Warhol's
decadent
Hollywood
lent
wood
Proefschrift over katholieken en sexualiteit
Behoefte aan morele onkreukbaarheid
duidelijke noodzaak in de samenleving
THAT MAN BOLT:
NERVEUS GEDOE,
WEINIG DIEPGANG
CHRISTIAN SCIENEIST DEWITT JOHN:
IU1 O
Invalide zwaardvechter
VRIJDAG 7 JUNI 1974
NIJMEGEN Een in 1969 ge
houden landelijke enquête onder
katholieke echtparen in de Ne
derlandse kerkprovincie vormde
de basis voor het proefschrift
"Katholieken over geboorterege
ling en sexualiteit", samengesteld
door drs. J. M. Hutjes. Gistermid
dag promoveerde hij in de aula
van de Katholieke Universiteit te
Nijmegen tot doctor in de Socia
le Wetenschappen. Promotor was
prof. dr. O. Schreurder, hoogle
raar in de Godsdienstsociologie.
In de afgelopen vijf Jaar zal
weliswaar de Libertijnse opvat
ting op het gebied van religie en
sexualiteit verder terrein hebben
gewonnen, de problematiek als
zodanig is er niet door beïnvloed,
meent dr. Hutjes.
Hij stelt vast dat de periode
waarin de katholieken in Neder
land "roomser dan de paus" wa
ren, in die zin dat velen de uit
drukkelijk toegestane periodieke
onthouding met argwaan beza
gen, voltooid verleden tijd is.
Er werd een aanpassing ge
constateerd in de beleving van
de gezinsplanning aan het niet-
katholieke volksdeel en vooral
aan de leden van de andere kerk
genootschappen. Overigens moet
worden vastgesteld dat de katho
lieken iets minder bekend zijn
met het bestaande scala aan an-
ti-conceptionele methoden dan
de andere groeperingen, aldus dr.
Hutjes.
Tegenover de opvatting dat de
encycliek "Humane Vitae" van
paus Paulus een tijdloze univer
sele interpretatie is vaü een god
delijke natuurwet, staat de over
wegende mening in katholiek Ne
derland dat de kerk haar ver
ouderde teer dient aan te passen
aan de moderne omstandigheden.
De leken staan hierin niet al
leen, de paus kan niet meer re
kenen op een effectieve onder
steuning van het Nederlands pas
toraat.
Men kan, aldus dr. Hutjes, ove
rigens niet zonder meer zeggen,
dat de leer van de kerk voor de
katholieken geen probleem meer
is. Hoewel men van het gebruik
van contraceptiva geen gewetens
zaak meer maakt, conformeren
velen zich met name in
de volkskerkelijke, d.i. meer tra
ditioneel ingestelde kringen in
meer of mindere mate aan de
leer
Humanae Vitae is naar het oor
deel van dr. Hutjes een tijdgebon
den document en de kerk zal in de
toekomst zoeken nqar een ver
dere aanpassing van haar leer aan
de gewijzigde omstandigheden.
Voorlopig ziet het er overigens
oiet naar uit dat de kloof tus-
;en leven en leer breder zal wor
den. Het behoort nauwelijks tot
ie mogelijkheden dat een herzie
ning van het door het Vaticaan
Ingenomen standpunt nog onder
het pontificaat van paus Paulus
aan de orde komt.
Een opvolger zal er terdege re
kening mee dienen te houden dat
een ommekeer op danig verzet zal
stuiten bij de Romeinse hiërar
chie. Bovendien zal er, zeker met
het oog op de encycliek, verwar
ring ontstaan.
Geaardheid
Omtrent de geaardheid van de
bevolking van katholiek Neder
land kan men, aldus de promo
vendus, niet zonder meer stellen
dat er twee kampen zijn: de be
houdende volkskerkelijke katho
lieken en de groepering die zich
uit religieus-kerkelijk en ook
sexueel oogpunt uit de kerkelijke
traditie heeft losgemaakt. Dr.
Hutjes stelt voorts dat een aan
passing van de leer omtrent de
contraceptie de eenheid van den*-'
ken binnen de kerk over geslach
telijkheid en huwelijk geenszins,
volledig zal herstellen.
