Het dilemma van
minister V an Agt
'We hebben erg veel over vrouwen gepraat'
Katwijkse agente
Remmerswaal
ook 'geridderd'
VVD: Onzinnige weg
van kabinet-Den Uyl
Laat'ns wat van je
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1974
BINNENLAND
PAGINA 7
Leidenaar Ruud van der Zwaai en Sassenheimer Pim Sierks
na riskante vlucht met Japanse terroristen veilig thuis
Barry Knight, die er vlak voor de
landing in Damascus in slaagde
de Japannérs te bewegen de
300.000 dollar in het vliegtuig ach
ter te laten. Die werden later aan
de Franse ambassadeur ter plaat
se overhandigd.
Overigens had co-piloot Van
der Zwaai nooit gedacht dat de
vlucht met, de Japanse terroris
ten werkelijk door zou gaan. "Ik
had mijn ouaers van te voren niet
verteld dat ik me bereid had ver
klaard mee te gaan. Dan zouden
ze zich maar ongerust hebben ge
maakt. Het nieuws heb ik steeds
uit de krant vernomen. Toen het
zover was wensten ze me veel
succes".
Dat succes kwam er. maar het
wordt hem kennelijk even te
veel als Alice Oppenheim hem na
de persconferentie uitnodigt de
wereldpremière bü te wonen van
een nieuw lied uit het brein van
Pierre Kartner. De tekst van
"bedankt lieve ouders" wordt voor
deze speciale gelegenheid omge
bouwd tot 'Bedankt stoere vlie
gers".
Maar nog voordat Vader Abra
ham en Alice Oppenheim het lied
even vals. als het sentiment dat er
uit spreekt, ten gehore brengen is
Van der Zwaai de VIP-room in
gevlucht, zich veilig wetend ach
ter een haag van politieagenten.
Sierks blijkt even later wel bereid
de povere vertoning van het duo
luister bij te zetten.
Later op de middag zet de
"crew" koers naar Huis ten Bosch
in Den Haag waar Koningin Ju
liana gereed staat om Sierks, Van
der Zwaai en Knight te "ridde
ren". Een onderscheiding lopen ze
in alle consternatie mis. Vorst
Jan de Eerste van de carna
valsvereniging "De Meerbonken"
uit Haarlemmermeer heeft het
drietal de \ersierselen behorend
bij de "Vergulde Pieper" toe
bedacht. Ondanks zijn opvallende
"alaafmuts" en staf gaat hij op
Schiphol verloren tussen de foto
graferende en schrijvende pers.
Hij neemt er later toch maar een
pilsje op in de vertrekhal.
Co-piloot Van der Zivaal en gezagvoerder Sierks com
pleet met koninklijke onderscheiding in de tuin van Huis
Ten Bosch.
ders loopt het mis.
Bij het afscheid in Damascus
waren de Japanners Sierks, Van
der Zwaai en Knight bijzonder
dankbaar. "Ze beloofden ons zelfs
te beschermen als we in moeilijk
heden zouden komen. Bovendien
kregen we allemaal een Japans
zakmes".
De Leidse co-piloot, die overi
gens pas sinds mei '74 op eon
Boeing vliegt is gedurende de he
le vlucht me; de uit 1960 dateren
de kist druk in touw geweest.
Gezagvoerer Sierks heeft
daarvoor veel bewondering. Van
der Zwaai; Sierks heeft de hele
route gevlogen. Ik heb de norma
le werkzaamheden van een co-pi
loot verricht. Contact zoeken met
de luchthavenautoriteiten en
toestemming vragen om te mogen
landen. Allerlei zaken controleren.
Verder heb ik veel gesprekken
gevoerd met de Japanners. Geen
diepgaande conversatie over hun
politieke ideeën, maar praten
over alledaagse onderwerpen. We
hebben het vooral veel over vrou
wen gehad.
Aan voedsel en drank heeft het
beiden tijdens de vlucht niets
ontbroken. Er waren 130 maaltij
den aan boord. De Japanners
hebben daar ook flink gebruik
van gemaakt. Verder was er zo
veel brandstof aan boord
"peut" noemt Sierks dat dat 't
toestel negen uur in de lucht kon
blijven. Alle bemanningsleden
waren voor hun vertrek voor een
bedrag van één miljoen gulden
verzekerd.
Zowel Pim Sierks als Ruud van
der Zwaai bleven wat geheimzin
nig doen over hun redenen om de
gevaarlijke vlucht met de Japan
ners te maken. Sierks: "Waarom
zou ik het niet. Ik kon geen goe
de redenen bedenken om te wei
geren". Ruud van der Zwaai blijft
he,t antwoord op de vraag schul
dig. Zoudt u het weer doen? Sierks
"Onder dezelfde omstandigheden
wel".
