-days
Kapitein Kalkman was er bij
Argumenten
Lezers schrijven
AFBRAAK
Goed nieuws voor iedereen die
gewoon'spaart:6%rente
(DONDERDAG 6 JUNI 1974
PAGINA t»
Door
Kees Borstilap
Eén van hen zegt: "U zult uit de
E?beurtenissen van de laatste tijd
ebben begrepen dat we voor de be
slissende fase van de oorlog staan.
Marine en koopvaardij zullen in de
komende tijd een grote taak te ver
vullen hebben. Maar zonder de mede
werking van sleepboten en trawlers
Bouden we nu niet voor deze beslis
sende fase kunnen staan. Ook u. die
de kleine schepen bemant, wacht een
(Uiterst belangrijke taak in het geheel.
Als het gaat gebeuren, wens ik u all
ien God's speed. Alles wat u te doen
hebt tussen uitvaren en terugkomen,
■taat uitvoerig beschreven in het in.
Btructieboek van tweehonderd pagi
na's dat u zal worden uitgereikt.
Laat dit boek ik druk u dat wel
aeer bijzonder op het hart bij het
komende gebeuren als een Bijbel voor
u ztfn. TJjd van vertrek vanaf een
speciale boei ten zuiden van Nab
Tower staat in de instructies aan
gegeven. De laatste instructies zul
len u vanmiddag aan boord worden
gebracht. Ik sluilt deze conferentie,
maar verzoek de volgende zes gezag
voerders te bleven voor het ontvan-
gen van speciale orders." Onder de
namen is die van kapitein Jan Kalk.
man. "De orders die nu volgen",
eegt de admiraal, "zijn vanzelfspre
kend top secret. U wordt onmiddellijk
naar uw schip teruggebracht. Alles
klaarmaken voor anker-op. Vertrek
vanavond om 7 uur. Om 8 uur moet
Ju de versperring passeren, koers zet
ten naar Chelsey Bill waar de Phoe-
nix-caissons voor de Mulberry-ha
vens gemeerd liggen. Daar zal een
officier met nadere instructies aan
boord komen. U zult begrepen heb
ben dat u voorbestemd bent als eerste
te vertrekken met een caisson op
Sleeptouw. Ik wens u goede reis en
behouden terugkeer."
Het zijn dus zes kleine zeesleep
boten, één ander Nederlandse vlag,
die zullen uitvaren nog vóór Nul
tJur Nul op D-day.
Stormweer
Als Jan Kalkman aan boord van
(de Dexterous terug is, moet hij zijn
bemanning nog in het onzekere la
ten. "Jullie zult het gauw genoeg
zien zegt hij. "Dan is er geen ge
heim meer. Direct schaften. Er is
nog net genoeg tijd voor. Om zeven
uur anker-op."
Als ze tegen de avond in Chelsey
Bill aankomen en weer voor anker
gaan, komt de officier met de spe
ciale instructies aan boord. Hij
brengt het bericht dat de hele expe
ditie een etmaal is uitgesteld. De
weerberichten zijn bijzonder slecht.
Een overitoaht van de grote Armada
in de komende nacht zou kans op
een mislukking lopen, alleen al door
Ze hadden liever gevaren dan weer
dat slopen, wurgende afwachten.
Kont daarop wordt van een Engelse
marimesleepboot geseind "CO
R.TP.O.Y.C." het codesedin "to the
captainrequest the pleasure of
your company". Een motorüaunch
haalt de kapitein van de Dexterous
af. Tot diep in de nacht bespreken
ze de speciale instructies. Het wordt
hen duidelijk dat aan alles is ge
dacht. De oversteek van de mach
tigste invasievloot die ooit het Ka
naal bevoer, is voorbereid met een
zorg die een mislukking moet uit
sluiten. Als hij tegen de morgen op
zijn boot terugkeert en eindelijk zijn
kooi kan opzoeken, stormt het fel.
Zelfs in de baai van Chelsey Bill lig
gen de sleepboten aan hun anker
ketting te rukken.
Sprong
De dag die volgt, vreet aan de
zenuwen. Ze hebben niets om han
den. Het is alleen maarafwach
ten. Als op die zondag 5 jund de
wind gaat afnemen en de zee zich
snel legt, weten ze dat het in de
komende nacht varen wordt. De or
der komt in de loop van de middag
af. Ze zuchten opgelucht. Eindelijk.
Het wordt opstemen langs de door
boeien gemarkeerde route naar de
Normandische kust Daar ligt een
speciale boei, zeven mijl uit de wal.
