)emocratie i vrije tterval "S? EIGEN PAARD KOST BEHALVE HOOP GELD, OOK VEEL TIJD m pectrum Encyclopedie Ir Herdruk van Lord Lister: grappig, curieus 'Ik leef nog', maar de littekens zullen altijd zichtbaar zijn Handvol thrillers van Bruna Irwin Shaw indringend „0 17 MEI 1974 mmm. j je presentatie van de Grote Spectrum Encyclopedie heeft uil Eijk, redactioneel adviseur, de deur op een kier gezet aj het mondjesmaat in de keuken laten kijken. Zij He dat voor deze encyclopedie, straks vierentwintig dikke sterk, negen miljoen woorden beschikbaar zijn, verdeeld lim dertig hoofdrubrieken, van medicijnen tot beeldende van sterrenkunde tot psychologie. Die negen miljoen "stoorden waren al de oogst van een enquête onder, zoals juw Van Eijk dat noemde, „mensen die bij publiciteits- tzijn betrokken". moesten ook een bij- het zaak Is om dit te voorkomen, in de uiteindelijke ver- waar dat redelijk gemakkelijk gaat. in de ruimte over de ver- Waarschijnlijk gedoogt de computer Id onderwerpen, waarbij re- niet om deze omissie in de komende «•lm kj> t aoest worden gehouden met god. "Er is nu eenmaal meer over geschiedkundi- delen te herstellen maar jammer is het wel. Bovendien staat de afwezigheid iwerpen dan over het zo van die algemene kaarten op voet agologie", voegde Inez van oorlog met het lofrijk streven i daar met bewonderens- van de samenstellers om beeld en optimisme aan toe en woord functioneel volledig te integre- menige ambitieuze agoog ren. Kaarten bekijken is visueel doende zijn. Een blik in een goede atlas (dus aangepast Jargon mogen ook op een goede landkaart) zegt a dat er een stuk dubbelzij- meestal meer over afstanden, maar eting heeft plaatsgevon- ook over politieke problematiek dan artige makers van encyclo- ondervindelijk te toetsen. Een ency- ibezingen in alle toonaarden cyclopedie leest men niet van voor jeen profijtelijke activiteit Is. naar achteren maar een paar steek- ie encyclopedie geeft dik- levenslicht aan een dynastie deide naslag-werkjes en het geval wat helderheid. Er staan in- Hiijds de mensen met de dviezen zoeken en vinden, Is de mensen zoeken en rinden die straks de rijpe ivan het weten in de kloeke op handbereiksafstand op imeubel hebben staan. «n stapje verder om bij zenommeerde encyclopedie- geneologische tabellen of mindere bloedverwant- iist te stellen: de grote e. sn medische e. voort en een medische e. in pocket- Van grootmoeder naar iter. Dat is helemaal geen nchijnsel, met dien ver voor de zeventigerjaren als de verwekker zal vectrum, onderdeel van het de grootste Neder- I itgevers, heeft tot op heden I ervaring met encvclope- '51 «r Het resultaat Nederlandse geprogram- encyclopedie. Dat schept gebruik een aantal voorde- tl# (oorbeeld: de eigenaar van krijgt alvast een register ham), ware het niet dat men dan al in het weëe oppervlaktewater is gestikt. De eerste conclusies. Het boek heeft een mooie lay- ou\Prachtige letter In een vrije b jongverworven bezit iets 'fselval; de ™tieS die lnlorma- r tie moeten visualiseren, doen dat doorgaans op originele en esthetisch aangename wijze, het fotomateriaal rerenommeerde encyclope- 15 verrassend (een enkele keer wat ktie. lopende druk) tegen- °®P; da hardgele knollen rurblj onder het artikel blJ het stuk ..Aardappel"). De keus teen" een aantal doden voor grotere artikelen is verheugend tuidsco 1906 werd opgegeven de haussa aangeklede woorden- iwchilde van hetgeen ver- boeken die