Hertz
s de naam
cherpzinnig en
er produktief
chtsgeleerde
ÏZERS SCHRIJVEN
arlijkse feestdag op
mei i.p.v. 3 oktober
W4
onderd jaar geleden werd Cornelis van Vollenhoven geboren
Juridisch
vernuft
werd ook
oor het geval u plotseling
een auto nodig hebt
Bereiding
recepten
nauwkeurig
PEPERZAK behterst 't vak
Voorlichting aan de
hengelaars onjuist
praktisch
aangewend
RDAG
Opnemen van brieven In
deze rubriek behoeft niet te
betekenen dat de redactie
het met de inhoud eens is.
De redactie behoudt zich
daarenboven het recht voor
om bijdragen te weigeren dan
wel in te korten.
maakt zich op om van 3
anstaande een uitbundige
e maken, gezien het feit
aar geleden de stad werd
i een belegering door de
en. De nood was hoog ge
ar het gebrek aan voedsel,
maar op", zei toen bur-
Van der Werf. overtuigd
dat niemand hem zou lus-
el 1945, dus slechts 29 Jaar
'erd Leiden met de rest
land verlost van een vijf-
letting door de barbaren
m. Ook toen was de nood
lestegen. In 1945 daalde het
lend geborenen zeer sterk,
de grote steden. De alge
mene sterfte was veel hoger dan in
de voorgaande jaren. Men moest te
ruggaan tot 1905 om een hoger sterf-
tescijfer te vinden dan 15.3 per dui
zend inwoners. Alleen het Jaar 1918
(Spaanse griep) vormde hierop een
uitzondering, met het cijfer 17.2. De
hongerwinter van 1944-'45 maakte
wel de meeste slachtoffers. Officieel
was in het westen van ons land be
schikbaar: in de laatste week van
oktober '44 1300 calorieën, in de
laatste week van november 900 cal.
december 550 cal.; eind Januari '45
460 cal. en in februari '45 340 cal.
per dag.
De hulp van het Zweedse Rode
Kruis bracht het aantal calorieën in
maart en april tot 525 per dag. In
ADVERTENTIE
U kunt eigenlijk niet meer
ten uw auto. En daarom is het
vervelend als u hem een paar
n moet missen,
he oplossing ligt voor de
d: Hertz-auto huren,
vanaf 31.50 per dag excl.
maar incl. 100 km en een
ledige all-risk-verzekering.
eigen risico kunt u
open.
De wagen die u huurt is
normaal gesproken niet ouder
dan één jaar en wordt regelmatig
grondig nagekeken op 19 belang
rijke punten.
Als u 24 uur van te voren
belt, krijgt u het type wagen dat
u wenst.
Wij zeggen
>ja.
Het Motorhuls, Vondellaan 80, Leiden, tel. 01710 - 69313.
Hertz verhuurt meer Fords en andere uitstekende auto's dan
wie ook ter wereld.
de laatste week van april daalde het
aantal calorieën tot 400 per dag. In
de week voor de vijfde mei kon nog
maar 230 calorieën per dag worden
vestrekt en danniets meer.
Juist toen de nood het allerhoogst
was, kwam "The finest dropping of
the war": voedsel uit de lucht, en
toen de bevrijding. In het toen nog
niet bevrijde westen stierven 15000
mensen van de honger; 80.000 ge
vallen van honger oedeem werden
bekend. Het sterftecijfer was het
hoogst in februari en maart, toen 't
rantsoen het laagst en de koude het
ergst was.
Merkwaardigerwijs was in de gro
te steden het sterftecijfer van man
nen in alle leeftijdsgroepen hoger,
dan van vrouwen. De mannen liepen
te bemachtigen, met daarbij de kans
dat dit door de bezetters weer werd
afgenomen en zij zelf op transport
werden gesteld naar Duitsland. Ve
len zijn nooit teruggekeerd. Dit al
les is slechts 29 Jaar geleden.
