Loden last drukte op het milieu
QÖB
PALET
PALET
PALET
PALET
Soldeerbout
zonder draad
LESSEN
WERDEN
STEEDS
UITGESTELD
Rokken van f 38,- en.... f 830,-
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1974
PAGINA 21
Samenstelling
Henriëtte v. d. Hoeven
Lood Is voor de mensheid door de
eeuwen heen een zo vanzelfspre
kend, ja haast onpersoonlijk ge-
bruiksmateriaal geweest, dat wij
want zo zijn de Nederlanders er
prompt een spreekwoord aan hebben
overgehouden: ,,Dat is lood om oud
ijzer" of in andere woorden „Dat is
niets waard, dat heeft niets te
betekenen". Nu, dat is dan een
gevaarlijke vergissing. Reken maar
dat lood iets in onze samenleving te
zeggen heeft. En dat zijn niet van
die leuke dingen. Lood is een enorm
venijnige, schadelijke gifkikker.
De World Health Organization, de
Gezondheidsorganisatie van de Ver
enigde Naties, slaat de laatste Jaren
alarm/: de westerse wereld laat zioh
ongemerkt door lood vergiftigen.
Heel geniepig.
Want die loodvergiftiging dient
zich niet in de eerste plaats aan met
duidelijk waarneembare klinische
verschijnselen als darmkrampen en
verlammingen. Ze werkt vooral
onzichtbaar, langzaam, maar zeer
zeker op de menselijke hersenschors,
die ze ernstig of zelfs onherstelbaar
kan beschadigen.
Kinderen
Amerikaanse. Engelse en Zwitserse
neurologen hebben vastgesteld dat
vooral het Jonge, onvolgroeide
hersenstelsel van kleine kinderen
door de verborgen loodvergiftiging
zeer ernstig kan worden aangetast.
De gevolgen uiten zich in hyperacti
viteit en dislexia. Dat eerste woord
\verklaart zichzelfde kinderen
worden overmatig levendig en dat
kan op zichzelf wel leuk zijn als het
in deze gevallen niet met zich
meebracht dat het concentratiever
mogen duidelijk achteruit gaat.
Dislexia haakt op dat tweede
verschijnsel in: de kinderen krijgen
op school grote leermoeilijkheden en
heus niet alleen de kneusjes, ook
leerlingen met een zeer hoge I.Q.
Lood: de zoveelste bedreiger van het
milieu, dat ons steeds dierbaarder
wordt. Iedereen staat er voor op de
barricaden. Een mooi trekje, dat
echter ook gevaren in zich bergt. Er
wordt luid en vaak alarm geslagen
en terecht. Maar soms, ach, dan
valt het nog wel mee. Die
meevallers zouden ons wel eens in
slaap kunnen wiegen, waardoor we
de reële alarmkreten niet meer
horen. Die tegen het lood bijvoor
beeld.
Lood is een werkelijke bedreiging
voor het menselijk bestaan. De
hyperactiviteit en dislexia, die hun
greep op kinderen krijgen, kunnen
in veel gevallen leiden tot Jeugdcri
minaliteit.
In Zwitserland is onlangs het bloed
van gestrafte misdadigers in een
wetenschappelijk onderzoek op het
loodgehalte getest. Het resultaat was
beangstigendde proefpersonen
hadden tweemaal zoveel lood in hun
bloed als vergelijkbare mensen, die
zich zonder kleerscheuren in de
maatschappij hadden kunnen hand
haven. En er was nog een conclusie:
het loodgehalte in de urine van de
gevangenen, die aan het onderzoek
meewerken, was aanzienlijk lager,
dan dat van de vergelijkingsperso
nen. Dit zou erop kunnen wijzen,
dat onder invloed van het lood de
werking van de nieren achteruit
gaat.
Er is een goede vraag: „Maar ik
eet nooit lood, geen hapje, ik lust
het niet eens. Waar komt dat lood
vandaan?"
Er zijn nogal wat schuldigen. Ja, en
we belanden meteen weer bij de
kwaaie pier van altijd, de auto.
