Dierproeven
van groot belang
Bezwaren tegen plan Dorp '74
Actie bewoners
Steenschuur 7
een voorbeeld
Wonderlijk vulmiddel
voor vakman en «ezin
PORION
Lezers schrijven
Voor de laatste maal
springen op De Leede
Leidse Werkgroepen Milieubeheer en Fiets
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1974
Stichting 'Bouwstenen voor dierenbeschelming,,
Door
Wim Wirtz
LEIDEN In de wetenschap
wordt veelvuldig gebruik gemaakt
van proefdieren. Duizenden dieren
per jaar vinden via de laboratoria
hun weg naar de onderzoeker. En
duizenden ook vinden daar hun ein
de. Het woord proefdieren is uiterst
emotioneel beladen. Maar blijkbaar
ook een begrip dat niet los kan wor
den gezien van de wetenschap.
Simpel gezegd komt het erop neer
dat je zonder proefdieren geen on
derzoek kunt verrichten. En onder
zoek is o.a. ten behoeve van de
volksgezondheid noodzakelijk. Wil
je in die sector dus aan dierenbe-
schermen doen dan kun je niet te
recht met emoties. Wel met een ver-
6tandelgjke benuadering.
Het is daarom dat in 1967 de Stich
ting „Bouwstenen voor dierenbe-
ADVERTENTIE
PROFESSIONEEL... MAAR ALUNG
ONTDEKT DOOR DE OOE-HET-ZELVER!
KANT- EN - KLAAR. SUPER HECHTKRACHT.
1001 toepassingen BUITEN
zowel als BINNEN. Om een idee
te geven: houtrot herstellen.
Betonreparatie. Gaten, kieren,
en scheuren BLIJVEND afdich
ten. Lek halkon of dunne plek
5n goot dichten. Uitgesleten
trap of vloer uitvlakken. Dat
zag u op de TV. Betonnen ra
men beglazen of stopverf bij
werken. Dakpan of trapleuning
muurvast zetten, ook tegels,
enz. enz. Super hechting tussen
HOUT en STEEN, aan ELK ma
teriaal, droog of vochtig, gok
aan metaal en glas. Krimpt of
scheurt niet, is BLIJVEND taai-
elastisch èn slijtvast.
Nu gemakkelijker èn vlugger
èn heter: STOPPEN, blijvend
AFDICHTEN, VOEGEN, UIT
VLAKKEN. ragdun PLEISTE
REN, dik PLAMUREN en BLIJ
VEND herstellen metPORION.
De in Zwitserland ontwikkel
de gebruiksklare universele
kunsthars-vulpasta. Bekroond
met hoge Engelse onderschei
ding "The Blue Ribbon". On
schadelijk voor de handen en
onbeperkt houdbaar, ook bij
aangebroken pot.
3/2 kg lkg 2 kg 5 kg
4,85 ƒ8,75 ƒ15,60 ƒ30,50
DE HOUTWARENHOEK
HOOFDSTRAAT 9, LEIDERDORP.
scherming" werd opgericht. Deze
stichting stelt zich ten doel het on
nodig verbruik van proefdieren te
voorkomen, met behoud of verbete
ring van de kwaliteit van het weten
schappelijk onderzoek.
De stichting werd opgezet door
mevrouw Van Poeigeest-Spatkowa,
weduwe van de Leiderdorpse steenfa
brikant Hugo van Poelgeest, doe een
groot dierenliefhebber was, maar
ook een man die besefte dat je met
emoties alleen weinig zou bereiken.
Om haar doelstelling waar te ma
ken looft de stichting om de vier
jaar geldprijzen uit van duizend gul
den of veelvouden daarvan voor ex
perimentele onderzoekingen die het
mogelijk maken op het aantal proef,
dieren te besparen. Dat geldt vooral
de honden, katten en apen. Maar ook
de lagere diersoorten, zoals ratten en
muizen. De onderzoekingen, die in
het wetenschappelijk werk dus een
proefdieren besparende methode
moeten inbrengen, worden beoor
deeld door een drie man sterke jury,
die uit hoogleraren bestaat. Voorzit
ter van deze jury is volgens de sta
tuten van de stichting een Leids
hoogleraar.