Hij voorziet vele andere ver
schuivingen op dit terrein die, wel
licht in toenemende mate, de in
zet van een' conflict kunnen wor
den.
Het is. aldus dr. Hutjes, aan het
beleid van de Nederlandse bis
schoppep te danken, dat de Neder
landse kerkprovincie een perio
de van betrekkelijke rust door
maakt. Dat dr. Hutjes verwacht
dat daarin verandering komt, kan
worden afgeleid uit zijn conclusies
dat de Nederlandse kerk de ko
mende jaren zeker geen gemak
kelijke periode tegemoet gaat.
Beroepingswerk
Geref. Kerken
Beroepen te Silvolde-Gendrin-
gen G. Olthof, kandidaat aldaar, die
dit beroep heeft aangenomen.
Beroepen te Vinkeveen A. G. Bos
nia. kandidaat te Amsterdam.
Beroepen te Bennekom drs. H. R.
Juch te Hoogeveen.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Beroepen te Heerenveen-Mildam
K. Hidding, kandidaat te Emmen.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Aalburg. Berkenwou-
de. Ermelo. Dinteloord. Groningen,
Hellevoetsluis. Kruiningen. Ooltgens-
plaat, Oostvoorne, Rotterdam-W.,
Utrecht en Zwolle. A. Moerkerken
kandidaat te Rotterdam.
Beroepen te Apeldoorn. Almelo.
Scheveningen (als legerpredikant),
Enschede, Hardinxyeld-Giessendam,
Leerdam, Scherpenisse, Spraneca-
pelle en Werkendam: B. Reinders,
kandidaat te Rotterdam.
De behoefte aan morele onkreuk
baarheid is "één van de duidelijkste
noodzakelijkheden in onze heden
daagse samenleving" werd Christian
Scientisten voorgehouden tijdens de
Jaarvergadering van deze beweging
in Boston.
De Witt John, de nieuwe voorzit
ter vam de Raad van Directeuren
va.: de Christelijke Wetenschap, zei
.dat "geen natie kan bloeien die zich
laat meevoeren in een miasma van
zowel publieke als persoonlijke ver
blinding. Het goddelijk Beginsel
(God) is de enig werkelijke bron van
integriteit en gerechtigheid voor
elk volk en onze persoonlijke aan
hankelijkheid aan Beginsel is een
machtige hulp in de demonstratie
van Gods bestuur onder de mensen".
Meer dan 6500 leden van De Moe
derkerk, The First Church of Christ.
Scientist, in Boston, waren op deze
bijeenkomst aanwezig, onder wie
ook een aantal uit Nederland. Jol\an
M. Nicolay Jr., persgecommitteerde
voor Nederland, zegt dat een aantal
bezoekers het nieuwgebouwde Kerk
centrum voor de eerste maal zag en
veel waardering toonde voor wat
tot stand wordt gebracht.
Heat, met Joe Dallesandro en Syl
via Miles; regie Paul Morrisey; pro-
duktie Andy Warhol. Theater: Ca
det tenomeen Andy Warhol is een
dankbaar onderwerp om over te
schrijven. Wat hij ook doet. hij
slaagt er in een schandaal te cre-
eren en zijn schandalen blijven niet
beperkt tot roddelpraatjes voor de
ircrowd: zij halen de vakbladen en
de wereldpers. Als hij een schilderij
maakt roepen velen schande, maar
de belangrijke musea willen ze ex
poseren, want zijn reeksen portret
ten van Marilyn Monroe en gigan
tisch uitvergrote Campbell-soepblik-
ken zijn een groot suóces en zij wor
den ook steeds meer geld waard. Als
hy een roman schrijft zijn de critici
sterk verdeeld, maar zijn boek „A"
werd in ieder geval druk gelezen en
besproken.
