Toots Tielemans
virtuoos musicus
BESTE WEENSE KLASSIEKEN
Geen steralures
bij Roy en Rory
Procol Harum, Super
Sister, Jimi Hendrix
Bayern's Schlösser
und Residenzen: erg
interessante serie
van Zijp
Warme bakker drs. P.
slaat weer sterk toe
LIEFDES
LIEDJES
MET
INHOUD
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1974
BeethovenDe strijkkwartetten
opus 18 (DGG 2733 002); Haydn:
De strijkkwartetten opus 76 en 77
(DGG 2734 001), beide door het
Amadeuskwartet. Mozart: Strijk
kwartetten KV 169 t/m 172. Quar-
tetto Italiano (Philips 6500 644).
Voor de minnaars van de ka
mermuziek heeft Deutsche Gram-
mophun Gesellschaft uitstekend
werk voor de lange winteravon
den uitgebracht. Van Haydn de
strijkkwartetten opus 76 en 77
(vier platen totaal), van Beetho
ven oe vroege strijkkwartetten
opus 18 (drie platen). Het zijn
heruitgaven van opnamen van
het eminente Amadeuskwartet en
somm'ge van de banden reiken te
rug tot 1962.
BMde bundels van Weense
klassieken behoren tot het aller
beste dat ooit op de plaat is gezet.
ïn de opera 76 en 77 is de dan
ruim zestigjarige Joseph Haydn
nog altijd ongebreideld in zijn
creaHviteit. De muzikale rijkdom
van de kwartetten, transparant
waarneembaar, niet aan het oor
onttrokken, de eenvoud van opzet
die alleen de van eigen kunnen
overtuigde aandurft, waar moet
ik Degmnen?
Misschien bij het bekendste uit
deze serie, het kwartet nummer 3
uit -iet opus 76. Dat is door zijn
bekendheid tegens voor vele niet-
Duitsers en nogal "moeilijk
kwartet", u weet wel het "Keizer-
kwa:tet" met als het poco adglo
canrabile tweede deel, "Gott er-
halte Franz, den Kaiser" in lage
re eejwen wat al te befaamd ge
worden als 'Deutschland,
Deutschland über alles, tiber
alles in der Welt". Haydn
verwerkt dit eigen the-
Percy Faith
houdt zich
goed staande
in hitland
The Entertainer - Percy Faith -
CBS 80324.
Percy Faith is een begrip in de
wereld van de instrumentale mu
ziek. Al zo'n vijfentwintig Jaar
weet deze kalende en grijze emi
nentie zich staande te houden
tussen de nieuwe ontdekkingen
en het snel vergankelijke hitwerk.
De in het Canadese Toronto ge
boren orkestleider, componist en
arrangeur heeft in zijn carriere
al heel wat muziek gecomponeerd
en gespeeld, dat inmiddels tot
evergreen kan worden bestempeld.
Wat dacht u bijvoorbeeld van
Delicado om nog maar niet te
spreken van het thema uit de
film "Moulin Rouge" waarvan er
over de hele wereld meer dan een
miljoen zijn verkocht. Datzelfde
geldt voor het thema uit de film
"A summer place", dat ook nu nog
prijkt op het repertoire van he
dendaagse zangers, zangeressen
en groepen. Percy Faith's muziek
was goed genoeg voor vrijwel alle
onderscheidingen die er te beha
len waren: Grammy awards. "Re
cords of the year" van Billboard
en Cashbox.
Dezer dagen verscheen van hem
een nieuwe langspeler met de mu
ziek uit "The Entertainer" als ti
telsong. Een plaat die gekenmerkt
wordt door een grote variatie. Het
ene ogenblik heerlijke romanti
sche achtergrondmuziek zoals met
I'm gonna go fishin'. het andere
ogenblik zeer knappe arrange
menten die noden tot intensief
luisteren. Percy Faith heeft voor
de plaat links en rechts een greep
gedaan: van Neil Diamond leen
de hij Deep in the morning, ter
wijl hij Uit het Gershwin-oeuvre I
got rhythm plukte. Mike Oldfield
stond zijn Fifth movement (Tu
bular bells) af en uit de film "The
Great Gatsby" werd "What"! I
do" gelicht. Een bont gezelschap
dus, dat door de "oude meester"
Faith met veel vakbekwaamheid
tot een geheel is gesmeed. B.Vi.
