Stenografische dienst 125 jaar?
een oase
in het
parlement
HET EENZAME JAPANSE
VLIEGVELD NARITA
'74 mode.
Doofpot?
PONDERDAG 26 SEPTEMBER 1974
PAGINA 21
Opnemen van brieven in
deze rubriek behoeft niet te
betekenen dat de redactie
het met de Inhoud eens Is
De redactie behoudt zich
daarenboven het recht voor
om bijdragen te weigeren daD
wel In te korten
NARITA (JAPAN AP) De eni
ge die het internationale vliegveld
van Narita, 75 kilometer ten oosten
van Tokio, gebruiken, zijn de vogels.
De luohthaven is de grootste, en
duurste van Japan en beschikt over
hypermoderne technische installa
ties en een startbaan van 4.000 meter
lengte. De gebouwen en de verkeers
toren zijn groot en prachtig,
maar geheel verlaten. Er is geen
mens te zien.
Narita heeft 533 miljoen dollars
gekost. Het had al achtmaal officieel
zullen worden geopend. Dat het
nooit gebeurd is. is het gevolg van
de acties van de boeren in de buurt
en van de mensen in de stad die age
ren tegen vervuiling van de lucht
j en overlast door lawaai.
Wanneer Narita eindelijk "open"
ze) gaan is een vraag die nog nie-
I mand kan beantwoorden.
Met de aanleg ervan was begon
nen in 1966. De overheid wilde over
een tweede luchthaven beschikken,
I ter ontlasting van de luchthaven Ha-
neda bij Tokio, waar het veel te druk
was geworden.
De boeren trokken hevig van leer,
tegen de plannen om hun land te ont
eigenen. en hun actie werd overgeno
men door mensen uit de streek, boe-
j reu en hungers. Er kwamen hele
i grivpen radikale studenten opdagen
o" -e strijden tegen de plannen in
zage Narita. De boeren keken eerst
wat vreemd op, uit die onverwach
te hoek was geen steun verwacht.
maar omdat het "voor het goede
doel was", was die hulp welkom. Tij
dens een fel gevecht tussen studenten
en politie, in 1971, verloren drie le
den van de oproerpolitie het leven.
Maar de regering trok aan het
langste eind, de nodige grond werd
in beslag genomen en men ging aan
het bouwen. Maar daarmee waren
de moeilijkheden nog niet voorbij. In
de nabijgelegen stad Tsjiba kwa
men hele wijken in opstand tegen
het plan om onder hun straten een
buisleiding aan te leggen door wel
ke vliegtuigbrandstof naar Narita
moest worden aangevoerd.
De m .-nsen wezen erop dat als zich
aardbevingen voordeden en de lei
ding brak, vreselijke ontploffingen en
branden het gevolg konden zijn. Zij
vroegen de gemeente de aanleggers
van het vliegveld te dwingen het he
le project uit te stellen.
Hierop werd de leiding geheel om
gelegd over een lengte van 8 kilome
ter, mxar dat zat ook weer niet goed
Burgers van Tsjiba zeiden dat een
bepaald chemisch middel dat met
aarde wei d gemengd om de grond,
waarin tie leiding werd aangebracht
te verbarden de leiding zou langs
een rivierbed komen te liggen het
drinkwater in de streek zou verpes
ten.
Een taai lang werden met het
middel proven genomen en toen
liet de overheid weten dat het "vei
lig" was. Het aanleggen van de lei
ding zou worden voortgezet.
Als alles goed gaat is dit werk over
negen maanden gereed. Maar dè boe
ren zijn rog niet aan het eind van
hun latijn.
Verwacnt wordt dat de herrie weer
zal opleiding als de leiding klaar is.
Door boeren en hun aanhangers zijn
aan het eind van de vliegtuigbaan 2
ijzeren torens gebouwd van elk 65
meter hoog, en zelfs kleine machines
hebben hierdoor tot nu toe zelfs
geen proeflandingen kunnen uitvoe
ren.
En dan hebben buitenlandse lucht
vaartmaatschappijen bezwaar ge
maakt tegen die ene baan volgens
de plannen zal er in het eerste jaar
of wat geen tweede bijkomen.
Door krachtige ongunstige winden
zou die ene baan niet kunnen wor
den geb-uitat, zeggen zij, en dan zat
meteen óe hele luchthaven "dicht".
En dat zou ook zo zijn als op die ene
baan eens een machine kwam te
staan die bijvoorbeeld beschadigd
was. O ik dan was Narita gelijk on-
nruikba'vr, vermoedelijk urenlang.
Bij dit alles komt nog de afstand
van Nxr'ta naar Tokio, een 75 kilo
meter dus.
Een buitenlandse luchtvaartman
zei: "hoe kan Je verwachten dat
iemand die uit Hongkong komt, dat
is drie er. een half uur vliegen, nog
eens drie uur nodig zal hebben om
moeizaam, over de grond naar Tokio
te reizen"?
Hij vond de ligging van Narita het
grootste bezwaar van allemaal.
