EEN HELD WORDT GEEERD
Guy
Gibson
Foto boven: Guy Gibson,
prototype van de jonge RAF-
officier.
Foto onderNaast elkaar de
graven van wing-commander
Gibson en navigator Warwick
in Steenbergen.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1974
Een door de Duitsers ge
maakte foto van de verwoes
ting bij de Moehnedam.
Door
Cor Docter
Foto's
Lex de Herder
lm, rond en vooraü boven Steenbergen zal er op 19 septem
ber geen twijfel aan bestaan, dlait er Een Held wordt geëerd.
Bij het graf van Guy Gilbson, EngelandJs populairste ootr-
logsvliegetr, zullen autoriteiten van twee landen ziich verza
melen en de RAF zail met het daverend gewdld van een
oude Lancaster, twee Harvards en dte indirukwekkende Vul-
can-bommenwerper eer bewijzen aan de historische figuur.
Maar wie was de man er achter
De Britse propaganda zat in
moeilijke oorlogsjaren dringend om
een héld verlegen en Guy Gibson
had er alles voor mee. Hij was
wenste niet te teren op de roem, die
hij met zijn elitesquadron 617 tij
dens de vernietigende aanval op de
Moehnedam in het Ruhrgebied had
behaald en hij bewoog hemel en aar-
de om op Operaties terug te keren.
Met de grootste tegenzin werd dat
tenslotte door zijn hoogste chef sir
Arthur "Harris toegestaan. Op zijn
173ste operationele vlucht werd Guy
Gibson in zijn Mosquito, na terug
keer van een geslaagde bombarde-
mentsvlucht op een fabriek in
Rheydt, neergeschoten.
Zijn laatste woorden, die in de an
dere toestellen werden opgevangen,
waren: "O.K. kerels, dat was gewel
dig. Smeer 'm naar huis". Mét zijn
navigator kreeg hij een graf in
Steenbergen.
Idealist?
De heldenfeiten staan vast. Maar
het beeld van de man zélf is slechts
met moeite uit momentopnamen
vast te stellen en zelfs in het door
hem geschreven boek "In zoeklicht
en afweervuur" gaat de-persoon gro
tendeels achter de daden verloren.
Idealist? De oorlogspropaganda kon
moeilijk vertellen, dat Guy Gibson
de militaire dienst verfoeide en nooit
zou wennen aan een ambtenarij, die
als discipline vermomd was. Eén
zo'n momentopname: de militaire
politie vond het nodig bij een inspec
tie van het overwerkte grondperso
neel van het 617de squadron 7 rap
portjes te maken over ongepoetste
schoenen en ontbrekende knopen.
Guy Gibson verscheurde de rappor
tjes zorgvuldig, liet een formulier in
vullen om een prullebak voor de snip
pers aan te vragen en zorgde er
voor, dat zijn mannen nieuwe kle
ding kregen.
Vrijheidsdrang zat in de familie.
Guys vader, in Rusland geboren uit
Schotse ouders, was een bosbouw-
expert en reisde door heel de we
reld. Hij importeerde de eucalyptus
boom, hij richtte een terpentijnin-
dustrie op in India en hij was later
een erkend autoriteit op het gebied
van Russische wetenschap en tech
niek. Tot een jaar voor zijn dood in
1969, al ver in de negentig, vertaal
de de oude Gibson nog vijf uur per
dag Russische wetenschappelijke pu-
blikaties.
Vrijbuiter
De Jonge Guy, die reeds vroeg
zijn moeder verloor, was een vrij
buiter. Als het even kon voer hij met
de vissers mee voor een nachtje op
zee, maar zijn hart trok naar het
vliegen. En uitsluitend en alleen, om
dat dèAr zijn enige kans op een op
leiding lag, nam hij in 1936 dienst
bij de RAF. In 1939 zou Guy de
dienst verlaten om testpiloot te wor
den, maar Mussolini begon aan zijn
Albanees avontuur en Hitier stortte
zich in de oorlog en tegen wil en
dank bleef Gibson bij de RAF. De
"vuurdoop" kreeg hij eerder dan
alle anderen, want reeds bij een
oefenvlucht in vredestijd werd hij
beschoten door afwëergeschut bij
Hoek van Holland, toen het squadron
neutraal gebied schond. De bevrien
de Nederlanders zorgden er wel voor
niemand te raken.
