c heb enorme radio
actieve neerslag over
phele wereld gezien'
NAVO bezorgd over
noordflank Europa
UW DAGBLAD
mee op
vakantie
Leiden
voorheen
en thans
t en zijn banvloek over de kernenergie
Russen versterken hun militair potentieel
PAG 27 MEI 1974
medicijnen
toren geven Je maar van alles te
slikken.
Zo'n tien Jaar terug ging het uit
met een meisje. Ik had hoofdpijn
en ik kreeg van de dokter een pil.
die nog niet eerder in Nederland
was gebruikt. Zes, zeven jaar ben ik
er doodziek van geweest. Beestach
tig was het. Ik was totaal uitge
schakeld, ik kon me niet verdedi
gen".
Gert vocht echter terug. "Mijn li
chaam herstelde zich prachtig", zegt
hij. "ik heb een bijna heilig li
chaam zou ik zeggen. Toen heb ik
een eis tot schadevergoeding inge
diend. maar de GGD deed niets en
de dokter wilde niet eens zijn excu
ses aanbieden. Nou heb ik vroeger
geschermd en ik had nog een floret.
Die heb ik die dokter toen letterlijk
op de keel gezet. Ik werd gearres
teerd en opgesloten in een psychia
trische inrichting in Bergen op
Zoom".
De natuur, Gert van Wijngaarden,
won het ook daar. Beter nog, hij
ervoer er de uitzonderlijke krachten
van zijn lichaam en ziel. "Ik vroeg
mijn huisarts mij uit die inrichting
te halen", zegt hij, "een week later
was hij dood. De eerste psychiater,
die mij behandelde, werd doodziek,
knapte helemaal af. De tweei
kreeg een hersenbloeding.
Maar, het is bijna niet te gelover
ik heb ook drie mensen daar gene
zen. Een man, die niet kon lopen,
lag op zijn bed te huilen. Ik gal
hem een hand en de volgende dag
liep hij. Een ander, die al een Jaar
weigerde te praten, trouwde een
maand nadat ik tot hem was door
gedrongen. Een vrouw, die helemaal
in de war was dacht dat ik Jezus
was, raakte mij aan en ook zij ge-
- Een advertentie in afval, besmetting! Ik ben het niet
j idrachtsbode, een periodiek op eens met een ingebruikneming van
wsche eiland: „De atoom- de kernreactor als elektriciteitsvoor-
i ifval, besmetting! Ik ben 't niet ziening. Daarom laat ik bij mij
I dagblad wil gaarne mee met vakantie als U wilt helpen, door
lebruik te maken van het hieronder afgedrukte formulier
dit tenminste 8 dagen voor Uw vakantie aan ons in te zenden
de krant.
orief verzenden, frankeren met 40 cent.
HUISADRES is:
Naam:
Straat:
woonplaats:
doorhalen wat niet van toepassing is.
Postabonnement
VAKANTIEADRES is: va
straat no.
plaatsnaam:
S.v.p. in blokletters
KOSTEN VAN OPZENDING
Voor Nederland en België gratis,
overige Europese landen uitsluitend per luchtpost. Kosten f 1,per dag.
Kunnen daarom geen verantwoording nemen voor kranten die niet
-4 op het vakantieadres worden ontvangen.
thuis deze voorziening afsluiten!
Wegens overcompleet te koop:
zwart-wit t.v. Ie en 2e net en Bel
gië 115,-, Bosch boormachine 2
toeren cirkelzaag f 60,-, elektri
sche ventilatorkachel 10,-. 's-A-
vonds tussen 6 en 8 uur bij G.J.
van Wijngaarden, Langeweg 26,
Scherpenisse".
Wij negeren zijn tijdsbepaling en
melden ons, omdat we toch niks
willen kopen, rond twaalf uur 's-
middags aan de ruw houten voor
deur van wat waarschijnlijk het
kleinste huisje van Nederland is.