Dierenleed minimaal
De huidige jury bestaat uit de
hoogleraren Lammers (Groningen),
Noach (Leiden) en De Wied
(Utreoht). Prof. dr. E. L. Noach is
fannaooloog. In zijn werk experi
menteert hij met dieren. Aan de an
dere kant is hij ook een groot die
renvriend. Hij zegt: „Ik ben geneigd
om te zeggen dat alleen diegenen
die dierenvriend zijn, moreel gerech
tigd zijn om proeven te nemen met
dieren. Je kunt verwachten dat er
aan de proefdieren geen grote scha
de zafl worden berokkend en dat het
dierenleed minimaal zal zijn".
Volgens prof. Noach Is de dieren
liefde van de wetenschapper evenwel
niet van doorslaggevende betekenis
als 't er om gaat op het aantal proef,
dieren te besparen. „Men zal elkaar
in de wetetnschap dan niet zozeer
vinden op de ethische kant dan we!
op het feit da.t een besparing het
werk goedkoper maakt. Het zijn dus
pragmatische gronden waarop men
elkaar vindt".
Toch is gebleken dat de praktische
benadering van de wetenschapper en
de ethische van de dierenbeschermer
hand in hand kunnen gaan. Sinds de
Stichting werd opgerioht, zijn er ver
schillende geldprijzen uitgereikt aan
•wetenschapsmensen die door het
vinden van ofwel een nieuwe metho
de ofwel een verfijning van een sta
tistische methode van wetenschap
pelijk onderzoek, een bijdrage lever
den aan de besparing op het aantal
proefdieren. In 1967 bijvoorbeeld le
verde een nieuwe methode bij kan
keronderzoek een duizendvoudige be
sparing aan ratten op. In plaats van
50.000 waren er nu slechts 50 nodig.
In 1971 bracht een verfijning van
een statistische methode een drie-
winnaar hoe groot exact de bespa
ring zou zijn bij toepassing van de
door hem gevonden, nieuwe metho
de: (per jaar) 11 koeien, 25 honden
en 300 muizen. Eveneens in 1971 ho
noreerde de stichting een onderzoek
dat o.a. verband hield met de zwan-
gerschapsdiagpose. Het leverde een
enorme besparing op aan proefdie
ren: één konijn kwam in de plaats
van een half tot één miljoen muizen.
Onvermijdelijk
Volgens prof. Noach is het doen
van dierproeven onvermijdelijk, wil
men in de wetenschap een vooruit
gang bereiken. „Je werkt met proefdie
ren altijd om te kijken of er iets
kan voorkomen. Het doen van dier-
kan voorkomen. Het doen van drie-
proeven is dus van groot belang voor
de volksgezondheid. Daarbij wordt
er ook met dieren geëxperimenteerd
voor de veterinaire geneeskunde. En
dat kan van groot belang zijn voor
bijvoorbeeld de veeteelt".
Prof. Noach gelooft niet dat je
het aantal proefdieren dat door de
wetenschapper gebruikt wordt van
tevoren kunt vaststellen om op die
manier een besparing te bereiken.
„Je kunt de wetenschap niet voor
drie jaar vooruit plannen. En daar
om kun je ook nooit van tevoren
de quota vaststellen, omdat je niet
weet hoeveel proefdieren je nodig
hebt op een nieuw terrein van het
wetenschappelijk onderzoek".
Volgens de Leddse hoogleraar is
het aantal dieren dat voor proeven
wordt gebruikt de laatste jaren trou.
wens kleiner geworden doordat de
research zich stabiliseert bij gebrek
aan voldoende financiële middelen.
De weerstand tegen dierproeven:
Dat is heel wisselend. Op de prak-
tica heb ik bij de studenten een ten
dens opgemerkt van: waarom moe
ten we dierproeven doen die al dui
zend keer zijn gedaan? En in het al
gemeen kan ik dat wel onderschrij
ven. Die weerstand is volkomen te
billijken. Maar echte weerstand tegen
dierproeven ten behoeve van de
volksgezondheid merk ik nauwelijks
op. Je hebt wel eens mensen die
zeggen: jullie hebben leven en dood
van een d!ier in de hand. En dan
zeg ik: ja meneer, maar wat hebt u
daar aan uw voeten? We maken na
tuurlijk erg veel gebruik van dieren.