□e grootste schandalen ontstonden
rond z\jn films. Zijn korte en super-
lange eerstelingen kent niet iedereen,
maar Flesh, Trash en Heat haalden
de commerciële bioscopen en weer
barstte de discussie los over het ver
schijnsel Warhol. Nog steeds wordt
hij bejubeld en verguisd, die kleine
blonde bleke New Yorker met zijn
eeuwige zonnebril. Er zijn lange ver
halen geschreven in sensatiekranten
over zijn decadentie, zijn werk, zijn
levenswijze en de mensen waar hij
zich mee omringt; er is sinds kort
zelfs een Andy Warhol-fotoboek
maar als Je alle publiciteit nu even
buiten beschouwing laat, wat is dan
zo'n Warhol-film werkelijk? Hoe
komt zo'n film over op iemand die
in het fenomeen Warhol niet geïn
teresseerd is en gewoon een goede
film, wil zien?
Zoals bij alle cineasten hangt dat
er natuurlijk van af welke film Je
toevallig gaat zien en met welke
ogen je er naar kijkt - maar War
hol is niet zomaar een cineast en
zeker voor zijn eerste films geldt dat
Je erg bereidwillige ogen moet heb
ben om ze uit te zitten. Ze duurden
vaak veel te lang en waren niet, of
volgens Hollywoodmaatstaven, slecht
gemonteerd. In Camera draait deze
week dan zijn film Heat, die „het
geestigste en best gemaakte produkt
uit de Warhol-fabriek" is genoemd
(in The Guardian), maar ook „de
eerste, onvervalst commerciële War
hol".
De film is inderdaad geestig en hij
De heer John betoogde voor de
aanwezigen dat er een oplossing is
voor de wijd verspreide verwarring
in de wereld. Ten grondslag aan alle
hedendaagse noden ligt een behoef
te aan vergeestelijking van de ge
dachte. Het is onvernietigd mate
rialisme dat genezing wil tegenhou
den en de gemeenschap wil onder
werpen aan verwarring.
„Nieuwe hemel"
Hij citeerde een aanhaling uit
"Science and Health with Key to
the Scriptures" Wetenschap en
Gezondheid met Sleutel tot de Hei
lige Schrift door Mary Baker Ed
dy, de ontdekster en grondlegster
van Christian Science, "Eerlijkheid
is geestelijke macht. Oneerlijkheid is
menselijke zwakheid, die de godde
lijke hulp verbeurt".
Hij voegde hieraan toe dat dit van
af het begin de zuivere leer van de
Christelijk Wetenschap is geweest
"ieder van ons weet dat de toepassing
van eerlijkheid bij ons zelf begint
in het denken en handelen van
een ieder persoonlijk zowel als in 't
zaken en beroepsleven, in het leiden
en opvoeden van onze kinderen, ja
in al onze menselijke verhoudingen".
"Vergeestelijking van gedachte
onthult een geheel nieuwe hemel en
een nieuwe aarde, hier en nu aan
wezig. waarin de mens bewapend is
met geestelijke macht, heerschappij
en verstand. Zo belangrijk is de ver
geestelijking van gedachte, dat wij
het tot onderwerp van deze jaarver
gadering hebben gemaakt. Het is te
vens het voornaamste onderwerp
van de reeks bijeenkomsten die ge
nezing ten doel hebben en die in ver
schillende gebieden worden gehou
den".
Het belang van vergeestelijking
van gedachte werd ook naar voren
gebracht in andere verslagen aan de
leden. Eric Bole uit Londen, een be
heerder van het uitgeversgenoot
schap van de Christelijke Weten
schap, merkte op dat The Christian
Science Monitor de problemen be
licht waarmee het mensdom wordt
geconfronteerd en dat de heraut van
de Christelijke Wetenschap en de
andere Christian Science publicaties
laten zien op welke wijze men deze
problemen aan kan, hoe men op
losser van de problemen moet zijn
en ze niet uit de weg moet gaan.
De heer Bole deelde mee dat nu
voor het eerst maandelijks Portuge
se en Spaanse religieuze tijdschrif
ten worden gedrukt en dat in het
laatste jaar meer dan twintig nieuw
vertaalde publicaties het licht za
gen.
Mare Engeler. de penningmees
ter van De Moederkerk, zei dat in
deze tyd waarin traditionele opvat
tingen over hulpbronnen, besparin
gen en financiële voorzieningen wor
den omvergeworpen, het een gebie
dende eis is dat Christian Scientis
ten de wereld helpen het wezen van
"werkelijke geestelijke waardën en
vermogens te begrijpen".
