Maastrichts Vrijthof
moet snel herleven
.HOE GROOT BLIJFT MACHT
VAN HENRY KISSINGER?
Baars:
een te
weinig
beviste
rover
I vis
I sport
Karpervissen is geduldwerk. Daar kan de heer C. Teske
wonend aan de Morsweg in Leiden over meepraten. Maar
deze week werd dat wachten toch beloond. Vissend in de
Boerenbuurt ving hij deze prachtige spiegelkarper, die zes
tien pond woog en drieënzeventig centimeter lang was. De
kanjer waarmee de Leidse sportvisser voor onze fotograaf
poseerde zwemt als alles goed is weer vrij rond en kan weer
vissersharten sneller doen kloppen. (Foto Jan Holvast)
ELAN echte visboten.
YAMAHA-
OUTBOARDS.
2 tot 55 pk. 2 jaar garantie.
Echte service door fabrieks-
monteur.
Boot-Centrum b.v.
^TERDAG 24 AUGUSTUS 1974
Washington - Een veel gehoorde
vraag in Washington is hoe groot
de macht van de minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissinger
zal blijven. Door de komst van Nel
son Rockefeller als vice-president is
j die vraag alleen maar knellender
geworden.
Onder president Nixon verwierf
Kissinger een ongekend sterke
J machtspositie. Zelfs John Foster
I Dulles had, in Eisenhowers tijd,
I niet zoveel persoonlijke invloed.
Bij zijn benoeming verzekerde Kis
singer de Senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen vorige
herfst dat hij tegen persoonlijke di
plomatie gekant was. Hij gaf duide-
lijk te kennen, dat hij het grootste
deel van zijn tijd in het ministerie
zou 6lijten.
Dat pakte anders uit. Hij reisde
meer dan ooit, en de Amerikaanse
buitenlandse politiek werd geheel
overheerst door twee mannen:
Nixon en Kissinger. Zelfs nu nog
klaagt de minister van defensie dat
hij niet op de hoogte is van de be
sprekingen tussen Nixon en Brezjn-
Jew op de laatste top in Moskou.
Ruim vijf Jaar hebben Nixon en
Kissinger hun geheimen angstvallig
bewaard.
Tegen het eind van Nixons presi
dentschap werd hun relatie steeds
i merkwaardiger. Nixon was, zo luid
den hardnekkige geruchten, Jaloers
j geworden op zijn minister van bui
tenlandse zaken. En Kissinger op
zijn beurt vreesde dat de president
hem te zeer zou betrekken in de
strijd om het behoud van het Witte
Huis. Toch werd Kissingers invloed
op het buitenlands beleid in die pe
riode alleen maar groter, aangezien
Nixon nog slechts tijd had voor
zijn verdediging in de Watergate-
affaire.
Direct na Nixons aftreden werd
aangenomen dat Kissingers ster al
leen maar verder zou kunnen rij
zen. Ford wist weinig van buiten
landse zaken en noemde Kissinger
„een zeer groot man". Vrijwel ogen
blikkelijk kondigde de nieuwe presi
dent bovendien aan dat tot zijn
grote voldoening Kissinger op bui
tenlandse zaken zou blijven.
Dat eerste optimisme bij Kissingers
medewerkers is verdwenen. Meivin
Laird, die zeer nauwe relaties met
Ford onderhoudt, is bepaald geen
bewonderaar van Kissinger. En bo
vendien heeft Ford met Rockefeller
iemand in huis gehaald die op het
gebied van de buitenlandse politiek
zeker zijn eigen ideeën heeft. Laird
maakte gelijk met Kissinger zijn
entree in de regering-Nixon. Vier
Jaar lang beheerde hij het ministe
rie van defensie, en in die tijd
kreeg hij zijn bedenkingen tegen
Kissinger. Hoewel Kissinger hem
zeker mocht, hielden hij en Nixon
Laird lang niet altijd op de hoogte
van wat zij deden, zeker niet inzake
Vietnam. In sommige opzichten
nam Laird een minder hard stand
punt in dan Nixon en Kissinger.
Hij wilde de oorlog soflkr laten af
lopen, hij was minder gesteld op
president Thieu van Zuid-Vietnam,
hij verzette zich tot het allerlaatste
tegen de invasie in Cambodja en
voorspelde, terecht, dat die actie
moeilijkheden op het thuisfront zou
opleveren.
