Eerste vrouw
ter wereld
aan de
knuppel van
Boeing 707
ZELF WUN MAKEN
Veeleisend, trouw
Vliegende dokter
FLEXIBEL LEVEN
ALS PROEFKONUN
Ankie
en
haar
eigen
mode
VRIJDAG 14 JUNI 1974
PAGINA 19
ZAVENTEM (BRUSSEL)
Een vrouwelijke piloot is m de
luchtvaartwereld al een hele bij
zonderheid. Hun aantal is waar
schijnlijk op de vingers van twee
handen te tellen. Een vrouw als
eerste officier aan de stuurknuppel
van de zware Boeing 707 moet als
een zeer grote zeldzaamUeid wor
den beschouwd.
Maar een meisje die deze
verantwoordelijke oosit<"e al heelt
bereikt op de prille leeftijd van
29 jaar en daarbij ook al niet
minder dan 7000 vlieguren achter
de rug heeft zo'n vrouw kan
men gerust als uniek beschouwen.
België heeft die vrouw. Sinds
vorige week woensdagmiddag vijf
uur heeft ze haar diploma op zak.
Het is Yvonne Cunha uit Ant
werpen, die als klein kind al wtst
besloten had om pilote te worden.
Afgelopen zaterdag maakte zij
met haar gloednieuwe brevet haar
eerste officiële vlucht met een
Boeing 707 van ae Belgische
chartermaatschappij Trans Euro
pean Airways uaar Italië. Een we
reldprimeur.
Door
Jan-Kees Kokke
„Hoe het me beviel? Oh, enorm
fijn, Ja. Eindelijk mijn eeiste of
ficiële vlucht. Alleen, zonder in
structeur naast me. Nu aan ik me
eindelijk bewijzen Yvonne Cun
ha lacht blij en opgelucht als we
met haar praten in de c.ew-ruom
van de TEA op de luchthaven
Zaventem bij Brussel.
Positief
„Hoe de passagio-s reage
ren? Oh, de meesten hebben het
nooit geweten. Er waren er wel
een paar, die van kleur verscho
ten. Maar er was niemand, die
meteen weer uit het vliegtuig
sprong. Nee, over het algemeen
was de reactie geweldig positief"
„Ook de aniere piloten van
TEA, allemaal mannen natuurlijk,
vonden het helemaal niot verve
lend om een vrouw a!s collega te
hebben. Er waren er maar een c f
2, die niet zo prettig reageerden.
Maar ze zullen wel verplicht zijn
met me te vliegen," zegt Yvonne
Cunha vastberaden. „Met de ste
wardessen dede.i zich evenmin
problemen voor. Ze moesten alle
maal bij de chef-stewardess ko
men en als 'k ze nu wat vraag,
krijg ik alles gedaan, hoor".
Het enige probleem was eigen
lijk het uniform. Dat was er uiter
aard alleen voor de manlijke pi
loten. Maar Yvonne zocht zelf
een mooie lichte stof uit, ont
wierp persoonlek hst model en
vond tenslotte iemand die het in
elkaar zette. Op haar donker-
blauwe uniform-broekpa k zitten
nu twee gouden strepen. De kwa
lificatie van tweede piloot. Een ge
zaghebbende positie, want deze
eerste officier moet In feite de
zelfde kwaliteiten hebben als de
gezagvoerder, die slj in alle om
standigheden moeten kunnen
vervangen.
Yvonne Cunha een fraaie
verschijning, halflang donker
blond haar, brume ogen, prachti
ge witte tanden vertelt: „Ik
wilde al met vliegen beginnen,
toen ik zestien was. Maar ik kreeg
geen toestemming van mijn ou
dera. Oh, ze waren zo bang hun
dochter te verliezen. Want drie
andere kinderen waren al kort na
de bevalling overleden. Nu heb ik
alleen een oroer, dis bijna tand
arts is".
Zweefvliegen
"Maar op mijn zeventiende
mocht ik toch eindelijk beginnen.
Met zweefvliegen dan. Dat deed ik
drie Jaar totdat ik in 1965 tenslot
te naar de plaatselijke vliegclub
mocht om te leren motorvliegen".
Yvonne vloog die Jaren met alles
wat vleugel had rn minder dan
5.700 kilo woog. Pipercups, Cess
na's, Afro Commanders.Intus
sen had zij haar schoolopleiding
afgemaakt en behaalde het di
ploma voor lerares in wis- en na
tuurkunde. Maar ze zag er niets
in om voor de k'as te gaan staan.