Tien procent van al het lood, dat
jaarlijks in de wereld wordt
gewonnen, gaat als loodtetraethyleen
in de benzine. Het bekende hoge
octaangehalte, dat de klopvastheid
moet verhogen. Nu is dat octaange-
tal ook wel op te voeren op andere
wijze en dat zou volgens Ameri
kaanse berekeningen amper meer
kosten, maar dat vraagt dan een
aanmerkelijk ingewikkelder raffina-
ge-proces,
oliemaatschappijen maar niet aan
beginnen.
Niet alleen door de benzine brengt
de auto lood in de roulatie. Lood in
accuplaten (een niet te
verwaarlozen deel van het gewicht
van kleine auto's) en lood in de
alliage, waaruit krukaslagers worden
lijk nog wel honderdduizenden waterleiding- en badhuizensysteem
kilometers loden pijp in de schoot van het late Rome. Dat handige,
Moeder Aarde,
gebrandschilderde ramen
nu klassieke zijn of dat
metaal werd
maken van
allerhande gebruiksvoorwerpen. Ook
Toch ook een minder somber geluid.
De laatste honderd Jaar is het
gebruik van lood in industrie en
techniek verminderd. In het midden
van de vorige eeuw maakte men
maar al te graag gebruik van dat
soepele kneedbare metaal. Denk
maar aan dat strijdlustig speeltuig,
dat de naam „tinnen soldaatje"
droeg maar voornamelijk op loden
schoenen ging, ze zijn verdwenen en
wie zijn kinderen toch nog wil
opvoeden met dergelijk oorlogszuch
tig goed koopt soldaten van
kunststof.
Schilders gebruiken minder loodwit
dan vroeger, maar het wordt nog
gebruikt, net als menie, die lood
bevat. De loden bemanteling van
kabels is gebleven, de zetters in de
grafische bedrijven staan nog steeds
voor de smeltkroes met lood. En dan
iets, dat ook achteloos tot dagelijks
gebruiksgoed wordt gerekend: de
loden kogels, waarmee mensen nog
hun gelijk trachten te bewijzen.
Loden buizen en pijpen zijn niet
meer in zwang, het plastic heeft ze
overvleugeld. Maar er liggen natuur -
sponningen. Loodglazuür en lood- de werkstukken van de Romeinse
kristal worden nog steeds gebruikt kuipers niet in duigen vielen. Een
de meest gebruikte verfstoffen
loodwit, dat verkregen werd
door loodplaten boven azijnzuur te
al zal het moeilijk zijn een leek te
vinden die weet d o<
waarvoor.
Na al dat griezeligs weer even een hangen,
klein hapje troost: het potlood, dat En ook hierin
de dreiging nog wel in zijn naam vrouw duizend
draagt, heeft geen loden schrijfkern smeerde dat loodwit bij kilo's op
Tegenwoordig
grafiet.
Romeinen
haar gezicht omdat het zo'n lekker
ondergrondje gaf voor het blanket
sel. Dat de vrouwen van Rome er
daarnaast ook niet voor terug-
hanteerden echt schrokken om het vak van
j loodgletster te beoefenen maakt hun
hl de "vroege middeleeuwen' schuld alleen maar groter. Schuld
aan het antwoord op de vraag
hoeveel Romeinse klndertjea door al
Nu wist men er in het oude Rome dit lood neurologische schade
toch goed weg mee. De Romeinen moeten hebben geleden. Een ant-
gebruikten zoveel lood voor zoveel woord dat alleen maar kan luiden:
verschillende doeleinden dat de hele vele, zeer vele.
geschiedschrijving eigenlijk op haar
basis zou moeten wankelen: het kan Het gevolg van dit overmatig
haast niet anders of het Romeinse loodgebruik, de tragische bezegeling
Rijk is alleen ten gronde gegaan van het lot
aan een simpele, maar wel massale Rijk moet
loodvergiftiging,
het grote Romeinse
milieuhygiënis-
vandaag niet alleen een
Die ondergang moet dan zijn vluchtige waarschuwing aijn: het
begonnen bij de veelvuldige toepas- moet als
sing van lood in het uitgebreide schouders drukken.
loden last op hun
Voor wie niet kan hebben dat hij amateurs. De verschillende koppen
met het snoer van zijn soldeerbout die op de bout passen, maken preci-
allerlei dingen op zijn werktafel om- sie-solderen mogelijk, mede dankzij
ver en op de grond veegt, is er een een Ingebouwd schijnwerpertje dat
uitkomst. De Wahl draadloze sol- op het werk straalt,
deerbout. Met oplaadapparatuur voor Importeur is Auditech, Amsterdam,
het lichtnet. Kost wél f 115.