LEZERS SCHRIJVEN:
Acryl mêlee pullover. V- of ronde hals.
3 Kleuren. Mt. 36-46.24.75
Effen overhemdblouse. 5 Kleuren.
Mt. 36-44.15.75
Broek. Pol./rayon. Jeans of normaal
model. 6 Kleuren. Mt. 36-48. 32.75
Overhemdblouse. Mt. 38-48. 19.75
Spencers. V- en ronde hals. Effen of met
t' kabels. Vele kleuren. Mt. 36-46.12.75
Leuke rokken. Pol./rayon. 4 Kleuren.
Mi 36-46.24.75
DEN HAAG Elke ziin die iin de vergaderzaüem va'n dè
Eerste en Tweede Kamer wordt uitgesproken, woirdt gere
gistreerd. Soms moet er een beetje aam geschaafd worden
vanwege de duidelijkheid of om er beter Nederlands van te
maken. Dat gebeurt dan. Dinsdag bestaat de Stenografische
Dienst van beide Kamers der Staten-Generaal zoals hij
officieel heet 1 25 jaar.
Sinds 1849 is praktisch elk openbaar
Kamerdebat op schrift vastgelegd en
bewaard voor het nageslacht. Het is
een stuk geschiedenis door mensen
zelf geschreven. En een ding is in al
die jaren niet veranderd, namelijk
het systeem waarmee men werkt.
Mensen die de Kamer bezoeken zipn
in het midden van de zaal een
kieine vierkante tafel met een groen
kleed. Dit is de plaats van de
stenografen, die elkaar om de vijf
minuten aflossen. In de Tweede
Kamer snelt men daarna het trapje
vanuit de vergaderzaal af en werkt
men op een grote afdeling elders in
het gebouw het eigen stenogram uit.
In de Eerste Kamer lopen de
stenografen naar een kamer na*st
de vergaderzaal. Een uur na aflooo
van de vergadering is het versiag
klaar. Dat komt door het ketensys
teem. Als veertien stenografen aan
het verslag werken, is de eerste meï*
zijn d.eel klaar, als de laatste van de
keten zijn „beurt" heeft gehad.
BLIJVERTJES
De stenografische dienst is een
dienst van „blijvertjes". Er is
praktisch geen verloop. Directeur
Andre zit er al 43 Jaar, onderdirec
teur Boon viert in december z'n 40-
Jarig Jubileum en de twee plaatsver
vangend onder-directeuren Minde en
Van Beurden lopen respectievelijk
38 en 24 jaar mee. Slechts drie of
vier mannen hebben in de loop der
Jaren de dienst verlaten. Hiervan is
Drees sr. wel het meest saillante
voorbeeld. De man die in 1907 als
stenograaf begon, eindigde zijn
politieke carrière als premier.
Stenografie kan dus tot veel leiden.
Grappig detail is dat de oude Drees
ln de kamer zeer snel sprak
evenals zijn zoon, die thans in de
Kamerbankjes zit voor stenogra
fen is dat niet leuk. Drees sr. is
meermalen gevraagd om zijn
soreektempo wat te vertragen, maar
na vijf minuten gepraat te hebben
w-> hij dat altijd weer vergeten.
De huidige minister van Justitie Van
Aj.; die zeer langzaam praat op
de tribune wordt wel eens opgemerkt
dat iemand hem nog eens van 33 up
45 toeren moet over zetten is
ideaal voor leerlingstenografen.
„Maar", zegt men bij de stenografi
sche dienst „Van Agt is nog snel
vergeleken bij ene oud-ministtr De
Bruin. Die kon Je met een lucifer
nog bijhouden."
OPLEIDING
Sinds het begin van de Jax-en 60 is
de opleiding van stenografen door
de dienst in eigen hand genomen.
Behalve stenografie volgens de
methodes Pont of Groote, leert men
typen, staatsinrichting, het regle
ment van orde en iets van
economische vraagstukken. De mini
mumtoelatingseis is gymnasium,
atheneum of ten daarmee gelijk
staande opleiding. André Boon en
Van Beurden typeren 't werk tijdens
'n gesprek als ,,'t is 'n specialisme en
ook n aantrekkelijk en lucratief vaik.
Je hebt de mogelijkheid door de vas
te vrije da/gen om er dingen bij te
doen. Een van onze-stenografen is
wetenschappelijk medewerker aan
de Gemeente Universiteit van
Amsterdam, sommigen studeren nea.
Met nederige hoogmoed", zeggen do
heren, „deze dienst is een oase in
het parlement. Er is een voortreffe
lijke teamgeest. Een noodzakelijk
heid als Je in een keten werkt".
Een van de nadelen vindt men: „Je
zit overal met je neus bij, maar in
feite verricht Je herscheppend werk.
Daarom doen de meesten van ons
iets in het verenigingsleven."
Is het nou niet veel gemakkelijker
om gewoon een bandrecorder aan ta
zetten en die band later uit te
typen?
