Gezag kerk zelfs
niet in Roermond
vanzelf sprekend
Effectieve strategie doel
van evangelisatie-congres
7 n') 103°'
Mgr. Gijsen en zaak-Rolduc
KERKDIENSTEN
Een paar weken geleden konden we in een persbericht lezen dat de diocesane pastorale raad
van Limburg kritiek heeft geuit op de plannen van zijn bisschop mgr Gijsen "het convict in
Eolduc uit te bouwen tot groot-seminarie". Deze pastorale raad, waarvan de bisschop zelf voor
zitter is, heeft hem enkele dingen gevraagd, o.a. "op welke gronden hij de theologische opleiding
aan de hogeschool voor theologie en pastoraat in Heerlen niet voldoende vindt". De bisschop
liet toen weten dat hij niet van plan was op de vragen aan hem gesteld, in te gaan. Zijn vicaris
heeft later gezegd dat deze zaken buiten de competentie van de raad vallen. Ook wilde de
bisschop niet ingaan op de vraag van de raad of hij bereid is afgestudeerden van de hogere
theologische school tot priester in zijn bisdom te wijden.
ZATERDAG 29 JUNI 1974
Het vorige Jaar in augustus-sep
tember is de kwestie van de hogere
theologische school te HeerleiL ook
reeds aan de orde geweest en toen
scheen het dat de bisschop wat was
geretireerd. Een lid van de diocesane
pastorale raad van het bisdom Roer
mond verzekerde ons daarna dat we
niet moesten denken dat deze zaak
van de baan was. Ze komt onherroe
pelijk terug, zo zei men ons. Deze
Disschop heeft geen beraad nodig.
Hij weet het alleen en de dagen van
de school te Heerlen zijn geteld. Wat
deze bisschop in zijn hoofd heeft,
■wordt doorgezet. Hij kan alleen maar
hiërarchisch denken, in de stijl van
vóór het tweede Vaticaans concilie.
Voor zichzelf weet hy zich onder
worpen aan de paus en de curie en
op dezelfde wijze meent hij dat zijn
diocesanen tegenover hem moeten
staan. Het enige wat hy vraagt is
strikte onderworpenheid aan zijn be
slissingen. Aldus ongeveer onze zegs
man.
Het convict (leefgemeenschap) te
Rolduc is dan nu verheven tot „pau
selijk groot-seminarie," waardoor de
binding met Rome nog eens een
extra nadruk krijgt. We mogen er
zeker van zijn dat op het komende
pastorale overleg van de Nederland
se kerkprovincie, dat eind augustus
te Noordwijkerhout wordt gehouden,
hef bisdom Roermond voor beroering
za zorgen, evenals dat aan het be
gin van het vorig Jaar het geval is
geweest.
en Kerk"
Nu hebben we hier al eens meer
„Open
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Domburg: toezegging H.
S. Buunk, kandidaat te Brussel: be
roepen te Westerhaar: toezegging D.
Driebergen te Sellingen.
Bedankt voor Arnhem: D. J. Spij
kerboer te Santpoort en W. Ijk
meester te Hilversum.
GEREF. KERK
Aangenomen naar Hilversum: P. v.
Oosterhoudt te Capelle aan de Ds-
sel; aangenomen naar AsperenA.
A. Oostenbrink te Opende (Fries
land); aangenomen de benoeming
als godsdienstleraar aan de chr.
scholengemeenschap Lage Waard te
Papendrecht, drs. P. H. van Gilst,
voorheen missionair predikant te
Rwanda, wonende te Bussum.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen te Veenendaal, 2e predi
kantsplaats P. den Hartog, kandi
daat te Apeldoorn; beroepen te Cu-
lemburg, Klundert, Nymegen, Sie-
gerswoude-De Wilp: B. de Graaf,
kandidaat te Apeldoorn; tweetal te
Oudekerk aan de Amstel: B. de
Graaf te Apeldoorn en P. den Her
tog te Apeldoorn.
geschreven dat, volgens de structuur
van zijn kerk, bisschop Gijsen in de
zen kan doen wat hij wil met de
opleiding van priesters in zijn bis
dom en het is meer dan duidelijk
wat hij wil. Hij behoeft ook geen ver
antwoording af te leggen. We hebben
er toen de vraag aan toegevoegd of
dit alles nog kan in een tijd waarin
het woord ..democratisering" een
bijna magische klank heeft gekregen.