Vierhonderd Jaar geleden werd
Leiden door de Spanjaarden bele
gerd, niet bezet. Dat is wel iets an
ders dan een 5-Jarige bezetting,
waarbij duizenden Nederlanders, on
der wie ook Leidse burgers, van de
honger zijn gestorven of door een
vuurpeloton zijn doodgeschoten. Lei
den gaat op 3 oktober weer feestvie
ren, ter herdenking van een bevrij
ding in 1574. Leiden wil de jaarlijk
se feestdag niet missen.
Akkoord! Maarkan de
ons zo gedenkwaardige vijfde mei
dan geen uitbundige feestdag vor
men? Moeten wij dan alles wat in de
Jaren 40-45 plaatsvond maar rustig
vergeten? In 1970 heeft ondergete
kende via deze krant gesuggereerd
om na 3 oktober 1974 dus 400 Jaar
na 1574 de 3' Oktobervereniging
om te vormen tot een 5 Mei- of be
vrijdingsvereniging, teneinde de her
innering levend te houden aan het
geen nu slechts 29 Jaar achter ons
ligt. Ik was toen en ben nu nog van
mening dat het lidmaatschap van
een tot 5 Mei-vereniging omgevorm
de 3 Oktobervereniging voor velen
meer zinvol zal zijn.
Burgers van Leiden, vier het a.s. 3
oktoberfeest zoals altijd, maar over-
Naar aanleiding van uw artikel be
treffende het onnauwkeurig zijn van
apotheken willen wij u het volgende
meedelen. Het in uw artikel fout ge
stelde kan beslist niet echt fout
genoemd worden. Het achterwege la
ten van de waarschuwing tegen au
torijden is betrekkelijk. Veel genees
middelen kunnen de rijvaardigheid
beïnvloeden, ook geneesmiddelen
waarbij het niet „verplicht" is een
waarschuwing op te plakken.
Het afleveren van geneesmiddelen,
vallende onder de opium- en wekami-
nenwet. moet inderdaad op een cor
rect recept gebeuren. Wanneer we
wat meer medewerking hadden van
de artsen zou dit absoluut geen pro
bleem zijn. U zou toch niet terug
gestuurd willen worden als u drin
gend een pijnstiller nodig had die
onder deze wet valt? Er wordt altijd
contact opgenomen met de be
treffende arts, meestal later, om de
patiënt niet nodeloos te laten terug
komen.
De recepten worden altijd zo
nauwkeurig mogelijk gemaakt, maar
ook wij zijn mensen en kunnen ons
wel eens vertellen. Juist omdat de
patiënten, in andere winkels zo ge
duldig, bij ons nog niet het geduld
kunnen opbrengen even te wachten.
Ze vinden het gauw te iang duren
en begrijpen blijkbaar niet dat wan
neer er haastig tabletten geteld wor
den, het heel goed mogelijk is dat er
weieens een teveel of een te weinig
geteld wordt. Dit is geen opzet, wat
wel eens geïnsunueerd wordt. Het
maakt voor ons pertinent niets uit.
S. E. VAN LEEUWEN.
J. DE VRIES-HEEMSKERK
L. TIJSTERMAN.
M. KIENS
J. DEN HOLLANDER
Javastraat 11
Oegstgeest.
ADVERTENTIE
GEEF UW BONTJAS IN
ook repareren en veranderen
VEILIGE BEWARING
Maak NU keuze uit onze BONTKOLLEKTIE
Tegen ZOMERPRUZEN minus EXTRA 10%
SPU1149-151 DEN HAAG-CENTRUM
(naast da Markthof) TEL. 070 - 60.48.95
weeg daarna eens ernstig of het niet
zinvoller zou zijn uw jaarlijkse feest
dag op 5 mei te houden.
Oud-Leidenaar J. BIJ
Duivenvoordestraat 18
Oegstgeest.
Schreef Bram van Leeuwen verleden
week een stukje over onjuiste voor
lichting inzake het boekje van Van
Onck met verkeerde informatie-der
adressen, dit ter informatie van de
Nederlandse Hengelaars, thans ver
valt hij, blijkelijk na onvoldoende of
verkeerde informatie, in dezelfde
fout.