De heer Engeler komt uit Geneve,
Zwitserland.
Geestelijke genezing is een kenmer
kende activiteit van de beweging.
Een brede vermelding van genezin
gen werd gegeven door Grace Bemis
Curtis in een verslag dat zij uit
bracht als Voorzitster van de Raad
van Sprekers van de Christelijke We
tenschap.
Hoogleraar
Voordat de heer John in 1970 deel
ging uitmaken van de uit vijf leden
bestaande raad van directeuren was
hij reeds zes jaar hoofdredacteur,
van The Christian Science Monitor.
De nieuwe voorzitter is afkomstig
uit Arizona en afgestudeerd aan het
Principia College. Hij was hoogle
raar in de politieke wetenschappen,
aan de Universiteit van Chicago en
voor de journalistiek aan de univer
siteit van Columbia.
In 1958 vestigde hij zich als Chris
tian Science practitioner en zes jaar
later werd hij leraar van de Chris
telijke Wetenschap. Kortelings be
ëindigde hij een reeks bezoeken aan
dochterkerken in Azië.
De kerkdiensten van Christian
Science worden hier te lande gehou
den in de Nederlandse taa. Door
gaans wordt de Nederlandse dienst
gevolgd door een dienst in het En
gels. De getuigenisbijeenkomsten vin
den elke woensdagavond plaats. Ook
hebben Christian Scientisten zon
dagsscholen en leeskamers. In Lei
den wordt een Nederlandse dienst ge
houden in het Logegebouw aan de
Steenschuur 6. Deze dienst begint
om 10.30 uur.
Film: „De eenarmige zwaardvech
ter". Theater: Luxor. In de hoofd
rollen: Wang Yu en Pan Yin Tse.
De tomaten-ketohup stroomt weer
in overvloed in deze film waar de
landgenoten van de grote leider Mao
weliswaar Chinees schrijven, doch
Engels spreken. Ook nu blijkt weer,
dat er goede Chinezen zijn en slech
te. Hoofdrolspeler Wang Yu, die
Fong Kong (op de foto links be
dreigt) op treffende wijze neerzet,
is 'n man van weinig woorden, maar
met een zeer ontwikkeld rechtvaar
digheidsgevoel. Als beste leerling van
een zwaardvechtersschool dreigt zijn
wereld ineen te storten, als de doch
ter van de directeur hem riiet meer
en niet minder dan een arm afhakt.
Hetgeen hem by het vechten het no
dige ongerief bezorgt. Moreel ge
steund door zijn geliefde Shiu Min
ontwikkelt hij door te trainen,
ti-ainen en nog eens trainen echter
zoveel kracht in zijn linkerarm, dat
hy spoedig al weer de krachtigste be-
stryder van de misdaad in het land
is. Maar vechten is ook niet alles,
constateert hy op het einde en dat
leidt tot het vermoeden dat Fong en
Shiu vermoedeiyk nog lang en in
ieder geval gelukkig zullen leven,
JOHN KROON.
BLIJVERS
Trianon Dr. ZJivago: de
droevige gebeurtenissen rond 'n
driehoeksverhouding van een
dokter tijdens en vlak na de
grote Russische revolutie van
1917. Met de schitterende foto
grafie nog steeds een indruk
wekkende film.
Studio Le MagnifiqueJean
Paul Belmondo in een dubbelrol
van broodschrijver en super
spion. Een slimme, amusante en
bij vlagen zeer sterke film van
Philippe de Broca.
Jimi Hendrix (Collectief ge
maakt), 't Venster, Rotterdam.
Last tango in Paris (Bertollu-
ci), met Marlon Brando, Du Mi
di. Den Haag.
HAAGSE
BIOSCOPEN
Apollo: "De karate koning van
Hong Kong", dag. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, za. en zo. 12.15, 2.30,
4.45. 7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar.
Asta^ "The way we were", dag.
