Geheim overleg over
opening voor Israël
Portugees communist vormt lek in Navo
Resultaat Rome mager
Vijf gasbellen
van Slochteren
in Siberie
Luns waarschuwt voor groeiende Russische kracht
Contacten in Belgrado en Boekarest
Kissinger roept op
tot internationale
energiesamenwerking
Loeanda een vulkaan
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1974
LONDEN Secretaris-generaal mr De secretaris-generaal zei dat de litaire macht van de Sowjet-Unie 'n tijd. zijn veiligheid koste wat zij kost van confrontatie
Joseph Luns van de Noordatlanti- oost-westbetrekkingen van het sta- nieuwe dimensie krijgen en in be- in het oog houdt. 'n voortgaande ei
sche Verdragsorganisatie, heeft de dium van confrontatie in dat van de langrijkheid toenemen, ik moge u bare dialoog,
lid-staten gisteren voorgehouden onderhandelingen waren getreden, alleen al herinneren aan de nieuwe. "Dit betekent", aldus de secretaris- De Britse premier deelde zijn bond-
dat als de post Westbetreikkingen maar dat het gevaar bepaald niet omvangrijke marine van de Sow- generaal, "dat we voldoende geld genoten mee dat Engeland zijn finan-
opnieuw zouden verslechteren, de geweken was. Jet-Unie. Een zeemacht die onze be- aan de defensie moeten blijven ge- ciële bijdrage aan de Navo zal in-
sterk toegenomen militaire macht "De betrekkingen kunnen verslech- voorrading zou kunnen bedreigen en, ven, ook als dat er toe leidt dat el- krimpen tot een aandeel "dat rede-
de Sowjet-Unie een bedreiging teren zowel als verbeteren. Wij zijn als zij niet in toom gehouden zou ders offers moeten worden gebracht", lijk moet zijn, en niet, zoals nu, bui-
vitale be- niet alleen meester van ons lot. Wij worden, ons vermogen tot conventio- De huidige periode van economische ten proportie in vergelijking met de
de keus zijn het niet die de samenstelling, nele versterking verlammen en ons teruggang maakt het noodzakelijk, andere geallieerden".
nmu- zo dwingen (tot een keus tussen over- dat de Navo aan groter kosteneffi-
gave en een atoomoatastrofe", aldus ciency doet en doelmatiger omspringt Engeland is zijn defensie aan het
niet mr. Luns. met haar middelen. herzien, maar zal zijn uiteindelijke
ver- Het is volgens de secretaris-gene- Premier Harold Wilson van Enge- beslissingen niet nemen alvorens
zou kunnen vormen
voorrading "en ons z>
van overgave of een atoomoatastro- van de Sowjetregering
fe stellen". nistdsche politiek bepalen.
Mr. Luns sprak op de openingsver- "Zouden wij en ik hoop
gadering van de Noordatlantische as- te maken krijgen met
Bemkldö»r hot onofficiële parlement slechtering in de oost-westbetrekkin- raai daarom zaak dat het Westen, land verklaarde op zijn beurt dat zijn bondgenoten te raadplegen, zei
gen. dan zou de zeer toegenomen mi- zelfs in deze moeilijke economische onderhandeling in de plaats komt Wilson.
van de Navo.
PARIJS Persoonlijkheden die bevriend zijn met respec- Joego-Slavië en Roemenië, alvorens landse Zaken Yigal Allon verklaard.
tievelijk Arabische en Israëlische zijde, hebben onlangs in
gesprekken de mogelijkheid onderzocht voor onderhandelingen
tussen Israëliërs en Palestijnen. Dit is in de Franse hoofdstad
uit welingelichte buitenlandse bron vernomen.
tief
derde partijen, werden ge- de bestudeerde oplossing
enkele dagen in Jeruzalem te
blijven waar hij met Israëlische lei
ders sprak.