Kwaad en gefrustreerd maakten
Nixon en Kissinger hem ook door
hem met opzet in het ongewisse te
laten over het Amerikaanse beleid
en door hun contact met de staf
chefs zonder Laird daarin te ken-
Ten aanzien van de ontspanning
heeft Laird ook een duidelijk min
der optimistisch 6tandpunt dan Kis
singer en onlangs schreef hij: „We
wachten nog op enige definitieve en
hopelijk geruststellende daden en
antwoorden van Moökou. Tot die
tijd moeten we ons geen illusies
maken over ontspanning". Dat
klinkt heel anders dan „een genera
tie van vrede", waarover de rege
ring-Nixon zo vaak sprak.
Kissinger ontleende zijn macht aan
Nixons steun. Ford is echter meer
eên voorstander van teamwerk, die
niet op één persoon zal afgaan, al
is dat Kissinger. Als Kissinger hem
wijze raad geeft, zal Ford niet aar
zelen Laird en ook Rockefeller om
hun advies te vragen.
Ook in de huidige minister van de
fensie heeft Kissinger nog een mo
gelijke rivaal. Net als Kissinger is
James Schlesinger een oud-hoogle
raar. en bepaald niet mipder intel
ligent. Jarenlang heeft hij als stra
tegisch analist gewerkt voor de
Rand Corporation „denk-tank".
Over kwesties van strategie hoeft
Kissinger hem niets te leren. Net
als Laird indertijd oordeelt Schle
singer nu dat Kissinger te veel doet
zonder hem te raadplegen.
Kissinger op zjjn beurt koestert
achterdocht voor Schlesinger. Naar
zijn mening denkt de defensiemi
nister te beperkt en te zeer volgens
de Pentagon-lijnen over de ont
spanning. Zelfs in het openbaar
hebben de twee daarover al een
meningsverschil gehad.
Interessant is dan ook hoe Ford en
de Senaat het geschil zullen oplos
sen over de begroting van defensie.
Van het begin af aan heeft Ford
zich tegen schrappingen op de be
groting verzet. Amerika's kracht, zo
hield hij een nog niet overtuigd
Congres voor, zal door niemand
overtroffen worden.
Koren op de molen van Schlesinger
en Laird en precies de gedachte
waartegen Kissinger zich nu zo te
gen verzet. Volgens Kissinger be
schikken de Verenigde i^aten en de
Sowjet-ünie nu ieder over zo
veel wapens om elkaar vele malen
te kunnen vernietigen, dat het zin
loos is over een vergelijking van
militaire kracht te praten.
Algemeen leiden de ontwikkelingen
van de laatste tijd wel tot de ver
onderstelling, dat Kissingers macht
nooit meer zo groot zal zijn als on
der Nixon.
Observer-dienst
PAGINA 17
.O.
>L) -
Doorr
|anny Pöley
Maastricht - Wanneer noorderlln-
fcn 'opstijgen' naar het heuvelach-
iige zuiden des lands, belanden ze
reelal ook in Limburgs hoofdstad,
jelegen in het nevelige Maasdal.
Maastricht: onnederlands, bruisend,
losjes en bevolkt door gezellige, sen-
imentele chauvinisten. Dat is de
ndruk die de randstedeling krijgt
)p de terrassen van het Vrijthof,
f iet hart van de stad.
f Cen fervente aanhanger van 'ons
f iller Vrijthof', breeduit in een rie-
f en stoel op een terras gezeten, ver-
f elt over wat eens het mooiste plein
f 'an Europa genoemd werd.
J 'Een paar jaar geleden stonden
J lier nog prachtige eeuwenoude lin-
lebomen, waar oude mannen de
iele dag onder zaten op de bankjes,
urkend aan een pijp of sabbelend
up pruimtabak. En kijk nu eens.
Iet lijkt wel een stortplaats van de
ïoogovens".
«Er kwamen veel te veel auto's in de
binnenstad. Vooral in
het weekeinde. Het Vrijthof werd
w dan een glimmend blikken meer. De
gemeente besloot er wat aan te
idoen en de stad onderging een hart
operatie. De majestueuze groene
reuzen werden geveld en het plein
{werd opengebroken om er een par»
Ikeergarage van twee verdiepingen
tonder te bouwen. In 1972 kwam de
lenorme parkeerkelder, die 520 au
to's opslokt, klaar.