Maar er zijn veel methoden die min
der oirbaar zijn dan de methode om
heb dier te gebruiken ten behoeve
van de volksgezondheid".
LEIDEN De postduivenvereni
ging Het Oosten hield een wedvlucht
uit Duffel. Afstand 120 km; in con
cours 340 duiven. Uitslag: C. Vesseur
1 5 8; C. Gijsman 2 3; W. de Wit sr.
4; B. Singerling 6; P. Juffermans 7;
K. Dokkum-Zn. 9; C. Seller 10.
Prof. dr. Noach: „Je kunt de wetenschap niet
drie jaar vooruit plannen". (Foto Jan Holvast)
WARMOND De springwedstrijden
van gistermiddag betekenden een
sportief afscheid van de verdwijnen
de manege "De Leede" aan de Oran
je Nassaulaan in Warmond. Eige
naar-pikeur Smits (die zoals geméld
maar Brabant gaat) had kennelijk
niet op zo'n grote opkomst gerekend,
want hij startte pas om één uur, zo
dat het al in de avond was voor de
derde en laatste rubriek was verre
den. Mede natuurlijk door het aan
gename weertje was er ook flink wat
publiek. Maar daar was niet zo bar
veel meer van over, toen Aad ten
Donkelaar tot ieders verrassing de
puissance winnend afsloot.
Het programma begon met een
concours over twee manches. In de
barrage toonde Jacomine Ravens-
bergen met Betty zich de snelste.
Tweede werd Irvy van Gestel met
Honky Tonky, 3. Jacomine Ravens-
bergen met Flipper, 4. Jacques van
Bellen met Mistral, 5. Agaath de
Zwart met Gipsy, 6. Aad ten Donke-
HORLOGES
De beste Wereldmerken
hebben wij voor U.
Seiko, Eterna, Certina, Prisma,
Junghans, Citizen, AEW-Ancre
Voor f 39,50 heeft U by ons al
een echt 17 st. Anker uurwerk,
schokvrij en waterwerend.
Een gouden 17 st. Anker
dameshorloge voor slechts
f79,50.
UW HORLOGER
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181.
laar met Carlos.
Speel uw spel: 1. Greet van Gen-
deren met Cheetah, 2, ex aequo Corry
van Rijn met Ivar en Jacomine Ra-
vensbergen met Betty, 4. Emiel Arnst
met Jolly Jumper, 5. Caroline Post
met Big Spender, 6. Siem Star met
Callos Hill.
Puissance: 1. Aad ten Donkelaar
met Carlos, 2. Caroline Post met Big
Spender, 3. ex aequo Jacomine Ra-
vensbergen met Flipper en met Wil-
ma, 5. ex aequo Kees Imthorn met
Carlos en Jan van Klaveren met een
nog naamloos paard.
Vlootschouw op
Kagerplassen
LEIDEN Op zaterdag 7 septem
ber houden de gezamenlijke zeever-
kennersgroepen uit de omgeving op
de Kagerplassen een vlootschouw,
waarmee ze zich aan gemeentelijke
autoriteiten en andere genodigden
willen presenteren en tevens propa
ganda willen maken voor het water
werk van Scouting Nederland. De
groepen komen uit Wassenaar,
Noordwijk, Hillegom, Katwijk, Oegst-
geest, Zoeterwoude, Leiden, Leider
dorp en Voorschoten. De organisatie
is in handen van de Admiraliteit 4
Rijnland, in samenwerking met Ad
miraliteit 1 Delfland. By een vloot
schouw is het de bedoeling dat alle
deelnemende groepen voorbij trek
ken aan het admiraalsschip, waarop
de genodigden zich zullen bevinden.
De vlootschouw is één van die evene
menten tijdens dit weekeinde. Ver
schillend© groepen kamperen dan op
het eiland Kogjespolder. Op zondag
worden zeilwedstrijden gehouden. De
vlootschouw zal van twee tot vijf uur
duren.