De slepen zullen daar uit elkaar
gaanvier naar Arromanche en
twee naar Isigny, vijftien mijl verder
om de west. Tot de laatste twee
hoort de Dexterous. Ze maken zich
gereed voor de sprong over het Ka
naal, de sprong in het ongewisse.
"Sloepen buitenboord draaien en
voor onmiddellijk strijken gereed ma
ken", beveelt Kalkman. "Zodra we
afvaren moet iedereen zijn zwemvest
aantrekken."
Als ze de hen toegewezen Phoenix
vast hebben en koers zetten naar de
boeien, komen ram aJUe kanten nog
zes van diie gevaarten aan. Het lijkt
wel Piccadilly Circus, zegt een En
gelse matroos. Ze nemen de hen toe-
Enkele uren na NUL UUR NUL op
6 juni, nu dertig jaar geleden: het
tijdstip waarop de grootste ooit
bijeengebrachte invasievloot van de
Engelse Kanaalkust naar Norman-
dilë vertrok voor de beslissende
aanval op het vasteland van bezet
Europa, zetten zes zeesleepboten
koers naar de Normandische kust.
Alle hadden een betonnen kolos
aan de tros. een Phoenix-caisson,
waarmee bij Arromanche en Isiigmy
kunstmatige havens voor aanvoer
van troepen en oorlogsmateriaal
moest worden opgebouwd.
Eé n van deze sleepboten was de
Dexterous; gezagvoerder Jan Kalk
man uit Maassluis. De bemanning
van deze in Engeland gebouwde,
maar onder Nederlandse vlag
gebrachte zeesleepboot bestond uit
tien Nederlanders, een Belg en
enkele Ieren, tezamen 24 man.
Operatie Mulberry was begonnen. In
de roetdonkere maanloze nacht
voeren de honderden schepen die bij
de imvisie waren betrokken, voor de
uiteraard traag voortzeulende zes
slepen uit. Boven hen ronkten de
vele honderden bommenwerpers, op
weg naar Normandië. Toen de
slepen tegen daglicht de Normandi
sche kust in zicht kregen, was het
Inferno in volle ontwikkeling. De
sleepboten leverden de caissons, toen
eenmaal een bruggehoofd was
gevormd, veilig af en keerden naar
Engeland terug om eenzelfde sleep
op te halen. Maar op die zesde juni
zagen de bemanningen van deze
sleepboten de gigantische strijd om
vaste voet aan wal te krijgen zich
voor hun ogen afspelen.
Het belangrijke aandeel dat deze
sleepboten in het slagen van de
invasie hadden, beschreef kapitein
Kalkman in een persoonlijk jour
naal waarvan hier een uittreksel
volgt. Jan Kalkman die, de
oorlogsjaren door, met de sleepboot
Schelde van L. Smit en Co's
Internationale Sleepdienst tientallen
getorpedeerde maar drijvend geble
ven schepen in veiligheid had
gebracht, werd voor dit werk vele
malen onderscheiden. Hij overleed
in november 1972 op 80-Jarige
leeftijd te Maassluis.
Op 3 juni 1944 werden alle sleepbootkapiteins die in de So
lent waren geconcentreerd, opgeroepen voor een conferentie
aan boord van de Empress of Russia, een passagiersschip dat
(als basisschip dienst deed. In de grote eetzaal kwamen zij bijeen
honderdtwintig sleepbootkapiteins en commandanten van
lescortevaartuigen, mijnenvegers en betonningsvaartuigen. Ne
derlanders, Engelsen en Amerikanen. Achter een lange tafel
•enkele admiraals.
geweld om. En terwijl dit Inferno
naar een hoogtepunt gaat, naderen
ze de westelijke flank van de Armada
waar Isigny moet liggen. Dan nadert
een klein sleepbootje met een Ame
rikaanse officier aan boord. "U moet
de sleep gaande houden", schreeuwt
hij door de megafoon. We hebben bij
Isigny nog geen vaste voet aan wal."
Dat gaan ze dlan doen. De hele
dag gieren over hen heen de zware
granaten van de slagschepen, die
het strand onder vuur houden. Dan
komt de nacht. Ze zijn hun Phcenix
nog niet kwijt, krijgen een waar
schuwing dat de Jerries een aanval
met eenmansonderzeeërs vanuit de
Seiaaebaad voorbereiden. Ze wurgen
de nacht door, met handen en voe
ten gebonden aan die betonnen
klomp. Het vuur en de donder van
het geschut zijn geen seconde van
de lucht af. Vlakbij worden lucht-
torpedo's en magnetische mijnen
door Duitse vliegtuigen gedropt. Ze
verlangen naar de dageraad. Als die
aanbreekt hebben ze nog geen
schrammetje opgelopen. Vlakbij her
kennen ze 2 schepende kruiser
Sumatra en 't vrachtschap Parklaan.