Uitgerekend in het bisdom Roer
mond is de beweging van de „Open
Kerk" ontstaan en welke maatrege
len die de bisschop ook neemt, de
geest die in „Open Kerk" leeft, is
niet ongedaan te maken met welke
beslissingen dan ook. En bovendien is
er na het eerste Vaticaans concilie,
waar alle nadruk werd gelegd op
het primaat van de paus. het tweede
Vaticaans concilie gevolgd, waar de
nadruk kwam te liggen op de kerk
als Gods volk onderweg en daarmee
op het priesterschap van alle gelovi
gen.
Maar wanneer wij het zo stellen, zeg
gen we wel wat te veel. Dit is één
van de facetten geweest, dat later in
verschillende kerkprovincies, o.a. in
de Nederlandse, een uitgangspunt is
geworden. Én daarmee heeft men
een complete omwenteling beleefd,
waarbij men in Rome zijn hart heeft
vastgehouden. Daar rekent men blijk
baar nog altijd een blinde gehoor
zaamheid als het grootste geloof.
We krijgen in Roermond te ma
ken met de kerk als instituut, als een
vorm van organisatie en daarmee
samenhangend met het gezag dat zij
heeft. Wat er in Limburg plaats
vindt, is een stukje van de strijd die
in heel de kerk van Rome te bespeu
ren is. We kunnen nog verder gaan.
Eigenlijk is er tegenwoordig in iede
re kerk zo iets als een spanning tus
sen de leidinggevende organen en het
grondvlak van de leden of een ge
deelte daarvan. Er wordt telkens
weer een scheidingslijn openbaar die
dwars door het ledenbestand heen
loopt.
Iedere kerk kan hier als voorbeeld
worden genomen, maar de hervorm
de en gereformeerde kerken zijn te
genwoordig sprekende voorbeelden.
Let er maar eens op hoeveel moeite
het hun synoden kost om iets te
zeggen voor heel hun kerk. Eén van
de vragen die tegenwoordig opkomt
is, of er niet te veel nadruk is gelegd
op de kerk als instituut en te weinig
op de kerk als gemeenschap van de
gelovigen die allen tot taak hebben
het Evangelie in deze wereld uit te
dragen, waaraan moet worden toe
gevoegd dat zij het instituut van hun
kerk moeilijk kunnen missen. Dat
de kerk van Rome het in deze tijd
extra moeilijk heeft ligt aan haar
structuur, die zij uiteindelijk heeft
gekregen in de Middeleeuwen, toeh
alles berustte op het leenstelsel.
De paus in zijn Petrus-ambt
aan het hoofd. Hij is het opperste
gezag .Door hem krijgt heel de hiër
archie haar gezag. Wanneer de paus
ontvangen wordt in het centrum van
de Wereldraad van Kerken zijn de
eerste woorden die hij spreekt; ik
ben Petrus, aan welke apostel, vol
gens Rome. Christus heel het gezag
over de kerk heeft toevertrouwd. Hij
weet zich hier op aarde de opperste
herder van de kudde des Heren.
In de Reformatie is er een andere
kerk ontstaan, een ander instituut.
Daar is. althans by de kerken in ons
land, het gezag over de kerk komen
te liggen bij de synoden en bij de
meerdere vergaderingen (claseicale
en kerkeraden). Niet bij één alleen
berust het. maar bij enkele ambts
dragers, die speciaal daarvoor wor
den geroepen en die leiding moeten
geven. Dit geeft een gans andere
structuur.
Er is nog een derde type van kerk
die meer dan de andere is opgebouwd
vanuit het priesterschap van alle ge
lovigen. Op de enkele gelovige valt
zozeer de nadruk dat de kerk als in
stituut naar de tweede plaats wordt
verschoven. De wederdopers van de
16e eeuw stond zulk een kerk voor
ogen en in hun voetspoor volgden de
doopsgezinden, de babtisten en ande-
Hier is eigenlijk geen plaats voor
ambten. Maar toch moet er ook in
hun kerken een bepèalde leiding zijn,
die er in feite dan ook wel is. Doch in
alle kerk, hoe haar structuur ook
moge zijn, worstelt men met de
vraag hoe zij die leiding geven, kun
nen spreken namens heel hun kerk.
Bisschop Gijsen meent dit te kun
nen doen door alle nadruk te leggen
op zijn bisschoppelijk ambt. Of hij
het hiermee redden zal, is een andere
zaak.