KINDERMATINEE
Camera Louis de Funes als
taxichauffeur. Al dan niet Jeug
dige liefhebbers van dit driftige
Franse baasje kunnen woens
dag-, zaterdag- en zondagmid
dag nog 'n keer gaan kyken wel-
ke rampspoeden zich voltrekken
als Louis de Funes.zich achter
het stuur van een taxi zet.
zuipt", dag. 2.00, 7.15
uur. zo. ook 4.30 uur. AL.
Cineac: "Lucky Luke", dag. 9.80
11.30 1.30 en 3.30 uur. zo. vanaf
11.30 uur AL. "Pact met de dui
vel", dag. 7.00 en 9.30 uur. 14
Corso: "Papilion", dag. 2.15 en
8.15 uur. 14 Jaar.
Du Midi: "Last tango ln Paris",
dag. 8.15 uur. za. en zo. 7.00 en
9.30 uur. 18 jaar.
Euro: "De val van Rome", dag.
1.30 en 7.30 uur. za.. zo. en
woe. 3.45 en 7.45 uur. AL.
"Rijp voor het bed", dag.
GOEDE FILMS IN
ANDERE STEDEN
Met jouw tanden in mijn nek
(Roman Polanski), met Roman
?olanski en Sharon Tate: Hal
len. Amsterdam.
Amarcord (Fellini)Kriterion.
Amsterdam.
The Last Detail Jack Nichol
son) met Jack Nicholson en
Otis Young, Rembrandtplein
Theater. Amsterdam.
Don't look now (Nicholas
Roeg), met Julie Christie en
Donald Sutherland, RIvoli, Am
sterdam. Calypso. Rotterdam.
Kriterion. Den Haag.
African Queen (John Huston),
met Humphry Bogart en Kathe-
rine Hepburn, Studio K, Am
sterdam.
Les enfants du paradis. (Mar
cel Carné), met Barrault, Pier
re Brasseur en Arletty, The Mo
vies, Amsterdam.
Odeon: "De Amazones", dag. 2.00
6.45 en 9.15 uur. zo. 1.45. 4.15
6.45 en 9.15 uur. 18 jaar.
14 jaar.
Passage: "Le magniflque", dag.
2.30. 7.00 en 9.30 uur. za. en zo.
ivalen van Chen-
chln". dag. 9.30 11.30 1.30 3.30.
5.30. 7.30 en 9.30 uur. zo. vanaf
1.30 uur. 18 jaar.
Royal "70: "De laatste kruis
tocht". dag. 2.15 en 8.00 uur vr.
Royal"De stalen
2.15 en 8.00 uur. vr.. za. en wo.
2.15. 7.00 en 9.30 uur. 18 jaar.
Studio: "Vrolilke ontucht in Ti-
rol". dag. 2.15. 7.15 en 9.30 uur.
zo. 1.30, 4.00. 7.15 en 9.30 uur. 18
Jaar.
Studio 2000: "Westworld". dag
7.00 en 9.30 uur. zo. 1.00. 7.00 en
9.30 uur. 14 laar.
De Ultkllk: "American graffiti",
dae. 2 30. 7.15 en 9.45 uur. zo.
1.30. 4.00. 7.15 en 9.45 uur. 14
Jaar.
Gert en Hermien Timmermans, het echtpaar dat al zingend
door het leven gaat, zijn onlangs gedoopt in de Baptisten-
kerk van Enschede. Hier verlaten zij het kerkgebouw na de
doopplechtigheid.
mist de nonchalante montage en het
ruwe camera-werk van by voorbeeld
Flesh. Het is dit keer ook een film
met een verhaal. Het is een van alle
glamour ontdane visie op de zelfkant
van Hollywood met als hoofdperso
nen een eens gevierde filmactrice
(Sylvia Miles) en een op zijn fraaie
uiteriyk terende jonge acteur, die
maar geen werk kan krygen en het
aanlegt met iedereen die hem moge-
lykerwys zou kunnen helpen aan 'n
carrière, een plezierig huis (met
zwembad), eten en af en toe een
lekker wyf.
De film is zonder script gemaakt.
Alle dialogen zyn ter plaatse geïm
proviseerd en meteen opgenomen; de
regisseur Paul Morrisey zegt zelf dat
zyn regie in wezen niet-regie is. Deze
werkwijze geeft de film een grieze
lige spontaneïteit. De verhaaltrant is
voor Warhol betrekkelyk orthodox.