Gezien de prijs is dit apparaat niet
aan te bevelen voor doe-het-zelvers
die slechts zelden en betrekkelijk ruw
soldeerwerk te doen hebben. Voor hen
zijn er heel wat goedkopere en goe
de snoer-bouten in de handel.
Door het land waart een meneer
J. H. uit Groningen. Hij werft cur
sisten voor iets dat zich noemt „Na
tionaal Instituut voor Opleiding tot
Ponskaarttypistes". Dat instituut
heet gevestigd te zün in Den Haag
Volgens de papieren van het „insti
tuut" heeft het een telefoonnummer.
Het is echter onder die naam niet in
het telefoonboek te vinden. En er is
bij ons weten ook nooit iemand die
de telefoon beantwoordt.
De heer H. is „studie-adviseur"
van dit instituut. Hij werft Jonge
meisjes voor de opleiding tot pons
typist. een opleiding die na vol
tooiing hun kansen op goed betaalde
banen zal doen toenemen.
Hier volgt het relaas van een 20-
Jarig Haags meisje, dat inschreef
op de cursus, waarvoor zij contant
425 gulden moest betalen.
„De cursus zou drie maanden du
ren; elke maandagavond twee uur
lang. Op maandag 10 april zou de
erste les zijn. Ik werd toen echter
opgebeld dat het wegens omstandig
heden niet zou doorgaan. Ook de
volgende les werd uitgesteld. Zo had
ik in Juni tenslotte nog maar drie
lessen gehad. Toen er op een maan
dag in Juni weer niemand aanwezig
was op het instituut, heb ik gewacht
tot er andere cursisten kwamen. Er
kwamen nog twee dames, die mij
bevestigden dat zij ook telkens nie
mand hadden aangetroffen. Ik hoor
de van hen ook dat er voor dezelfde
cursus verschillende lesgelden waren
betaald. Dat varieerde van 275 tot
475 gulden.
Wij hebben toen besloten om aan
gifte bij de politie te doen".
Ach, aangifte bij de politie helpt
zelden in de strijd tegen het colpor-
tage-kwaad. Bovendien, wat zou de
politie kunnen doen, al zou hjj willen?
De meisjes en vrouwen die door het
„instituut" waren opgelicht, hadden
tegelijk bij de inschrijving hun
handtekening gezet voor akkoord met
de voorwaarden op de achterkant van
het contract.
Daarbij stond onder meer dat „de
directie" elke vorm van aansprake
lijkheid afwees voor van alles wat er
maar kon gebeuren. Zelfs voor het
schenden van verbintenissen. Dat had
het „instituut" dan ook meteen maar
gedaan!
En meneer H., de 'studie-adviseur'?
Al onze brieven aan zijn adres in
Groningen blijven onbeantwoord, net
zoals op het „Instituut" in Den Haag.
(uit: „Koopkracht" van het Kon-
8uraenten Kontakt).
Het ziet er naar uit dat de ge
ruite rokken het deze winter hele
maal gaan maken, want de aloude
Engelse .Country-Look" is ineens
weer bijzonder populair. Vandaar
dus dat de couturiers en confectie-
fabrikanten voor verrassend veel va
riatie hebben gezorgd. Er zijn klok-
rokken van Schotse en Franse ven
sterruiten in prince de gallas en pieds
des poules. Dessins in alle scha
keringen van roestbruin, beige en
olijfgroen, waardoor de rokken moei
teloos met blouses, Jumpers, coltruien,
vesten en korte jasjes in één van deze
tinten zijn te combineren.