Bayern's Schlösser und Rediden-
zen, München 2. Cape 11a antiqua,
Konrad Ruhland. BASF 29 21192-
4 (2 elpees).
Deze plaat is uitgekomen in de
bijzonder 'nteressante en waarde
volle serie Bayern Schlösser und
Residenzen, die zich slechts geo
grafische beperkingen oplegt.
München 2 heeft als ondertitel Die
bayerische Hofkapelle im 16.
Jahrhundert, hetgeen inhoudt dat
van de twee platen er een volledig
is gewijd aan het werk van Ro
land de Lassus (ca. 1532-1594).
Deze Belgische Orfeus, zoals hij
door tijd genoten werd genoemd,
werkte bijna 40 Jaar bij de hof
kapel van München.
Onder de wereldlijke werken
van deze kosmopoliet vinden we
Duitse Lieder, Franse chansons,
Italiaanse madrigalen en Latijnse
drinkliederen, maar hij heeft voor
al op de ontwikkeling van de kerk
muziek grote invloed gehad. Hij
was een internationaal beroemd
muzieksohrijver en -pedagoog:
Giovanni G abri el i kwam zelfs uit
Venetië naar München om bij
Lassus les te nemen. Geen won-
Roy Buchanan, Rory Gallagher,
Lou Reed en Joe Cocker. Star-
track-serie Polydor. VoL 4, 6, 9
en 11, nummers 2491.503, 2491.505,
2364.067 en 2491-510.
De gitaristen Roy Buchanan
(links) en Rory Gallagher
(rechts) vertonen een opvallende
gelijkenis. Een van de meest in
het oog springende eigenschap
pen van beide virtuozen is de be
scheidenheid. Het begrip steral-
Toots Tielemans live - Toots Tie
lemans - Polydor 2491 003.
Dat de wereld van toevalligheden
aan elkaar hangt blijkt weer eens
te meer als we de muzikale car
rière van Toots Tielemans in ogen
schouw nemen. Een musicus die
goed gitaar «speelde en lange tijd
aan bed gekluisterd was door een
ziekte. In liggende houding een gi
taar bespelen is niet eenvoudig en
daarom adviseerde de Belgi
sche arrangeur Jack Say -
lures komc In de vocabulaire van
het tweetal niet voor. Buchanan
is in zijn eenvoud zelfs zo ver ge
gaan dat hij nooit de publiciteit
heeft gezocht. Dat is ook een van
de voornaamste redenen dat hij
pas enkele Jaren geleden eindelijk
de erkenning heeft gekregen die
de betere musicus ten deel pleegt
te vallen. De verzamelelpee van
Buchanan, die een onderdeel
vormt van de Startrack-serie van
Polydor, verschilt overigens wel
van die van Gallagher.
Terwijl blues-gitarist Gallagher
constant lijkt te willen aantonen
dat hij ook op het vocale vlak
het een en ander in zijn mars
heeft, heeft Buchanan voorna
melijk instrumentaal werk afge
leverd, met uitzondering onder
meer van het bekende Hey Joe.
Omdat Gallagher veelvuldiger
zijn zangkwaliteiten demonstreert
is zijn verzamelde werk wat luch
tiger van opzet. Het neemt niet
weg dat ook de Ier, die altijd is te
herkennen aan zijn geuite
overnemen en spijkerbroeken,
getrouwd lijkt te zijn met zijn
ter vermijding van vele
misverstanden: Tielemans is
ook een Belg - hem het
eens te proberen met een mond
harmonica. Het was het prille be
gin van wat uitgroeide tot. een
glanzende internationale carrière.
Want het is toch een eer om door
good-old Benny Goodman naar
de States te worden gehaald en te
behoren tot het selecte groepje
van solisten bij het orkest van
Quincy Jones. Ook in Europa, met
name in de Scandinavische lan
den en de landen aan de Middel-
Procol Harum, startrack vol. 10,
Polydor 2491 509.