Dan komt het kleine sleepbootje
weer aanhuppelen. De Amerikaan
schreeuwt: "Gooi de Phoenix maar
los en breng hem voor anker. Hij zal
later worden opgehaald."
"Die ankers houwen hem net In
die poeier van een stroom", m *nt
kapitein Kalkman.
"Proberen", zegt de Ame - an
luchthartig.
Op drift
De Hollander krijgt gelijk. De
Phoenix slaat prompt op drift. En
wat erger is recht op een paar trans
portschepen aan die voor anker lig
gen en aan dek grote borden voeren
DANGER. BEWARE.... AMMU
NITION. Op die drijvende vulkanen
stuurt de betonnen reus aan. En dan
Is het die verrekte Maasstuise Hol
lander die geen orders afwacht maar
achter de Phoenix aangaat, als de
gesaneerde bliksem een tros uitbrengt
en het bul op nog geen tien meter
van een desastreuze ontploffing net
weet weg te sleuren.. Maar de tweede
Phoenix, door de Britse sleepboot
losgegooid, drijft op een ander mu
nitieschip aan. De Brit heeft ge
dacht "taak geëindigd" en heeft
reeds koers gezet op Engeland. En
dan is het weer die verrekte Maas-
sluise Hollander die ook deze reus
GoliaJth nog net op tijd aan de tros
van de kleine David Dexterous weet
te krijgen en met de kleine sleepboot
van de Yank weet weg te sleuren.
Met een paar meters speling. De
Yank schreeuwt "Well done, captain.
It was marvellous. Je zult er meer
van horen."
Jan Kalkman heeft er meer van
gehoord. Later, toen het vrede was.
De Distinguished Service Order en
Member of the British Empire.
Twee uur later kan de Dexterous
koers zetten naar Engeland, waar
een tweede reus ligt te wachten op
transport. Nul uur Nul. D-Day. De
Hollandse zeeslepers waren erbij.
gewezen plaats in de rij in en zetten
de machines op volle knacht vooruit.
De sprong in het duister is begon
nen. Ze zullen die hele oversteek
aan zichzelf zijn overgelaten. Geen
escorte. In tegenstelling tot het aan
vankelijk voornemen is die invasie-
vloot kort voor hen vertrokken. Ze
zijn allien zo gespannen dat ze na
him wachit niet naar kooi gaan. Ze
zouden toch niiet kunnen slapen. Wie
garandeert, dat ze moederziel alleen
zeulend met zo'n betonnen kolom
niet worden aangevallen door een
onderzeeër? Maar naarmate de uren
verstrijken en de zee vredig blijft,
breekt de gespannenheid. Ze bemer
ken dat ze toch niet helemaal alleen
en onbeschermd zijn. Met regelma
tige tussenpozen schieten donkere
schimmen langs het langgerekte kon
vooi Phoenix-caissons. Met een blauw
lampje knipperen ze even dat ze
goed volk zijn. Torpedobootjagers en
fregalbten patrouilleren op de géhele
oversteek tussen de boei van starten
en de boeien van uit-elkaar-gaan.
In het duister van de brug praten
ze gedempt met elkaar. Als de Jer
ries aanvallen, zulten ze dat wel
zeker op de invasievloot doen. Dat
is edeler wild. Wij zitten er in elk
geval zo ver achter dat ze zullen
denken dat de zee diaar leeg is.
In de loop van de nacht neemt
de zware dreun van honderden bom
menwerpers boven hun hoofd toe
tot een hels kabaal dat van geen
ophouden weet.
"Je kunt nagaan wat daar over
een paar uur gaat gebeuren", zegt
de kapitein. "Moet je die dreun hier
boven horen". Het zijn immense
luchtvloten diiie op weg zijn naar de
Normandaöche kustbommenwer
pers, Jagers, transportvliegtuigen met
parachutisten en verkenners, "Dat
moet lukken", zegt de eerste machi
nist, die even op de brug is geko
men. 'We helpen het je hopen", zegt
de kaptteim. "Het begin van het e nd
en heit wordt ao langzamerhand tijd."
