Tweederangs
griezelwerk
Gruwelijk om
aan te zien
WyresoleS
■bieb
The way we were": vlakke film, die
weinig indruk op toeschouwer maakt
Goedkoop veilig op
t deband,.
met de groene stip
'The Exorcisteezx film waar de duivels geen brood van lusten
Leiden doorstond Exorcist
Russisch-Amerikaanse film
met Liz Taylor in hoofdrol
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1974
PAGINA IV
„Laten we de duivel geen kans geven zijn vuil over ons volk
uit te storten. De film The Exorcist is een gevaar voor de gees
telijke volksgezondheid". Dat riep het Nederlands Comité tegen
godslastering toen bekend werd dat de „satanische film" over
een duiveluitdrijving naar Nederland zou komen.
Een zekere dominee Van Dam uit
Vlaardingen kwam tijdens een
NCRV-programma de kijkers ver
tellen dat de film "een aanslag op 't
zenuwstelsel" is en hij adviseerde
iedereen het duivelse werk niet te
gaan ziien. De heer Vam Dam is ook de
initiatiefnemer van een telefonische
hulpdienst met 150 lijnen over heel
Nederland, die speciaal voor de op
vang van geestelijk geschokte bios
coopbezoekers is opgericht.
De publiciteitsmensen van Warnêr
Bros BV de maatschappij die de
film uitbrengt hadden het zich niet
beter kunnen wensen. Wat een pu
bliciteit voor een film, wat een re
clame en waarvoor nu eigenlijk?
Heeft The Exorcist werkelijk iets
dat de hysterische reacties op de ge
raffineerde publiciteitscampagne
rechtvaardigt?
Het eerste half uur van de film ge
beurt er niets: we maken kennis met
een geleerde priester' (in het boek
duidelijk een bewonderend portret
van de Jezuïet Teilhard de Chardin)
tijdens opgravingswerkzaamh eden
in Irak en een Amerikaanse filmster,
haar dochtertje en haar secretares
se. Er wordt gesuggereerd dat het
spookt in het huis van de filmster:
de priester ziet ook spoken en het
dochtertje houdt kinderachtige spi
ritistische séances die mislukken.
Dat eerste half uur is slim en vak
kundig in beeld gebracht en ge
monteerd, zodat het gespannen pu
bliek na alle voorverhalen verwacht
dat in ieder donker hoekje de "cluivel
verborgen zal zitten. Daar zit hij na
tuurlijk niet en het is knap dat re
gisseur William Friedkin het door
hem bewonderde voorbeeld van
Hitchcock het eerste half
Psycho) heeft weten te
Hitchcock bereikte dat effect ook
door de enorme reclame-campagne
vooraf maar hij had daarbij
geen als griezelig gebrachte uitingen
van niet^westerse culturen nodig,
zoals Friedkin, die Mesopotamische
beelden en de gebedsgroep Allah al
akbar (heel gewoon Allah is groot)
net als muziek van Weber aanwendt
zoals de regisseurs van de Dracula-
films het dreigende tromgeroffel.
Na dat verwachtingsvolle half
uur herinnert de rest van The Exor
cist ook aan Dracula-films. Je kijkt
uit naar de veel besproken speciale
effecten, zoals het zweven van het
bezeten meisje en t 180 gr. draaien
van haar hoofd, maar het is mij een
raadsel waarom mensen misselijk de
zaal moesten worden uitgedragen,
zoals in Amerika en Engeland zou
zijn gebeurd of het moest zijn
tijdens de ziekenhuisscènes waar
geen duivel aan te pas komt, maar
wel veel bloed. Heft is al Jaren bekend
dat veel mensen van hun stokje
gaan bij operatie-scènes.
Nee. Na het lezen van het boek en
het zien van de film heb ik niet de
overtuiging gekregen dat Satan weer
heeft toegeslagen. Zo de duivel al be
staat heeft hij wel wat beters (par
don, slechtere) te doen dan tover
kunstjes opvoeren voor twee pries
ters en een filmster. Elders in deze
krant wordt daarvan iedere dag
weer verslag gedaan: moorden, oor
logen en hongersnoden zijn nog
steeds niet uitgebannen. Misschien
dat dominee Van Dam daar eens iets
aan kan doen?
