Indammen
gaat goed
Veemarkt en Leidato samen
Aandacht voor sociaal vraagstuk stadsvernieuwing
Geen sprake van
evenwicht bij
rehabilitatie
Zien we u
morgen? [gj
Meneer van Soest
met uw spaarboekje.
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1974
Door
Wim Wirtz
LEIDEN Tijdens een vergade
ring van net algemeen bestuur van
de welziinsraad is gisteravond ta
melijk l ♦voerig aandacht besteed,
aan een evaluatie-rapport "Sociale
aspekteu renovatie-rehabilitatie",
dat door drie stafleden van de wel
zijnsraad werd samenges eld Dit
rapport b^vat zowel de neerslag
van een Jaar ervaring met de socia
le kant var renovatie en rehabilita
tie (de bewoner in dat proces) als
een aanral conclusies en aanbevelin
gen.
De aa ibevelingen, zo blijkt uit het
rapport, zijn voor het merendeel be
doeld v>o. "de overheid" omdat de
ze in het proces van renovatie en re
habilitate een inleidende en s imu-
lerende verantwoordelijkheid heeft.
Beleidsaanbevelingen dus waarmee
de samenstellers van het rapport
■willen bereiken dat er in dat proces
van vernieuwing/verbetering voor
al ook in sociaal opzicht optimale
voorwaa :den worden gecreëerd.
In het rapport wordt uitvoerig in
gegaan >p de manier waarop de
plannen voor renovatie (woningver
betering) en rehabilita ie (wijkver-
betering) zich in Leiden ontwikke
len. Zoals bekend heeft Leiden nu
zo'n irie Jaar ervaring met deze
vorm van stadsvernieuwing en is er
inmiddels een flink aantal renova
tie-plannen in voorbereiding (waar
van sinus kort een deel in uitvoering,
b.v. in de Kooi), terwijl in een aan
tal oude stadswijken plannen voor
rehabilitatie op stapel staan.
Renovatie en rehabili atie zijn nog
betrekkelijk nieuwe begrippen. In
Leiden vonden ze begin van de Ja
ren zeventig ingang nadat in alle
bouwdrift lange tijd voornamelijk 't
accent h id gelegen op de nieuwbouw,
zoals dat trouwens ook in andere ste
den het geval was geweest. De on
evenredige aandacht die na de oor
log bij de nieuwbouw werd gelegd,
leidde ertoe dat oude stadswijken,
langzaam maar zeker werden ver
waarloosd. Wijken die niet rijp wa
ren voor de slopershamer.
Kaalslag
Kwant/eit was belangrijker dan
kwaliteit. Hele nieuwbouwcomplexen
werden in een mum van tijd uit
de grond gestampt, op tal van wij
ken werd kaalslag gepleegd om
maar ruimte te creëren voor nieuw
bouw. En intussen ging de kwaliteit
van de bestaande woningvoorraad
achteruit. Daardoor ontstonden gro
te sociale problemen. Gezinnen rok
ken weg uit de oudere stadswijken,
het onderwijs, de middenstand en de
sociaal culturele sector kregen een
wankele basis en de onzekerheid over
de toekomst van de buurt werd gro
ter. In een artikel over "De stadsver
nieuwing als maatschappelijk pro
ces" wer Jen de gevolgen als volgt
gekarakteriseerd: "Deze processen
werken (negatief) selectief op de
samenstelling van de bevolking in de
wijk.
Achter blijven de mensen die een
laag inkomen, een geringe opleiding
en een lage maatschappelijke positie
hebben. Het „oude-wijken probleem"
is dan ook niet alleen een „slechte-
huizen probleem," maar vooral een
sociaal vraagstuk".
Het sociale vraagstuk van de oude
wijken moest grote aandacht krijgen
in het proces van renovatie en reha
bilitatie. In Leiden verzocht de ge
meente vorig jaar september aan de
welzijnsraad de sociale aspecten te
behartigen. Dit verzoek werd ingewil
ligd. Kort daarop werd er een consu
lent stadsvernieuwing aangetrokken.
En inmiddels zijn er drie stafleden
van de welzijnsraad in drie oude
stadswijken werkzaam als coördina
tor Sociale aspecten (drs. Joop Bee-
mer in Noord en in de Kooi en drs.