Dat is kennelijk te vroeg voor
kunstschilder Gert van Wijngaar
den, die zich door ons geduldig ge
klop (geen bel) niet uit dromenland
laat halen. Pas tegen enen ontdekt
hij de zon, waarvan wij al uren ge
nieten. "Alles al verkocht hoor",
zegt hij verontschuldigend.
Als wij niet teleurgesteld afdruipen
begrijpt Gert haar en baard op
kunstenaarslengte en 32 Jaar - dat
het ons om zijn protest is te doen.
In het enige vertrek van zijn wo
ning. tegelijk atelier, waarschuwt
hij ons voor het naderend onheil.
"Ik verzet mij tegen de grenzeloos
heid in deze maatschappij", zegt hij
zich nerveus in de handen wrin
gend, "de mensen denken maar
door te kunnen gaan. Steeds weer
overschrijden zij grenzen. Dan bou
wen ze kerncentrales en gaan ze el
kaar bedreigen".
Daarom wil Gert van Wijngaarden
niets met op die manier opgewekte
elektriciteit te maken hebben en
leeft hij met olielampen en butagas.
"De mensen leven maar voor het
hiernamaals", zegt hij, „als ze nu
braaf zijn hebben ze het straks ook
goed. Maar de hemel is hier op
aarde. Het leven, de natuur mag je
niet zo maar kapot maken. Ik ben
zelf de natuur. Wie de natuur ver
trapt, vertrapt mij".
Gert is de natuur. Hoe is dat zo
gekomen? „Daar ben ik ook nog
niet helemaal achter", zegt hij,
„maar ik weet wel dat ik een
Leeuw ben, geboren onder de pla
neet Venus. In mijn Jeugd moet ik
ook veel op een leeuw geleken heb
ben.
Mijn moeder heft mij ook altijd als
een beest behandeld".
Sindsdien leeft de kunstschilder als
een kluizenaar, geen familie, geen
bezoek. Desondanks een bewogen
bestaan, waarin ze hem, de natuur,
steeds weer pogen te vernietigen.
"Ik heb de grenzeloosheid in de
Een boek, waarin we Leiden zoals
we het nu kennen, kunnen vergelijken
met dat aan het begin van deze
eeuw.
Een honderdtal toto's tellend boek
met geschiedenis en uitgebreide
bijzonderheden.
Tekst: oud-redacteur Leidsch Dagblad
S. Platteel.
Foto's: J. Holvast
Uitgave: Leidsch Dagblad B.V.
Afgehaald aan de balie van
Leidsch Dagblad f 9,50
Afgehaald aan de balie van het
Alphens Dagblad f 9,50
Bestellingen tegen vooruitbetaling f 10,80 op giro 57055 t.n.v. Leidsch Dagblad B.V.
Telefonische informatie: 0171025041 toestel 45.
nas".
Gert beperkte zich niet tot de
mensheid. Vaak medi eerde hij in
de natuur, wat in die tijd neer
kwam op een langdurig verblijf in
(de tuin van de inrichting. "Ik riep
er eens de wind op", zegt hij, "om
dat ik alle broeikassen wilde vernie
len, waar boeren met het spuiten
van giffen de natuur geweld aan
doen. Het begon meteen enorm te
bulderen. Het was één van de stor
men van de afgelopen winter".
Dat was niet aardig van Gert. Mis
schien daarom wel dat de Unified,
de geloofssecte, die de kunstschilder
na zijn verblijf in de inrichting
aanvankelijk liefderijk opnam, hen
als een satan verstootte. De mystie
ke krachten, waarover Gert be
schikt, leden er echter nie* onder
"Ik kan ook een beetje in de toe
komst zien", zegt hij, "zo heb ik re
gelmatig contact met tie grote rege
ringsleiders op deze wereld. Ik fcan
ze helder zien en met ze praten".
Gert wil, nee mag niet vertellen
waar hij het met president Nixon
zoal over heeft. Wel wil hij zijn vi
sioenen over de kerncentrales kwijt.