JAN VAN WIERINGEN.
En ik had mezelf er nog wel zo goed op voorbereid: „Er is
niks aan de hand. Het is allemaal trucage, doodgewone nep.
Niets engs aan. Het bloed is tomatenketchup, het groene braak
sel is erwtensoep en de rest is door een paar handige technici
tot bijna-werkelijkheid geschapen". Ja ja, makkelijk gezegd.
Maar voor iemand die bij de meest tamme griezelfilm al met
klamme handjes zit, is "The Exorcist" toch wel te veel van het
Donderdagavond, zeven uur.
Een bijna vol Luxor-theater en
een zenuwachtig, lacherig sfeertje.
Het eerste half uur gebeurt er
weinig. Dan, by de griezelige film
beelden: luid geschater en hand
geklap. Een over het algemeen
onrustige zaal: men weet kenne-
ïyk precies wat er allemaal nog
te gebeuren staat. Toch valt er
niemand flauw en wordt er niet
gekotst. Meisjes kruipen wat dich
ter tegen hun vriendjes aan. En
de reacties na afloop:
„Hartstikke leuk, Ja hoor, hart
stikke leuk."
"Het is dat ze erover geschreven
hebben, anders was er ik er nooit
heen gegaan."
Niks aan, overdreven (vele
malen gehoord).
"Het is waanzinnig dat ze deze
film ooit gemaakt hebben
"De laatste drie kwartier heb ik
niet gekeken." (Een Jongen nota-
bene).
"Ze mogen allemaal gaan kyken."
(Ouders van minderjarige doch
ters.)
"Ik vond het boek beter."
"Film is alleen gemaakt om er
geld uit te slaan."
"Die toestanden in Amerika, met
dat flauwvallen en zo, dat vind ik
belacheiyk overdreven."
Toch wel leuk om gezien te heb
ben. Kan je weer over meepra
ten." Aankomend journalist.)
"Nogal indrukwekkend. Ik denk
wel dat ik er vannacht over zal
dromen."
En dat was het dan. De stic
kertjes met "Ik doorstond de
Exorcist" werden by de uitgang
in dank afgenomen. Slechts één
bezoeker heeft het einde niet af
gewacht, maar deze maakte eer
der de indruk dart. hij zich stieriyk
verveelde dan dat hy zich zo drin
gend moest verwyderen. De Lei-
denaars waren er niet kapot van.
Nuchter volkje.
Bij de aankondiging begon het al:
griezelmuziek, een Arabier die hart
verscheurend Allah aanroept en dan
met grote letters: THE EXORCIST
in bloedrood. Op dat moment dook ik
al wat dieper in het pluche weg, want
Je weet maar nooit welke taferelen
Je krijgt voorgeschoteld.
Vervolgens nijvere Arabieren (wie
zei dat die mensen lui zijn?), die in
de gele rotsen staan te hakken, op
zoek naar historische cultuur. Wat
zullen ze opgraven? Een prehisto
risch beeld, de mummie van een
kat of een half vergaan lijk? Niets
van dat alles, maar een beeltenis
van de duiveL Daar heb je het al, nu
krijg Je de poppen aan het dansen.
Ik begon het al warm te krijgen en
het pluche van de stoelen was al
niet diep genoeg meer. Of ik wil of
niet, ik moet het wel ondergaan, 't
scherm is te groot.
De priester verschijnt close-up in
beeld, met angstogen en de duivelse
medaille in de hand. En later... de
priester, alleen in de eenzame woes
tenij voor een beeld vande dui
vel, natuurlijk. De zon met zijn
verzengende stralengloed erachter,
dan het gehuil van vechtende hon
den in een aanzwellende kakafonie.
Myn mede-bioscoop genieters vin
den het een goede grap. Ze kunnen
er hartelijk om lachen. Geen zenu
wen nog te bespeuren, behalve bij
mij.
