Frankrijk wil spoedig
M E.G.
Prijsbewust
spelen in
de Staatsloterij
Boekarest99 weg
naar een compromis
Onderzoek spionage-affaire
probleem Duitse regering
Politieke eenheid moet versneld worden"
Lancering ANS tot
vrijdag uitgesteld
de Staatsloterij
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1974
9?
ADVERTENTIE
Na technische storing
DARMSTADT Tot grote teleurstelling van de Nederlandse
astronomen en allen, die bij de ontwikkling van de eerste Ne
derlandse kunstmaan betrokken zijn geweest, werd deze Astro
nomische Nederlandse Satelliet (ANS) gistermiddag om 15.05
uur onze tijd niet gelanceerd. Op de basis Vandenberg aan de
Amerikaanse westkust deed zich een technische storing voor in
de viertraps Amerikaanse Scoutraket, waardoor op het laatste
moment de lancering moest worden afgelast. Deze is thans
voorlopig bepaald op vrijdagmiddag a.s.
Geir Hallrimsson, de nieuwe
premier van IJsland.
Nieuw kabinet
op IJsland
REYKJAVIK IJsland krijgt een
nieuwe regering onder premier Geir
Hallgrimsson. Het kabinet is een
coalitie tussen de twee grootste par
tyen. de liberaal-conservatieve zelf-
standigiheidspartij van Hallgrimsson
met 25 parlementszetels en de agra
risch-liberale vooruitstreevende par
ty van de aftredende premier Olafur
Johannesson met 17 zetels.
Met 42 van de 60 zetels in het par
lement beschikt de coalitie over een
stabiele meerderheid. Het ministerie
Buitenlandse Zaken blijft onder
leiding van Einar Agustsson. Ex-pre-
mer Johannesson krijgt de porte
feuille van Justitie en Handel.
Politieke waarnemers zyn van me
ning dat de nieuwe regering onder de
NAVO-aanhanger Hallgrimsson de
Amerikaanse bases op het eiland zal
continueren. De cenitrum-ldinlkse rege
ring van Olafur Johannesson had ge-
eist dat de 3300 op IJsland gelegerde
Amerikanen voor 1976 teruggetrokken
zouden worden.
Beide coalitiegenoten wensen de
uitbreiding van de visserij grens tot
200 myl, alleen bestaat geen duide-
lykheïd over de datum van ingang.
Reeds een uur voor de lancering
deed zich een probleem voor, toen
bleek dat een onderzeese telefoon
kabel tussen Madrid en Londen was
stukgetrokken. Daardoor viel de ver
binding weg met het NASA-volgsta-
tion in Spanje. Na twintig minuten
werd een nieuwe verbinding tot stand
gebracht via Frankrijk.
Enkele seconden voordat de ANS
de ruimte in zou gaan gaf de com
puter het sein "niet lanceren". De
startprocedure werd daarop onmid
dellijk stopgezet. Na een uitgebreid
onderzoek bleek, dat een stuurvin in
de stuwstraal van de raketmotor van
de eerste trap in een verkeerde posi
tie stond. Het was een geluk dat de
ze automatisch gestuurde vin bij een
afwijkende stand ervoor zorgt, dat de
ontsteking niet werkt. Wanneer dat
wel het geval was geweest, zou de
ANS niet in de Juiste baan zijn ge
komen en daardoor waardeloos zijn
geworden voor de beoogde weten
schappelijke waarnemingen.
Het gebeurt overigens maar zel
den, dat de Amerikaanse Scoutraket
het laat afweten. Er zijn al meer
dan honderd satellieten feilloos mee
gelanceerd.
De raket is thans in horizontale
stand teruggebracht en wordt op
technische afwijkingen onderzocht.
Hierbij wordt ee raket doorgespoeld
met droge stikstof om de vitale on
derdelen van raket en satellet te
gen stof en vocht te beschermen.
De astronomen zijn over de vertra
ging teleurgesteld. 'In september
zou de ANS net centrum van het
Melkwegstelsel goed hebben kunnen
waarnemen", zo verklaarde dis. J.
Helse van het Laboratorium voor
Ruimte-Onderzoek in Utrecht. "We
verliezen toch al twee weken aan het
ijken en testen van de satelliet in
de ruimte. Elke dag verlies die er
bij komt is Jammer, want pas over
een half Jaar zouden we de waarne
mingen kunnen herhalen", aldus
dra Hedse.