Het doet mij als ex-voorzitter (op
richter) van de Federatie "Zuid-Hol
land", veel plezier dat men in het fe
deratiebestuur eindelijk gaat hande
len naar de oprichtingsakte en meer
dere verenigingen de gelgenheid
geeft toe te treden tot de federatie.
Klaarblijkelijk heeft men het zich
aangetrokken dat de heer Leibbrand
en mijn persoontje, hen hebben aan
gevallen via een krantenartikel in
dit blad waarin wij de manier van
handelen, en dit tegen de statuten
van de federatie in, scherp hebben
veroordeeld.
Of haalt men nu, en dit weer tegen
de oprichtings-akte van de federatie
in, iedere vereniging of zij al dan niet
aan de door de federatie gestelde
voorwaarden voldoet naar binnen,
om zodoende het ledental der fede
ratie op te voeren om niet in finan
ciële moeilijkheden te komen inzake
de pachtsom voor de Kagerplassen?
Dat de Rotterdamse Hengelsport-
vereniging "De Toekomst" aangeslo
ten zou zijn bij de federatie is een
grove onjuistheid, alsmede dat de fe
deratie 10.000 leden zou tellen.
Want de Toekomst heeft verleden
Jaar de federatie verlaten en telt
thans 4.000 leden. Als men dit aantal
van het door wie dan ook opgegeven
aantal van 10.000 aftrekt, dan komt
men aan het Juiste aantal: 6.000, en
niet meer maar eerder minder, daar
de Hengelaarsbond voor Leiden ea
Omstreken een danig ledenverlies
heeft geleden door het verkeerde be
leid van het huidige bestuur.
Het ware beter, en dit vooral voor
de leden van de Hengelaarsbond voor
Leiden en Omstreken, dat het be
stuur van de bond eerst de zaken in
Leiden eens op orde zou gaan stellen
en met de aan de leden beloofde ver
gadering, als verlengstuk van de ver
gadering van 29 november 1973, op
de proppen zou komen om zodoende
uit de crisissituatie te komen waarin
de Hengelaarsbond voor Leiden en
Omstreken thans verkeert.
Vele leden van de bond hebben
nog steeds geen bondsboekje omdat
de bode nog niet is geweest, omdat
men de verhoogde contributie in de
vorm van f 1,50 incasso-kosten niet
accepteeert of omdat men inzake het
lidmaatschap van de bond een af
wachtende houding heeft aangeno
men i.v.m. de door het bestuur beloof
de vergadering welke in Januari had
moeten plaats vinden, alsmede het
feit dat de bondsboekjes pas in half
maart uitkwamen omdat het bestuur
geen boekjes wilde drukken voor een
nieuw bestuur, daar zij toch zou af
treden.
Het is te hopen dat het huidige be
stuur van de bond het wijze inzicht
krijgt om alles te doen om uit de cri
sissituatie te komen en de leden te
laten beslissnen wat er moet gebeu
ren (ook al vallen er koppen).
Want als het zo door gaat, dan gaat
de bond ter ziele, zeker als men de
leden onjuist voor laat lichten en
tracht de zaak van 29/ november
'Dood te laten bloeden". En daarin
zijn 5 ex-bestuurders van de bond
alsmede het actiecomité het roerend
over eens. J. MARK
ex-Voorzitter H.B.v L.E.O.
Strijd
Van Vollenhoven werd niet moe te
pleiten voor een beleid uiteindelijk
strevend naar een zelfbesturend
Indië mat inlands overwicht en
hierin vond hij krachtige medestan
ders bij een aantal andere hooglera
ren die met hem betrokken waren
bij de opleiding van hen die eens
bestuursambtenaren in Ned.-Indië
zouden worden. Tegen die Leidse
richting kwamen bovenal de grote
ondernemers in verzet en zo ont
stond een strijd die uitliep op het in
het leven roepen van een stichting,
waardoor bijzondere leerstoelen aan
de Utnechtse universiteit mogelijk
werden: de z.gn. „Olie-faculteit"
Die strijd heeft Van Vollenhoven
zich ten zeerste aangetrokken. Met
hem stelden een zestal Leidse
hoogleraren in 1925 een geschrift
op getiteld "De aanslag op Leiden".