In 1967 rukte de toen volkomen
onbekende groep Procol Harum
in hx>g tempo op naar de top van
alle hitlijsten met A Witer Shade
of Pale, voornamelijk dank zij
herkenbare, majestueuze orgel-
klanken. Verhalen over spookmu-
sicl deden al spoedig de ronde en
de overlevingskansen van Procol
Harum werden gering geacht. De
groen heeft die beweringen gelo
genstraft door sindsdien regelma
tig met bombastische produkties
te verschijnen en live tot grote
prestaties te komen. Homburg,
Conqt istador Shine on Brightly,
A Salty Dog en vrij recentelijk
Grand Hotel waren muzikale ma
nifestaties op zich zelf, waarbij
het pianospel van Gary Broo-
ker en diens stemgeluid, waarin
onbeitcmde droefenis doorklinkt,
alsmede de in sfeer van zoete geur
gerijpte teksten van Keith Reid
eenrraal stonden. Met uitzonde
ring van A Witer Shade of Pale
zijn ze op deze startrack niet te
rug te vinden. De plaat bevat num
mers uit de eerste vier elpees van
Procol Harum, met daarbij o.a.
All This and More, Whaling Sto
ries, en Quite Rightly So. De eer
ste twee staan ook op de in 1971
vervaardigde elpee Procol Harum
Live, waarbij de groep ondersteu
ning kreeg van het Edmonton
Symphony Orchestra en de Da
Camera Singers. Onvermijdelijk is
daardoor, dat een vergelijking
leert, dat deze startraok met stu-
diomuziek niet veel meer is dan
een waterig aftreksel van de pres
taties. waartoe Proooi Harum ln
staat is.
Super Sister, startrack vol. 1, po
lydor 2491 509.
Z La voller is de uitgave van de
startrack met hoogtepunten uit
het repertoire van Supersister, de
Nederlandse formatie, die niet
meer bestaat. De elpee geeft een
waarachtig overzicht van de geën
gageerde muziek van deze groep,
die ais één van de weinige in Ne
derland underground bracht zon
der slechts een reeks verschillende
klanken achter elkaar te zetten.
Robert Jan Stlps, die met Sacha
van Geest de kern van Supersister
vormde, selecteerde de nummers
voor deze startrack zelf en koos
Bagoas, Judy Goes on Holiday,
Baby.on, Pudding en Gisteren,
Present from Nancy, Mexico,
Energy en Higher.
Jimi Hendrix. startrack vol. 8,
polydor 2491 507
Live op Fillmore East bij de
Jaarwisseling aan het einde van
1969 is deze startrack opgenomen.
Jimi Hendrix - de virtuoos. Rau
we gitaar klanken, schreeuwende
teks/m. Voor wie nog geen herin
nering bewaart aan h^t stormach
tige leven van Jimi Hendrix:
Who Knows, Machine Gun, Them
Chaoges, Power tot Love, Mes-
age to Love en tot slot We Gotta
Live Together.
J.K.
ma (hij componeerde het oor
spro ikelijk als lied) ln een aan
tal prachtige variaties. Ook hier
weer de geweldig eenvoudige
schmpingskracht die een thema
vols*: ekt tilt uit zijn politieke ge-
lade ïheid.
Natuurlijk is het allereerst het
perfecte Amadeuskwartet dat
Hay la zo feestelijk en overvloe
dig «an de luisteraar meedeelt. De
perfectie zit hem niet ln de lou
tere techniek, evenmin in de vol-
maivie timing van het ensem
bles oei. Op zich Is dat er ook, laat
hier >ver geen enkel misverstand
bestaan maar waar voor mij het
Amadeuskwartet het wint van de
meeste andere ensembles ln zijn
soort is in durf en interesse. Die
durf mogen we ook best bravour
noem-n. Ik heb de nummers 2 en
5 uit datzelfde opus 76 nog eens
verge'eken met een opname van
het Hongaars strijkkwartet, toch
ook onbetwist één van de toon-
aan3:vende kwartetten van
deze tijd. Maar wat na de eerste
tien maten onomstotelijk mag
worden vastgesteld is een
soort matheid bij de Hongaren
vergeleken met de heren van
het Amadeuskwartet. Het is
vol kracht, het zweept op, maar
op een ander ogenblik vervult
het de luisteraar ook weer met
de grootste tederheid.