Begin maart besloten de buiten
landse bewoners van het pand
Steenschuur 7 een eind te maken
aan het schrikbewind van hun huis
baas, de 'heer' J. Stipdonk. Kort
geleden boekten zij, na een half jaar
moeilijkheden, een belangrijke over
winning: de rechter stelde hen vol
ledig in het gelijk en verbood Stip
donk nog langer naar eigen willekeur
zijn huurders lastig te vallen of hen
het huis uit te zetten. Hoewel de
zaak nog lang niet afgerond is, lijkt
dit een geschikt moment om een
aantal gebeurtenissen eens op een
rijtje te zetten.
De bewoners brachten de zaak aan
het rollen via een in alle Leidse
kranten gepubliceerde brief aan hun
huisbaas. Zij vroegen hem hierin
enerzijds om een groot aantal ver
beteringen in het pension en ander
zijds eisten zij dat hij zou ophouden
alleenheerser te spelen. Ook het ge
meentebestuur, bouw- en woningtoe
zicht, de brandweer en de politie
werden in kennis gesteld van de toe
stand in het pension.
Een gesprek met Stipdonk over deze
eisen leverde niets op. Hij kondigde
6lechts aan dat hij in korte tijd alle
bewoners het huls uit zou werken.
Om him eisen wat kracht bij te zet
ten was het voor de Marokkanen
dus nodig de huuradviescommissie en
de kantonrechter in te schakelen.
Stipdonk liet het niet by woorden
maar ging al snel tot daden over.
Een Marokkaan werd het huis uit
gezet. Drie anderen troffen hun ka
mer volledig vernield aan en moesten
daarna hun intrek nemen in twee
piepkleine tussenkamertjes. Enige
tyd later werden echter ook deze
tussenkamertjes letteriyk boven hun
hoofd weggebroken, zogenaamd om
deze te verbouwen. De drie bewoners
brachten hun spullen daarna weer
naar een andere kamer en mochten
daar van Stipdonk enkele weken
wonen, maar (het kon niet op) ook
hier werden ze weer uitgegooid.
Steeds probeerde de huisbaas de be
woners te intimideren en een wig te
dryven tussen enerzijds de bewoners
onderling en anderzyds de bewoners
en leden van de werkgroep buiten
landse arbeiders.
De gas- én lichtinstallaties werden
afgekeurd en afgesloten.
Stipdonk weigerde aanvankelijk de
noodzakeiyke reparaties uit te voeren
tot hy door het gemeente-bestuur
daartoe gedwongen werd. Wel moes
ten de bewoners het een maand zon
der elektriciteit doen. - Desondanks
hielden alle Marokkanen vol. Na Ja
ren diktatuur van hun huisbaas ge
slikt te hebben, voelden zü zich nu
sterk genoeg om voor him rechten
als huurder op te komen.
Tot nu toe hebben de bewoners
door hun volhouden een aantal be
langrijke resultaten bereikt, al zal het
nog wel enige tyd duren voor zy al
hun eisen er door hebben. Nu al heb
ben zü het volgende bereikt:
De gemeente heeft de mogelyk-
heden, die de woningwet haar
biedt, gebruikt en de huisbaas
enige reparaties afgedwongen.
De hele gas- en elektriciteits
installatie is nu prima in orde.
De huuradviescommissie heeft 'n
advies uitgebracht dat de huren
met gemiddeld 67% doet kelde-
De kantonrechter heeft de be
woners in het geiyk gesteld en
iedere onrechtmatige streek van
Stipdonk kost hem nu f 500,-.
De bewoners van Steenschuur 7
hebben aangetoond dat kamerbewo
ners (werkende jongeren, buitenland
se arbeiders, jonge gezinnen, studen
ten) zeker niet machteloos staan te
genover hun huisbaas, maar een aan
tal middelen hébben om hem af te
troeven. Als het tot eetn conflict
komt moet men er wel op rekenen
dat het een langdurige kwestie kan
worden. Eendrachtig volhouden is dan
ook geboden.