Andere besprekingen over de mo
gelijkheid van de deelneming van *n
Palestijnse delegatie aan Israëlisch- Sil
sprekingen zouden verschillende Is- Arabische onderhandelingen zouden de minister.
mening zijn dat gevoerd zijn in Arabische hoofdste- Allon doelde hiermee duidelijk op de
'Arafat's doel is om iedere gelegen
heid om een politieke oplossing voor
het Israëlisch-Arabische conflict te
bereiken in de weg te staan, dit ter
wijl de eerste mogelijkheden voor 'n
oplossing in zicht zijn", zo meende
raëlische leiders
voerd, waren geen Israëliërs en Pa
lestijnen aanwezig. Verschillende
hypothesen kwamen ter sprake wi
i de belangrijkste betrof de
de weg" zou kunnen openen, gezien
het feit dat Koning Hoessein van
Jordanië zich niet meer verantwoor
delijk acht voor de westelijke Jor-
tuele vorming van een voorlopige, daanoever en de Israëlische regering geen 24
Palestijnse regering in ballingschap weigert met de PLO te onderhande- weest m
len.
De besprekingen zijn gevoerd in
Belgrado en Boekarest,
der- den die goede diplomatieke betrek
door de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie PLO die uitsluitend zou be
staan uit bewoners van de westelij
ke Jordaanoever en bewoners van
het gebied van Gaza.
Palestijnse delegatie onder PLO-lei- mene Vergadering
der Jasser Arafat kort geleden
Deze regering zou onder leiding officieel bezoek heeft gebracht
-de Kort na het vertrek van die delega
de Naties heeft gehouden was gericht
op de blokkering van het streven,
i politieke oplossing voor he
r die "bekend tie bezocht dr. Nahum Goldman, pre- Midden-Oosten probleem,
ls om zijn Palestijns patriottisme"
maar die geen enkele officiële band
heeft met de verzetsbewegingen die
lid zijn van de PLO.
Deze hypothese, zo onderstreepte
men van dezelfde zijde, zou het for
mele verzet van de Israëlische lei
ders kunnen overwinnen tegen onder
handelingen met "terroristen wier
officiële doelstelling is de vernieti
ging van de staat Israël".
Op de hoogte gesteld van deze be-
Bankoverval Gisteren hebben
drie gewapende bandieten een over
val gepleegd op een bank te Brios-
co, een dorp 30 kilometer ten noord
westen van Milaan. Toen de bandie
ten het gebouwtje verlieten kwam
de politie aanzetten. Er ontspon zich
een vuurgevecht waarbij een 20-Ja-
rige agent dodelijk werd getroffen,
en een rover ter plaatse werd ge
raakt en overleed. De twee andere
bandieten konden ontkomen. Hun
aai to. waarin de wapens waren ach
tergelaten, is al ergens aangetrof
fen.
Aardschokken De bevolking van
west- en centraal-Griekenland is gis
teren opgeschrikt door een aantal
krachtige aardschokken. Hoewel
de paniek in veel steden en dorpen
groot was hebben zich geen persoon
lijke ongelukken voorgedaan. Mate
riële schade is gering. Drie aard
schokken deden zich voor in de
hoodstad Athene.
i het Joods Wereldcongres de Israëlische minister
partiële akkoorden met Egypte
Syrië die de afgelopen 13 maanden
contact zijn bereikt na bemiddeling door de
Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Henry Kissinger.
De Libanese politie heeft vier per
sonen gearresteerd die in opdracht
Arabisch land een plan had-
de Amerikaanse
de Alge- ambassade in Beiroet met dynamiet
de Verenig- op te blazen. Zij zouden hiervoor cir
ca 900.000 dollar krijgen.
De groep bestond uit drie Palestij
nen en een Fransman zo is uit goed-
ingelichte bron in Beiroet verno-
kingenhebben met westelijke
gendheden welke in nauw
staan met Israël.
Jasser Arafat is inmiddels na nog
r in New York te zijn ge-
Cuba vertrokken, waar hij
drie dagen zal verblijven.