"Ik heb een enorme radio-actieve
:-erslag over de hele wereld ge
zien", zegt hij, "helikopters met
uidsprekers waarschuwden de be
volking in de schuilkelders te gaan.
ilr was een enorme paniek onder de
nensen. Vreselijk".
Vandaar zijn banvloek over de ker
nenergie. "Ik heb alles over voor de
hemel op aarde", zegt hij, "we mo
gen elkaar, het leven, de natuur
niet vernietigen. Desnoods geef ik
daarvoor alles op en dan trek ik de
wereld in. Ik pak mijn luit op eü
wandel".
De Sowj et-Unie is haar mili
taire potentieel aan de noorde
lijke flank van Europa aan het
versterken. De uitvoering hiervan
is misschien wel de voornaamste
strategische zorg voor de NAVO.
En zeker voor Noorwegen, dat in
het noorden aan gebied van de
Sowj et-Unie grenst en in de
frontlinie van de NAVO ligt. Met
het oog hierop zijn de verlangens
van de Sowj et-Unie om deel te
nemen aan de leiding over een
nieuw Noors vliegveld op Spits
bergen bijzonder dreigend van
karakter. Spitsbergen is van vi
taal strategisch belang zowel voor
de Sowj et-Unie als voor de NAVO.
Het is een bergachtige archipel
aan de rand van het noordpoolge
bied. In 1920 werd Spitsbergen na
lange diplomatieke controverse bij
internationaal verdrag aan Noorwe
gen toegekend. Maar aan de Noorse
soevereiniteit over de eilanden wer
den beperkingen opgelegd Alle on
dertekenaars van het verdrag, 39 in
totaal, waaronder de Sowjet-Unie,
kregen het recht van toegang tot
de eilandengroep voor economische
of wetenschappelijke doeleinden.
Op grond van deze juridische recht
vaardiging heeft de Sowjet-Unie ba
ses op Spitsbergen onderhouden, zo
genaamd voor het winnen van
steenkool en andere mineralen, in
de buurt van Barentszburg. Hier
tegenover moesten de Noren wel him
aanwezigheid handhaven en de one
conomische kolenmijnen te Lon-
gyearbyen blijven exploiteren. Zij
moesten voortdurend op hun hoede
zijn tegen verdere aspiraties van de
Sowjet-Unie.
Toen de Noorse regering besloot een
volledig uitgerust vliegveld aan te
leggen werd zij overstroomd met
Russische verzoeken om daarvan
het gebruik van Noorwegens NA-
VO-partners te verbieden en te ver
zekeren, dat de Sowjet-Unie het er
voor het zeggen zou hebben.
Oorspronkelijk wilden de Russen
hun eigen gebouwen op het vlieg
veld bouwen en er een staf installe
ren van tenminste dertig personen.
Het voorwendsel was, dat de aan
wezigheid van Russische deskundi
gen noodzakelijk was om het Russi
sche luchtverkeer te regelen, want
het vliegveld, dat volgend Jaar
klaar zal zijn, zal het enige zijn op
Spitsbergen, dat het hele Jaar
bruikbaar is en het enige waar ook
zware vliegtuigen gebruik van kun
nen maken.
De Noren voelden er weinig voor
aan deze wensen gevolg te geven.
Maar hun handen waren enigszins
gebonden. Als zij een te hard
standpunt hadden ingenomen, dat de
Sowjet-Unie mogelijk haar eigen
vliegveld aangelegd in Barentszburg
en dat zou een zeer kwalijk alter
natief zijn geweest. In feite zou het
de oprichting van een militaire ba
sis hebben betekend op gebied, dat
Officieel gedemilitariseerd is.