Even later zitten we in Amerika, in
het huis van een actrice. Een leuk
dochtertje knutselt wat met beeldjes
en vervolgens ligt ze in bed. Dan
hoort haar moeder geritsel boven op
zolder. "Ratten", denkt het goede
mens, maar ik weet wel beter: het is
de duivel die in hoogst eigen persoor
het huis betreedt. Help, waar is de
uitgang? Vanaf dat moment volger
de afschrikwekkende gebeurtenissen
elkaar op. Regan, het lieve dochter
tje, wordt steeds meer bezeten. Ze
beukt in haar bed met haar hoofd,
rolt met haar ogen, zodat alleen het
wit nog te zien is, spuwt groen braak,
sel (erwtensoep, hoe kan ik het ver
geten?), spreekt met de stem van 'r
man. vermoordt zelfs iemand, draait
haar hoofd in een cirkel rond, zweeft
in de lucht, enfin het is te afgrijse
lijk om allemaal op te noemen.
En al die tijd valt er niemand
flauw, niemand moet overgeven,
niemand verlaat het pand. Men blijft
lachen, niet zenuwachtig, maar echt
van "Allemaal flauwekul, maar leuk
gedaan", alleen ik kan niet lachen,
maar zit meit rocle oortjes t tydstrtp
van mijn in vrijheidstelling af te
wachten.
Op het scherm neemt het gebrul
en gekrijs steeds onmenselijker vor
men aan, de duiveluitdrijver doet met
zijn assistent zjin uiterste best om
satan naar een andere wereld (de
hel natuurlijk) te helpen, maar het
duurt wel lang. Op het laatst lukt het
ze, maar ze leggen er wel het loodje
bij.
Eindelijk is het dan toch afgelo
pen. Opgelucht kruip ik uit mijn
comfortabele fauteuil en ren de vrij
heid tegemoet. Met rode koontjes
van angst en.schaamte. Want het
publiek heeft allerminst gegriezeld.
Goed, ik doorstond ook "The Exor
cist", maar vraag niet hoe.
ANNEMIEK RUYGROK.
Ondanks Streisand en Redford
V)
„The way we were" is me niet meegevallen. Namen als Strei
sand en Redford moeten toch borg staan voor een goed stuk
filmwerk, maar zelfs zij hebben er niet voor kunnen zorgen
dat deze film een zeer middelmatige is, die nauwelijks enige
emotie bij de kijker oproept. Het is het verhaal van een strijd
bare communiste in het Amerika van vlak voor de Tweetje
Wereldoorlog, die verliefd wordt op de corps-student, die het
overal "maakt". In de sport, bij de meisjes en op de universiteit.
Aanvankelijk loopt hij niet warm voor haar, maar op een ge
geven moment de oorlog is dan al losgebarsten en hij dient
als officier in het leger "valt" hij toch voor haar aparte manier
van optreden.
Titel: "The way we were"; voornaamste rollen: Barbara Streisand en
Robert Redford; theater: Camera.
Robert Redford en Barbara Streisand, twee acteurs van formaat, konden zelfs het vlakke ver
haaltje niet tot iets aanvaardbaars maken. Een tegenvaller voor wie met hoge verwachtingen een
bezoek brengt aan "The way we were".
CLEVELAND, OHIO (AP) De
eerste Russisch-Amerikaanse co-
produktie uit de filmgeschiedenis
wordt een musicalbewerking van
Maurice Maeterlinck's klassieke
sprookje "L'oiseau bleu" met Eliza
beth Taylor in een van de hoofdrol
len. Zo heeft de produktiemaat-
schappij Tower International be
kend gemaakt.
Clara Reece, een van de directie
leden van de maatschappij, vertel
de dat de zaak thans rond is.
Producer Edward Lewis vertelde
dat de film de duurste aller tijden
wordt, maar wilde geen harde cij-,
fers geven. Elk land zal de helft van
het budget betalen.
De regie zal in handen worden ge
legd van de Hollywood-routinier
George Cukor.
De film moet eind 1975 in premiè
re gaan, aldus mevrouw Reece. Zij
vertelde dat er langer dan een Jaar
met de Sowjet-partner is onderhan
deld.
