrum worden ge-
neemd een betere benadering van
psycho-sociale achtergronden, een
betere coördinatie van ziekenzorg,
revalidatie en patientenbegeleiding,
betere mogelijkheden tot onderzoek,
voorlichting en preventie en ten slot
te een verhoogde doelmatigheid in
het gebruik van ruimte en personeel.
De samenstellers van de nota stellen
daar tegenover dat ook sommige na
delen zwaarder gaan wegen. Dit be
treft dan de hogere eisen die worden
gesteld aan het vermogen om samen
te werken, de individuele vrijheid die
zou afnemen en een versterking van
de monopolapositie door het centrum.
In de nota wordt ook een opsomming
gegeven van de voor- en nadelen van
een groepspraktijk. Daarbij worden
o.m. als voordelen genoemd mogelijk
heden om intensiever onderzoek te
verrichten, een betere benadering van
de sociale achtergronden van de pa
tient, betere organisatie van afspra
ken, betere mogelijkheden tot onder
ling overleg en dus een betere behan
deling, de artsen in een groepsprak
tijk zijn voor de patient beter bereik
baar omdat ze niet allemaal tegelijk
de wijk in hoeven te gaan. Nadelen
zijn volgens de samenstellers van de
nota o.m. de kostenfactor (een groeps
praktijk brengt aanzienlijk hogere
kosten met zich mee voor de deelne
mers?, men moet met elkaar kunnen
samenwerken, de band tussen huis
arts en patient kan losser worden,
een monopolitposiüle ten opzichte van
LEIDEN De gemeentelijke
plantsoenendienst is zuinig op
iedere boom die Leiden siert. En
terecht. Aan het Plantage staat
een honderd jaar oude beuk, die
niet meer geheel gezond onder
de leden is. De stam is enigszins
beschadigd en daardoor dreigt er
in de kruin dood hout te onstaan.
Om dat te voorkomen hebben
mensen van de plantsoenendienst
een deel van de stam stevig inge
pakt in jute zakken, leem en klei
De beuk zal gedurende ongeveer t
een jaar van deze uitmonstering
voorzien zijn. Daarna zullen al
leen de jute zakken nog eens een
jaar als verband fungeren.
Buurtgebouw
LEIDEN Het Morskwartaer
krijgt in de naaste toekomst een
buurtgebouw. De Stichting heeft voor
de bouw van het centrum dat een
plaats zal krijgen aan de Topaas
laan een lening moeten siuitetti van
f750.000,-. De Leidse gemeenteraad
zal binnenlkort moeten beslissen over
het verlenen van garantie voor deze
geldlening.
LEIDEN In een schrijven aan
de gemeenteraad van Leiden komt
de Werkgroep Milieubeheer aan de
Rijksuniversiteit tot de conclusie dat
de bouw van het nieuwe academisch
ziekenhuis in zijn huidige vorm niet
moet worden uitgevoerd. De nood
zaak is onvoldoende aangetoond en
er zal eerst een maatschappelijke en
bedrijfseconomische rentabilitietsbe-
rekening moeten worden uitgevoerd,
aldus de werkgroep.
Aan de gemeenteraad wordt het
volgende geadviseerd:
aan de bouw in zijn huidige vorm
moet geen goedkeuring worden ver
leend;
bij de verkoop van de grond in
de Leeuwenhoek moet uitdrukkelijk
in het contract worden opgeno
men dat de niet door het zieken
huis te bebouwen gedeelten op ver
zoek van de gemeente moeten wor
den terugverkocht;
de uitbreiding of nieuwbouw van
het AZL, inclusief de hei-werkzaam
heden moet plaats vinden op basis
van een nieuw bestemmingsplan
en niet op basis van artikel 19 van
de Wet op de Ruimtelijke Ordening
(waarbij de bouwvergunning al kan
worden verleend, voordat het be
stemmingsplan goedgekeurd of zelfs
voltooid is);
er moet een onderzoek worden
gedaan naar het maatschappelijk
nut van het huidige plan en van
de beide door de werkgroep voorge
stelde alternatieven.
Die alternatieven zijn:
- voortgezette vernieuwing van de
bestaande klinieken met be
perkte nieuwbouw tussen het Leger
museum en Biochemie, ten dele als
uitbreiding en ten dele als vervan
ging van de barakken op het huidi
ge terrein;
- fase-gewijze sloop en nieuwbouw
op het bestaande terrein.
In haar brief besluit de werkgroep
met op te merken, dat haar nu het
verwijt zal treffen dat het projekt
zo laat ter discussie wordt gesteld.
„Hier staat tegenover dat het AZL
op het punt van de actieve voor
lichting naar buiten omtrent het
hoe m waarom van het project dui
delijk te kort is geschoten", aldus de
werkgroep.