Echec
In één van de laatste nummers van
"Réforme", het uitstekende frans-
protestantse weekblad, vonden we
een artikel van de president van de
Italiaanse protestantse kerken, over
genomen uit het bulletin van deze
federatie. Men had hem gevraagd
zijn oordeel te geven over de volks
stemming die midden mei in dat land
gehouden is over de wet die echtschei
ding mogelijk maakt. De bisschoppen
en de paus in hoogst eigen persoon
hebben zich tegen die wet verklaard.
Eén van de merkwaardigste feiten
die bij deze volksstemming aan het
licht is gekomen - zo lezen we in dat
artikel - is, dat in sommige streken
die traditioneel rooms-katholiek zijn
en even traditioneel christelijk-de-
mocratisch stemmen, men niet ge
trouw geluisterd heeft naar de stem
van de hiërarchie, maar gestemd
heeft voor het behoud van deze wet.
"Het is een échec voor de Italiaan
se hiërarchie en zijn conservatisme."
Zijn conclusie is dat zich ook in Ita
lië "een modern, katholicisme baan
breekt dat meer luistert naar het ge
weten dan naar de imperatieven (ge
boden) van de kerkstructuur." "Het
episcopaat zal hiermee rekening moe
ten houden."
We leven in een andere tijd dan
honderd en vijftig Jaar geleden en
ook in een andere tijd dan vijf en
twintig Jaar geleden. Het is snel ge
gaan. Na hun mandement van 1953
hebben de Nederlandse bisschoppen
dat begrepen. Allerlei veranderingen
zijn zich aan het voltrekken en veel
van wat vroeger als vanzelfsprekend
werd aangenomen, is het nu niet
Allerlei factoren hebben aan deze
verandering meegewerkt. We denken
aan de invloed van radio en televi
sie. We denken aan het feit dat mas
sa's mensen zijn losgerukt uit hun
oude vertrouwde, traditionele omge
ving. We denken aan het oecume-
nisme waardoor de kerkelijke men
taliteit toch dieper is beïnvloed dan
we dat zo op het eerste gezicht zou
den zeggen. We denken aan contac
ten met andere landen, die een steeds
groter wordende groep mensen heeft.
Dit alles laat geen enkele kerk on
beroerd. Men zal in steeds sterkere
mate rekening moeten houden met
de eigen mening die kerkleden zich
hebben gevormd. Dat alles houdt in
dat de plaats van de enkele gelovige
een andere is geworden.
We hebben geschreven dat de ge
dachte van de kerk als Gods volk on
derweg uit het conciliestuk over de
kerk. zeker in de Nederlandse kerk
provincie, van grote invloed is ge
weest. Maar dat is niet het enige dat
in het genoemde conciliestuk staat.
Evenveel nadruk wordt er gelegd op
de hiërarchie en bisschop Gysen
kan zich met evenveel recht op
het tweede Vaticaans concilie beroe
pen als nagenoeg heel het Nederland
se episcopaat vóór Simonis en Gijsen
dat hebben gedaan.
In de toekomst zal er wel een com
promis gevonden moeten worden,
zij het dan ook door heel wat narig
heden heen zoals men die op het
ogenblik in Limburg weer beleeft. Is
WOORD VAN BEZINNING
Ik heb aan het begin van deze
maand gezegd, dat ik een aantal
plaatjes gezien heb met als the
ma: „wat we nodig hebben
Aan de hand daarvan heb ik mU
in deze weken beziggehouden
met het mens-zijn. Daar gaat het
in dit stukje ook over. We hebben
zo nu en dan gewoon een stukje
kaas uit het vuistje nodig. Ik be
doel er het volgende mee: zo nu
en dan moet de mens eens ge
woon zichzelf kunnen zyn. Dat
betekent dan: iets doen waar hij
zin in heeft en op een manier,
waarvan hyzelf plezier beleeft.
Zonder rekening te houden met
wat de ander wel flou zeggen.
Je moet eens een feer uit de pas
kunnen lopen, zonder direct weer
tot de orde geroepen te worden
om toch vooral in de pas te biy-
ven. Het is altyd in de pas bly-
ven, het altyd doen wat „men"
van je verwacht, 't altyd „bij la-
Stukje kaas
uit 't vuistje
ten stellen" maakt een mens tot
een soort wandelende robot, die
„uitbraakt", wat erin gestopt is".