Het fameuze stukje Maastricht
Iheeft hierdoor helaas haar allure
i verloren. Wat overbleef is een uit-
jgestrekte grindvlakte, die nauwelijks
uitdaagt tot een oversteek naar de
stoere Romaanse Sint Servaas, de
katholieke hoofdkerk, van de stad,
en de sierlijker, in Gotische stijl
gebouwde, protestante Sint Jan, met
er tussen de Sint Servaasfontein,
een schepping van CH.Vos.
Het roemruchte Vrijthof wordt nu
omzoomd door nog erg schriele, pas
tien jaar oude platanen. Maar het
plein, waar zich in de loop der eeu
wen zo veel afspeelde moet herle
ven. Daar zijn de Maastrichtenaren
het over eens.
Dr.Ch.Thewissen, een Maastrichtse
historicus heeft enkele jaren gele
den de geschiedenis van het Vrijt
hof te boek gesteld. Het zou in
vroeger tijden een moerassig stuk
land zijn geweest, waar het riviertje
de Jeker doorstroomde. Het was een
waardeloos en niet te bebouwen
stuk grond. Later werd het een be
grip en men heeft het nooit als
bouwterrein gebruikt. Bloedige tone
len hebben zich afgespeeld op de
open plek in de stad. Naast de per-
roen, een gerechtststeen, waarbij in
het verleden recht werd gesproken
en waarvan nu een moderne versie
op de grin der ij staat- een kolom,
rustend op een aantal leeuwen, met
een pijnappel en een kruis er op -
werd in 1408 de burgemeester van
Luik onthoofd en gevierendeeld.
Tijdens de Spaanse bezetting wer
den er vijf paiters het schavot op
gejaagd.
Het was niet allemaal ellende op
het Vrijthof, er is <*>k uitgelaten
feest gevierd. Het carnaval wordt er
ieder Jaar ingeschoten met elf ka
nonssalvo's en het symbool Het
Mooswief bengéit ér dan drie dagen
aan een vlaggemast. Vaak zijn er
openluchtspelen opgevoerd.
Waarom heet het plein Vrijthof?
Historici hebben hier al jaren hef
tig over gediscussieerd. Dr. Thewis-
sen waagt zich in zijn boekje "Ons
aller Vrijthof" ook aan een verkla
ring. Hij gelooft niet dat de naam
een verbastering is van KriJthof,
een plaats waar ridders tegen el
kaar in het krijt treden, aangezien
de kerkelijke eigenaren van het
stuk grond niet als erg vechtlustig
bekend stonden. De verklaring dat
de naam is afgeleid van het Duitse
Friedhof(kerkhof) is aannemelijker
omdat bij de afgravingen voor de
bouw van de onderaardse garage
veel skeletten zijn gevonden.
Tijdens de zomerse zondagochten
den schallen de klanken van de
Limburgse harmonieën nu weer uit
de muziektent op de kiezelstenen,
terwijl de zwierige Maastrichter
deernen langs de overvolle terrassen
flaneren, en monniken en nonnen
keuvelend door de menigte gaan.
Alleen het café 'In de ouden Vogel
Struys' op de hoek heeft geen bui
tenzitje. Het is de oudste kroeg van
de stad, waar exotische leerlingen
van de Jan van Eyk academie en
de toneelschool broederlijk een pils
je vatten met hardwerkende veerti
gers en stokoude Maastrichtenaren.
Langs de wanden hangen de door
Frans Vos getekende portretten van
overleden klanten.
De bestuurderen der stad zijn ook
oprecht betrokken bij het wel en
wee van het Vrijthof. Zij schreven
een prijsvraag uit. Vijfenveertig in
zendingen vormden de rijke oogst.
De fantasie van veel zuidelingen
met technische ondergronden sloeg
op hol. Er kwamen veel ontwerpen
met een Disneyland-achtig karakter.
Uiteindelijk is het plan van het
team-Boosten uitgekozen en de eer
ste twee fasen van het project zijn
thans uitgevoerd. Het gaat
niet zo snel, maar de bomen die
het tuinarchitectenburo Snelder uit
Eys had uitgezocht, omdat ze goed
tegen uitlaatgassen kunnen, staan
er al. De goten die er voor moeten
zorgen dat het snel van het hellen
de plein afstromende regenwater
niet in de café's spoelt, zijn ook ge
reed.