Men hoeft overigens niet te reke
nen op hulp van de politie als de
hulsbaas antwoordt met zeer verve
lende tegenmaatregelen. Zeker wan
neer de laatste eén beetje slim is,
kan de 'sterke arm' namelyk zeer
weinig beginnen. In deze omstandig
heden kunnen huurders beter ver
trouwen op stevige nieuwe sloten en
op wat zeer belangrijk is steun
van de buurt.
Als men desondanks toch uit een
kamer of huis gegooid wordt, kan
men het beste langs de rechter hier
iets tegen proberen te doen. Als de
politie al iets zou ondernemen komt
de huisbaas er met hoogstens een
kleine boete af. Via de rechter kan
men edhter fikse schadevergoedingen
etsen en dat is nogal onprettig voor
huisjesmelkers die zo snel mogelyk
rijk willen worden.
Juridisch Adviesbureau
Werkgroep Buitenlandse Arbeiders
Apothekersdyk 33
Leiden.
Zeilen De Nederlander Tom
Vlek is dit weekeinde by de Engelse
plaats Brancaster derde geworden
in de strijd om de Europese zeilfcitel
in de Sharpyklasse. De Brit ScoleB
behaalde het kampioenschap voor
zyn landgenoot Cracknel!. De Ne
derlanders Van Dijk, Snel, Marinus
en Baas finishten achtereenvolgens
op de vierde tot en met de zevende
plaats.
Schaken De Nederlander Roy
Dieks heeft door een verrassende
overwinning in de vyfde ronde op de
Zweed Lars-Ake Schneider samen
met de Rus Alexander Kochiev de
leiding genomen in het toernooi om
■t wereldkampioenschap schaken voor
spelers tot 20 jaar. Beide spelers
hébben 4 punten. De Engeflsman
Antihony Miles, dae zyii eerste verkes
leed, en Scheider staan op de twee
de plaats met een half punt minder.
LEIDEN Op het zonnige tuincomplex van Ons Buiten in
Noord is het jaarlijks kindercorso zaterdag een succes gewor
den. VIOS en Nieuw Leven zorgden voor de muziek. Prijzen
verwierven Bern v. d. Weerdt, Dick van Oosten, Stefan Sinteur,
Carolien Houniet, Wilma de Boer, Rita Sloos, Mieke v. d.
Vlugt, Wilma Paauw en Theo van Leeuwen.
(Foto Jan Holvast)
LEIDEN/VALKENBURG De
Leidse Werkgroepen Milieubeheer en
Fiets hebben bezwaarschriften inge
diend tegen het bestemmingsplan
„Dorp '74". Zy vinden dat een te ho
ge prioriteit is gegeven aan het snel
verkeer.
De Werkgroep Milieubeheer maakt
met name bezwaar tegen een twee
tal uitgangspunten: het feit dat er
zonder meer van uit wordt gegaan
dat de secundaire weg S4 zal worden
aangelegd en het feit, dat deson
danks de Hoofdstraat zal worden
verbreed en geasfalteerd. De werk
groep vindt het onbegrijpelijk dat
men eerst het karakter van het dorp
op ernstige wijze gaat aantasten en
dan bovendien de aanleg van de S4
als een gegeven aanvaardt. Het ar
gument van beperking van sluipver-
keer, dat voor de aanleg van deze
weg zou pleiten, gaat niet op, aldus
de werkgroep, als men tegelijkertijd
de route door het dorp veel aantrek-
kelyker maakt door een grootscheep
se reconstructie. Een patroon, dat
in veel plaatsen in Nederland te on
derkennen is. De werkgroep wyst op:
de gemeente Voorschoten, die
pleit voor de aanleg van de Leidse
Baan en tevens de Koningin Julia-
nalaan door het dorp wil reconstru-
de gemeente Wassenaar, die ook
voor de aanleg van de Leidse Baan
pleit en tevens plannen in voorbe
reiding heeft voor het doortrekken
van het Jagerslaantje:
de gemeente Leidschendam, die
pleit voor de aanleg van de Verleng
de Landscheidingsweg (rijksweg 14)
en tevens de route sluitbruggen
Damlaan Bachsitraat wil recon
strueren;
de gemeente Alphen, die pleit
voor de aanleg van rijksweg II en
tevens de reconstructie van de Prins
Bernhardlaan dwars door het dorp
ter hand neemt.