In Groot-Brittannië heerst
op het ogenblik een groot te
kort aan suiker. De eigenaar
van deze supermarkt had
nog een voorraad, maar hij
verkoopt daarvan niet meer
dan twee Engelse ponden per
klant.
PORTUGEZEN
MOGENNU
STAKEN
LISSABON (AFP) in Portugal
Is het stakingsrecht nadat het meer
dan 40 Jaar geleden onder het be
wind van Salazar werd afgeschaft-
weer officieel erkend. De desbetref
fende wet is in de Portugese Staats
courant van gisteren gepubliceerd.
Het stakingsrecht blijft onthou
den aan militairen, politiefunctio
narissen, gevangenisbewakers,
brandweerlieden en leden van de
rechterlijke macht. De overige amb
tenaren hebben wel weer stakings
recht, maar dit is geregeld in een af
zonderlijke wet.
De nieuwe wet. stelt het in acht ne
men verplicht van een minimum pe
riode van 37 dagen tussen het begin
van het arbeidsgeschil en het uit
roepen van eea staking. Stakingen
waarbij men zich niet houdt aan de
bepalingen van de wet of die tot doel
hebben een lopende collectieve ar
beidsovereenkomst te wijzigen zijn
verboden. Dit geldt ook voor stakin
gen die op politieke of godsdienstige
gronden worden uitgeroepen en voor
sympathiestakingen van werkne
mers uit andere bedrijfstakken. Di
recteuren van ondernemingen waar
zich verboden stakingen voordoen
krijgen het recht tot uitsluiting.
Stakende werknemers mogen de
bedrijfsruimten niet bezetten. wel
mogen zij posten. Bij stakingen
waar het optreden van de vakbon
den als onvoldoende moet worden
beschouwd of waar een regeling voor
het oplossen van arbeidsgeschillen
ontbreekt mag de minister van Ar
beid tussenbeide komen.
PARIJS fUPI/Reuter) President
Valery Giscard d'Estaing van
Frankrik vindt dat Europa zijn po
litieke eenwording moet versnellen.
Europa is diaarby op ziöhzeflf aange
wezen, zei hij in een toespraak voor
radio en televisie, want noch de af
tredende president Nixon noch zijn
opvolger Ford hebben in him toe
spraken van de machtswisseling het
woord Europa ook maar genoemd.
De Franse regering zal de Europese
landen spoedig een reeks voorstel
len doen ter bespoediging van de eco
nomische, monetaire en politieke een
heid van Europa. Als die er geweest
was. had het conflict om Cyprus mo
gelijk kunnen worden voorkomen. „Ik
zal mij tot de staatshoofden en rege
ringsleiders van de Europese landen
wenden, tot onze partners en vrien
den, om hun voor te stellen in de tijd
dat Frankrijk het voorzitterschap
van de E. G.-min!Merraad bekleedt,
samen <na te denken over een tyd-
schema en de procedure voor de ver
wezenlijking van de politieke eenheid
van Europa".
De mocfeme wereld zal pas echt
modern zijn, aldus Giscard, als op de
plaats van Europa geen verdeeldheid
meer te zien is. „Er zijn allerlei ali
bi's om het politieke Europa niet te
scheppen, maar er zal geen alibi zijn
voor degenen die tot een rendez-vous
met de geschiedenis geroepen zijn,
zoals dat voor onze generatie het ge
val is, en die met lege handen zullen
vertrekken".
In het zeer uitvoerige economische
en sociale deel van zijn verklaring
roept Giscard alle Fransen op t an
ti-inflatieplan van de regering krach
tig te steunen. Aan de boeren zegde
verdere steun toe, opdat hun inkomen
niet zal dalen. „Maar bij alle te ne
men maatregelen moet het noodzake
lijke bestek van de gemeenschappe
lijke Europese landbouwpolitek wor
den geëerbiedigd."
Als tweede dringende doel noemde
de president t hetsitea van het finan
ciële evenwicht met betrekking tot
het buitenland. Om te voorkomen
dat de econo.nie voortdurend met
een tekort kampt, moet energiever
spilling worden vermeden en de ex
port versterkt.
