Met
toen
naar
nu
3 OKTOBER BIJLAGE 1974
LEIDSCH DAGBLAD 3
Door Henriëtte
Zo kant en klaar jurkjes kopen in de Bree straat, dat is een evenement als je gewend
bent uren van eindeloos passen door te brengen bij de kleermaker.
Politiek en mode gingen vroe
ger veelal samen. De periode
van 15501618 wordt dan ook 't
tijdoerk van de Spaanse mode
genoemd. Een mode, die aan al
le .anden onder Spaanse over
heersing werd opgedrongen. De
macht van de Spaanse mode be
gon in 1588. toen de Armada
door de Engelsen werd versla
gen te tanen.
ta het algemeen was de
Spvinse mode een reactie op de
wat verwiifde mode van de
voorgaande Jaren, toen de Duit
se soldenier en de Italiaan met
z'n ontblote schouder als het
ware samen het Europese kos
tuum hadden "ontworpen". De
str-mge, gesloten mode van de
16de eeuw is een uitdrukking
van katholieke contra-refor
matie. Stijve, gesteven onge
makkelijke donkere kleding was
karakteristiek voor deze tijd.
De mannen droegen een van
boven ingetrokken hemd met
sta .nde boord of kraag, die van
lieverlee groter werd (molen-
stevikraag). Ruches en man
chetten aan de mouwen vorm
den 'n passend geheel met de
kraag.
Later gaat men de buis watte
ren en komt er een bijzonder
stijve voering in. die vanaf de
binnenkant van de hals in een
spitse punt over de ceintuur
buijt (ganzebuik). De broeken
waren zeer kort en zo sterk op-
gevold dat het bekken aanzien
lijk werd verbreed. Naast deze
broeken droeg men ook nauwe
knie- en wijde kuitbroeken. Bij
de caret voegde zich een stijve
ho.'d met kleine rand. Een an
der typisch Spaans element was
de korte, brede verstevigde man
tel. die een gedeelte van de
borst vrij liet. De schoen was
matig spits en aan de voet aan
gepast.
De schoen die de voet tot enkel-
hoojte omsloot had nog geen
hak, dat gebeurde pas tegen het
einie van de eeuw.
De kleding van de vrouwen
leek veel op die van de mannen.
Alles zoveel mogelijk bedekt.
Een stijf keurslijf met laag in
gezette taille had eveneens
manchet'cn en 'n hoge kraag.
De mouwen waren meestal
smal en voorzien van schou-
derrollen, gewatteerde versie
ringen bij de schouder. Een kor
te tijd vulden de vrouwen hun
achterste op „cul". De hoedjes
waren klein terwijl aan de ach
terkant een sluier was bevestigd.
De rok viel van voren open
over een evenlange onderrok.
Aan het eind van de 16de eeuw
werd deze rok gesteund door 'n
Bij de gebouwen van het Gorlaeus-Laboratorium van de
universiteit even tijd om een kleine 'studie' te maken van
het nieuwe Leiden.
Echte kleermakers zijn er nog maar iveinig. Jonge vrouwen
en meisjes kopen in kleding in boetiekjes en grote waren
huizen. Deze twee, in de keuken van de Lakenhal, maak
ten hun keus voor de winter bij C en A.
bijzondere constructie van hoe
pels (alleen in de steden). Door
de Franse iDvloed werd deze rok,
alleen door rijken en edelvrou-
wen gedragen, nog wyder zodat
steun onontbeerlijk was. Deze
gecompliceerde rok noemde
men in Nederland fardegalijn
(bewaker van de deugd). De
Spanjaarden trachten ook de
vrouwen even groot te laten lij
ken als de mannen. Dames droe
gen daarom cohurnes (hoge bou-
sels van kurk of hout). De kerk
was daar zeer mee ingenomen
want de draagsters hier
van konden niet dansenDe
Nederlandse vrouw bleef ech
ter met beide benen op
de grond. Zij droeg ..klikker
tjes. een onderschoen of over-
muil met stevig houten zool.
De kleding van de burgerij was
altijd v°el eenvoudiger dan die
van de adel en ook lichter van
kleur. Kragen en manchetten,
waren wit maar zonder kant.
Ook het platteland nam
de Spaanse mode een beetje over
de benen waren bedekt. De boe
rinnen en arme stadsvrouwen,
droegen evenwel zeer diepe de-
coLé's (geraadpleegde litera
tuur o.a. De grote encyclopedie
der Mode, uitgeversmaatschap
pij Holland-Haarlem en de be
knopte geschiedenis van 't kos
tuum, door \V. S. Sevensma, J.
Noorduijn en Zoon NV).
Een wandelingetje door de Merenwijk is nu een eenvoudige
ak
De hulpmiddelen bij de woningbouw zijn er sinds 1574
wel op vooruit gegaan.
Snelle rijkswegen en vriendelijke automobilisten brengen dit
in hun tijd niet zo gemakkelijk
van der Hoeven
Foto's
Jan Holvast
Met een sneltreinvaartje weer terug naar 1574?
groepje snel naar de Drie October eesten in Leiden. Dat ging
supermarkt, een kwestie van 10
minuten en
alles