Gereserveerd
Zij wijst erop, dat zowel gemeen-
als universiteit duidelijk een
gereserveerde houding tegenover de
nieuwbouw van het AZL aannemen.
Voor beide heeft het project ver
regaande consequenties. Voor de uni
versiteit geldt, dat de bouw van het
Universitair Medisch Centrum niet
uit de algemene middelen wordt be
kostigd, maar zal drukken op de uit
gaven van de rijksbegroting onder
het hoofdstuk wetenschappen, het
geen ten koste zal gaan van andere
invesbeminigsmogieaijlchedein. Daar
naast zal de Leidse universiteit nog
een directe bijdrage aan de bouw
van het centrum moeten leveren, in
het bijzonder voor de niet-klinische
afdelingen van het complex. Verder
zijn er problemen met de personeels
bezetting.
Voor de gemeente houdt de ver
antwoordelijkheid niet op na de
grondverkoop, schrijft de werkgroep,
omdat de bouw van hét complex
voor de rest van de stad aanzien
lijke consequenties heeft. De werk
groep noemt de volgende:
het bouwwerk heeft gigantische
afmetingen (oppervlakte ca. veertig
hectare, hoogte meer dan veertig
meter) en is voor normaal Stedelijk
verkeer niet doorkruisbaar;
wanneer het betrokken terrein
geheel voor het UMC gereserveerd
wordt, betekent dat een beperking
van de mogelijkheden om in de
Leeuwenhoek b.v. ook woningbouw
en recreatieve voorzieningen tot
stand te brengen;
bij realisering van het nieuwe
academisch ziekenhuis zal een
aantal gebouwen leeg komen te
staan (b.v. de nieuwe polikliniek,
die tien jaar geleden voor vele mil
joenen is gebouwd en waarvan het
ontruimen regelrechte kapitaalver
nietiging zou betekenen, aldus de
werkgroep; andere gebouwen zijn
zijn o.m. de kantoren aan het Sta
tionsplein en het oude Elisabeth-zie-
kenhuis aan de Hooigracht)
de bereikbaarheid van het UMC
is volledig afgestemd op het au
toverkeer; er is een gebied van 6
ha. als parkeerterrein gereserveerd.
Een dergelijke bouwwijze wordt
Een van de alternatieve voorstellen van de Werkgroep Milieubeheer in kaart gébracht.
door de werkgroep „asociaal" ge
noemd.
Noodzaak
De noodzaak van de nieuwbouw
is volgens de Werkgroep Mileube-
heer nooit aangetoond en nooit dui
delijk openbaar besproken. De taken
van het academisch ziekenhuis, on
derwijs, onderzoek en gezondheids-
sorg rechtvaardigen een complex
met een omvang zoals voorgesteld
niet. De werkgroep erkent, dat de
huidige accommodatie problemen
veroorzaakt; de moeilijke uitwissel
baarheid van verpleegsters over di
verse klinieken, het enigszins ge
ïsoleerd functioneren van de klinie
ken, het transport van patiënten,
klachten over het eten enz. „We
vragen ons echter in alle ernst af
in hoeverre deze problemen ook niet
up een andere manier, veelal mede
door organisatorische maatregelen
kunnen worden opgelost. En met
name vragen we ons af of door het
bouwen van een complex als men
nu van plan is, niet nieuwe proble
men voor de oude in de plaats zul
len komen: onpersoonlijke werkom
geving, inefficiëntie door te sterke
centralisatie, opnieuw inbouwen
van grote afstanden e.a." zo schrijft
de werkgroep.
Waai
Wethouder Waal van stads
ontwikkeling heeft deze week ove
rigens laten blijken, de bezwaren
van de Werkgroep Milieubeheer
niet te kunnen delen. Achterwege
laten van de bouw van een nieuw
academisch ziekenhuis zou z.i. ver
regaande consequenties hebben o.m.
voor de exploitatie van het Mors-
kwartier. Wanneer de gemeente de
bouw zou afkeuren, kan dat boven
dien Juridische verwikkelingen op
leveren, waarbij het AZL een ster
ke positie zou innemen, omdat ook
het thans geldende bestemmingsplan
de bouw van een nieuw ziekenhuis
aangeeft.
LEIDEN Voor de culturele mani
festaties die in de week van 19 tot
24 mei 1975 onder het motto „Pro-
pekt '75" worden georganiseerd ter
gelegenheid van „400 Jaar Leidse
universiteit" is nog steeds een aan
tal medewerkers nodig. Zo heeft men
nog behoefte aan een aantal manne
lijke toneelspelers. Deze acteurs zul
len meewerken aan een toneelfeuil
leton dat in de feestweek op ver
schillende plaatsen in de stad zal
worden gehouden, zoals op de
Burcht, het Gerecht, in een fabrieks
hal en een winkelstraat. Naast ac
teurs werken aan dit feuilleton een
harmonie, zangkoren en dansgroe
pen mee.