Voor vrouwen die van sportieve
kleren houden, is er dus keus uit heel
wat mogelijkheden. De prijzen van de
geruite rokken lopen ejchter nogal wat
uiteen. Er zijn modellen van f 38 en
van f 830. Het prijsverschil ligt voor
een deel aan het feit dat sommige
confectiefabrikanten eu ontwerpers
wat extra stof gebruikten om de rui
ten van de voor- en achterpanden
van hun rokken precies op elkaar te
laten vallen, terwijl andere modema
kers zich daar niet zo erg aan stoor
den.
DAMESMODE
in exclusief jongt stijl..
BREESTR AAT I0&O-N2 LEIDEN
Een comité van Franse feminis
ten is op het ogenblik in actie tegen
alle mogelijke vormen van „seksisme'.
Ze eisen daartoe onder meer een wij
ziging in de Franse wetgeving: de
wet die elke discriminatie verbiedt
„op grond van ras, nationaliteit of
religie", moet worden aangevuld met
de woorden „en sekse". Het actieco
mité, dat onder voorzitterschap staat
van de schrijfster Simone de Beau-
voir, heeft al honderden handteke
ningen verzameld, aldus meldt
maandblad Marie-Claire.
In België worden de laatste Jaren
steeds minder kindertjes geboren.
Weekblad Paris Match noemt en
kele cijfers: in 1972 zijn er ruim
134.000 kleine Belgjes ter wereld ge-,
komen, 1973 iets meer dan 129.000.
Van dit Jaar is alleen nog maar het
geboortecijfer over de drie eersite
maanden bekend. In dat eerste kwar
taal van 1974 kwamen er ruim 30.00
baby's bij. Als de Belgen dit tempo
in de gezinsuitbreiding zouden hand-
haven, zal de totaal-score over 1974
dus opnieuw lager liggen dan vorig
Jaar.
In rode paprika's zit veel meer vi
tamine C dan in groene. In de rode
vind Je 147 milligram per ons (een
gemiddelde, schoongemaakte paprika
weegt ruim een ons). In een groene
vind je 70 milligram, dat is dus nog
niet eens de helft van een rode. De
meeste vitamine C komt voor in pa
prika's uit zuidelijke landen. Er wer
den monsters paprika uit Ethiopië
onderzocht: in de groene zat 133 mg
en in de rode 177 mg.
Voor het Engelse winkelende pu
bliek is de naam „Marks and Spen
cer" een vertrouwd begrip: ruim 250
warenhuizen (specialiteit: kleding)
worden in Groot-Brittannië door het
concern geëxploiteerd. Weekblad Elle
weet te melden dat deze Britse win
kelreus zioh komend voorjaar ook op
het Europese continent zal vestigen.
De eerste winkel komt in Brussel,
daarna worden vestigingen in Parijs
en Lyon geopend.
Voor kinderen onder de vier Jaar
is gefluorideerde tandpasta onge
schikt. Te weinig tandpastafabrikan
ten waarschuwen voor het gevaar
van teveel fluor voor kleine kinde
ren. Op slechts vier van elf gefluo
rideerde tandpasta's staat volgens de
Consumentenbond een dergelijke
waarschuwing: Elmex, Mcleans Fluor
Signal Fluoride en Blendi kinder
tandpasta. En op de laatste is de
waarschuwing dan nog onvoldoende
duidelijk.
Niemand kan nagaan hoeveel tand
pasta, en dus hoeveel fluoride, een
klein kind bij een tandenpoetsbeurt
inslikt. Bij fluor is teveel niet best.
En dat is het gauw als het water
a' is gefluorideerd of als er al fluor-
tabletjes worden geslikt. Grotere kin
deren, die geen tandpasta meer in
slikken, kunnen wel fluor-tandpasta
gebruiken. Die is beter voor het gebit
lijk bederft: ik heb een drif karak
ter en smijt vaak met dingen. Mijn
echtgenoot negeerde dat altijd en
ging me uit de weg. Maar tegenwoor
dig legt hij me over de knie en geeft
me een flink pak slaag. Ik heb hem
met echtscheiding bedreigd, maar heb
ik geldige redenen?" (Brief van een
lezeres in de „probleemhoek" van het
Engelse weekblad Woman's Own)