Ja, maar kan en mag dat wel?
zyn er dan geen regels? Ja na
tuur ïyk wel, maar één van de
grote regels om mens te zyn
luidt: heb de moed om Jezelf te
zyn. Ik ben van mening, dat ech
te mensen in een gegeven situatie
maling durven hebben aan regel
tjes. gebruikjes en gewoon te tj es
en tot zichzelf en anderen durven
zeggen: mag ik als het u belieft
ook eens heel gewoon myzelf
zyn?
Als Je altyd by anderen bent,
moet Je ook wel eens Jezelf zyn,
dat is zoiets als by Jezelf zyn. Het
gewoon-doen en gewoon-zyn. het
by trekken om Je daarna weer by
de ander te kunnen vertonen.
Ik vind het gewoon zichzelf
.te zyn, eens een keer een stukje
kaas zo maar uit het vuistje, zo
iets als het carnaval. Zoals u wel
licht weet, gaat dat theel goed
gezien) aan de vasten vooraf;
maar voor myn gevoel behoren
ze by elkaar, ook al gebeuren er
tydens de carnavalsdagen wel
eens vreemde dingen, maar dis
vinden ook plaats in de vasten.
Zoals u wellicht weet, mag dp
mens tydens de carnaval zichzelf
zyn door een ander uiterlyk aan
te nemen. Nu weet ik. dat dat
uiterlyk meestal potsieriyk is,
maar is het werkelijk zo heel veel
anders dan in de dagen van het
vasten?
Naar myn mening moet de mens,
am menis te kunnen blijven, wel
eens een beetje verantwoordeiyk-
heid laten vieren; hy mag best
wel eens een keertje zichzelf zyn.
Gewoon doen hoort erby en het
zichzelf durven zyn is wellicht de
grootste vorm van mens-zyn. De
mens die zich zo nu en dan ont
spant, weet wat inspanning soms
kan zyn. Hy ontspant zich Juist
met het oog op de komende in
spanning. Een mens. die zo nu
en dan zichzelf wil zyn, weet wat
het betekent, altyd met en bij
anderen te zyn; hy weet dat ook
dat dodeiyk vermoeiend kan zyn.
Maar hy is dan Juist zichzelf, om
daarna weer met anderen te kun
nen omgaan. Juist een mens die
zich bewust is van zyn verant-
woordeiykheid, moet zo nu en
dan eens echt zichzelf kunnen
zyn. Zo nu en dan gewoon stuk-
Je kaas uit het vuistje: geen ta-
feldekkery, geen etikettes. maar
heel gewoon, met zichzelf, op zijn
eigen manier. Het smaakt best en
het mag: en als u het ook
eens doet. eet dan smakeiyk en
dat het mens-zyn best moge be
komen.
Dr. W. v. d. Zwaan
het gezag verbonden aan een bepaald den? We geloven in dit laatste, maar
ambt, zoals mgr. Gijsen dat stelt, ot daarbij kan men ln de kerk niet om-
is het gezag Iets dat gegeven, ver- gaan buiten het geheel van de gelo-
worven moet worden door hen die vlgen om wie het
een bepaalde gezagsdrager aanvaar- S. J. M. HULSBERGEN
witserianaj nee aaarwn erg ucutxigryis.. i^e wauis" voorzitter van het congres is, heeft ^^^verwar^^L
effectieve strategie bare overzichten geven niet alleen in het nu al geregeld vwsohynende do^®^.^fn^e;de 0D hct ^sen -
welke landen nog niet zyn „be- ctmgreèblad opgemerkt dat de zen- de ervang^sche praitte y h« ogen
ook welke be- dings- en evangelisatiebewegingen blik sterker dan die vele Jaren lan»
overal ter wereld behoefte hebben is geweest, meent hy
aan nieuwe leldere. E*. Graham - zelf ook een van
Dr Graham is met zyn organisatie de sprekers op het congres - waa.
bezig fondsen te vormen om het ker- schuwt tegen een primair op de po-
keiyke leiders uit de ontwikkelings- litiak en de maatschappij gerichte
landen mogelyk te maken het evene- prediking. Politiek en sociale ver ail
ment by te wonen. Volgens Billy dering zyn wel gevolgen van evan-
Graham is ln vele kerken de "bood- gelisatle, meent toy, "maar niet het
persoonlijke verlossing" doel".