Daarin treft men op menige plaats
zinssneden aan, die ongetwijfeld uit
zijn pen zijn gevloeid.
Van Vollenhoven leefde met zijn
tijd mee. Bovendien was hij terdege
thuis op geschiedkundig terrein.
Daarvan getuigen o.m. "Zijn his
torisch schetsen" over figuren als
Willem de Zwijger, Hugo de Groot,
Gijsbert Karei van Hogendorp,
Thorbecke en Fransen van de Put
te opgenomen in een van de drie de
len van zijn "Verspreide Geschrif
ten", die in 1934 zijn uitgegeven.
Voorlichting
En nu de mens Van Vollenhoven.
Hij was geenszins alleen een stu
deerkamergeleerde waar we de
gelijk een man die zijn Juridisch
vernuft ook praktisch wist aan te
wenden. Zo gaf hij gedurende de
eerste wereldoorlog meer dan
eens rechtskundige raad aan de
Ned. Overzee Trust. Verder was hij
sinds eind 1918 een half Jaar toege
voegd aan ons gezantschap te Was
hington, bovenal om in Amerika in
allerlei kringen voorlichting te ver
strekken. En wel met name over de
houding van het neutrale Nederland
- dat toen door tal van Amerikanen
voor pro-Duits werd aangezien
- wat het hooghouden aangaat van
zijn rechten en plichten als onzijdige
staat. Voorts nam hij in februari
1920 als een der Nederlandse gede
legeerden deel aan een in Den Haag
gehouden "Conferentie der Neutra
len", welke tot taak had een ont
werpstatuut op te stellen voor het
door de Volkenbond in het leven te
roepen Permanente Hof van Inter
nationale Justitie.
En dan stip ik nog aan de door hem
in 1924 aangevangen taak als voor
zitter van een gemengd scheidsge
recht Verenigde Staten - Mexico.
Voor zijn studenten en voor an
deren in wier arbeid hij belangstel
de, was hij een pracht leidsman:
steeds stond hii klaar hun behulp
zaam te zijn bij de oplossing van
uroblemen waarvoor zij zich ge-
olaatst zagen. Onder alle omstan
digheden viel de hem aangeboren
bescheidenheid op. Hoe strijdvaar
dig hij ook kon zijn, steeds nam hij,
zo b.v. als president van de studen-
ten-debating-society, een bijzondere
hoffelijkheid in acht. Dat viel ook
waar te nemen wanneer hij ter ge
legenheid van een promotie de ver
dediger van een proefschrift aanviel.
Credo
Kenmerk voor heel het credo van
de grote figuur Van Vollenhoven
was zijn op 8 februari 1917 gehou
den rectorale rede over "Het on
baatzuchtige in recht en staat", ein
digende met deze woorden: .het
volk, dat in byn binnenlandse en ko
loniale inzettingen het publieke en
sociale belang eerbiedigt van alle
standen en landaarden en partijen
- welks internationale streven zich
richt op het publiek belang der we
reld, - en dat ook door zijn opvoe
ding der jeugd en in zijn wetgeving
het onbaatzuchtige aankweekt waar
het maar kan, dat volk komt, én
als voorbeeld èn door zijn invloed,
aan de spits. Daarom ook is erken
ning vajn de goudader der onbaat
zuchtigheid in het leven van recht
en staat niet een recht voor een
handvol juris ten en theologen en
voor een paar ministers, maar een
levensvraag, die gelegd moet wor
den aan het hart der natie."
lei 1874 werd te Dordrecht Cornelis van Vollenhoven geboren. Terecht vindt aan
se Universiteit een herdenking plaats in verband met het feit dat een eeuw geleden
ischitterendste figuren, wiens ster niet slechts aan Nederlands oudste hogeschool,
>k ver daarbuiten geschitterd heeft, het levenslicht zag.
ils leerling aan het Dordtse gymnasium blonk hij door zij-n gaven uit. Een ge-
ozicht van zijn rector dr. S. J. Warren bracht hem ertoe rechten te gaan studeren
gelijk hij aanvankelijk van plan was geweest, Oosterse letteren.