De redevoering die de Palestijnse den beraamd
leider Jasser Arafat
AMSTERDAM In het 800 000
vierkante kilometer grote gebied
van Jakoetsk in Siberie bevinden
zich aardgasreserves, die naar
ïaar Japan en de Verenigde Sta-
en zal worden gebracht.
Dit Jakoetsk-project maakt deel
lit van het miljarden dollars be-
Baranosky, voorzitter van Soju- tium, dat de distributie van het
gazexport, medegedeeld op het in- gas ?n de Verenigde Staten zal
ternationale congres over vloei- verzorgen,
baar petroleumgas en vloeibaar
aardgas "Gastech 74" te Amster
dam.
De Sowjet-Unie
van Amerikaans e
taal een project uitvoeren voor de denkt het
levering van jaarlijks 30 a 35 mil- baar gas met
Jard kubieke meter aards;
vloeibare vorm aan de Verenig
de Staten
durende e
te doen. heeft men voldoende
Aan de monding van de Wolga.
zullen de Russen een fabriek voor
[li met behulp bet vloeibaar maken van het aard-
Japans kapi- gas en een haven bouwen. Men
van het vloei-
aaatal specia
le schepen van 160.000 tot 200.000
kubieke meter capaciteit te zul-
Japan. Om dit ge- len verrichten. De helft van deze
periode van 20 jaar schepen zullen naar het Russische
oordeel Russische schepen moe
duizend miljard ten zijn. Er zijn met de betrokken
Amerikaanse en Japanse maat
schappijen onderhandelingen over
duizenden kilometers lange pijp- de u-itvoering van het project gaan
leiding naar de Siberische oostkust de. die volgens de Russische spre-
waar het vloeibaar ser verlopen in een sfeer i
sail worden gemaakt en per schip structieve samenwerking.
De 23-jarige Ronald DeFoe
werd gisteren in New York gear
resteerd. Hij wordt er van ver- WASHINGTON De Amerikaanse ting
dacht zijn vader, moeder, twee
Henry Kissinger, wil dat West-Euro-
zusters en twee broers in hun wo- pa en Japan samen met de Verenig-
Bleek, vermagerd en met
één been uitgestrekt op een
steuntje werd Richard Nixon
gisteren in een rolstoel uit
het ziekenhuis in Long Beach
naar zijn auto gereden, die
hem naar zijn huis in San
Clemente vervoerde. Daar
zullen 3 door rechter Sirica
aangewezen doktoren zijn ge
zondheidstoestand in ogen-
shouw nemen om te zien, of
hij kan getuigen in de Water
gate-affaire.
ning te hebben doodgeschoten, de Staten voorlopig
Het motief voor de moorden is van 1975
nog .niet bekend.
gemeenschappelijk fi-
buitenlandse zaken, nacieringsinatltuut dat volgend Jaar
een bedrag tot 25 miljard dollar, te
putten uit de reserves der oliecrodu-
de periode cerende landen, moet uitkeren or
gemeen- herbelegging in de industrielanden
Kissinger waarschuwde de olieprn-
schappelijk actieprogramma opstel
len dat primair gericht is op een be- ducerende landen voor verdere prijs-
perking van het energieverbruik. Kis- verhogingen gedurende het proces
singer hield gisteravond een toe- van éénwording binnen de groep in-
Doodvonnissen Een militair tri- spraak tot de Universiteit van Chica- dustrielanden. omdat de gevol-
bunaal in Manilla heeft gisteren 37 g0- w*arin hij verder onder meer gen daarvan niet alleen "storend"
mannen, onder wie 7 militairen, ter stelde dat de dialoog tussen oliever- maar ook "gevaarlijk" zouden zijn.
dood veroordeeld omdat zij in'mei duikende en olieproducerende lan-
1970 in het noorden van de Philip- den van start gaAQ. met kans van
pijnen twee dorpen in brand hebben sla«en- Verder moet volgens de Ame-
gestoken, waarbij een vrouw de dood rikaanse bewindsman in gemeen-
vond. Van de 37 veroordeelden zijn schappeliJk verband worden gezocht
r tien bij verstek gevonnist.