In het bezwaarschrift, dat namens
de werkgroep door de heren E. Mee
lis en H. A. Udo de Haes is onder
tekend, wordt er by de gemeenteraad
van Valkenburg op aangedrongen om
bovenstaande lyst niet langer te ma
ken en geen maatregelen zal beplei
De Hoofdstraat in Valkenburg die volgens het plan verbreed en j
ten, die het particuliere autoverkeer
en het zware vrachtverkeer verder
zullen stimuleren.
Leiden
De werkgroep heeft de volgende be
zwaren tegen de aanleg van de S4
(die de Leidse Plesmanlaan tussen
het vliegveld en het dorp Valkenburg
over de Oude Ryn zou doortrekken
naar Katwijk en daar aansluiten op
de SI) geformuleerd:
de verkeersproblemen in Leiden,
vooral op en in de nabyheid van het
Stationsplein, worden vergroot;
de nieuw aan te leggen Hortus
van de Ryksuniversiteit wordt in
twee stukken gesplitst, die gescheiden
worden door een hoog en breed
zandlichaam;
het karakter van de Rhynhofweg
wordt ernstig aangetast;
de weg eist een kolossaal gedeel
te van het oppervlak van de ge
meente Valkenburg voor zich op en
zal zowel visueel als wat de geluids-
produktie betreft in hoge mate gaan
domineren;
de weg is de zoveelste aantasting
van de open ruimte, die ondanks
alles toch nog aanwezig is in de
Leidse agglomeratie;
het autoverkeer van Leiden naar
de kust en terug zou alleen maar
worden bevorderd;
alle plannen met betrekking tot
een verbetering van het openbaar
vervoer tussen Leiden en kuststreek
zouden veel minder levensvatbaar
worden.
De werkgroep Is er zich van bewust,
dat een gemeentelyke overheid be-
trekkelyk weinig kan uitrichten te
gen de plannen van de provinciale
overheid. Maar er zyn wel mogelyk-
heden: fel en hardnekkig verzet van
Valkenburg zou een belangrijke bij
drage kunnen vormen tegen voort
gaande aantasting van de groene
ruimte in de randstad. De werkgroep
doet de gemeente de suggestie de
gronden, die tot nu toe voor de aan
leg van de S4 waren bestemd, een
ander bestemming te geven. Zy sluit
zich verder aan by de bezwaren te
gen de reconstructie van de Hoofd
straat, die onlangs door de Verkeers-
werkgroep Valkenburg aan de Ryn/
Katwyk naar voren zyn gebracht. De
Werkgroep Milieubeheer voegt er nog
aan toe, dat uit het hele bestem
mingsplan Dorp '74 niet blykt dat de
opstellers hebben nagedacht over de
plaats van de voetganger, de (brom)
fiets en het openbaar vervoer. Tot
slot merkt ze nog op, dat reeds
aanwezige industrie langs de Ryn de
oever ernstig heeft aangestast geen
argument kan zyn om voor vestiging
van nog meer bedryven. De Ryn kan
met sommige gedeelten van de oever
van grote recreatieve betekenis wor
den, als getracht wordt de vervuiling
te verminderen.
Fietsverkeer
De Werkgroep Fiets vat haar bezwa
ren samen in één centraal thema; in
het bestemmingsplan valt keer op
keer het ontbreken van de integratie
op tussen snelverkeers- en andere
voorzieningen. Ook deze werkgroep
vindt het onjuist, dat de aanleg van
de S4 zonder meer als uitgangspunt
in het bestemmingsplan wordt aan
vaard. De consequenties daarvan zyn
niet onderkend. 70 m—werk
groep.
Verder wordt bezwaar gemaakt te
gen het ontbreken van voorzieningen
voor het fietsverkeer. Verbreding en
asfaltering van de Hoofdstraat, zou
nog sneller rydende auto's en meer
gevaar voor fietsers en voetgangers
opleveren. Tenslotte maakt de Werk
groep Fiets bezwaar tegen het feit
dat het plan voor de dorpskernen
buiten het bestemmingsplan is ge
houden. Ze dringt er op aan "Dorp
1974" in zyn geheel te herzien.