Verwijzend naar de hervormingen
die de laatste maanden al tot stand
zijn gekomen onder zijn bewind,
sprak president Giscard dEsbaing als
zijn overtuiging uit. dat wijziging van
de Franse samenleving in volledige
pol'tieke rust mogelijk is. .Door die
wijziging moet Frankrijk weer een
avanitgardistische natie worden", zo
besloot hij.
In gezaghebbende kringen ln Lon
den achtte men gisteravond het voor
stel van de Franse president Gis
card. een nieuwe topconferentie
bijeen te roepan een goed idee, maar.
zo werd eraan toegevoegd, deze mag
niet een anti-Amerikaans karakter
krijgen. De voorgestelde top zou vol
gens Giscard ten doel moeten heb
ben de politieke eenwording v. Euro
pa te. versnellen. Van officiële zijde
in Londen was nog geen commentaar
te krijgen daar men de tekst van de
toespraak van de Franse president
nog niet bestudeerd had en de Britse
regering nog geen formeel voorstel uit
Parijs had ontvangen. Men ver
wachtte in de Britse hoofdstad dat
Frankrijk zal voorstellen de top van
de Europese negen voor het einde
dit Jaar nog te houden.
Elke maand zo'n 800.000 prijzen - totaal ruim 30 miljoen gulden..
Gemiddeld 4 prijzen op 10 loten.
70 van de inleg aan prijzen.
Elke loterij een hoofdprijs van 500.000,„schoon".
Lotenverkoop van 2 september af
De lotenverkoop begint steeds op de
eerste maandag van de maand, dus
voor de september-loterij op
2 september.
Bij de plaatselijke kantoren
Staatsloten zijn te koop bij de plaatse
lijke kantoren. Voor adressen: zie de
telefoongids onder Staatsloterij of bel
070-653955.
Prijs per lot 25,—; „vijfje" 5,
Er zijn voldoende loten verkrijgbaar,
maar wacht niet tot de laatste dag.
Trekkingen op 11,16 en 18 september
Elke loterij heeft drie trekkingen;
deze zijn openbaar en worden
gehouden in de Rolzaal, Binnenhof 8,
Den Haag, om 18.00 uur.
Uitslagen op de televisie
De trekkingsuitslagen ziet u dezelfde
avond nog op de televisie en de
volgende dag in de dagbladen.
Uitbetaling prijzen na 3e trekking
De prijzen worden uitbetaald na de
3e trekking, dus ook die welke bij de
1e en de 2e trekking zijn gevallen.
Slot Wereld-Bevolkingsconferentie
BOEKAREST (ANP) Het actieplan voor de wereldbevol
king dat de V.N.-conferentie over bevolkingsproblemen in Boe
karest vrijdag vrijwel zeker zal aanvaarden, is de afgelopen
dagen in talrijke commissie-vergaderingen althans voorlopig
zodanig gewijzigd dat het nog sterker dan voorheen het
karakter van een compromis van tegenover elkaar staande op
vattingen krijgt
noodzakelijk door de plenaire ver
gadering te worden overgenomen.
Zij betreffen niet de meest elemen
taire uitgangspunten van het plan,
namelijk het souvereine recht van
elke staat zelf zijn bevolkingsbeleid
te bepalen, en het recht van echtge
noten zelf hun kindertal vast te stel
len. Zonder deze uitgangspunten was
het überhaupt onmogelijk geweest
de conferentie te beleggen. Maar in
de nadere uitwerking van beginsel en
doelstellingen zijn, mede op voorstel
van de Volksrepubliek China en het
Vaticaan die als tegenpolen zouden
kunnen worden beschouwd, wijzigin
gen aangebracht.
Het voornaamste doel van sociale,
economische en culturele ontwikke
ling - waarvan het bevolkingsbeleid
een onafscheidelijk deel vormt - is
verbetering van de levensomstan-
Het plan is niet bindend voor de
circa 130 landen die aan de conferen
tie deelnemen en dient als blauwdruk
voor een nationaal bevolkingsbeleid,
ongeacht of dit vermeerdering, ver
mindering of stabilisatie van de be
volkingsgroei beoogt.
Het is voornamelijk concreet waar
het maatregelen ten gunste van le
vende mensen aanbeveelt, en de re
geringen vraagt „een" bevolkingspo
litiek te voeren. In het algemeen zijn
de Westerse en Aziatische landen voor
geboortebeperking, en willen het
Oostblok en de Afrikaanse staten
niets weten van afremming van de
groei.