Ruud van der Zwaai en Pim
Sierks zijn beiden vol lof over de
Engelse boordwerktuigkundige
Door
Bram vam Leeuwen
SCHIPHOL. LEIDEN. SAS-
SENHEIM Ogenschijnlijk vol
komen ontspannen zwaaien om
even voor twee uur de Sassen-
heimse gezagvoerder Pim Sierks
(42) en de Leidse co-piloot Ruud
van der Zwaai uit het geopende
cockpit-raampje. De Franse
Boeing-707, waarmee zij dinsdag
avond vertrokken, stopt vlakbij
de pieren van de luchthaven
Schiphol, waar duizenden nieuws
gierigen de bemanning verwelko
men. De avontuurlijke en riskan
te tocht met de vier Japanse ter
roristen is ten einde.
Het overhemd wordt dichtge
knoopt, de das gestrikt, het col
bertje gaat aan en nadat GGD en
Rijkspolitie een korte inspectie
tocht hebben gehouden en de mi
nisters Westerterp en Van der
Stoel in gezelschap van Transa-
via-directeur J. Block aan boord
zijn gegaan komen zij samen met
de Engelse boordwerktuigkundige
naar buiten.
Breed lachend nemen zij hal
verwege de trap het gejuich en t
applaus in ontvangst, Van der
Zwaai ondergaat een innige ver
welkoming door een meisje, kin
deren rennen naar Pim Sierks, ze
schudden handen, krijgen bloe
men van een Transavia-stewar-
dess en lopen vervolgens omstuwd
door fotografen, politie en lucht
havenautoriteiten naar de VIP-
room voor een glaasje champag-
Even later vormen Ruud, Pim
en Barry het middelpunt van de
belangstelling in de tot de nok ge
vulde perskamer op Schiphol.,, Als
ik had geweten dat het zo druk
was, waren we uitgeweken naar
Rotterdam" grapt Sassenheimer
Sierks.
Als een van de aanwezige Jour
nalisten vraagt of het niet moge
lijk is geweest scherpschutters te
verbergen in het vliegtuig reageert
Leidenaar Ruud van der Zwaai
fel; "Absoluut niet. Die Japanners
zijn geen kleine jongens, die
maak je werkelijk niets wijs". "Ze
hebben de zaak eerst grondig ge
ïnspecteerd" vult Sierks aan.
Gedurende de vlucht werden
de Japanse terroristen steeds ge
moedelijker. "Dat ze in Aden weer
moeten opstijgen was een klap
voor ze", vertelt de Sassenheimse
gezagvoerder. "Op een gegeven
ogenblik lagen ze alle vier in het
gangpad te slapen. We hadden ze
toen gemakkelijk kunnen pakken,
maar we hadden ons erewoord ge
geven. Bovendien zit je met zeven
man in 'n vliegtuig op 39.000 voet
hoogte. Dan moet je behoorlijk
met elkaar om kunnen gaan, an
De bemanning op de vliegtuigtrap, links Ruud van der Zwaai, midden gezagvoerder
Pim Sierks en rechts boordwerktuigkundige Barry Knight.
Bij het gijzelingsdrama in de Franse ambassade waren deze. week speciale teams scherpschut
ters van politie en leger betrokken. Er is gezegd, dat de Japanners alle drie tegelijk in het vizier
van een scherpschutter zijn geweest. Maar de opdracht om te schieten is uitgebleven.
DEN HAAG Minister mr. W. F.
de Gaay Fortman van Binnenlandse
Zaken heeft gisteravond in het zie
kenhuis aan het Westeinde in Den
Haag agente J. M. Remmerswaal uit
Katwijk de versierselen behorende bij
de haar door de koningin verleende
onderscheiding van ridder in de Or
de van Oranje Nassau uitgereikt. De
agente kreeg vrijdagmiddag J.l. een
schotwond toen een der drie Japan
ners op haar en haar mannelijke
collega schoot terwijl zij in het ge
bouw van de Franse ambas
sade kwam.
De minister kwam in gezelschap
van burgemeester mr. V. G. M. Ma-
rijnen van Den Haag en van hoofd
commissaris dr. C. N. Peijster van de
gemeentepolitie in het ziekenhuis,
waar men zich naar de boordevol
bloemen staande ziekenkamer van
me1. Remmerswaal begaf.
Agente Remmerswaal vo nd aanvan
kelijk niet dat zij in haar zieken
huisbed zou moeten worden gefoto
grafeerd, maai- zij liet zich overre-
Men kan daaruit misschien conclu- druk, dat het er de regering meer om
ging bepaalde middelen aan te pak
ken. Van Agt noemde: gijzeling, ont
voering, bedreiging, vliegtuigkapin
gen, bomaanslagen.