Hans van Gelder part-time in het
Haagwegkwartier) en als sociaal
raadsman (A. W. de Groot in Noord
en in de Kooi). Mensen die, zo
wordt het in het evaluatie-rapport
omschreven, „hun weg zoeken in het
krachtenveld van eigenaren, bewo
ners, het beleid, gemeentelijke dien
sten, technici en politiek".
Lange weg
Bij de renovatie en rehabilitatie is
een groot aantal mensen en instan
ties betrokken. Dat betekent dat er
een lange weg moet worden afge
legd alvorens de plannen kunnen
worden gemaakt en uitgevoerd. Maar
dat betekent ook, zo blijkt uit het rap
port, dat de bewoners al bij de aan
vang van het proces bij de plannen
moeten worden betrokken wil er in
elk geval minstens zoveel aandacht
worden gegeven aan de sociale als
aan de technische en financiële as
pecten. Zo moet er uitgebreid voor
lichting worden gegeven, er moet een
gedachtenwisseling op gang worden
gebracht tussen de instanties en de
bewoners en er moet een centraal
punt en/of centrale figuur zijn waar
de bewoners met eventuele vragen of
klachten terecht kunnen. Dit is
overigens maar een globale aandui
ding van wat hierover in het rapport
wordt vermeld.
In het evaluatie-rapport wordt ook
uitgebreid aandacht besteed aan de
ambtelijke organisatie en structuur
van de renovatie en rehabilitatie. Er
wordt een opsomming gegeven van
de verschillende stuur-, planning-,
coördinatie- en werkgroepen en per
wijk wordt er aangeduid wat de tot
dusver gevolgde procedure, met name
op het punt van de inspraak, inhoudt.
Ook worden in het rapport de ta
ken belicht van de sociaal raadsman
(individuele begeleiding van de be
woners) en de coördinatoren sociale
aspecten (bevorderen van het over
leg tussen instanties en bewoners).
Uit enkele kanttekeningen bij de
neerslag van de ervaringen die de
sociaal raadsman heeft opgedaan
blijkt, dat de individuele begeleiding
niet alleen problemen ontmoet die
met renovatie (en in mindere mate
met rehabilitatie) te maken hebben.
Bovendien, zo blijkt uit deze kant
tekeningen, is de drempel van de re
novatiewinkel (waar de sociaal
raadsman spreekuur houdt) voor ve
le mensen te hoog, zodat om al deze
gevallen op te sporen eigenlijk ook
intensief huisbezoek zou moeten wor
den gepleegd. „Voor een dergelijke
intensieve individuele begeleiding is
bij lange na geen tijd beschikbaar,"
althans het rapport. „Echter het sig
naleren van deze gevallen (op zich
zelf al een tijdrovende aangelegen
heid) brengt een follow-up met zich
mee die tijd en mankracht vereist
waarvoor thans de mogelijkheden in
het geheel niet aanwezig zijn. Zo
lang het signaleren van deze geval
len om wat voor reden dan ook niet
gehonoreerd kan worden in de vorm
van intensieve begeleiding en reëele
hulp, is het t.o.v. de bewoners ethisch
niet verantwoord deze problematiek
op te sporen".
Een duidelijk principiële uitspraa
waarin het algemeen bestuur van de
welzijnsraad zioh gisteravond in het
algemeen wel kon vinden. Het be
stuur ging trouwens akkoord met het
gehele rapport, waarvan hieronder
de belangrijkste conclusies en aan
bevelingen volgen.
Leidse werkloosheid
L EIDEN/DEN HAAG De extra activiitecltem, dEe het dis-
t ictsbureau voor de arbeidsvoorziening in Zuid-Holland al
f'nds een jaar samen me* het plaatselijke bedrijfsleven en
d gemeente ontwikkelt om de hoge werkloosheid in Lei
den in te dammen, hebben tot nu toe een bemoedigend ver
loop gehad.
Di ne-ft J. L. Westhoff, hoofdin-
grnieur-directeur voor de arbeids-
v< rzienmg in Zuid-Holland, ver-
kir ard.
Van de driehonderd langdu
rig werk ozen, waarmee men contact
heeft ?ehad, zijn er ongeveer 150
weer in het arbeidsproces opgeno
men. Het Leidse centrum voor vak
opleiding heeft een wat betere be
zetting gekregen. Nu zijn zo'n tach
tig van de honderd plaatsen bezet.