Recht
De wijzigingen in het ontwerp-plan
die in de commissievergaderingen
zijn aangebracht, behoeven niet
Doodvonnis Een voormalig lid
van het bestuur van de Indonesische
communistische partij, Moechtar Ef-
fendi Sirait, is door een rechtbank in
Medan ter dood veroordeeld. Hij was
ervan beschuldigd gepoogd te hebben
de sinds 1966 verboden communisti
sche partij nieuw leven in te blazen.
Borghese overleden Prins Junio
Valerio Borghese, een voormalige
medestender van Benito Mussolini,
en een van de meest befaamde oor
logshelden van het fascisme, is op
67-Jarige leeftijd in Spanje overle
den.
Half Italië
zonder stroom
ROME (ANP) Nagenoeg half Ita
lië heeft het gisteren tijdelijk zon
der electriciteit moeten stellen omdat
een aantal leidingen van het electri-
citeitsnet overbelast was.
In Rome, Napels en andere steden
in midden- en Zuid-Italië viel de
stroom een uur uit. Hierdoor kwa
men bedrijven stil te liggen, reden er
geen treinen en onstond een grote
verkeerschaos omdat de verkeerslich
ten niet werkten.
Volgens het nationale electriciteits-
bedrijf Enel viel de stroom uit, om
dat sommige netten waren overbe
last en andere leidingen herstelwerk
zaamheden moesten ondergaan. Vol
gens een functionaris van Enel is de
bouw van meer centrales noodzake
lijk. De plannen hiertoe zijn echter
afgeketst vanwege de bezwaren van
milieubeschermers.
BONN (AP) Terwijl een parle- schandaal op zich nam, zijn af-
ï.itaire commissie gisteren 'n
begin maakte met de openba
re hoorzittingen in verband met
het spionage schandaal dat tot
het aftreden van bondskanse
lier Brandt heeft geleid, heb
ben vertegenwoordigers van
de regeringspartijen en de op
positie elkaar beschuldigd van
leugens en indiscretie.
Staat-secretaris van Binnenland
de Zaken Jürgen Schmude is in
de bres gesprongen voor de re-
ge-Lng van kanselier Helmut
Schmidt en heeft gezegd dat
de se zich niet schuldig heeft
gemaakt aan het manipuleren
van bewijsmateriaal. Schmude
he?ft beloofd zijn volledige me
dewerking aan het onderzoek te
zullen verlenen. Hij ontkende
dat zijn regering zich in een
sooit Watergate-avontuur zou
heoben gestort door documen
ten achter te houden.
De 14 leden tellende parlemen
taire commissie zal proberen
- om vast te stellen hoe het mo
gelijk is geweest dat de Oost-
duitse spion Günifcer GuiUau-
me zich heeft opgewerkt tot
persoonlijke medewerker van
Br.indt.
Guiiliume werd 24 april gear
resteerd. Twee weken later
Kondigde Willy Brandt, die de
verantwoordelijkheid voor het
treden
Tot de 23 getuigen die tijdens de
hoorzittingen, die vier dagen
zuilen duren, verklaring zullen
afliggen behoren de voormalige
minister Horst Ehmke en Ger
hard Wessel, hoofd van de
Westduitse inlichtingendienst.
Brandt zelf behoort niet tot de
getuigen.
Met ;en aam het begin van de
hoorzittingen werd al politiek
vuurwerk afgestoken toen le
den van de sociaal-democrati-
sdhe party de christen-demo
cratische voorzitter Walter
Wailmann zei toen dat al was
niet "neutraal en objectief" te
zijn.
De socialistische vice-voorzitter
Cla-is Arndt haalde als voor
beeld een uitspraak aan die
Wailmann vorige week tijdens
een radiointerview had gedaan.
Wallnann zei toen dat al was
aangetoond dat de regering
"aanzienlijk bewijsmateriaal"
tegm Guillaume had toen deze
ln 1973 werd bevorderd tot
Brandts staf.
De -egering houdt echter staan
de dat er slechts vage verden-
Kicigen tegen Guillaume be-
sto.iden. Volgens staatssecreta
ris Schmude zal dit in de loop
van de hoorzittingen ook blij-
kei.