encyclopedieën moesten •der "San Francisco" voorstellen. Op het oog zit er iets on- iteeerd uitgewogens in zo'n eerste eenzaam n overigens de makers van deel dat wel „Ambonezen ln Neder- Bpectrumencyclopedie ook land" bespreekt, maar niet .Ambon" llftnet leedvermaak te ver- da' de ..Age of Reform" de eer- Or zijn het trouwens veel bal" vad de 19de eeuw ln Enge- land, kennelijk meent te moeten til len uit het straks nog komende arti kel „Groot-Brittannië en dat „Ameri ka" op een heel andere wijze en in een vijfde van de ruimte aan de orde stelt dan het zwarte wereld deel. Het frisse en het gedurfde in de keuze van „moderne" onderwer pen smaakt naar meer, zelfs of Juist "nta, waarin" "de met een als™'n onderwerp „Afval" heet. H.M. Grote Spectrum Encyclopedie (Deel 1/Aal-Arg) Uitgeverij Het Spectrum B.V. Utrecht/Antwerpen. met leedvermaak te ver zijn het trouwens veel mensen voor), want op 't irtje Afrika van hun pre- (bladzij 140) staat de Sa- i onder de Sahara als "al- flg" gekarakteriseerd. Spectrum Encyclopedie omschreven als "es- Dat is gecompliceerd de makers het in langere Twee keer Black Beauty &ts tegen, maar het bete rt nodige geduld bij menig P. waarover men bondige, informatie wil hebben. sstrikt door het alfabet fijn- Ocyclopedie en haar sys- zuster die in haar oer- praktijk zal hij al vaak Murgesteld worden, zodat Een voorbeeld van koppeling van beeld en woord in de nieuwe jir,s! !i> tfe» t ,-jfi efi! Sëhftfit 4-n UtHÏèfg ivafiiifgrtfA /jf&Sfferkt'-'). Ov&ditg t&ètt fits VÉffa Wiftift ff) rWlf/l W is-J# 'fy s rt#\"hts i/iyxttwhqn kmf, h&uiii i i: "Spectrum". Hier gaat het om passing" in biologische zin: o.a. geografische omstandigheden be- ïllustratie van het begrip "aan- de vos in zijn verschillende door paalde verschijningsvormen. menig cijfer. Inez van Eijk sprak bij de presen tatie ook over de bereidheid die de medewerkers aan de Spectrum moesten hebben om hun kennis te democratiseren. Nu zijn dergelijke tijdsgevoelige termen slechts proef- derdaad een groot aantal zeer boeiend en glashelder geschreven ar tikelen in dit eerste deel. Het stuk over „Adel" is een unieke compilatie van een in feite verrassend weinig ontgonnen gebied: „Achttiende eeuw" trekt horizontale lijnen tussen ge beurtenissen en verschijnselen die veelal te afzonderlijk en eenzaam in de verschillende disciplines bleven steken. Tot zover is het allemaal inderdaad democratiseren in de prak tijk. Er speelt in de opzet echter ook mee dat er wordt opgeklommen in moeilijkheid. Men kan halverwege de lezing van het artikel afhaken. Bij „Algebra" Is dat al gauw; bij „Al- coholisme" duurt het wat langer, bij Dat had het merendeel >iAmmementsmuziek" zou men best tot het suikerzoete einde kunnen le- "Het eigen paard" door Wolfgang Hölzel, in de vertaling van Els Com- mandeur-Demesmaeker verschenen bij Uitgeversmaatschappij Kos mos in Amsterdam (f 14.50). "Dit boek is bestemd voor al die vrije-tijdsruiters, die wel eens de aanschaffing van een eigen paard overwegen", zo begint Wolfgang Hölzel de inleiding tot zijn boekje. Dan zouden we eigenlijk willen vragen: welke vrije-bijdsruiter doet dat niet bij tijd en wijle? Stuk voor stuk beleven zij het moment, dat zij er over gaan piekeren een eigen paard aan te schaffen. Maar dan is het heel goed Hölzels boekje eerst even ter hand te nemen en aandach tig door te lezen. Want een eigen paard kopen is een stap, die men gemakkelijk kan nemen zonder