Men zal in hoofdzaak werken met
Amerikaanse acteurs, de Russen le
veren de locaties en studiofacilitei
ten, waaronder een speciaal restau
rant met een Amerikaanse keuken.
Bijrollen zullen worden vertolkt
door Russische acteurs en actrices, de
choreografie zal worden verzorgd
door een Rus en de filmmuziek zal
door Amerikanen en Russen geza
menlijk worden geschreven.
Aan "L'oiseau bleu" zal voorts
worden meegewerkt door het Sym
fonieorkest van Moskou en de ballet
groepen van Leningrad en het Bola-
joi Ballet.
Kathy, die de pretentie heeft de
wereld wakker te kunnen schudden,
probeert zich aan te passen aan het
milieu, waarin haar geliefde zich
thuis voelt: onbenullige feestjes,
luierpartyen aan het strand en bor
rels by zyn vriendjes en vriendin
netjes. Het lukt haar evenmin als
het hem lukt haar uitbarstingen te
gen de misstanden die de wereld be
heersen te aanvaarden. Je ziet zo
dat het tussen die twee wel fout moet
lopen, als ze beiden geen water by
de wyn willen doen. Toch komt het
tot een huwelyk. Het stel verhuist
naar Hollywood, waar hy als scena-
rloschryver dichter by zyn werk is.
Ook daar lukt het Kathy niet zich
aan te passen. Als ze in verwachting
blykt te zyn vraagt ze hem tot de
bevalling bij haar te biyven. Daarna
zullen ze uit elkaar gaan.
Een volgend beeld, laat de twee ge
lieven een aantal Jaren later zien,
wanneer ze beiden hertrouwd zyn en
elkaar toevallig op straat tegen ko
men, zy pamfletten tegen de A-bom
uitdelend. Dan blykt natuurlyk dat
ze elkaar nog even na staan, allicht,
maar een weg terug is er niet. Het
moet allemaal erg droevig ïyken,
maar het is het trieste slot van zo
veel huweiyken en Je wordt er eigen-
lyk niet koud of warm van. Zelfs de
titelsong, gezongen door Barbra
Streisand zelf, maakt niet byster veel
indruk. Kortom: een vlakke film met
een uitgekauwd verhaal, die men
gauw wear vergeet.
ANNEMIEK RUYGROK
Rijkssubsidie
voor filmers
DEN HAAG (ANP) Het minis
terie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk werk heeft voor
ongeveer f 910.000 subsidies toege
kend aan filmers.
Op advies van de raad voor de
kunst zijn bijdragen verstrekt om
filmplannen uit te werken tot sce
nario en- of draaiboek aan: H. Cu-
riel, F .Tummers, J. Radema, F.
Grasveld, P. Justesen, H. G. Seipolt,
T. Verkroost, J. O. Lammere, F.
Jansen, H. Hylkema en R. Kerbosch.
MeJ. E. M. Hooykaas en H. Plaat
ontvingen een subsudie voor het
maken van een proeffragment.
Voor het verwerkelijken van films
zijn subsidies toegekend voor "Meis
jes van dertien" onder regie van J.
Vrijman, "Grote Klaas, kleine Klaas"
van P. Verhoeff, "Liefde op sterk
water" van T. Tholen, "Arthur en
Eva" van A. Apon, "De nieuwe ijs
tijd" van J. van der Keuken, "Drie
landenpunt" van F. Bromet, "Da
vid" van P. Dreissen, "De Jongen met
het mes" van B. Eerhart, "Show
film" van K. Wiertz en J. Verbeek,
"De korte aarzeling" van W. Bal en
"Zevenluik met bed en bezoeker"
van F. Grasveld.
Goede fillms in
andere steden
"Nora, het poppenhuis" (naar het
boek van Hendrik Ibsen) met
Jane Fonda, Edward Fox en Tre
vor Howard, Kriterion, Rotter
dam.
"Sleuth" (Joseph L. Mankie-
wicz), 't Venster, Rotterdam.
"Cabaret" (Liza Minelli en Joel
Grey), Kriterion, Amsterdam.
"Tramlijn begeerte" (Marlon
Brando en Vivien Leigh), Alham-
bra 2, Amsterdam.