Men begint binnenkort met het
aanbrengen van de verlichting. Ver
plaatsbare schijnwerpers zullen de
twee kerken en de Hoofdwacht,
in hun lichtbundels vangen,
vangen.
Vervolgens is de bestrating aan de
beurt. De beeldhouwer Frans Gast
heeft hiervoor wat ideeën uitge
werkt. Het is de bedoeling dat er
een aantal bronzen plakkettes mid
den op het plein komen te liggen,
waarin allerlei opzienbarende zuide
lijke gebeurtenissen gegraveerd
kunnen worden. Er komen wandel
paden onder de kersverse bomen en
op het hele plein fijnkorrelig geel
grond. Langs de kant zullen perma
nent marktkraampjes opgesteld
worden.
De jeugd van Maastricht draagt het
Vrijthof een warm hart toe. Allerlei
milieuverbeterings-acties starten op
het plein. Zo zijn er iedere zaterdag
witkarren te huur.
Het Vrijthof moet het milde hart
van hun leefbare, vriendelijk metro
pooltje worden. In Maastricht leeft
het besef dat de binnenstad voor
alles een gezellige ontmoetingsplaats
voor de inwoners en bezoekers be
hoort te zijn: niet elke Nederlandse
stad denkt er zo over, helaas.
Voor de allergrootste exempla
ren geef ik de voorkeur aan klei
ne visjes. Voorntjes van een cen
timeter of vier tot acht oefenen
een onweerstaanbare aantrek
kingskracht uit op die baarzen
dlife zo groot zijin gewonden dat ze
niet meer in een school meezwem-
men maar een solitair bestaan
leiden. Voor het vangen van een
prooi nemen ze dan de taktiek
van de snoek over. Geen langdu
rig gejaag achter een prooivisje
aan, maar een kort rush vanuit
een goed gekozen schuilplaats.
Tot zover de baars: een vol
gende keer komt het baarsvissen
met de spinhengel aan bod. Een
vis wij ze d&e zo mogelijk nog gro
tere kansen biedt op het vangen
van veel baars.
Een van de mooiste vissen, die
er in ons water rondzwemt is zon
der enige twijfel de baars. Prach
tig getekend met zijn overlangs
lopende zwarte strepen en oranje
tot fel rood gekleurde vinnen. Je
zou dus mogen verwachten, dat
de belangstelling voor deze vis
soort bijzonder groot is, mede ge
zien het feit dat de baars niet
moeilijk te vangen is. Toch wordt
er in onze omgeving slechts wei
nig aandacht besteed aan de ge
streepte rover.
Je hoort tenminste maar zelden
een hengelaar zeggen dat hij van
daag "eens lekker op de baars zal
gaan vissen". Nee, baarsvissers
in deze regio moet Je zoeken als 'n
soeld in een hooiberg. Vreemd
eigenlijk, als Je bedenkt dat he-
veertig kilometer verderop de
melsbreed gemeten nauwelijks
baars met heel andere ogen wordt
bekeken. In Amsterdam en wijde
omtrek bestaat er namelijk wel
grote interesse voor deze vissoort.
Er worden viswedstrijden geor
ganiseerd, waarbij alleen de ge
vangen baarzen en baarsjes ge
teld worden en er bestaan zelfs
visclubs die zich uitsluitend op t
baarsvissen hebben toegelegd.
Zitten deze hengelaars langs de
waterkant, dan kan het gebeuren
dat ze In een paar uur enkele
tientallen baarzen uit het water
halen. De totale vangst van zo'n
viscollege omvat vaak enkele hon
derden exemplaren.
Zou de oorzaak zijn, dat er ln
de hoofdstad van ons land en wij
de omtrek meer baars te vinden
is, dan wordt het tijd dat de za
ken veranderen, want de laatste
jaren is er een verheugende ver
betering in de baarss tand in deze
omgeving opgetreden. In waiter
waar enkele jaren geleden nog
slechts zelden een baarsje gevan
gen werd, zwemmen nu grote
scholen rond, die de komende
maanden weer hun honger zullen
stillen met alle mogelijke en on
mogelijke aassoorten. Op de plas
sen en meren in het nog reste
rende "groene hart van Holland"
zwemmen kanjers van baarzen
rond. En dan denk ik aan exem
plaren van zo'n 42 tot 50 centi
meter.