zien- zelf de volledige draagwijdte ervan voor te houden. We kunnen rustig zeggen, dat paardrijden vandaag de dag erg po pulair is. Men kan het rien aan het aantal manéges, dat overal uit de grond rijst. Men kan het zien aan het grote aantal boeken, dat over dit on derwerp in de boekwinkels komt te liggen. Maar men kan het ook mer ken aan de prijzen van de paarden. Die lopen nauwelijks langzaam maar zeker flink op. De cijfers van de Utrechtse paardenmarkt lie gen er wiet om. En daar komen de echte raspaarden niet eens. Op de keuringen worden soms fabelachti ge bedragen neergeteld als een dier de kritische blikken van de keur meesters heeft kunnen doorstaan. En af en toe worden er zelfs kapi talen betaald voor dieren, die het predikaat "goedgekeurd" niet eens hebben kunnen halen. In het buiten land is men veelal wat minder kies keurig dan hier. In elk geval, een paard is vrij duu*- Een paard, dat iets kan, is nog duur der. Een goed paard is erg duur. En dat is nog maar één facet van het eigen paard. Hölzel zet in een heel helder, erg nuchter, maar met voel bare liefde voor het paard geschre ven boekje uiteen welke talloze pun ten er nog meer aan de orde gaan komen. Bij het kopen: wat voor een paard gaat men waar kopen? Door wie laat men zich adviseren? Een waslijst van vragen is op te stellen. Want waar gaat men het dier stal len? Wat wil men ermee gaan doen? Wat wil men ermee gaan bereiken? Laten we niet ingaan op alle details, die uitvoerig in het boekje aan de orde komen. Hölzel geeft grif toe, dat men van een eigen paard veel plezier kan be leven. Dat het een feest kan zijn, zo'n dier te bezitten, omdat men er vele uren heerlijke ontspanning van kan verwachten. Maar hij waar schuwt de toekomstige eigenaar of eigenaresse bij herhaling, dat men zichzelf tevoren heel goed moeten realiseren, dat zo'n eigen bezit r alleen veel geld gaat kosten, maar ook veel tijd. Erg veel tijd zelfs. Het is een levend wezen, dat een goed onderhoud vraagt. Natuurlijk, men kan het laten doen. Maar dan zegt Hölzel kan men net zo goed op een manégepaard blijven rijden. Als men een eigen paard werkelijk wil bezitten dan moet men het zelf ook verzorgen. Goed verzorgen. En dat vraagt inspanning en vele uren. Maar wie die verantwoordelijkheid kan opbrengen kan er enorme vreugde in terugvinden. K.P. germanisme aangedui len" onderstreept zijn. i straks op een zeer en volledige index aan We delen voor gepland) om ttjes uit het degelijk door- tood te peuteren. Nog weer beeld: dit eerste deel (van irg) geeft geen artikeltje f of "Aambeien" en voor- toorlopige klapper weet te De liefhebbers van de Jeugdserie er elders in deel 1 of 2 ook op het televisiescherm, waarin de w te verwachten, waar- zwarte hengst Black Beauty in feite moet men wachten tot de de hoofdrol vervulde, kunnen als zij bg van verzamelbegrippen de avonturen van dat paard nog sstelsel" of "Scheepstypen". eens nalezen, kiezen uit twee uitga ven. Bij de Uitgeverij Amsterdam is in de vertaling van Jan van Gelderen een boekje verschenen, dat voor is de Spectrum een stap f 3.95 te koop is. Men kan er enkele iüng van een compromis verhalen over Black Beauty in te rugvinden, natuurlijk gegarneerd met een aantal fraaie platen. Paar den vormen nu eenmaal een zeer Wier een groot succes is ge- dankbaar fotografisch gegeven en fcEnsie van kort na de oor- voor de rol van Black Beauty had- elk geval kinderloos. den ze bepaald niet het lelijkste dier constaterende, mis ik Juist uitgekozen. 