Voordat het voor ons land unieke
werkloo.»heidsproject, waarbij ook 't
maatschappelijk werk is ingescha
keld, van de grond kwam waren nog
g-nn zestig plaatsen bezet.
Introd' ctie van het zogenaamde
open informatie-systeem bij het ar
beidsbureau in Leiden heeft de be-
middela irs belangrijk ontlast. Zij
kunnen nu meer tijd en aandacht
geven aan langdurig werklozen. Vol
gens de heer Westhoff wordt er in
Leiden ook intensief gewerk om de
werkgelejenheid aan te passen aan
de eisen die de moderne werknemer
stelt.
Het departement voor Nijverheid
en Handel wijdt op 20 november een
voorlichtingsbijeenkomst aan het
Leidse werkloosheidsproject. Bur
gemeester Vis, vakbondsbestuurder
Van den Haak en werkgeversrepre
sentant Koningsveld geven dan hun
visie op oit project.
LEIDEN De organisatoren
van het NCRV-spel "Spel zon
der Grenzen" hebben gister
middag aan de Leidse pers de
gastvrouwen voorgesteld die
de zeven deelnemende ploegen
zullen begeleiden. De dames,
die de teams dag en nacht zul
len vergezellen, spreken na
tuurlijk de taal van het land
vloeiend.
Even voorstellen: Staand
van links naar rechts Yvonne
Boonk (studente Frans en be
geleidster van Frankrijk)Mar
griet Maurenbrecher (studen
te Engels en begeleidster van
Engeland), Liesbeth van Dam
(studente Frans en begeleid
ster van België) Liezelot Mon-
té (studente Duits en begeleid
ster van Duitsland), Nicky
Baarveld, algemeen gastvrou-
we en "ingehuurd" voor alle
plotselinge problemen van
"ernstige" aard. Zittend Joke
de la Court uit Zandvoort,
huisvrouw en gastvrouwe van
Zandvoort en Lydia Ringers,
begeleidster van Italië en
werkzaam in het modevak.
De dames, die vanaf zater
dag in de weer zijn, hébben er
veel zin in. Gehuld in een
steenrode broek en een hard
blauw jasje ("dat doet het
goed op de kleurentelevisie")
zullen ze herkenbaar door de
stad huppelen met hun 14
mensen. Rondvaarten, excur
sies naar de Leidse musea en
hofjes, poffertjes eten Püffer-
chen in het Duits), winkelen,
en zo verder: de geijkte din
gen, die het overal en altijd
weer doen en in goede aarde
vallen.
Om iedereen goed onderdak
te waarborgen is de hele Holi
day Inn afgehuurd en ook een
deel van motel Sassenheim.
Nog een leuk nieuwtje: een
deel van de tribunes zal wor
den bevolkt door figuranten,
die in kledij anno 1574 zijn ge
stoken. Zeer goed passend bij
het decor van de tiende finale
van dit in Europa en naaste
omgeving ontzettend beroemde
spel.
Ook onze krant zal "begelei
den": de organisatie, de men
sen en de evenementen. Jan
Holvast maakte op het speel
terrein aan de Lammermarkt
bijgaande foto (voor intimi
overigens: het zwembad dat
in ieder spel centraal staat, is
er ook. Het water zat er 'al in).
PAUL WOLFSWINKEL
LEIDEN Gisterochtend werden
de Leidatodeuren vroeger geopend:
voor de veehandel. Dat wil zeggen
voor de vrouwen van de veehouders,
die deze week buiten "markten". Dat
was maandag een grote ellende, maar
gisteren, met een zonnetje, viel het
allemaal best mee.
Jan Holvast fotografeerde binnen
en buiten de hal.
Avonds werd aan de standhou
ders bekend gemaakt welke stands in
de prijzen waren gevallen. Prijzen
voor mooiheid, originaliteit en ver
koopkracht. Een Jury van Leidse in
gezetenen had daarvoor vanaf za
terdag een paar keer extra over de
Leidato moeten wandelen. De eerste
prijs was een legpenning van de ge
meente Leiden en een cadeaucheque;
de tweede prijs hield een cadeauche
que in.
De mooiste stand: Luxaflex en op
de tweede plaats de firma Mijnders.
Voor dé origineelste stand ging de
eerste prijs naar Pro Sedes en werd
BS-Leiden tweede. Bas Schiffer, de
man die het publiek laat raden hoe
zwaar een afgewogen stukje kaas is,
kreeg de eerste prijs in de categorie
verkoopkracht. Het slaapkamercen
trum uit Lisse werd tweede.