Zij trad in plaats daarvan in
dienst bij een Brussels lucht-ta-
xibedrijf als secretaresse.Om
na precies e;n dag weer ontslag
te nemen. Want zij had slechts
een doel voor ogen cn dat was de
lucht in. De volgende dag kreeg
ze haar zin en werd bij hetzelfde
bedrijf aangenomen als pilote.
Yvonne verzamelde steeds meer
brevetten en mag zelfs nu de eind-
opleiding geven aan piloten die
het examen op tweemotorige
vliegtuigen en van Miaavliegea
moeten halen. Ze leidde tot nu
toe niet minder dan MO leerling
piloten op bij de vliegschool So-
tramat in Antwerpen.
Begin dit Jaar hoorde zij dat de
Trans European Airways naar
een pilote zoc it. Een unieke kans,
die Yvonne met beide handen
aangreep. Want de meeste lucht
vaartmaatschappijn zijn niet zo
zo dol op vrouwen in de stuur
stoel, tot grote verontwaardiging
van Yvonne Cunha. "De Sabena
bijvoorbeeld neemt absoluut geen
vrouwen als piloot aan-
Eindelijk zag fvonne de moge
lijkheden van een doorbraak in
haar vliegcarrière, die haar aan
opleiding nu al zo'n 25.000 gulden
had gekost.
„Nee, trouwplannen heb ik niet.
Misschien schrikt het de mannen
wel af. Je wordt ooor sommigen
ook al niet als honderd procent
vrouwelijk beschouwd. Maar ik
ben vast van plan door te gaan.
Hoelang? Tot mijn pensioen, als
er tenminste niets gebeurt," zegt
ze desondanks optimistisch
lachend.
In de afgelopen negen Jaar
schreef zij zevenduizend vlieg
uren op haar naam. Dat is acht
honderd uur per jaar cn vijf uur
vliegen per dag. „OagelooUiJk,
hoor," roept fotograaf Henk van
Westering, zelf een enthousiast
sportvlieger Stomverbaasd uit.
"Die wordt binnenkort echt wel
gezagsvoerster".
Inderdaad. Dat zal niet lang
duren. Want Yvonne werkt al
hard aan dit brevet en hoopt dit
diploma binnen een Jaar op zak
te hebben. Zij zal dan de eerste
vrouwelijke gezagsvoerster van
dertig Jaar 'zijn op een Boeing.
Nooit
„Nee, hoor, in de lucht ben ik
nooit bang," zegt de immer goed
lachse Yvoone Cunha. „Wel op de
weg, met de auto. Daar heb je
soms van die mensen.aye, aye.
Maar tijdens het vliegen ben ik
niet zenuwachtig. Inwendig mis
schien wel", geeft zy toe. "Maar
uiterlijk merk Je er niets van".
„Waarom ik zo graag vlieg? Oh,
dat is de moeilijkste vraag die Je
een piloot kunt stellen. Het is
een ziekte. Heit zit gewoon in je."
gewoon in Je".
Voor de twintigduizend amateur-
wijnmakers in Nederland en voor
iedereen die van plan is een wijn
maker te worden breken goede
tijden aan. Er is een „Adviescen
trum Fermentatie Dranken" opge
richt, dat via het kersverse maand
blad „Onder de kurk" alle vraag
stukken over uw worteltjes- en pe-
terseliemost gaat oplossen.
Het blad is een uitgave van het ad
viescentrum. Andere activiteiten:
het oprichten van een wijnmakers-
club en het op de markt brengen
van apparatuur voor het maken
van wijn.
Die apparatuur (wijnfilter, ƒ65:
6 toom ex tractor 50) is interessant
voor de gevorderden onder de ama
teurwijnboeren. Iemand die pas be
gint heeft al die dure spullen niet
nodig. Met een paar gulden komt
hij al een heel eind. Eigen wijn
kost 40 tot 60 cent per liter en
daarin is suiker dan nog het duur
ste bestanddeel.
Je hebt voor wijnmaken ook al niet
veel ruimte nodig (het kan in een
flat) en evenmin veel basiskennis.
Wel veel geduld.