Vuur
Nog in de nanacht bereiden het
vuur aan de hemel en de verre don
der van zwaar geschut hen voor op
wat ze, als het eenmaal dag is en
vlak voor de Frans kust zitten, zul
len zien. De hel is daar in alle hevig
heid losgebarsten. En al zijn ze voor-
lopig toeschouwer op verre afstand,
als de daar in het oosten begint, zien
ze een massaal gevecht dat hun het
hart in de keel doet kloppen. Zo
ver het oog reikt zien ze schepen
voor anker liggen, soms drie of vier
rijen dak. Landingsvaartuigen varen
af en aan met soldaten en oorlogs
tuig. Tussen de schepen ontploffen
granaten die huizenhoge waterfon
teinen doen opspuiten. Aan de zee
zijde van de voor anker gegane in
vasievloot ligt een machtig cordon
van slagschepen, kruisers en kanon
neerboten die in een razend tempo
nun salvo's in de richting van de
kust afvuren. Lichte verkeniïingo-
Vüegtuigen zweven boven de kust en
gaven aanwijzingen hoe 't vuur moet
worden verleed om de doelen te kun
nen vernietigen. Veertig kilometer
lang is daze voor anker gegane dinva.
sievloot, elk schip op de tevoren vast
gestelde plaats liggend. Ze zien door
hun kijkers steeds meer troepen aan
wal gaan. Het strand is op veel
plaatsen al in handen van de aan
vallers. Er trekken reeds colonnes
heit binnenland in, onder een vloed
golf van moordend vuur en staal.
Maar ze moeten aan hun eigen op
dracht denken. Als ze korte tijd later
bij de aangegeven boei zijn gekomen,
breekt het konvooi op. De Dexterous
en een Engelse sleepboot gaan een
westelijke koers op, buiten al het
Opnemen van brieven in De redactie behoudt zich
deze rubriek behoeft niet te daarenboven net recht voor
betekenen dat de redactie om bijdragen te weigeren dan
het met de inhoud eens is. wel in te korten
Het is mij de laatste tijd opgevallen, dat allerlei instanties
en particulieren hoe langer hoe vaker de meest dwaze argu
menten aanvoeren om hun zin te krijgen. Zo las ik in het
Leidsch Dagblad van 25 mei jL:"KNAC stelt in haar brief
aan de bewindsman, dat naarmate het maximum hoger wordt,
het percentage automobilisten dat de gekozen snelheid zal
overschrijden, uiteraard vermindert
spillen. Terwille van onze gezond-
OTFH 1 O beid, van ans müDieu en vooral van
O 1 H/JLV op zondag: de volgende generatie
A. WEILAND
Moeit men dit nu nog serieus ne
men? Waarom, heren van de KNAC
dan maar niet gelijk overal de maxi
mumsnelheden opheffen, dan zijn er
Immers helemaal geen overtreders
meer .een ideale toestand dus. En als
men dan eveneens bepaalt dat dief
stal en roofoverval voortaan ode niet
meer strafbaar zullen zijn, wat zullen
we dan weinig misdaad meer hebben,
een prachto plossing voor het crimi
nele probleem. En zo kunnen we dan
doorgaan op allerlei gebied.
Een veelgehoord argument is ook:
plet Is al zo lang zo", onder andere
gebruikt bij de verdediging ran Ve
ronica. Een strafbaar feit is mijns tn-
piens echter niet minder strafbaar
naarmate het gedurende langere tijd
plaatsvindt. Zo wordt een dief op
heterdaad betrapt en deze voert tot
rijn verdediging aan: „Ja, maar ik
doe dit al 10 Jaar!" Wat een argu
ment. Ook hoort men vaak: „Zovelen
doen dit*,' alsof dit een vrijbrief is.
Als veel mensen stelen wettigt dat
het stelen nog niet.
Als men iets wil verdedigen of aan
vallen, laat men dan toch steekhou
dende argumenten aanvoeren, want
met dergelijke dwaze „argumenten"
maakt men zichzelf belachelijk en
berokkent men de eigen zaak schade.
Overigens wü ik ook nog even zeg
gen, dat ik sterk gekant ben tegen
de verhoging van de 100 km-snelheid
en wel om twee redenen: in de eerste
plaats is het benzineverbruik bij 100
km lager en de heren van de KNAC
moeten niet denken, dat met het ver
dwijnen van de olieboycot, de wereld
energiecrisis is opgelost. We zullen,
als we weer zo royaal gaan gebrui
ken, de rekening straks gepresen
teerd krijgen.
In de tweede plaats is duidelijk ge
bleken, dat het aantal ernstige ver
keersongelukken met dodelijke afloop
veel kleiner is bij 100 km dan bij
hogere snelheden. Iedereen die dus
een voorstander is van hogere snel
heden is een potentiële moordenaar;
immers het kost ongetwijfeld meer
mensenlevens, maar die neemt hij
op de koop toe, als hij maar harder
mag rijden.