„Iedere stenograaf heeft zijn eieen
band. Dat is een van de
hulpmiddelen. Het zou mogelijk zijn
indien men precies altijd voor de
microfoon sprak en bijvoorbeeld
geen drie mensen de spreker tegelilk
in de rede wilden vallen. Banden
hebben ook het nadeel dat men het
beeld van de gesproken tekst mist.
Bij een stenogram kan de steno
graaf al utiwerkend de zin in goed
Nederlands overzetten. Een steno
graaf al uitwerkend de zin in goed
redacteur."
Heden ten dage worden nog steeds
de meest mooie maar ook vreemde
stijlbloempjes geleverd door de
geachte afgevaardigden. Men is er
huiverig voor om recente voorbeel
den te geven. Dus gravend in het
boek dat verscheen bij het 100-Jarig
bestaan, komen de volgende Kamer-
kreten naar voren
„Als Thorbecke nog zou leven, zou
hij zich omdraaien in zijn graf..
„De bomen langs de weg lijden aan
vernielzucht.
„Men heeft de koe bij de verkeerde
horens gepakt.
Dit zijn nog redelijke voorbeelden,
maar ieder die regelmatig de
publieke tribune bezoekt, weet dat
menig afgevaardigde onder de
bekoring van eigen woorden geraakt
en zinnen dan uitbouwt tot zeven
bijzinnen zonder end.
Voorbeelden van mensen die helder
en begrijpelijk spreken zijn Bakker
en Den Uyl.
„Echte sprekers", zegt men, „zijn er
haast niet meer. We bedoelen
mensen die een betoog opbouwen,
zoals nu Schakel dat bijvoorbeeld
uit het hoofd weet te dben."
SPREEKTAAL
BIJ de stenografische dienst streeft
men bij de verwerking naar een zo
duidelijk mogelijk taalgebruik. De
handelingen dat zijn de verslagen
van de algemene vergaderingen
moeten voor meer mensen toeganke
lijk worden.
Kamerleden zullen in het vervolg
ook nog maar twaalf uur de tijd
hebben om hun eigen stenogram
nadat het is uitgetypt door te lezen
en eventueel te corrigeren. Voor de
ministers zal die tijd na wat
touwtrekken vermoedelijk op 18 uur
na het beëindigen van hun speech
worden vastgesteld. Er bestond
namelijk al 25 Jaar een regel waarin
was bepaald dat de Handelingen 2
maal 24 uur na de zitting klaar
moesten zijn. Het wordt nu twee
weken doordat het correctierecht tyd
vreet.
FEEST
Het 125-jarig bestaan zal pas op 26
november worden gevierd. Het
wachten is op een boekje, geschre
ven door Nico Cramer: „Wandelin
gen door de Handelingen". Het is een
klein eerbetoon aan een afdeling
binnen de Staten-Generaal die
praktisch nooit voor het voetlicht
treedt. Toch is deze dienst
vergelijkbaar met de souffleur van
het beroepstoneel. De souffleur zorgt
dat het spel door kan gaan. De
stenograaf zorgt voor de geschreven
woorden waaruit geschiedenis is
ontstaan en is opgebouwd.
Een foto die 67 Jaar oud is. In zijn
latere leven in het parlement was
de heer Drees vaak een te snelle
spreker.
Even samen in de Vergader-
zaaV. Zittend Boon, daarachter
staande, de heren André en Van
Beurden.
Even samen in de Vergaderzaal.
Zittend Boon, daarachter staande,
de heren Andre en Van Beurden.
"Het is al weer ruim een Jaar ge
leden dat we er via Uw blad van in
kesnnis werden gesteld dat 2 Eind-
hovense röntgenologen kans hadden
gezien diverse ziekenfondsen voor
f 675.000 op te lichten. Ook dat er in
Heerenveen een dokter was die een
zelfde foefje uithaalde, maar deze
deed het op een bescheidener schaal.
Het gin,' hier maar om bijna een
half miljoen! Deze laatste affaire is
afgelopen week voor de rechtbank te
Leeuwarden geweest. Niet de dokter
zelf was de boosdoener, maar zijn
vrouw. Ze was bepaald een betere
boekhoudster.
Het loont in Nederland wel de moei
te om de zaak op te lichten. Ze kwam
er tenminste af met een boete van
f20.000. Er zal natuurlijk wel belas
ting over betaald moeten worden,
maar een vette kluif is er in ieder
geval wel aan over gebleven, tenzij
de ziekenfondsen de gepresenteerde
rekening van f594.170.37 betaald krij
gen.
Is het de redactie van het L.D. soms
bekend wanneer de zaak van bo
vengenoemde specialisten voor zal
komen? Ze hebben toch geen streep
je voor op die doktersvrouw uit
Heerenveen? En ik kan me niet
voorstellen dat zoiets in Nederland in
de doofpot gestopt zal worden. Voor
kleine vergrijpen is vaak veel meer
drukte gemaatot. Misschien dat U er
eens naar kunt informeren. Met mij
zijn er velen erg benieuwd naar dit
proces!
ben benieuwd.