"Amarcord" (Fellini), Asta, Den
Haag.
Blijvers
LEDO "The Sting", de film met
de leuke muziek, de mooi decors,
de goede acteurs en de beste regie.
Enfin u weet wel, met al die Os-
STUDIO "American Graffiti",
nostalgische terugblik op de rock
met songs van o.a. Bill Haley, El
vis Presley en Buddy Holly.
TRIANON "Ben Hur", het
spektakel blijft nog een weekje in
dit Leidse theater.
Nachtfilms
CAMERA "The triple Echo",
met Glenda Jackson en Oliver
Reed.
REX "Blue Movie", waarin Ne
derlandse idolen op negen hoog of
in de lift rollebollen dat het een
lieve lust is.
Kindermatinee
CAMERA "Winnetou tegen de
Desperado's", de mensen voor wie
geen hoop meer is en die de hoop
om nog eens op het rechte pad te-
rug te komen al lang hebben op
gegeven.
Rex
REX "Alice in Wonderland".
"Marianne op het pornopad" is
de zoveelste aflevering in de serie
theater aan de Haarlemmerstraat
van start gaat. Het gaat er weer
"heet" aan toe en Marianene bakt
ze erg bruin. Veel gehijg en ge
kreun, maar de ware liefhebber
weet zo langzamerhand wel wat
hem te wachten staat.
Haagse bioscopen
uur. 18 Jaar.
APOLLO 2: "The laat detail". dag.
2.00, 7 30 en 9.45 ÏT5. zo. ook 4J5
uur. 18 laar.
ASTA: "Fedilnl: Amaroord", dag.
2.30. 7.00 en 9.30 uur. -
9.30 uur. 14 Ja
ISO. 4.C
uïï:^.8-30uur-ro- 0014iS
d^6.: ySÏVSSf
4.15. 7.15 en 9.45 uur. 14 Jaar.
CINEAC y "Lekker op avontuur met
18 Jaar.
CORSO: "The Sting". dag. 2.00,7.00
en 9.30 uur. zo. ook 430 uur.
DU MIDI: "Thunderball",
14 Jaar
l 930 x
130
8.15 X
14 Jaar.
EURO: "De langste dag".
en 730 uur. za.. zo. en woe. 3.40 en
7.45 uur. AL.
FLORA: "Porno Baby", dag. 2.00,
7.00 en 9 J5 uur, zo. ook 430 xeur. 18
Jaar.
KRITERION: Films van Fren-
9.30 x
18 Jaar.
"La peau douoe".
2.00. 7.00
uur. 18 Jaar.
ODBON^'Mr. Majestyk dag. 2.00
lur. zo. 1.45, 4.16, 6.45
9.15
9.15 uur. 18 Jaar.
OLYMPIA: "Veel liefs uit Moe-
kou". dag. 2.00 en 8.00 uxxr. 14 Jaar.
PASSAGE: 'Teh Exorcist", dag.
2 30. 7.00 en 9.30 uur. za. en zo.
1.30. 4.00. 7.00 en 9.30 uur. 18 Jaar.
REX: "Gold", dag. 9.16, 11.30, 1.45,
4.00 7.15 en 9.30 uur, zo. vanaf 1.30
uur. 18 Jaar.
ROYAL*70: "Karate Tijger", dag.
2.15 en 8.00 uxir, do., vr. en zo. 2.16,
7.00 en 9.30, za. 2.15 en 7.00 xixir. 18
STUDIO: "Op de Franse toer",
dag. 2.15, 7.15 en 930 uur, zo. 130,
4.00. 7.15 en 930 uur. 18 Jaar.
STUDIO 2000: "The Converaaition",
dag. 7.00 en 9.45 uur, zo. 1.00, 7.00 e
9.45 uxir. 14 Jaar.
DE UITKIJK: "Strawdogs". dag.
2.30, 7.00 en 930 uur, zo. 1fi g M
7.00 en 930 uur. 18 jaar.
o. 130, 4.00,
ADVERTENTIE
Regan in een van haar aanvallen van bezeten heid. De duivel slaat weer toe