Dat maakt de film voor zyn fans
minder te verteren, maar men kan
niet anders dan toegeven dat de
filmstyl wel bewaard is gebleven en
makkeiyker te verteren is voor men
sen die vroeger nooit naar een War
hol-film zouden gaan, zelfs niet na
alle nadruk die de distributeurs van
de film op het sex-aspect van de
Warhol-films legt.
De sex is er natuurlyk wel. De
dochter van de filmster is lesbisch,
de man van de filmster is homo-
se xueel, de filmster zelf praktisch
nymfomaan en verder loopt er nog
een verknipt aantal mensen rond die
niet veel anders doen dan zichzelf
bevredigen. Maar de sex ligt ver af
van het thema van Heat, want de
film gaat ln de allereerste plaats
over een groepje mensen dat het
Titel: That man Bolt. Voornaamste rollen: Fred Williamson. Byron honderd tracht te laten lopen. Het
Webster, Miko Mayama en Sathoshi Nakamura. Regie: Henry Levin en
David Loewll Rich. Theater: Lido (18).
Het is niet de eerste keer dat er een film is gemaakt die
louter en alleen draait om de zelfverdediging. Meestal wordt er
maar op los geknokt en de minst grote boef overleeft alles. Niet
lukt de koerier met moeite en veel
karatewerk de heren van zich af te
schudden en hy duikt onder by een
vriend.
Daar ontmoet hy een oude vlam
en verliest eventjes zyn waakzaam
heid. Resultaat: vriendin wordt
zelden w°rd'hi( verder voortdurend vergezeld van een fraaie
zichzelf
lllHettb^kamr^t^es^toTuiting schoonheid. Zo af en toe zit er een beetje verhaal in en dan rok" omdat ~hy 'er achter is gekomen
ln het kalme en fascinerende spel is het een enkele minuut wel te genieten. Deze films kom je
i Joe Dallessandro, de jonge werk- zelden tegen.
loze acteur. In de beste Warhol-tra-
ditie beschouwt hy de wereld zonder Maar een film, die een verhaal
een oordeel te vellen en dat is in heeft en waar zydelings nog eens
een wereld als de zyne vermoedelyk aan zelfverdediging door middel van
nog de enige mogeiyke levenshou- karate (en dan nog wel door een
ding. neger) wordt gedaan, heb ik nog
Heat is daarmee in myn ogen niet nooit gezien,
het allerbeste voorbeeld van wat An- Blygemutst en met redelyke ver-
dy Warhol in feite is en te bieden wachtingen heb ik er naar zitten dwongen e<
heeft maar het is van wat ik tot kyken. Een beetje ontmoedigd kwam joen dollar
dusver heb kunnen zien, wel zyn ik weer uit de bioscoop te voorschyn
meest toegankelyke film.
Een soepele, knappe, succesvolle,
fin vul verder zelf maar in, neger is geldtransport zyn
koerier van zyn professie. Hij moet gaf zyn vriendin.<
belangrijke en geheime documenten spoedig blykt dat
voor allerlei instanties wegbrengen, naat te zyn.
Gevaarlijk werk dus. Op een gegeven Met alles
moment wordt hy in Hongkong ge- nodige bloed
koffertje met een mil-
n baar geld naar Mexi-
te brengen. De reis gaat via Los
heel vies zaakje te zyn ge
raakt. Hij gaat weer terug naar
Hongkong om uit te vinden wie de
grote mensen achter het onfrisse
Vie opdracht
te brengen. Al
n scheepsmag-
p en er aan, met het
kogelregens wordt de
gaat de
Een heel bekend gegeven ligt aan de Angeles. Daar aangekomen biykt
film (met overigens fraai beelden) 'n groepje
JAN VAN WIERINGENten grondslag.
koerier glimlachend het vliegtuig in.
Een nerveus gemaakte film, die erg
weinig diepgang aan de dag legt.
ten, dat het hele plannetje in het
op hem te wach- Maar dat is erg moeilyk.
PAUL WOLFSWINKEL.