LAUSANNE (Zwitserland) Het daarom erg belangrijk. De beschik-
bepalen
voor wereldevangelisatie in de ko
mende decennia is één van de be- evangeliseerd",
langrijkste aspecten van toet interna- volkingsgroepen ln
tionale evangelisatie-congres dat van
16 tot 25 Juli In Lausanne wordt ge
houden.
bepaald ge
bied tot die onbereikten behoren. Uit
een studie over Hong Kong byvoor-
beeld, biykt dat degenen die nog niet
De ongeveer 2700 deelnemers, af- op de christeiyke boodschap zyn in-
komstig uit 150 landen, krygen gegaan, voornameiyk industrie-ar-
uniek informatiemateriaal ter be- beiders, vluchtelingen en vissers zyn.
schikking over de behoeften en moge
ïykheden ln de diverse delen
wereld, zy ontvangen onder
In de stukken wordt ook uitvoerig
de aandacht besteed aan de beschikbare schap
hulpmiddelen en de bybelversprei-
overzicht van de nog niet met ding. Daaruit is byvoorbeeld op te
maken dat op de Filippynen 80 talen
en dialecten worden gesproken; in
tien ervan is de by bel beschikbaar en
het evangelie bereikte volken in
schillende gedeelten van de aarde,
alsmede een document over de posi
tie van het christendom in de diverse in twaalf het nieuwe testament,
gebieden. Een profiel van de geeste-
ïyke situatie in hun eigen bevol- by bel trouwens nog lang niet
kingsgebied zal iedere deelnemer al iedereen toegankelijk
ln zyn bezit hebben voordat hy
Lausanne vertrekt.
Geen behoefte aan aandacht
voor Oost-Europa in gebed
De kerkeraad heeft ongeiyk als zy
bijzondere aanleiding ziet.
de aanleiding ligt niet in
de Oos- Oost-Europa doch in Nederland De
slons Advanced Research Centre gische aspecten
World Vision In- komen aan de orde in de
ternational en missiologen, antro- tachtig gespecialiseerde kleine stu-
pologen en studenten aan de theolo- die-bijeenkomsten. Ook
gereformeerde kerker«*d
Krallngen vraagt zjch af, waarom geen
de synode „nu zo meen»" een zon- maar
;w7r;^Te^hkeT,be'l dag heeft uitgeschreven om de Oos- Oost-Europa doch in Neoeriana uc
twee waarin de gehele oyoel teuro chrlstenen speciaal ln het synode diende te laten merken dat
pebed tijdens de kerkdiensten te ge- Oost-Europa haar niet koud het. Er
ls de theolo- denken Die zondag viel enkele we- was aandrang op haar uitgeoefend
evangelisatie ken geleden en werd begeleid door om aan zekere omstreden hulpacties
dan kanselboodschap van de synode, voor de zgn. ondergrondse kerk i
is vertaald.
Zowel ln praktische als de theolo
gische school 1
World Vision. Sta- tings zyn, evenals voor de plenaire
tistici en kerkelyke leiders uit alle zittingen, de inleidingen al
deen van de wereld hebben aan de deelnemers toegezonden,
voorbereidingen meegewerkt.
de tetu«d-
Tezamen ••Y?or
Hervormde instanties hebben aan te doen. Aan die aandrang heeft zij
de gereformeerde boodschap adhesie weerstand geboden. Tegelijk is
zondag overbodig",
boekje verschenen waaruit moet
blijken dat de Oosteuropese kerken
met de reacties daarop, worden die
aldus de Krallngse Kerkeraad, „om- niet vergeten worden. En wat de
„daad" betreft: tegelijk met de
Het is de broeiing dat inLau- dan In Lausanne behandrid Op die ^ebemt". De kanselboodschap is gepubliceerd dat
str»*£e wordt oniTkk^ ""f" h?!*n,(ie kerkeraad ziet geen enkele bijzon- het algemeen diaconaal bureau ln
■J.aardbeü0.ner..-V^r_.-het 3ie b«^omstL dere spelding "en vindt dat ln de Utrecht voor toeristen naar Oost
tot concrete actieplannen voor tal- gebedsoproep elke oproep ontbreekt Europa bijbels
.daad",
om iedere
einde van deze eeuw te confronteren
met de mogelykheid van redding
door Jezus Christus. De informatie ryke gebieden te komen,
de „nog niet bereikten"
Evangelist Billy Graham, die ere- andere aard.
boeken ln Oost-
geldelijke of europese talen te koop heeft om daar
achter te laten.
raat 9 u. ds. N. J. M. Hoogendljk.