Het adviescentrum brengt binnen
kort een Nederlandse handleiding
(er zijn op het ogenblik vrijwel al
leen Engelse boekjes) voor het ma
ken van wijn, Joop D'Hert is de
schrijver. Verwachte prijs 18.50.
Het centrum zal bovendien alle ap
paratuur die wordt geïmporteerd
zelf testen of laten testen door het
Centraal Instituut voor Voedingson
derzoek TNO. Goedgekeurde pro-
d uk ten worden voorzien van een
keurmerk.
De wijnamateurs zijn te bereiken
via antwoordnummer 2356 in Den
Haag. Een abonnement op Onder
de kurk, negen nummers per Jaar.
zal ongeveer 16 kosten. In het
eerste nummer staat een beknopte
handleiding voor beginners en een
recept voor bietenwijn, nog één
ding: het is verboden de zelfge
maakte wijn te verkopen.
„Geen enkele klandizie is zoveel
waard als die van de vrouwen: als
ze tevreden zijn over een leveran
cier, vertellen ze dat overal. Vrou
wen zijn veeleisend, maar trouw".
Een uitspraak van Jean Mantelet,
ook wel „Monsieur Moulinex" ee-
noemd, naar de gelijknamige elek
trische keukenapparaatjes die hij
op grote schaal fabriceert. Zijn va
der was poppenfabrikant, de zoon
prefereerde het bedenken en ver
vaardigen van „kleine machientjes
die het leven vereenvoudigen".
Zijn apparaten worden gebruikt in
keukens in meer dan honderd laai
den over de hele wereld. Zijn tien
fabrieken produceren per dag
130.000 apparaten, houden 12 000 ar
beidskrachten aan heft werk en ver
dubbelen hun omzet iedere drie
jaar. Per maand wordt 1000 ton
kunststof verwerkt. Meneer Mouli
nex is 73 jaar, zit al meer dan 40
jaar „in de keukenapparatuur" en
brengt nog altijd 16 uur per dag
achter zijn werktafel door. Omdat
zijn ideeën meestal 's nacht opko
men, staat in zijn werkkamer ook
een bed. Dertig procent van de be
dragen die hij omzet verdwijnt vol
gens hem in de research, onder het
motto „een pas verschenen appa
raat is al een verouderd apparaat".
Als man en vrouw met elkaar sa
menwonen, gezamenlijk de maaltij
den gebruiken en de vrouw de
vrouwenrol op zich neemt, dan ver
schilt het vrije huwelijk maar wei
nig van het officieel gesanctioneer
de. Maar wij, aldus Sinone de
Beauvoir over haar veertigjarige
vriendschap met Jean Paul Sartre,
hebben altijd een nogal flexibel le
ven geleid. Wij verbleven vaak on
der hetzelfde dak, maar in geschei
den kamers en toen wij nog jong
waren in eenvoudige familiehotels
omdat we geen geld voor een eigen
appartement hadden.
Als wij uitgaan doen wij dat met
vrienden. Vakanties brengen wij
vaak samen door, maar voor een
deel ook alleen. Ik ben bijvoorbeeld
dol op zwerven, maar Jean-Paul
heeft daar een uitgesproken af
schuw van. Ik geloof inderdaad dat
deze vrijheid in het dagelijkse leven
erg belangrijk was en ons behoed
heeft voor al dat saaie gedoe, want
aan verveling zijn al heel wat ver
houdingen kapot gegaan.
KINDERBRIEF
Ervan uitgaande dat de meeste
kinderen het hoogst interessant vin
den om af en toe een aan hen per
soonlijk geadresseerde brief te krij
gen, heeft de Engelsman Bill Lory-
man een onderneminkje opgezet dat
hij „children's letters" noemt. Ouders
die er drie pond per jaar voor over
hebben kunnen er op rekenen dat hun
kind iedere veertien dagen èen briefje
krijgt, en een extra epistel op zijn
verjaardag en met kerstmis. Die
„brieven" zijn in feite kinderverhaal
tjes, gedrukt in een keurig hand
schrift en zogenaamd geschreven
door imaginaire karaktertjes zoals
een klein zwart terriertje dat penny
pineapple heet.