Het gaat er daarbij steeds om een
bepaald doel te bereiken. Zoiets van:
je geld ol Je leven, een vrije Zuid-
Molukse republiek of het ambassa
depersoneel, het vrijlaten van Pales-
tijnen of het leven van Israëlische
sportslieden (München) en blijkbaar
in het Haagse geval: de vrijlating
van de Japanse gevangene uit een
Parijse gevangenis of het leven van
de gijzelaars. Het is langzamerhand
wel duidelijk, dat terroristen in deze
mlmsS W»»- -£j« MIS»"
den. Pas daarna bleek uit de woor
den van de minister wat er ging ge
beuren en waarom een foto eigen
lijk niet kon worden gemist.
De minister merkte op dat zij het
echt zo moest zien dat niet een mi
nister bij haar op bezoek kwam op
deze tijd van het bezoekuur in het
ziekenhuis, maar iemand namens de
koningin. De koningin heeft nl. uw
collega's net onderscheiden. Toen die
collega's dat verteld werd, vroegen ze
onmiddellijk: wat gebeurt er met on
ze collega in het ziekenhuis? Daarom
ben ik hier, aldus de heer De Gaay
Fortman. Ik ben erg blij u uitnaam
van de koningin te mogen uitreiken
de onderscheiding van ridder in de
Orde van Oranje Nassau. Ik zal haar
u niet opspelden. Dat zou ik ook niet
kunnen, maar ik zal haar u over
handigen.
De minister gaf agente Remmers
waal het onderscheidingsteken, druk
te haar hand en kuste haar. „Ik dank
u hartelijk voor alles wat u voor ons
hebt gedaan," zo besloot hij.
deren, dat de hierboven beschreven
angst bij de Nederlandse scherp
schutters is uitgebleven. Toch kan
men zeggen, dat in elk geval één man
die angst wèl heeft gehad. De man
die het bevel had moeten geven. En
dat was minister Van Agt van Jus
titie.
Er zijn aanwijzingen, dat de beklem
mende sfeer Van Agt zeer heeft aan
gegrepen. Ook in de uren die daar
voor waren vrijgemaakt heeft hij
niet kunnen slapen. En alle dagen dat
het drama heeft geduurd heeft hij
zich tegen intimi uiterst bezorgd uit
gelaten. Hij vreesde, wellicht
meest
een slechte afloop. Als de Japanners
hadden geschoten, zouden de scherp
schutters hebben moeten terugschie
ten. Een bloedbad was dan onvermij
delijk geweest.
Men kan zeggen, dat Van Agt niet
de enige was die aan de inmense
spanningen heeft blootgestaan. Ten
slotte was er een „beleidsgroep" van
vier ministers, waarvan Den Uyl als
minister-president de leiding had.
Het lijdt ook geen twijfel, dat Den
Uyl zijn persoonlijk stempel heeft ge
drukt op de behandeling van de zaak.
Maar evenzeer is duidelijk, dat een
gewetensvol man als Van Agt de
grootste moeite zou hebben gehad
zich min of meer te verschuilen ach
ter een collectieve verantwoordelijk
heid. Zijn optreden in het verleden
doet vermoeden, dat uiteindelijk het
bevel tot schieten-om-te-doden een
hevige gewetensnood bij Van Agt
persoonlijk te weeg zou hebben ge-
braoht Juist in een situatie waar
bij men mocht aannemen, dat onder
de gegijzelden géén slachtoffers zou
den vallen.
In de harde praktijk van deze week
is daarmee het dilemma geïllustreerd,
dat onverbrekelijk is verbonden aan
de regeringsbeslissing om speciale
teams van scherpschutters te laten
opleiden. Die beslissing is nog geno
men door het kabinet-Biesheuvel,
waarin Van Agt overigens ook mi
nister van Justitie was. In februari
1973 heeft de toenmalige minister
president Biesheuvel daarover een
brief geschreven aan de Tweede Ka
mer.
Zowel in als buiten het parlement
is de beslissing aangevallen. De par
lementaire discussie heeft destijds
aan het licht gebracht, dat de rege
ring geen antwoord had op de vraag
wanneer de scherpschutters echt
moesten schieten. „De beste ver
dediging tegen scherpschutters is
het maken van gijzelaars," sprak het
Tweede-Kamerlid Van der Lek
(PSP) profetisch. Minister Van Agt
wilde zich niet inlaten met de vraag
wat men nu precies onder „terreur
acties" moet verstaan. Een definitie
is moeilijk te geven. Hij wekte de in-
trainde politiemannen kunnen wor
den inge set om van deze bevoegdheid
gebruik te maken.