Sionskerk Hooftstraat 9.30 u. de. S.
ds. C. Snoei
Leiden Herv. Gem.
Hooglandse Kerk 10 u. ds. H. O. Bas
se. Oegstgeest, 11.45 u. Oec. studenten-
Bethlehemkerk 10 u. ds. J. Visser.
Bevrijdingskerk 9 u. ds. M. H. Boo-
gert.
Academisch Ziekenhuis 10 u. dhr. C. evang. J. Zijl;
Chr. Science (Steenschuur 6) 10.80 v
Jehova's getuigen (E
ds. C. Snoei te Amersfoort
ds. J. M. v.d. Brink
u. ds. A. Borman.
Alphen a.d. Rijn-Noord
De Goede Herderkerk Ten Harm-
senstraat 10.30 u. ds. A. Popma te
Hoofddorp. 6.30 u. ds. O. d. Ruiter.
Hazerswoude Herv. Gem. 9.30 u.
dhr. Bakker MiasBluis. 6.30 u. ds. P. A.
Lefeber te Alphen a.d. Rijn, Geref.
Kerk 9.30 u. dhr. D. Brouwer van Kat
wijk a. Zee. 5 u. ds. H. Rooi van Val
kenburg, RK Bernarduskerk Rijndijk
Mn™».™,, Qrt Hoogmade Herv. Gem. 10 u. ds.
Nijmegen, 6.30 p schoonenboom. RK Kerk (zat, 7
Het Dorpshuls 18 i
Rldderveld "De Bron" Troubadour- M. Heymans, Ontmoetlngskerk 10 u. ds.
Dlaconessenhuls 10.30 U. ds. H. W.
Hemmes.
Oec. Werkplaats (Plantage 16) 11.30
li. Samenkomst.
Jeugdkapel Vredeskerk geen dienst.
Jeugdkapel "De Goede Herder" geen
Oude Kath. Kerk (Zoeterwoudsesln- Geref. Kerk (vrljgem.) Kantine So- Bouma,
gel 49) zat. av. 19 uur. 4e zo. na Pink- clale werkplaats. St. Jan d. Doper 2
*r*n. Evang. Centr. (Zijlsingel 2) 10 u
IJ 1st ra uit IJsland (dl. 8 u.
evang. Zijlstra. vrij. 6 Juli 20 uur Jeugd
19 i
9.30
Petrakerk (Surinamestraat) 10 u. dr.
Beloftekerk (Robijnstraat) 10 u. drs.
Hofman. 5 u. dr. P. J. Richel. Catech.
dienst.
Oec. Werkplaats (Plantage 16) 11.30
u. samenkomst meditatiegroep woe. av.
Evang. Luth. Kerk (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 u. dienst.
Soefi beweging (Gerecht 10) spreker
G. A. Leverland over "Verlichting
Chr. Geref. Kerk Opstandlngskerk.
Steenschuur 9. 10 en 5 u. ds. J. H. ear
lier.
Mïddemachtsgroep (Huize Jeruël) 6
RK Kerk'
H. Antonlus (zat. av. 7 u.) 9.30. 11 i
Rem. Geref. Gem. Van Mandersloo-
straat 10 u. E. Cossee.
Leger des Hells Gebouw Corn. de
Vlamingstraat 10 en 7.30 v
11 u. pred. P. v. Moorsel.
mis 10.45. 12 en 18.30 i
Leonarduskerk (zat. i
9.30. 11 en 6.30 u.
Haagse Schouw (zat. i
7 u.) 9.30. hoog
te Nieuwkoop, Geref.
7 U.) 9.30 c
Lodewijkskerk (zat. av. 7 u.) 8.30. 11
Gezinsdiensten "Jeugdhaven" 10
Baptlstengem. ds. Van Mameren.
Alphen a.d. Rijn Herv. Gem.
Adventskerk Jullanastraat 9 u. ds. J.
H. Bogers, 4.50 u. zangdlenst, 6 u. Jeugd
dienst ds. R. Hengstmangers te Heem
stede.
Hlllegom Herv. Gem.
Evang. Luth. Gem. 10.16 u. ds. J.