Misschien komt die grote gave
van gevoelsoverdracht van de
mannen van Amadeus nog ster
ker uit bij Beethoven. Opus 18
ls de eerste bundel strijkkwartet
ten van Beethoven en voortaan is
het wat betreft de kamermuziek
dit genre dat zijn werk beheerst.
Het 's zelfs niet overdreven om te
stellen dat alle sonates, pianotrio's
blase."smuziek (het veelgeroemde
septet incluis) in feite voorstudies
zijn gebleken van deze strijk
kwartetten. Het is Jong werk en
de invloed van Haydn bespeurt
men nog veel in de opbouw van
de composities. Maar de jonge
Beethoven legt ook hier al getui
genis af van wat het genië scheidt
van de hoog begaafde.
weet desondanks geen weg met
hem, drentelt wat schichtig om
hem heen. Dat zal wel komen om
dat de man ln geen enkel vakje te
plaatsen Ss. Ook is niet dudelijk
of hij echt zo excentriek als
het lijkt dan wel alsmaar een
meeslepende act opvoert. En zulke
dingen weten we graag alvorens
Het Oordeel te geven.
Op deze elpee geeft drs. P. een
nieuwe blik in zijn bizarre liedjes-
wereld. Hij ontpopt zich als gids
op een sooit wereldreis, "vol ver
rassingen en amusante voorval
len", zoals hij zelf zegt. Nou ja, t
ls me het reisje wel. Via het woes
te natuurgebied van Omsk (de
onnavolgbare "Dodenrit")de PC.
Hooftstraat in Amsterdam, het
Midden Oosten, het Wilde Wes
ten, de BB. Dixieland voert drs. P.
ons naar Latijns-Amerika.
En daar tussendoor nog iets over
Bach ("Bach strijkt de vlag voor
Bacharach"). Tja. wat moet je
van al die frivole absurditeiten
zeggen? Ze zijn niet allemaal even
leuk en aardig, maar "leuk en aar
dig" zijn »k geen termen die de
heer P. passen. Daarom staken
we hier nu maar een nadere be
schrijving. Alle fans van deze
"warme bakker van de lichte mu
ziek" dienen deze schijf vol on
navolgbaar jolijt eenvoudig in hun
bezit te hebben. Daar behoeft ge
woon niet over gepraat te wor
den. RP.
Want Haydn had grote gaven,
maar nij was geen genie (Hier
past dus een definitie van genie:
het onbetwiste en onbekommerde
aboouie meesterschap over de
behandelde materie). Opus 18 is
de verklanking van zelfbewust
meesterschap: nog lang niet de
verstilde klacht van zijn laatste
kwartetten, waarschijnlijk het
mooiste dat ooit voor muziek ge
schreven is. Daarom verhoudt
opus 18 zich tot de opera 127 of
135 óoals de jolige Rembrandt
met Saskia tot de laatste zelfpor
tretten.
De grote verdienste van het Ama
deuskwartet ls inderdaad de sou
plesse, durf en geschakeerdheid
van «.motie, naast de techniek. Van
al dat goeds heeft het Quartetto
Italiano ook zeer veel voorhanden,
op één eigenschap na: de durf is
er niet altijd. Ik zeg dit hier ter
inleiding van een derde platen
aankondiging, waarmee dan de
complete trits Weense klassieken
eer is aangedaan; de strijkkwar-
tettea KV 169 t/m 172 van Mo
zart. Het is een opname uit de vol
ledige reeks die Philips op de plaat
zet, maar ook volgaarne als af
zonderlijke brokken cultureel stuk
goed in de huiskamers afzet. Het
is knap en vaardig, maar - op
nummer 172 na - tevens waton-
geïn*eresseeerd op de band geko
men. Dat is vreemd voor een en
semble als dit Quartetto Italiano,
dat bovendien Juist in zijn uitvoe
ring van de bovenvermelde laat
ste kwartetten van Beethoven, mij
tot die ontboezeming over het
mooiste dat ooit aan muziek ge-
schrrvm is, inspireerde.
En hoe komt dat nou? Houdt
het Quartetto Italiano niet van
Mozart? Natuurlijk wel. Stond de
neus van de opnameleider de drie
heren en één dame niet aan? Mo-
gelilk. Misschien had het zijn dag
niet. En misschien was Mozart
minder op dreef toen hij deze
vier kwartetten schreef. Ook ge
nieën zijn maar mensen, hoewel
minder dan u, ik of het Quartetto
Italiano H.M.