In het licht van de gebeurtenissen
van deze week is duidelijk, dat de re
gering wél aanleiding heeft gevonden
om 't „uiterste middel" in te zetten
(de scherpschutters waren ter plaat
se), maar ervan heeft afgezien om
er daadwerkelijk gebruik van te ma
ken.
Dat is de kern van „de overwinning
van de menselijkheid", die minister
president Den Uyl tegenover de
Tweede Kamer heeft bejubeld.
ADVERTENTIE
ronde
draaibare
RUIHTE
KEUKEK
IK HUIS VAK DE T0EK0HST
in 1 dag compleet geïnstalleerd
op 102b DAMESBEUBS met
internationale meubelexpositie
van 20 tot en met 29 september
150 gezellige stands met vele NOVITEITEN
meer dan 100 unieke modelkamers
BADKAMERS en ANTIEK uit Italië
aardige tips voor DOE HET ZELF en HOBBY
LEKKERNIJEN en DRANKEN te kust en te keur
reserveer een middag of een avond
op zondagen geopend van 11-18 uur
HOUTRUSTHALLEN DEN HAAG
gen, dat het doel de middelen heiligt.
Om nu niet totaal weerloos te zijn,
kan men zeggen, heeft de regering
de sche/nschutters laten opleiden en
de man-tegen-man-vechters. De
vraag was destijds: hoe wil de rege
ring ze gebruiken. Van Agt beklem
toonde wen, dat het een uiterste mid
del was. 'Zolang er overtuigd kan
worden zolang zullen we die weg moe
ten gaai." De minister van Justitie
noemde het een gigantisch misver- per 1 januari
stand, dat als de scherpschutters ter "over te hevelen"
plaatse zijn. en als voor hen het licht
op groen is gezet, dat dat dan altijd
zou leiden tot het afvuren van dode
lijke scheten.
Hij zei tevens, dat er geen sprake
was van een nieuwe instructie; schie-
ten-om-'e-doden. De gewone politie-
Dienstweigeraars
naar Soc. Zaken
ment van defensie
sociale zaken. Het voorstel was in
gediend door de PPR-Kamerleden
De Gaa? Fortman en Jurgens. Al
leen SGP en GPV stemden te
gen. De initiatiefnemers wezen er op,
dat steels meer erkende gewetens-
DEN HAAG VVD-voorzitter me
vrouw Haya van Someren-Downer
vindt, dat het kabinet-Den Uyl niet
nog drie jaar de tijd moet hebben op
de "onzinnige weg" voort te gaan die
het in miljoenennota en troonrede
heeft aangegeven.
Op een bijeenkomst in het Neder-
diênstweigeraars lands Congresgebouw noemde zich
het departe- dit "de angstige weg naar een collec-
dat voor tivistische samenleving - een socia-
heeft al de bevoegdheid, soms bezwaarden tegen militaire dienst
zelfs de plicht om te schieten, en in
dien het niet anders kan, om te do
den. Van Agt zag het als een voor
deel, dat technisch en mentaal ge-
ernstige bezwaren hebben tegen het
vervullen van een vervangende
dienst onder verantwoordelijkheid
i he»t ministerie van defensie.
listische staat." Van de christen-de
mocratische pertijen KVP en ARP
verlangde zij "kleur te bekennen".
Mevrouw Van Someren zei: "Als zij
dit beleid niet afwijzen, betekent dat
een voortgaande polairsatie en een
verdere afbraak van de christelijke
partijen."
Van de PvdA hoopte zij, dat deze
partij uiteen zou vallen in een rede
lijk en een onredelijk deel. "Ik zou
het liefste met redelijke socialisten -
en die zijn er - samenwerken," zei de
WD - voorzitter.
Op twee concrete punten viel me
vrouw Van Someren heft regerings
beleid aan. Volgens haar zijn dat
punten die illustreren, dat het de so
cialisten erom is te doen de mensen
voor te schrijven hoe zij moeten zijn.
Het ene betrof het onderwijs en het
andere de pers.
"Van de mammoetscholen moeten
we af," zei mevrouw Van Someren.
"We moeten terug naar kleinere, ca
tegorale scholen, waar echt aan
dacht aan de kinderen uit de sociaal
zwakke milieus besteed kan worden."
De zin over de pers in de troonre
de deed haar vermoeden, dat de re
gering "met de dagbladpers hetzelfde
gechicaneer als met de omroepen."
ADVERTENTIE
Je hoort het steeds vaker.
Je helt iemand en die zegt:
„Hé wat toevallig! Ik wilde jou
net bellen".
Kijk mensen, zo gaan we de goeie
kant op. Zo maar eens bellen, dat is
belangrijk voor de „communicatie".
En dat kan voordelig.
Want 's avonds na zessen en in het
weekend bel ie voor half geld door heel
Nederland.