LOEANDA (AP) Volgens of- santen van de volksbeweging vooi
ficiële cijfers hebben in de Angolese bevrijding van Angola de blanke..
hoofdstad loeanda sinds zondag ze- het multi-raoiale Catambor-district
ker 35 mensen het leven verloren bij in Loeanda. ZIJ hebben de blanke in-
Polsky mag weg
MOSKOU Viktor Polsky, die
Kissinger onderstreepte dat de olie- vaak wordt genoemd als leader van
crisis "zeer gevaarlijke gevolgen kan de Joodse dissidenten in Moskou,
uitreisvisum
Israël
gekregen. Hij heeft er vier jaar op
Japan anderzijds", moeten wachten en moet nu binnen
zes dagen de Sowjet-Unie verlate
hebben voor de betrekkingen tussen heeft
de Verenigde Staten enerzijds
West-Europa
Een verlaging van de olieprijzen
niet alleen door middel van een dia- Aan die voorwaarde wil hij niet vol-
w de loog tussen verbruiks- en produktie- doen omdat hij naar zijn zeggen
Angola de blanken in landen kunnen worden bereikt.
Tot de "objectieve voorwaarden"
voor een dergelijke dialoog rekent
Kissinger
afspraak
tijd nodig heeft om zijn zaken
te regelen.
Polsky, een 44-Jarige elektronisch
gemeenschappelijke expert, is de laatste jaren herhaalde-
de geïndustrialiseerde lijk gearresteerd. De toekenning van
draagt het aantal doden zeker 100. dat het gebied in brand wordt gesto- landen over een beperking van het het visum wordt door sommagen
De Amerikaanse maatschappij Gulf ken. In het Catambor-district brand- energieverbruik. De Verenigde Sta- verband gebracht met de Russisch-
Oil heeft een begin gemaakt met de den woensdagavond zes woningen uit. ten. West-Europa en Japan zouden Amerikaanse afspraak
in Terwijl de blanke bewoners
i gezamenlijke beperking van drie re emigratie voor Joden in ruil
Loeanda wonende personeelsleden. Dit huizen zioh te voet evacueerden sta- miljoen vaten olie per dag moeten handelsvoordelen. De Russische mi-
in verband met de zich verslechteren- ken de troepen in de omgeving geen nastreven. Die hoeveelheid zou over- nister van binnenlandse zaken Niko-
eenkomen met ongeveer tien procent lad Sjcholokov heeft de Amerikaanse
hun totale olie-invoer.
senator James Buckley toegezegd dat
Volgens een woordvoerder van Gulf ge gespannen situatie explosief zal Het actieprogramma, dat Kissin- beweringen over het lastigvallen
Oil gaat het hier
tijdelijke worden
de blanken gaan ger voor ogen staat, omvat tevens dissidenten en gelovigen
dat de We- een vergroting van de post ontwik- weer een indruk van grote nobel -
is mislukt, kelingsgelden politiek allerminst een heid op, wat voor een komende ver
maarhet resultaat" vind ik toch haalbare kaart lijkt. Dit ondanks kiezïng nooit weg is.
mager", aldus ontwikkelingsminister de mooie woorden van een man als
Pronk in Rome, gisteravond vlak McGovern. die even Rome en de Ben positieve geluiden: er
voor hij weer naar Nederland te- conferentie aandeed en daar meteen k(jmt 2eker m wereldwiJd
de vergadering van maar het planopperde de Amerl- tóuwingMysteem>
zinsleden naar Zuid-Afrika over te handhaven.
brengen.
Sinds maandag bedreigen gewapen
de groepen Afrikanen en sympathi-
heeft reageren op de provocaties en de au- een uitbreiding van het gebruik
i de ge- toriteiten niets doen om de orde te "alternatieve" energiebronnen (in het werkkampen onderzocht zullen
bijzonder kernenergie) en de stich- den.