Roy Clark-lp
een juweeltje
Roy Clark - The Entertainer -
DOS 1-2001, 0698 dot-records.
Voor entertainer staat in het
woo denbeoekgastheer humo-
ristis 'h zanger, voordrager, con
ferencier...
Roy Clark, door de Country Musi
Association gekozen toe de "En
tertainer van het Jaar" in Ameri
ka beantwoordt aan al die om
schrijvingen. Hij weet zijn luiste
raar op geweldige wijze te boeien
met zijn muziek vol variaties. Of
die toehoorder nou contry- of pop
liefhebber is; hij zal moeilijk on
der de Invloed van Clark vandaan
kunnen blijven. Dat komt omdat
Roy Clark als geen ander de ga
ve heeft om zowel een ballade, als
een comedy-song, als een instru
mentaal nummer te vertalen in
klanken die uiterst fijn in het ge
hoor liggen. Of hij nu "Honey
moon Feelin" ten gehore brengt
of de lovesong She makes the li
ving worthwhile of instrumentaal
in duel gaat op de banjo en de
gitaar (in chomp*n), Roy Clark
zo goed, dat hij de opgemelde ti
tel zonder twijfel verdien.
Een juweeltje van een LP. P.d.T
der dus, dat van de andere op dit
album vertegenwoordigde compo
nisten. de meesten tot de leerlin
gen van Lassus behoren.
Utgerekend de enige naam van
zijn tijdgenoten, die niet geheel in
vergetelheid is geraakt, is die van
Ludwig Sennfl. een van Lassus'
voorgangers bij de hofkapel, wel
de grootste meester van het Duitse
Lied genoemd. Wie zal verder ooit
gehoord hebben van Johannes de
Fossa. Ludwig Daser. Ivo de Ven-
to, Jacob Reiner, Aalduin Ho-
youl, Leonard Lechner, Anton
Gosswin?
De uitvoering is in handen van
de Capella Antiqua uit München,
oJLv. Konrad Ruhland, vocaal en
op "Original-Instrumente"
Er wordt erg mooi gezongen en
gespeeld, tè mooi haast: Vergeten
wij niet, dat deze muziek nog met
een been in de Middeleeuwen
staat. Met andere woorden, de
muziek klinkt niet altijd even le
vend (ig)dit geldt met name voor
de wereldlijke werken. Over alle
andere aspecten van de plaat
niets dan goeds.
RGH
landse Zee geniet hij
populariteit. En niet te vergeten
ons eigen landje, waar hij onder
meer grote faam verwierf met
Dat mistige rooie beest uit de film
"Turks fruit" een compositie
Rogier van Otterloo. Enkele
ken geleden nog staken we de lof
trompet voor de sterke bijdrage
van virtuoos Tielemans
nieuwe langspeler van Van Otter
loo. Ditmaal is er
schijf van de "maestro himself".
Afwisselend speelt hij gitaar
mondaccoróeon op een wijze die
bewondering afdwingt. Vooral uit
het kleinste instrument weet hij
werkelijk indrukwekkende klan
ken tevoorschijn te halen,
plaat is de weerslag van een live
concert dat hij op 4 april 1
Jaar gaf in de Boerenhofstede in
Laren samen met gitarist Joop
Scholten, organist-pianist Rob
Franken, bassist Victor Kaihatu,
drummer Evert Overweg en C
Schram a die de tamboerijn
de metronome hanteert. Toots put
te voor dat concert vaak int e
werk. Bijvoorbeeld met Blue La
dy, Waltz for Sonny het alom be
kende Bluesette. Verder is Toots
te horen in The summer of '42
Michel Legrand en in "Nice to be
around" afkomstig uit de film
Cinderella Liberty. Om kort te
rijn: een "dijk van een plaat".
B.VIi.