Op een kleine boerderij in Kenia,
ruim 100 kilometer ten noorden van
Nairobi, woont dokter Anne Spoer-
ry, „de enige vliegende vrouwelijke
arts ter wereld". Elke ochtend staat
ze om half zeven op om in haar
oude auto naar de luchthaven van
Nairobi te rijden. Om half negen
stijgt ze met enkele assistenten op
in een zespersoons vliegtuigje dat
volgeladen is met medicijnen, zuur
stof flessen en kampeer benodigdhe
den. Op de plaats van bestemming
wordt de tent opgezet, er wordt
thee gemaakt en men wacht tot de
eerste patiënten zich aanmelden.
Een van de assistenten vertaalt de
klachten uit het Masai. Ze behan
delt 60 tot 100 patiënten per dag,
kleine operaties worden ter plaatse
uitgevoerd. Het team voert daar
naast in de dorpen een omvangrijk
preventief programma uit. „Tachtig
procent van de Afrikaanse ziekten
zou voorkomen kunnen worden door
vaccinaties. Pokken hebben we al
uitgeroeid", zegt de 55 jaar oude
Anne Spoerry, die met haar colle
ga's opereert in een uitgestrekt stuk
Oost-Afrika, waar per 35.000 (sterk
verspreid wonende) inwoners slechts
één arts beschikbaar is.
In maandblad Marie Claire zegt Maar dan wel meer als proefkonijnen
Ingmar Bergmann, beroemd filmre- in een laboratorium dan als mense-
gisseur uit het hoge noorden: „De lijke wezens". De man is vieren-
wereld van de vrouwen is mijn we- vijftig, en bezig aan zijn zesde huwe-
reld. Ze interesseren me allemaal, lijk.
Wat is mode? Je hoeft maar op
een zonnige dag de straat op te
gaan en Je kan het zelf zien. Neem
de 22-Jarige Ankie van de Velde, ze
exposeert iedere week haar zelf
ontworpen sieraden op de antiek
markt aan het Haagse Voorhout.
Alle reden dus om aan de mode
mee te doen, maar Ankie is nog
nooit de deur van een echt mode
huis binnen geweest. Ze combineert
liever zelf haar kleren. De groen
met oranje gedessineerde rok van
In dia-katoen tikte zij in Amster
dam op de kop. De zwarte coltrui
en het blauwe denim hesje vond ze
bij de Haagse "Salty Dog" boetiek
en de tas en ceintuur kocht ze op
de kunstmarkt van het Rotterdamse
Beursplein.
De kleren kwamen bij elkaar op
nog geen honderd gulden. Maar
door twee bossen zilveren armban
den, drie kettingen en een stel
pop-art broches werd de hele „out
fit" wat duurder. Het kostbaarste
van alles was overigens de zonne
bril, een model van het PariJse mo
dehuis Christian Dior want een
beetje couture doet het toch nog
heel goed.
Boekje voor
1 vakantievierende
dieetpatiënten
Een dieet is, volgens sommige Ne
derlandse woordenboeken, een „ge
neeskundige leefregel, mat'ge eetre
gel". Aan die paar woorden is voor
sommige vakantiegangers een wereld
van ongemak verbonden. Men staat
op een (streng) dieet waar niet van
mag worden afgeweken, maar dat
tijdens een vakantie in een ander
land, met andere eetgewoonten
en ander voedsel, vaak moeilijk te
realiseren is.
Daarom heeft de afdeling aieet-
voorlichting van het bureau ten
handleiding samengesteld onder de
titel „Met een aieet op vakantie naar
het buitenland". Een doorwrocht
stukje werk, met om te beginnen een
lijst van dagelijkse voedingspvoduk-
ten, met daarachter de Franse, Duit
se, Italiaanse, Spaanse en Engelse be
namingen. Tips erbij over de dieet-
produkten die in betreffende landen
wel of niet te koop zijn, en in het
laatste geval uit eigen land moeten
worden meegenomen.
Een en ander weer onderverdeeld
in zoutarm en natriumbeperkt dieet,
diabetesdieet en vermagerings- of
calorieënbeperkt dieet. Ook de ln di
verse landen gebruikelijk2 etenstij
den staan erbij.
Het boekje is te bestellen, vla
Postbus Ï772, per briefkaart. Op de
kaart moet f 1,40 aan extra postze
gels worden bijgeplakt.
ADVERTENTIE
EU
DAMESMODE
in exclusief jonge stijl...
A
x
V!vO@föD3(§ij>
BREESTRAATI08a-ll2 LEIDEN