Het aantrekkelijke van deze
vissoort is dat er een grote moge
lijkheid tot variatie is bij het
vissen op de baars. Zowel de vaste
als de spinhengel komen daar
voor in aanmerking. Laten we
eens met de eerste beginnen, 'n
Overtuiging, die bij nogal wat vis
sers vastgeroest zit, is dat Je
voor het baarsvissen een speciaal
tuig nodig hebt. En dan komen
uit tackleboxen, zitmanden en
opbergdozen tuigen tevoorschijn,
waarvan Je het bestaan niet
meer voor mogelijk had gehou
den.
Lijnen, die gebruikt zou
den kunnen worden om de reuze
tanker "Metula" vlot te trekken,
haken om een varken aan op te
hangen en pennen die als bakens
De enige speciaalzaak voor al uw
HENGEL
SPORTARTIKELEN
DE SPORT
HAABLEMMEBSTB. U. tel. 24020
ln zee niet zouden misstaan. En
of het alemaal nog niet genoeg
zijn op de lijn ook nog enkele
rood-witte balletjes geschoven om
duidelijk te maken voor de visser
waar de baars met het aas naar
toe zwemt. Voor historisch ma
teriaal dat we zo snel mogelijk
moeten vergeten, want baarsvis
sen met de vaste hengel gaat
even goed met een simpel en licht
pennetje, waarmee we ook op de
voorn vissen. Het hoeft allemaal
niet zo zwaar te zijn en ook met
het nylon kunt u volstaan met *n
dikte van 18 tot 20 honderdste.
Een en ander is natuurlijk wel af
hankelijk van de plaats waar u
vist.
Dat laatste brengt me bij de
favoriete plekken van de baars.
En die zullen voor vele sportvissers
geen geheim zijn. De baars is een
liefhebber van waterplanten en is
daar dan ook vaak in de buurt te
vinden. Vlak onder kruikebladen
op korte afstand van rietvelden
of tussen bodembegroeiing. Ver
der heeft hij voorkeur voor hou
ten schoeiingen, brugpijlers, meer
palen en in het bijzonder voor
kruisingen en hoeken van viswa
ter. Daar liggen de vaak grote
scholen baars te wachten op pas
serende visjes, waarop massaal
jacht wordt gemaakt.
Ik ben op een grote plas waar
ik geregeld vis, al verschillende
mailen getuige geweest van zo'n
massale jacht. Het is indrukwek
kend om te zien hoe verbeten de
hongerige baarzen achter de klei
ne visjes aanzwemmen. Visjes die
in hun doodsangst soms ver boven
de waterspiegel uitspringen om
maar bonten helt bereik van de ka
ken van de rovers te blijven.
In die gevallen waarover ik nu
spreek ging het om scholen van
zéker enkeüe honderden exempla
ren. Op een gegeven ogenblik zat
ik met mijn roeiboot rondom in
de baarzen, die zich niets schenen
aan te trekken van mijn aanwe
zigheid. De ogen waren uit
sluitend gericht op de visjes. De
rugvinnen zag Je herhaaldelijk
aan de oppervlakte verechijnen
en het gehap en gesap was niet
van de lucht. Ik was er zo door ge
boeid dat ik vergat te vissen.
Zoals ik al zei zijn de vismoge-
Kjkheden legio. Dat geldt bij
voorbeeld voor het te gebruiken
aas. Het met meest favoriete aas
voor de vaste hengel blijft als het
om exemplaren zo tussen de 5
en 30 centimeter gaat de worm.
En dan moet u eens niet, zoals ik
zo vaak zie doen, de worm hele
maal op de haak rijgen. Steek de
haak twee, hooguit driemaal
dwars door het lichaam zodat het
aas wat bewegingsruimte heeft.
Een kronkelend exemplaar heeft
veel meer aantrekkingskracht dan
eentje, die door de aanwezigheid
van een stuk staal in zijn binnen
ste maar één stand kan innemen.
Voor de kleinere en middelgrote
exemplaren komt zeker ook de
made in aanmerking. Drie ma
den op een haakje gestoken is
zeer aantrekkelijk en soms is één
made al voldoende om leuke suc
cessen te boeken.