STEEDS DE NIEUWSTE
gitaau. Hoewel hij daar het
afgelopen Jaar zo vaak mee
is opgetreden (elf maan
den is hij op toernee geweest
en een halve maand heeft hij in
de studio's vertoefd) bracht hij
ook nog eens zijn "vakantie" in
Ierland gitaarspelend door. Zo
opmerkelijk is het dan ook niet
dat Gallagher evenals Buchanan
vrijwel alle nummers zelf schreef.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld
Joe Decker, die op dit punt heel
wat minder aktief is geweest.
Op het langspeelwerk dat
Polydor nu van de nogal
een in opspraak geweest
zijnde Cocker heeft uitgebracht,
zijn drie creaties van Bob Dylan
opgenomen: I shall be released,
Dear Landlord en Just like a wo
man. Voorts vermeldt de LP van
Cocker songs van rijn langspeler
Mad dogs and Englishmen, waar
onder The letter. Waar het de af
wisseling betreft wordt Cocker bij
deze gelegenheid echter afge
troefd door Lou Reed.
De man, die soms doet denken
aan Van Morrison heeft contrast
rijk werk afgeleverd. Het ene mo
ment wat dromerig en even later
explosief en dynamisch, waarbij
hij in het nummer European Zon
na een rustige ouverture op een
geweldige manier losbarst, terwijl
om hem heen glas sneuvelt. De
songs van deze elpee, de fijnste
van het hder besproken kwartet,
bevat muziek van de eerste drie
LP's van de Velvet Underground.
J.P.
"Over land en zee met drs. P"
Avontuur, romantiek, wetenswaar
digheden Polydor 2925 023
Er rijn maar weinig artiesten in
het wereldje van de kleinkunst
die op dusdanige wijze liedjes ma
ken dat ze onmogelijk door ande
ren op het repertoire kunnen wor
den genomen. Eén van die zeldza-
men is zonder twijfel drs. P. De
volstrekt absurde werkjes, die hij
ontwerpt, komen alleen maar goed
tot leven via zijn eigen puinhoop-
stem en zijn eigen treurwilg-voor
dracht. Dat alleen al maakt hem
tot een buitengewoon interessant
mens. heel wat boeiender in elk
geval dan al die elkaar als pape
gaaien nadoende pop-groepen.
Maar de lichte muze in Nederland
Bijdragen van
John Kroon
Han Mulder
Ruud Paauw
Jan Preenen
Ron Harms
Paul de Tombe
Eindredactie:
Bram van Leeuwen
GRAMMOFOONPLATEN
HAARLEMMERSTRAAT 279
LEIDEN - TEL. 01710—24010
rijk werk afgeleverd. Het ene mo
ment wat dromerig en even later
explosief en dynamisch, waarbij
hij in het nummer European Zon
na een rustige ouverture op een
geweldige manier losbarst, terwijl
om hem heen glas sneuvelt. De
songs van deze elpee, de fijnste
van het hder besproken kwartet,
bevat muziek van de eerste drie
LP's van de Velvet Underground.
J.P.
Woman your name is my song -
Tommy Overstreet, DOS 26021 -
0598 DOT records.
Dat het zwakke geslacht sommi
ge zangers sterk kan inspireren is
natuurlijk niet bepaald een op-
zienbarend gegeven. De wereld
van de lichte muziek staat nog al
tijd zowat bol van de liefdeslied
jes. Eenmalige lofzangen op dat
wezen dat het mannelijk leven zo
aangenaam kan maken (of an
dersom), die evenwel nog al te
vaak zijn verpakt in oppervlak
kigheid. Aan Tommy Overstreet
de verdienste dat hij dieper heeft
willen graven in zijn vocabulaire
dan alleen tot het I love you -••
peil. De vooral van het hitje 'Ru
by dont take your love to town"
bekende zanger, probeert dan ook.
Iets onmogelijks. Op "Woman your
name is my song' (uw naam.
mevrouw, is de titel van mijn,,
lied kan e'e vrije vertaling lui-,
den) tracht hij in vele woorden
te vertellen, wat een vrouw alle
maal voor een man kan rijn.';
Love-songs met inhoud dus. En.'
omdat Overstreet die liedjes erg
geloofwaardig brengt (als ie blij is,
is ie ook controleerbaar blij) zijn
het beslist niet de drakerige!
nummers geworden, die zulk soort
liedjes zo snel kunnen worden in
de mond van vele anderen.
P.d.T.