'Spectrum grote brokken Integendeel. Dat kan men ook zien kring aanbiedt, de gewone op de foto's, die te vinden zijn in de Afrika beslaat 50 boei- tweede uitgave, die aan deze tele- ^'s; er zijn kaartjes voor visiehengst is gewijd. De Gooise Uit- onderwerpen, maar waar geverij in Bussum is namelijk ook algemene kaart van het met een boek op de proppen gekomen - De uitgeverij biedt aan naar de gelijknamige televisieserie van de encyclopedie naar door Ann Sewell. Alleen moet men 'bestaande atlas aan tegen voor deze "Avonturen van Black Mceerde prijs, maar dat is Beauty" op een dubbeltje na een Makkelijkste weg. Een en- tientje betalen. Maar daar krijgt f gebruiker gaat er a prio- men dan ook weer meer verhalen ■dat hij alles bij de hand voor. oe dmirthb- wai v»h ai vooic De keus is aan de liefhebbers. KP. "De avonturen van Lord Lister (genaamd Raffles) de grote onbekende verschenen bij uit geverij Skarabee in Laren (f. 12.90). Iets aparts. Iets heel aparts zelfs. Een heruitgave (gelukkig in aangepaste spelling) van een aantal stuiverromans uit 1914. Let wel uit de tijd van vóór of net in de Eerste Wereldoorlog. Deze uitgave is geheel in stijl. Op de achterkant een reclame van Du- bec-sigaretten. "No. 4 zonder mondstukVoor 2*6 cent on overtrefbaar....". Voor velen van nu hebben de ze verhalen en de figuur van Lord Lister een introductie no dig. Hij werd geschapen door de Amsterdamse Journalist Felix Hageman, merkwaardig genoeg redacteur buitenland bij De Te legraaf. Hageman had zelf van zijn schepping geen hoge pet op. Hij produceerde zijn stuiverro- mannotjes en zei er later van "Ik schreef ze zestien jaar zoals Ik bananen at en een schoon fla nelletje aantrok". Dat laatste deed men dus nog in die tijd. Ha- gemail mag er dan zelf niet trots op zijn geweest, zijn verhaaltjes werden wel verslonden. Lang nog nadat hij ze schreef. De laatste zette hij ver voor 1930 op papier, maar toen hij in 1966 op 88-Jari- ge leeftijd overleed had zijn schepping hem overleefd. Lord Lister, genaamd Raffles de grote onbekende. De avontu rier, die de zwakke hielp, de rij ke beroofde en de armen wat toestopte. Al vergat hij zichzelf ook nooit. De ridderlijkheid in hoogst eigen persoon. En al zijn avonturen spelen zich af in de Grote Wereld, waar geld een ba naliteit was omdat men er toch in zwom. Waar etiquette en goe de manieren veel belangrijker leken. In totaal schreef Hageman meer dan 800 Lord Lister verha len en zelden zag men zijn held anders dan in avondcostuum met cape die gevoerd was met witte rijde. Hageman was niet trots op rijn werkjes, maar toen iemand hem eens toedichtte, dat hij rijn Lord met een cape met rode voering liet rondschrijden, greep hij toch wel hoogst ver bolgen naar de pen. Hij was een razend populair auteur. Zijn avonturenromanne tjes werden verslonden. En nu heeft de uitgeverij Skarabee in Laren er een herdruk van laten verschijnen. Er staat wel vijftien cent op de buitenkant maar men moet er toch echt meer voor be talen. Het is niet de enige discrepantie. De tijd heeft te heftig geknaagd aan die onwezenlijkheden, die Hageman in rijn verhaaltjes op diept. Misschien dat men zich in de crisisjaren of daaromtrent nog kon laten meeslepen door de val se ridderlijke romantiek, die er uit opstijgt, het wil bij ons niet meer lukken. Een grappige cu riositeit, deze herdruk. Een kennismaking of een her nieuwing