Rapport Jfelzijnsraad
LEIDEN Van een evenwicht tussen de sociale en tech
nische aspecten van renovatie en rehabilitatie is nagenoeg
nooit sprake geweest. Steeds gaat het weer om verbetering
van de woningen en de overige gebouwde infrastructuur, en
pas in de tweede plaats om de bewoners.
Dit is één van de conclusies die de
grondslag vormen voor een aantal be
leidsaanbevelingen in het evaluatie
rapport "Sociale aspekten renovatie
rehabilitatie" van de welzijnsraad.
Volgens de samenstellers van dit
rapport zijn de tijd, het geld en de
mankracht die worden besteed aan
de sociale aspeoten (i.q. de bewoner)
in vergelijking met de investeringen
de technische voorbereiding mi- ningen betreft)
en tempo waarin de stadsvernieu
wing zich kan voltrekken (hierbij
wordt o-a. genoemd de noodzaak om
voldoende wisselwoningen beschik
baar te hebben en de overloop naar
bejaardenflats te vergemakkelijken)
Coördinatie in het huisvestings
beleid is een zeer belangrijke scha
kel in het removatie/rehabüitatiepro-
voor al waar het de wisselwo-
nimaal. "Het definitieve ontwerp v
Politiek gezien moet duidelijk
de te renoveren woning is nog vaak de prioriteit van de stadsvernieuwing
tot uitdrukking komen (behoefte
aan duidelijke uitspraken temeer
omdat enig structuurplan voor Lei
den of de Leidse regio ontbreekt)
Blijkens het rapport is een uit
breiding van het aantal functiona
rissen dat "in het veld van de socia-
individuele begeleiding" werk
zaam is, dringend noodzakelijk. Vol
gens de samenstellers is er bijvoor-
het resultaat van een inbreng
technisch-financiële argumenten.
De inbreng van de bewoners klinkt
te weinig door in de uiteindelijke be
slissing", aldus het rapport.
In het rapport wordt erkend dat de
renovateie van woningen weliswaar
een gemeenschapsbelang dient (de le
woningen worden voor minstens 25
Jaar gerenoveerd). Maar
dere kant mag dit gemeenschapsbe- beeld nauwelijks sprake van techni-
lang volgens het rapport niet koste sche adviezen en begeleiding van de
wat kost op de zittende bewoner wor- bewoners. Technische adviezen zijn
den afgewenteld. "In een aantal ge- volgens het rapport voor de bewoners
vallen herkennen de bewoners na- van belang om zo nodig een alterna-
in hun woning hebben geïnvesteerd, aan het instellen van een architec-
De zelf-aangebraohte voorzieningen tenwinkel.
moeten Immers veelal weer verdwij- Samenvattend denken de samen-
overheidswege wat tegenover staan ciaal onderzoek en overleg kan be-
in de vorm van een tegemoetkoming vorderen), een raadsman bij reno-
in de gemaakte kosten
dure waarin de bewoner
ren kan deelnemen aan
van renovatie,
participatie va
woners zou het onjuist zijn te
vervolgt het rapport,
vatie- en rehabilitatie (individuele
begeleiding), een opbouwfunctiona-
het proces ris (begeleiding en ondersteuning van
Zonder inbreng en bewonersgroepen)en eentechnische
de kant van de be- begeleiding), een opbouwfunctiona-
ris (begeleiding en ondersteuning van
bewonersgroepen), en een technische
dat: 1. de huidige bewoner geplaatst functionaris (voor technische advie-
novatie gepaard gaat en 2. de huidi- voorbeeld kunnen worden ingezet bij
verhuizing van bejaarden en inva
liden.
ren. Voor de periode 1974—'76 zou blij-
Vervolgens komen de samenstel- kens het rapport de personeelsfor-
ers van het rapport tot een aantal matie er als volgt moeten uitzien:
beleidsaanbevelingen, één consulent en één raadsman voor
technische aspecten en sociale aspec- Oost en verder één bouwkundig
ten (voorlichting, inspraak, sociale raadsman, twee opbouwfunctionaris-
belangrijke factor t.a.v. omvang zet.
ADVERTENTIE
Bij aeAmroöanK Krijgt u 2% méér op 't nieuwe Spaar-Plus-Boekja.