ADVERTENTIE
Honger in Assam In het weste
lijke deel van de Indiase staat As
sam zijn honderden, misschien wel
duizenden van honger of ondervoe-
dreigendë dlng gestorven. Oppositieleden
de ministerraad. De minister voegde kaanse defensiebegroting drastisch voetfeeirampen tijdig zal lokaliseren. den dat tussen J1"11
er aan toe dat hij voor de defini- te besnoeien ten bate van de voed- voeoseirampen x,yoig zaï xo^auseren. 1RftnA
tieve beoordeling van de resultaten selhulp.
natuurlijk tot zaterdag moet wach- Dat kan hij als niet betrokkene Er komt waarschijnlijk ook
ten, wanneer de conferentie wordt zonder veel problemen zeggen na- meerjarig plan om tien miljoen ton dit tegen. Zij zegt dat
september
15.000 mensen die door overstromin
gen hun land en oogst verloren, om
kwamen, maar de regering spreekt
afgesloten.
i.Maar voorlopig ziet het er naar uit
dat er weliswaar enkele stappen
voorwaarts zijn gedaan, bijvoorbeeld
met het meerjarig project voor
voedselhulp, de aanleg van voorra
den en de stichting van een agra
risch hulpfonds, maar dat het in
het licht van de bestaande proble
men toch niet voldoende is", aldus
de bewindsman.
Zelfs het meest vergaande voorstel,
het landbouwfonds, dat door de
Arabieren ter tafel is gebracht
zwijgt in alle talen als het om con
crete cijfers gaat. Dat betekent dat
er na deze conferentie waarschijn
lijk nog een zogenaamde ..stortings
bijeenkomst" door VN-secretaris
Waldheim op touw zal moeten wor
den gezet, waarbij de grootte van
de bedragen moet worden bepaald.
Onnodig te zeggen dat daar in di
verse landen nog hard over gedubd
zal worden, vooral in Amerika waar
het levert bij een groot graan per Jaar beschikbaar te stel- honderd doden als gevolg
het Amerikaanse publiek len.
dervoeding zijn.
LISSABON-BRUSSEL Een Por
tugese politicus heeft de Noordatlan-
tische-Verdragsorganisatie in ernsti
ge verlegenheid gebracht. Hij is Al-
varo Cunhal, leider van de Portugese
communistische partij en sinds mei
minister zonder portefeuille in het
van zijn dictators bevrijde Portugal.
Daardoor moet de NAVO nu be
slissen hoe te handelen met een bond
genoot die een communist in zijn re
gering heeft. Een van de eerste ge
volgen is al geweest dat een verga
dering van de nucleaire planning-
groep (NPG) van de NAVO op aan
dringen van die Amerikanen is afge
last omdat wordt gevreesd dat een
regering met een dergelijk „lek" in
haar gelederen niet kan voorkomen
dat atoomgeheimen in handen van
de Russen vallen.
In Westerse defensiekringen geeft
men toe dat de afgelasting van de
NPG-bijeenkomst, die op 8 novem
ber in Rome zou plaatsvinden, haas
tig en slecht behandeld is, hoofdza
kelijk door de plotselinge Amerikaan
se bezorgdheid met betrekking tot
Portugal. In deze zelfde kringen
wordt verklaard dat men er bij de
ADVERTENTIE
NAVO nog niet achter is hoe men
zal handelen wanneer het probleem
zich opnieuw voordoet, hetgeen zeker
vroeg of laat zal gebeuren.
Cunhal is niet de eerste commu
nistische minister in een NAVO-re-
gering. Ook IJsland heeft er een.
Maar dat land speelt zo'n onderge
schikte rol in de westerse defensie dat
de communist in Reykjavik tot dus
ver geen problemen heeft gegeven.
Wat Portugal betreft ligt de zaak
echter anders. Het land is goed be
wapend; een actieve NAVO-partner
en in de afgelopen vier maanden
lid van de nucleaire planninggroep.