Brieven van vrienden (onder meer
Ronald G. Low, die van 1939 tot
1941 op testvluchten als elektriciën
met Gibson meevloog) geven een
beeld van een sympathiek man,
een levenslustige feestvierder (na 'n
uitbundig feest in de mess bracht
Gibson vier brandblusapparaten
aan het spuiten, die hij daarna door
de ruiten^ wierp), een goudeerlijk
mens (toen de meisjes hem in de
eerste oorlogsdagen bewonderden als
oorlogsgewonde vertelde Guy met
een, dat hij alleen maar door de hond
van de commandant tot bloedens toe
gebeten was) en als een man vol
twijfels en angsten. Voor de beroem
de raid op de Moehnedam, in mei
1943, voelde Gibson zich ziek, over
spannen en hij ontwikkelde 'n enor
me steenpuist op zijn gezicht. Aan
de vooravond van de aanval werd
zijn lievelingshond Nigger, de mas
cotte van het 617de squadron, voor
de poort overreden. Op verzoek van
Gibson werd het dier in het geheim
begraven; bijgelovigen zouden er
een slecht voorteken in kunnen zien
De Moehnedam nu.
en dat zou de prestaties bij dit pre-
ciebombardement kunnen beïnvloe
den.
Hoogtepunt
Die aanval zelf behoort tot dé
hoogtepunten in de luchtvaarthisto
rie. Onder commando van Gibson
was het speciale squadron getraind
in het laagvliegen met Lancasters
(twintig meter boven water) en in
het omgaan met speciale bommen,
en de chaos was na het bezwijken
van de dam volkomen. Weliswaar
werd de Duitse oorlogsindustrie er
niet zo door verlamd als men ver
wachtte (in oktober was de dam her
steld), maar men had er wel duizen
den werkkrachten voor aan de At-
lantikwall moeten onttrekken en
voor het moreel van de Engelsen
was de aanval van onschatbare bete
kenis.
De man Gibson ligt bij Steenber
gen begraven; het is de Legende,
waaraan men op 19 september eer
gaat bewijzen. De Rotterdammer V.
d. Driesschen, die het graf vele ja
ren onderhield, bracht het allemaal
op gang, toen hij een bestemming
zocht voor een geldsbedrag, dat hij
uit Engeland en Zwitserland ont
ving. Uit de kontakten over een bron
zen plaquette ontwikkelde men het
plan voor de herdenking. De ge
meente Steenbergen zorgt voor een
gedenknaald, waarop de bronzen
plaat kan worden bevestigd; in hét
Engelse Halston zal de Gibsonway
op diezelfde dag worden beplant
met bomen en omgedoopt worden in
Gibson-avenue. Vliegtuigen trekken
over het graf, RAF en RAFA. het
voormalig verzet, het gemeentebe
stuur en de Escapers zijn vertegen
woordigd.
Een RAF-band en een Schotse
band komen spelen. Van het aan-
vankexijK gestarte squadron 617
zijn nog zes man over en één van hen
is Sir Harold Martin, die de bron
zen plaat zal onthullen. De Last Post
zal worden gespeeld en het is een
grandioos eresaluut voor een man,
die alle ceremonie verfoeide. Mis
schien, dat iemand érgens in het ge
zelschap dan weer die woorden hoort
die dertig jaar geleden zijn laatste
waren: "O.K., kerels, dat was ge
weldig. Smeer 'm naar huis".
Jong, zag er goed uit, behaalde veel
successen en zette zich zo volledig
in, dat hij door zijn superieuren
soms gedwongen moest worden tot
de rustperiode, waarop hij na elke
dertig vluchten recht had.
Winston Churchill besefte de psy
chologische waarde van een held-in-
levende-lijve en hij nam de Jon
ge vlieger met zich mee op een toer-
nee door Amerika om zijn waarde
volle symbool te verhinderen het ge
vaar op te zoeken. Maar Guy Gibson