Doopsgezinde gem. (Lokhorst-
kerk) 10.15 u. prof. dr. J. v. Goudoever
Opstandlngskerk Pr. Marilkestr. 10.30 G. C. v.d. Kamp, RK Kerk St. Marlnus-
i. Joh. Ste- kerk (zat. 7 u.) 8.30. 10
De Goede Herderkerk Ten Harmsen-
Kapel Bloemswaard (zat. 7 u.)
Hoogmis (Pr. str.)
P. Pijlman. RK Kerk
11 ll6 u, Mfcr. Bekkersschool zo. 18 u.
Koudekerk Herv. Gem. geen op
gave, Geref. Kerk 10 en 7 u. ds. Swierts.
Leiderdorp HervJGeref. Kerk 10
u. mevr. Bikker (Klndernevend. 57
en 10—11 Jr.). 6.30 u. dr. A. Wind, Lei
den. Schepplneskerk (Vam Poelgeest-
laan) 9 en 10.30 u. ds. Geursen, (Kln
dernevend. 5—7 en 8—9 Jr.). Bapt.
Qem. van de Valk Boumaweg. 10 u.
bedankd.. 5 u. evang. ds. Springer uit
Wassenaar. RK Kerk (zat.av. 7 u.) zo.
9. 10 en 12 u.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u. ds.
vrij. 19.30 u., zat. 19 u„ elke s
u. H. mis in Hoogwaak. iedere i
om 8 u. vrij. om 18 3"
Ter Aar Dorpshuis, Aardam
Herv. Genr geen op- onbekend! RK^Kerk^zat"? u.To. 10.45
RK H. Hart
Haar Romery. Pauluskerk 10 i
Llsse Herv. Gem. Gr. Kerk 10.30
u. ds. H. G. Oostlnga, Paulusk. 9 u.
ds. H. G. Oostlnga, 7 u. ds. Geursen v.
Leiderdorp. Geref. Kerk 10 u. ds. Bro
wijk. Zwitserland. 7 u. ds. H. D. d.
Wit, Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 u. ds.
n, H. Blesma. Ger. Gem. 10 en 4
ds. Hakkenberg. Geref. Kerk Vr.
Graaf uit De Bilt. 19
4.30 u. kand. M. J. C.
Blok, Lelden. Geref. Kerk Vr. (salv.)
9.30 en 5 u. ered. Oud Ger. Gem. 930
Oude Wetering Herv. Qem. geen S. W.
opgave. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u. ds. geen
Verhoog te Franeker. ker^ i
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9.3
Alphen a.d. Rijn, 7 1
Zanten, Dorpscentrum 9.3
Buuren, Ned. Prot.
brugge' RK Kerk'(zat. 7 u.), 7.30, 9.30
en 11.15 u.
Noordwljk Geref. Kerk 9 u. Vln-
kenlaankerk ds. R. J. v.d. Veen (Am
stelveen), 17 u. Vlnkenlaankerk ds. J.
Bosman, 11.15 u. Stlchtlngskerk ds. J.
Bosman, 10 u. Hoofdstraatkerk ds. J.
Bosman, 19 Hoofdstraatkerk ds. A
d. Bruin, (Den Haag), Herv. Gem. 10.30
u. Vlnkenlaankerk dr. J. G. B. Jan
sen. (HA). 10 u. Oude Kerk (Hoofdstr.)
ds. D. Keunlng (HA). 9.30 u. Sole Mio
ds. A. L. Lapré. 10 u. De Rank (Golf-
ds. G. v. Estrik (Dordrecht). 19
Rank ds. A. L. Lapré (HA). 19 u. vln
kenlaankerk dr. J. G. B. Jansen (HA).
RK Kerk St. Jeroen zat. 16 u. kapel
(kerkhof), 19 i
ds. G.
Bouw te Scheveningen. RK Kerk (zat.
7 u.) 7.30, 9.30 en 11.15 u.
Rijnsburg Herv. Gem. Gr. Kerk
9.30 u. ds. M. C. Groenswaard uit Vaar-
sen. 5 u. ds. G. J. v.d. Bogerd, Bethel-
kerk 9.30 u. ds. G. J. v.d. Bogerd. 6 r
Verboom, De Hoeksteen 9.
vd Heuvel. 630 u ds
helkerk 9.30 u. ds. W.
H. E. BIJleveld. IJlst (Pr.).
Maranathakerk 9.30 u. ds. H. E. B11-
leveld. 5 u. ds. Hulsman, Camping "Ko
nlngshof" 10.30 u. dhr. A. Wind. Ge
ref. Kerk (vrljg.) 10 en 17.15 u. leesd.,
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6 u. dienst.