van de kennismaking met wat in het verleden kon boei en. Om die reden wellicht inte ressant. Belangwekkend. Intri gerend. Maar niet om hetgeen Hageman ons via Lord Lister laat beleven. Dart; klinkt ons te onecht in de oren. KP. Maart je van Tijn, „Ik leef nog," Uitgeverij H. Nelissen, Bloemen- daal; prijs: f 12,00. „Er was een boot in de zee voor het strand van Texel. Het was naciht. Er waren zware wolken. Er was de wind, er waren de zwa re golven. Schuim, als vuile natte sneeuw dansend. Onhelder, on doorzichtig de woelende wateren, maar Je weet van de diepten er onder. De boot was in gevaar. De boot zonk. Ze was nog maar nau welijks zichtbaar. Twee lichtjes bovenaan de beide kolossale pijpen, dat was de boot. Een red dingsboot. Mensen. De reddings boot danst en duikt en danst. Mannen komen van het strand en trekken de boot op het droge. Achttien mensen zaten in de boot. Eén meer en de boot zou gezon ken rijn. Op het nachtelijk strand van Texel stond ik. De donkere jassen van de reddingsmannen glommen. De wind, de wolken, het strand. Ik mocht leven". Dit is een van de dromen die Femke Cohen beschrijft aan dr. Wage naar, haar psychiater. Femke is de dochter van een Joodse vader en een niet-Joodse moeder. Haar vader is in de oorlog naar 'n con centratiekamp weggevoerd, ge marteld. vergast. Maar Femke mocht niet mee, Femke bleef leven. Samen met haar man, die haar problemen niet kon begrijpen. Samen met haar kinderen, die ze eigenlijk niet wilde hebben. Haar laat ste kind wordt gehandicapt gebo ren. Na deze bevalling kan Femke haar man helemaal niet meer ver dragen. Zelf krijgt ze een verhou ding met een lesbische Jonge vrouw. Ook dit loopt stuk. Haar man wordt in een psychiatrische inrichting opgenomen. Met de be handelend psychiater begint dan de briefwisseling, de eenrichtings- briefwisseling. die in dit boek is weergegeven. Femke schrijft al haar dromen aan dr. Wagenaar, analyseert ze, verklaart ze op een uiterst knappe wijze. De hele briefwisseling heeft een half jaar in beslag genomen: van 26 Janu ari tot half juli 1973. Langzaam komt Femke in deze brieven, de ze weergave en analyse van haar dromen, tot de kern van haar probleem: het wantrouwen in de mensen, dat begonnen is op de dag dat haar vader werd wegge voerd. Deze bewustwording bete kent voor haar een opnieuw be ginnen, een opnieuw tot leven ko men van de Femke die bijna 31 jaar dood is geweest. Er rijn wonden waarvan je niet geneest. Femke heeft zichzelf genezen, maar de littekens zullen altijd zichtbaar blijven. AP. Aan deze pagina werkten mee: Han Mulder Paul Wolfswinkel Koos Post Annemiek. Ruygrok Bij de Uitgeverij A. W. Bruna en Zoon in Utrecht zijn kortgeleden vijf thrillers verschenen. Twee nieuwe avonturen uit de pen van Ted Vi king. tweemaal laat Erie Stanley Gardner de meesteradvocaat Per ry Mason zijn zaken weer winnen, en een nieuwe roman van Gavin Lyall. Ted Viking heeft een keiharde held geschapen in de persoon van McGre gor, die in dienst staat van "De Kerstboom" een wat vreemdsoortig bureau, dat bereid is tegen fikse be taling voor bevriende mogendheden elk klusje op te knappen. McGregor davert altijd weer langs vele gevaar lijke afgronden. Dat hij het leven bewaart is louter en alleen een god delijke voorzienigheid, maar hij krijgt steeds weer tijd en kans om zich met mooie vrouwen bezig te houden. Ted Viking heeft de man een danig druk leven bezorgd en de lezende volger (of