Tussen twee haakjes, ondergete
kende bezit ook een auto.
R. DE JONG-BEUKERS
Tomatenstraat 5
Leiden
Maar d&t is een mooi plan: op zon
dag ook TV-reclame brengt 26 mil
joen extra in het laatje!
Als de regering daar in trapt, is
ze even kortzichting ais de kleuter,
die liever vandaag een guldien dan
volgend Jaar een tientje krijgt.
*n Paar voorbeelden.
Gebruik méér wasmiddelen! Zóveel
dat U een wasverzachter nodig hebt
om de rotzooi er weer uit te spoelen.
Prima voor uw wasgoed en voor ons
milieu.
Drink meer sherry, Jenever, bier!
(de beste brouwers brouwen het). U
slaat dan een uitstekend figuur op
de voetbaltribune of op de autosnel
weg, terwijl U bovendien de werke
loosheid bij politie en EHBO be
strijdt.
Vreet meer suiker en chocola!
Kauw zóveel van de hapt-zo-heerlijk-
weg-brij, dat de tandartsen overwerkt
raken, dat U zelf te vadsig wordt voor
de fiets en een auto moet kopen. Dat
stimuleert weer de produtoüe en ver
koop van tranquillizers. U kient 'm
wed: Nerveus? Harakiriana
Alle sarcasme terzijde: de enige
reclame, die heilzaam is, is reclame
om minder te gebruiken. Minder eten,
minder energie en grondstoffen ver-
Witte de Withlaan 21
Oegstgeest
Ondergetekende, werkend lid PvdA
afd. Leiden, reageert heel kort op uw
afbraakstuk (van de heer Steenis,
red.) op het Democratisch Socialisme.
Mag ik, die ook het fascisme In zijn
volle glorie" heb meegemaakt,
wat wij als onze ogen en oren
goed gebruiken nog in verschillende
landen zien huishouden, dan vraag
ik mij af of u nog steeds met een
groot bord voor uw gezicht het leven
doorgaat! Mag ik uw geheugen op
frissen door u te herinneren dat het
fascisme dood en verderf zaaide en
nog steeds zaait! Daartegenover is
het Democratisch Socialisme altijd
bezig het welzijn van ieder volk naar
beste kunnen te behartigen! Hopende
dat uw gezonde venstand zal gaan
zegevieren.
P. VELTHUIJSEN
Sophiastraat 53A
Leiden
Hondentoilet
Bij onze vakantiereis voor drie
weken in Denemairgen zijn we door
geheel noordelijk Duitsland met de
auto getrokken. Wij zagen in deze
landen toiletbakken voor honden. Dat
zijn bakken met 3 vierkante meter
oppervlakte gevuld met wit zand. Een
ware uitkomst voor voetgangers en
hun schoenen. Mijn gestelde vraag is
nu: waarom kan dat niet in Holland.
Er wordt toch hondenbelasting be
taald. Maar bevoegde instanties zul
len wel veel bezwaar opperen, wie
moet dat betalen.
Langs de stoep is geen plaats meer
voor honden vanwege de file auto's
die daar staan. Hopende dat dit
schrijven een start zal zijn, om te
komen tot deze hondentoiletten. Een
taak voor ons nieuwe stadsbestuur.
J. KRAMERS
Lage Moreweg 98
Leiden
ADVERTENTIE
Een hogere rente dan ooit. Nu óók voor 'gewone' spaarders. Die een
spaarboekje óf -rekening zonder opzegtermijn wél zo makkelijk
vinden. Zés procent rente (wés 5V2%) op direkt opvraagbaar spaargeld -
voor éne GWK-spaarders. En nieuwe GWK-spaarkliëntenu bent welkom!
Andere renteverhogingen bij GWK m.i.v. 1 juni j.l.: Sparen met 3 mod.
opzegtermijn van 6% near BV**/#. Sparen op vaste termijn 3,4 en 5 jaar
van resp. BV*83A% en 9%%iar 8Vi*/t, 9V«*/e en 10*/#. Andere rente
vergoedingen ongewijzigd.
GWK heeft voor u ook tussentijds verzilverbare rentespaarbrieven aan
toonder a i 500,- en f 1.000.-. En voor slimme spaarders: 2- of 5-jaars
spaarbewijzen die naar f 100,-groeien.
DE GRENSWISSELKANTOREN NU
(samenwerking van: N.V. Nederlandse Spoorwegen,
N.V. AMEV en Pierson. HeWWng Pieraon)
Zestig doorlopend geopende kantoren op de stations c