RIJpwetering RK Kerk zat. av. 7
(hoogmis), 10.30 u.
Prot. bond 10.30 u. Duinoord-
school, Huls ter Duinstraat 81, ds. mr.
D. G. Hoevers, 's Gravenhage.
ds. J. Streef land, RK St. Jozef,
zat. av. 7 u. 8. 10. 11 30 en 19 u.. RK
St. Victor zat. av. 7 u. 8. 9.30. 11
i Sole Prot- Bond geen dienst. Volle Evang.
1 ÖOie —O W,IO„
Gem. (geb. Prot. Bond) 19 u. dienst.
Valkenburg Herv. Gem. 10 u. ds.
D. Harteveld uit Rotterdam. 6.30 u. ds.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u. ds. Rooze.
Geref. Kerk vrljgem. 9.30 en 17 uur
Voorhout Herv. Gem. 10 u. dhr. J. dhr. J. d. Jong
da. Geref. Kerk Kruiskerk 9.30 u. ds. D.
Kuiper te Schoonhoven. 5 u. ds. H. J.
Rlphagen te Velp, Ontmoetlngskerk 10
u. ds. H. J. Rlphagen, 5 u. ds. A. C.
Mooy te Gouda. Chr. Afgesch. Gem. 9.
en 5 u. ds. A. P. Verloop, Rem. Ger.
Gem. In samenwerking met VriJz.
Herv. 10 u. ds. G. Chr. Dulnker te Rot
terdam, Oud Ger. Gem. In Ned. Zuld-
ykade 158.
etlng
av. a.). Jehovah's Getuigen, Konln-
krijskzaal 4. Burg. Trooststraat 4. 15.25
u. Openbare toespraak, 16.25 u. Wacht-
torenbespr.
Warmond Herv. Gem. 10 u. da.
Den Tonkelaar (HA).
Woubrugge Herv. Gem. 9.30 u. ds.
Mostert Zwammerdam (HA). 6.30 u. d.
Leeuw. Boskoop. Geref. Kerk 9.30 u. ds.
Huizebosch. 6.30 u. ds. Dethmers, Vrije
Evang. Gem. (Kindervreugd) 10 u.
Rulle-
10.30 u. ds. H.
W. Hemmes, Geref. Kerk 10 u. ds. P.
Rulleman. van Den Haag, 7 u. Gem.
centrum ds. P. Rulleman. Geref. Kerk
(vrljg. bu. verb.) 8.45 en 4 u. ds. M. R.
v.d. Berg, Geref. Kerk (vrljg.) geen
opgave ontvangen. RK Kerk
Voorschoten —Ned. Herv. Oem. dorp
10 u. ds. v.d. Schoot. 19 u. Jeugdd.. Ka
pel Rijndijk 10 u. Cand. Berkhof. Aula
Noord-Hofland 9 45 u. ds. G. d. Zeeuw
(Geref Hulp en Heil 10 u. geen op
gave. Geref. Kerk Dorp 9 en 10.30 u. ds
Reedijk, Aula Noord-Hofland 9.45 u.
ds. G. d. Zeeuw, Geref. Kerk (vrljgem.)
10.15 en 16.30 u. ds. A. W. Boxman.
Ede. RK Kerk Laurentluskerk (zat.
av. 7 u.) 8.30. 10.30 hoogmis. 12 u.
Moeder Godskerk 10.30 hoogmis 12 u.
Moeder Godskerk (zat. av. 7 u.) 8, 10,
Notenboom te Nieuwkoop,
Oeref. Kerk 9.30 u. Dienst des Woords.
7 u. ds. W. v. Wijk te Nieuwkoop gez.
dienst. RK Kerk (zat. 7 u.) 7.45. 9 en
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 u.
ds. J. Visser-Schroot, RK St. Jans-
kerk Zuidbuurtseweg (zat. 7.30 u) 7.80,
10 en 11 u„ RK Chr. Dienaarkerk
(zat. 7 u.) 8.30. 11.30 en 6 u.. RK Kerk
Meerburg (zat. 7 u.) 10, 12 en 6 u.
Zwammerdam Herv. Gem. 10 u.
dhr. A. Christ en 6.30 u. ds. J. Mostert,
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u. dhr. Knot-
ters te Oudewater. RK Kerk (zat. 7
ft. 10, 11J0 en 5.30 u.