Acht van de vijftien lidstaten van
de NAVO zitten in deze groep, die in
1966 in het leven is geroepen om de
nucleaire strategie te bespreken en
om de Europeanen de kans te bie
den commentaar op de atoomplan
nen van de Amerikanen te leveren.
Het dominerende Amerika is per
manent lid van de groep, evenals
West-Duitsland, Groot Brittannië en
Italië De andere landen zijn roule
rend lid. Op het ogenblik zijn dat
België, Denemarken, Griekenlanden
Portugal,
De bijeenkomst in Rome zou de
eerste zijn met deelneming van Por
tugal. Washington hield dit tegen,
maar volgens defensiekringen is de
bijeenkomst slechts 'uitgesteld' en
zou zij kunnen plaatsvinden wan
neer volgende maand de ministers
van defensie van de NAVO-landen
in Brussel vergaderen.
In elk geval steekt het probleem
dan weer de kop op, en vermoedelijk
nog vele malen gedurende het nog
anderhalf jaar durende lidmaatschap
van Portugal.
De NAVO, zo wordt in Brussel ge
zegd, houdt zich thans bezig met het
zoeken van een oplossing hoe voor
komen kan worden dat geheiemen
tot minister Cunhal doordringen zon
der Portugal voor het hoofd te sto
ten.
Het probleem is niet nieuw. In het
verleden hebben de meeste NAVO-re-
geringen ministers gehad die 'n vei
ligheidsrisico vormden. De redenen
waren gevarieerd: politiek, drank, een
losse tong, een 'levendig sociaal le
ven'.
Het komt maar zelden voor dat üe
NAVO de regeringen moet waar
schuwen. Zij onderkennen meestal
zelf het risico wel en verkleinen dit
dan door de betrokken 'risico-minis
ter' te isoleren van geheime informa-.
ties. Een vaak toegepaste methode is
de vorming van een speciale ministe
riële defensiecommissie waarin een
beperkt aantal ministers zitting heeft.
Dat Portugal herhaaldelijk heeft
verzekerd trouw aan het bondge
nootschap te zullen blijven geeft in
NAVO-kringen voedsel aan de ver
wachting dat de regering in Lissabon
bereid is de kwestie-Cunhal langs
deze weg op te lossen. Dat behoeft
niet zo moeilijk te zijn, want Cun-
hal's specialiteit is sociale zaken en
niet defensie.
Het alternatief, de planninggroep
te laten vallen en deze te vervangen
door bilateraal overleg tussen Was
hington en de geen risico's opleve
rende regeringen, vindt men in NA
VO-kringen onaantrekkelijk aange
zien daardoor een regering gekwetst
zou worden, in dit geval Portugal, dat
zichzelf als een betrouwbaar bond
genoot beschouwt.
Daarom zijn het voornamelijk de
Portugezen zelf die een oplossing
zouden moeten aanvoeren.
De meeste Europese lidstaten de
len niet de grote angst van de Vere
nigde Staten dat Portugal weieens
geheel communistisch zou kunnen
worden. Ze zijn er huiverig voor, ce
regering in Lissabon voor 't hoofd os
stoten, die een eind heeft gemaakt
aan een voor het bondgenootschap
bijzonder hinderlijke dictatuur in
haar land.
Ook de Amerikaanse vrees voor
een 'domino-effect' in Zuid-Europa
leeft bij de Europese bondgenoten
niet zo sterk. Onder het 'domino-ef
fect' verstaat men dat als Portugal
vandaag communistisch zou worden,
Italië en Frankrijk morgen zullen
volgen.
Niettemin erkent men in Europa
wel dat Frankrijk en Italië eens com
munistische ministers zouden kun
nen krijgen die dan een gevaar voor
de nucleaire geheiemen zouden vor
men. Zij geloven dat de wijze aarop
de kwestie in Prtugal wordt opgelost
een patroon voor de toekomst kan
betekenen.