student geworden en lid
L.S.C. waarin hij actief
i is geweest, toonde hij
elal een kampioen voor
ring'sdenkbeelden met
g tot het corps en tot de
ociëteit. In ruime mate
5 ook tot uiting in het stu
kblad Minerva. Op 13 mei
oveerde hij tot doctor in
retenschap op een proef-
hntrek en inhoud van het
ïale recht" en twee uur
stellings in de reehtswe-
Steeds bleef hij echter
I de meesterstitel voeren,
te functie was die van
secretaris van de oud-
ist, het Tweede kamerlid
emer en toen deze minis-
oloniën werd, zag hij zich
tot adjunct-commies aan
ement.
aar
Reeds in 1901 viel
hoogleraarsschap te Lei-
el in het staats- en admi-
recht van Ned.-Indië, Su-
n Curacao en in het adat-
Ned- Indië. Onder het
wordt begrepen het geheel
de rechtsgewoonten en
geschriften van zeer grote beteke
nis: "De eendracht van het land"
(1913), „Internationale politie
macht-een roeping van Holland?"
(1913), "De drie treden van het
volkenrecht" (1918).
In deze publicaties ijverde Van
Vollenhoven voor de ontwikke
ling van internationale samenwer
king en o.m. voor verwezelijking
van de gedachte om het recht tus
sen de staten zo nodig te doen
handhaven door een internationale
politiemacht. In dit opzicht kon
men hem een ware vernieuwer noe
men.
Hetzelfde geldt trouwens voor
het vele door hem betoogd aan
hetgeen z.i. nodig was om
te braken met vasthouden aan een
verouderd koloniaal regime1. Als zo
danig maakte hij school door zijn
bijdragen in de lessen die hij mee
gaf aan hen die te Leiden hun op
leiding genoten om deel te gaan
uitmaken van het corps bestuurs
ambtenaren in Ned.-Indië. Met
warme overtuiging bracht hij zijn
studenten bij hoezeer zij als be
stuursambtenaar te waken hadden
voor behartiging van de belangen
en voor eerbiediging van de rechten
van de inlandse bevolking.
Door
dr. E. van Raalte
-gebruiken die in Ned.-Indië bij de
verschillende inheemse bevolkings
groepen in de loop der tijden tot
ontwikkeling waren gekomen.
Als docent heeft hij van het begin
af zijn studenten gepakt door zijn
voortreffelijke glasheldere colle
ges. Deze beide bijvoeglijke naam
woorden waren evenzeer van toe
passing op zijn talrijke geschrif
ten. Zijn produktiviteit was bijkans
onbegrensd.
In menig„opzicht was "Cees", zoals
hij veelal in de wandeling ge
noemd werd, zijn tijd een stuk
vooruit. Hiervan getuigden zijn
denkbeelden t.a.v. de relaties tus
sen Nederland en de koloniën in
Oost en West en in niet mindere
mate was dit het geval met be
trekking tot het gebied van het
volkenrecht, dat hem insgelijks na
aan het hart lag.
Het is hier niet de plaats om zelfs
maar in de verste verte weer te
geven wat hij zo al in druk heeft la
ten verschijnen, ten dele in de
vorm van (niet ondertekende)
Gistermiddag werd in het Academiegebouw aan het Rapenburg in Leiden een herdenkingsbijeen
komst voor Van Vollenhoven gehouden. (Foto Jan Holvast)
hoofdartikelen in de NRC, ten de
le in korte geschriften en niet te
vergeten enige hoogst belangrij
ke boeken.
Van deze laatste noem ik zijn bun
dels over het adatrecht, verder het
een Jaar voor zijn dood gepubli
ceerde "Du droit du Paix", waar
op een Jaar na zijn heengaan, in
1933, hest Itóht zag "Staatsrecht
over zee", dat achttien artikelen
bevatte, die in het Koloniaal Tijd
schrift In de Jaargangen 1928, 1929
en 1930 waren verschenen; er is
daarin gewijzigd en bijgeschreven
wat in het hand-exemplaar van de
schrijver was aangebracht.
Op volkenrechtelijk terrein waren