volgende lezer), kan daar weer van profiteren in zijn avonturen met de tweeling-spionnen en de bronzen spaniël. Het een en ander wordt er soms wel met de ha ren bijgesleept, maar het laat zich best lezen. Nadat Perry Mason lang op de Nederlandse televisie heeft gekam peerd kan men nauwelijks meer iets nieuws van hem verwachten. Hij vindt steeds weer een man of vrouw, die meesterlijk met de Justitie in de knoop ligt. En steeds is daar weer de onverbeterlijke, machtig intelli gente, alles vooruitziende advocaat Perry Mason om die knoop te ont warren. Ditmaal gaat het om een "rusteloze roodharige" en een "man ke kanarie". Maar het had ook een rustig blondje en een scheve leeuwe rik kunnen rijn, het had nauweliiks onderscheid gemaakt. Men moet van die schablone-werkjes houden Heel wat anders is het ook bij Bruna verschenen nieuwe werk van Gavin Lyall: "Geef de doden ce schuld". Een goed gegeven "^en schip is nogal geheimzinnig "er- gaan. Het verzekeringsgeld moorden waard te rijn. Noga1 ^"e- wikkeld, maar solide in elka" -=t. Vril direct beschreven me* 1 voor sfeer en detail. Gavi U produceert niet zo bijster vee1 ir als hij een boek aflevert is -iet de moeite van het lezen meer dan waard. Jammer alleen, dat hij ziln held in de ik-vorm laat vertellen. Het kan voor de auteur makkelijk rijn, voor de lezer irriteert het vaak. K.P. Titel: God was hier, maar hij ging- vroeg weg. omdat hij er geen brood meer in zag. Door Irwin Shaw. Fen uitgave van Elsevier. Prijs: f 11.90 Irwin Shaw heeft de gave om in enkele zinnen een situatie te schep pen, die de lezer meteen laat weten in welke hoek een verhaal zich af speelt. In het boek "God was hier", doet hij dat in drie korte novellen. Het rijn krachtige, vaak humoristische en stuk voor stuk indringende ver halen. Het titelverhaal beschrijft de ge- wetensstrijd van een Jonge Ameri kaanse vrouw in Parijs. Ze is om ringd door alle luxe. maar wanneer ze worstelt met het atoortuspro- bleem staat ze helemaal alleen De twee andere verhalen gaan eveneens over mensen die proble men hebben en er zo vlug geen uit weg in zien. Zoals de letterlijk en figuurlijk kleine boekverkoper die per se een vrouw van 1.70 m. wil hebben om er van te houden. Zoals ook de jonge footballspeler, die zonder het zelf ie willen, een ster wordt. "God was hier" doet de lezer vaak schateren, maar ontroert hem ook. P.W. Slank worden, slank blijven Ulrich Klever: "Slank worden, slank blijven" uit het Duits ver taald door Henny Fransen een uitgave van Van Dishoeck, Bussum. "Slank worden, slank blijven" is 'n goed en verstandig boek over de strijd tegen de extra kilo's. Je treft er in elk geval niet die overdreven heden en irreële .zaken aan die dit soort werkjes nogal eens ongeniet baar maken. Klever toont aan dat slank (willen) worden voor normale, gezonde mensen in de eerste plaats een kwestie is van mentaliteit. Het vereist, zegt hij, een "positieve instel ling" en een "sportieve eerzucht" zonder een dergelijke instelling kom Je niet ver. Psychologie is bij het ver mageren even noodzakelijk als het tellen van de calorieën. Het boek. dat aangenaam van sfeer is, biedt een uitstekende, heel nuchter geboden theoretische toelichting op verma geren en geeft aan de hand van een aantal culinaire tips uiteraard ook de praktische weg aan om het wat uit de hand gelopen gewicht terug te drijven. fU».

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1974 | | pagina 11