Na lange, moeilijke onderhandelin
gen, die tenslotte in februari wer
den afgesloten, bereikten de Noren
het naar hun mening onder deze
omstandigheden best mogelijke
compromis. De Noren zullen de lei
ding over het vliegveld krijgen,
maar de Russen zullen er vijf ver
tegenwoordigers mogen hebben om
toezicht te houden op hun luchtver
keer. Deze Russen zullen werken in
gebouwen, die opgericht en onder
houden zullen worden door de
Noorse autoriteiten.
De Noren hebben er evenwel in
moeten toestemmen de startbanen
een kleine 200 meter langer te ma
ken opdat ook de Toepolews er
kunnen landen, het equivalent van
de DC9's, die de Noren voor het
verkeer met Spitsbergen zullen ge
bruiken.
Maar zelfs als de Noorse autoritei
ten kunnen beweren dat zij het
beste gemaakt hebben van de situa
tie, kan niettemin het vliegveld op
Spitsbergen een extra zorg zijn voor
de NAVO. Het geheel benadrukt het
feit, dat de Russen het initiatief
bezitten in het noorden; zij hebben
hun marinemacht uitgebreid buiten
het Artische gebied, naar het
noorden van de Atlantische Oceaan
tot een lijn, die loopt van Groen
land via IJsland naar Schotland
Dit betekent dat de Noren in feite
achter de maritieme defensielinies
van de Sowjet-Unie zijn komen t.»
liggen.
Volgens Noorse persberichten zijn
er ongeveer vijfhonderd Russische
schepen en 100.000 man in en nabij
Moermansk op het schiereiland
Kola, niet ver van de Noors-Russi
sche grens. Onder de schepen zijn
170 onderzeeërs, waarvan er 75 door
atoomkracht zouden worden aange
dreven en die raketten aan boord
hebben met een reikwijdte van 2400
tot 6400 kilometer.
Een directere bedreiging voor de
Noren vormt echter een grote dui
delijk offensieve amfibiestrijdmacht
die samengesteld is en voortdurend
wordt geoefend voor operaties in
het betrokken gebied. Deze strijd
macht heeft landingsvaartuigen en
toriteiten zeggen dat er voortdurend
Russische manoeuvres plaats vinden
bij de Russische kust. Het benau
wende van deze manoeuvres is, dat 't
erg moeilijk zou züj tot op het
laatste ogenblik vast te stellen of
zij al dan niet een werkelijke aan
val betekenen. Theoretisch zouden
de Russen in het noorden van
Noorwegen kunnen landen zonder
dat het hoofdkwartier van de
NAVO weet wat er aan de hand is.
Aldus een nuchtere beoordeling
door hen, die verantwoordelijk zijn
voor de Noorse defensie en de loka
le plannen van de NAVO. Mogelijk
treden de Russen op dez emanier
op om voortdurend op de rand van
oorlog te balanceren. Maar het zou
ook een voorbereiding kunnen zijn
voor een oorlog.
De moeilijkheid is dat de Noren aan
hun kant van de grens geen even
redige strijdkrachten bezitten als
tegenwicht tegen deze Russische be
dreiging. Volgens de voorwaarden
van het NAVO-verdrag mogen
Noorwegens bondgenoten niet per
manent in vredestijd troepen op
Noors grondgebied gestationeerd
houden. Daarom is Noorwegen af
hankelijk van zijn eigen strijd
krachten. In het noorden betekent
dit ongeveer duizend grenswachten
en ongeveer vierduizend man troe
pen die zijn opgeleid voor strijd in
het Noordpoolgebied.
De enige troost lijkt te zijn dat de
Noren een goed uitgeruste kustartil-
lerie bezitten, die althans een tac
tisch afschrikkingsmiddel zou Kun
nen zijn.
Maar de nachtmerrie van de strate
gische plannenmakers is dat, als de
Sowjet-Unie zou besluiten tot een
plotselinge aanval met conventione
le wapens, zij de macht zou kunnen
krijgen over de vitale noordkust
van Noorwegen Het enige antwoord
van de NAVO zou dan een aanval
met kernwapens kunnen zijn.
Observer-Dlenst