Arndt, die opmerkte dat Wall
mann voor dat hij lid van de
Bondsdag werd rechter was, zei
dat deze voorzitter zou zijn ge-
dis cwaüficeerd wanneer hij in
zijn functie van rechter tot zul
ke voorbarige oordelen was ge
komen. "U weet wat het bete
kent wanneer een rechter zegt
dat de gedaagde schuldig is
voordat de zaak is behandeld",
aldus Arndt.
Wailmann gaf hierop als ant
woord dat hy de verklaring had
afgelegd om de onjuiste verkla
ringen van de regering over de
zaak Guillaume te "corrige
ren".
De «eiste getuige, dr. Ernst Kern,
no>fd van de Juridische afde
ling van de kanselarij, heeft
ver<laard dat zich niets onge
woons had voorgedaan rond de
oe/ordering van Guillaume.
Guillaume, die Jarenlange er
varing had in plaatseiyke afde
lingen van de SPD in de deel
staat Hessen, is algemeen se
cretaris van de SPD-fractie in de
gemeenteraad van Frankfort
geweest.
De nuldige minister van Defen
sie, Georg Leber, had Guillau
me in Bonn aanbevolen. Ehm
ke, die aan het hoofd van
Brandt's staf stond zou volgens
Kern zijn fiat hebben gegeven
voor de indienstneming van
Guillaume.
Kanselier Helmut Schmidt
digheden en de kwaliteit van het be
staan, zo wordt in deze beginselenen
doelstellingen gezegd.
Mems
Mede door China geïnspireerd zyn de
toevoegingen dat „van alle dingen
de mens het meest waardevol ls", dat
„de kennis van de mens en zijn ver
mogen zich zelf en zijn omgeving te
overwinnen, zullen biyven toenemen"
en dat „de toekomst van de mensheid
ongelooflijk helder kan zijn".
De betrekkelijk neutrale passage
££!£ïtWerp-plan' dat ""erkelljke
ontwikkeling onmogelijk U bij het
ontbreken van Individuele waardig
heid en nationale veiligheid, dat dis
criminatie op grond van ras, ge
slacht of religie en de dreiging van
massale vernietiging onverenigbaar
zUn met ontwikkeling", is vervangen
floor een andere, waarin de opvattin
gen van de derde wereld sterker tot
uiting komen.
Bevrijding
„Werkelijke ontwikkeling is onmo
gelijk bij het ontbreken van nationa
le veiligheid en bevrijding. Vreemde
en koloniale overheersing,, buiten
landse bezetting, agressie-oorlogen,
rasdiscriminatie, apartheid, neo-ko-
lonialisme in al zijn vormen blijven
de grootste hindernissen voor volle
dige emancipatie en vooruitgang van
de ontwikkelingslanden en alle hier
bij betrokken mensen. Samenwer
king tussen staten op basis van
nationale soevereiniteit ls essentieel
voor ontwikkeling. Ontwikkeling ver
onderstelt tevens erkenning van de
waardigheid van het individu, erken
ning van de menselijke persoonlilk-
heid en zelfbeschikking, en het
wegnemen van de gevolgen van na
tuurrampen en discriminatie in aUe
vormen".
Tot de laatste „in alle vormen"
werd besloten nadat sommige lan
den aan ras. geslacht of religie „taal"
of „huidskleur" hadden willen toe
voegen, en Nederland „burgelijke sta
tus" teneinde de rechten van onge-
huwden beter te waarborgen.
Politiek
Op aandrang van het Vaticaan
werd onder de beginselen en doelstel
lingen tevens een zinsnede opgeno
men, volgens welke „ongeacht de
verwezenlijking van economische en
sociale doelstellingen, eerbied voor
het menselijk leven elementair is
voor alle menselijke samenlevingen".
Tijdens de discussies in commissies
en werkgroepen is het herhaalde ma
len tot botsingen tussen China en
Rusland gekomen. Volgens de Chine
se afgevaard'eden pleegt „een der su-
permogendheden die zich met het
vaandel van het socialisme tooit"
„agressie" en tracht zij de derde we
reld aan handen en voeten te bin
den: „De oorlogsdreiging komt voor
namelijk van het sociaal-imperalis-
me" (de term waarmee China het
Russische beleid pleegt aan te dui
den).
