r. R. Hueting:
Winder produktie,
is meer milieu'
Kwart van gepakte
misdadigers komt
uit het buitenland
NIEUWE SCHAARSTE EN
GROET
Ik kan
beter
schrijven
dan
praten
Aa DAG 4 MEI 1974
Bot
uit
yne I
Safc
s, ii iroduktie is minder milieu. Dat is (al te) kort samengevat de kern van het proef-
waarop de heer R. Hueting (44) uit Den Haag donderdag j.l. promoveerde tot
A? in de economie. Zijn proefschrift verscheen als paperback onder de titel „Nieuwe
»te en economische groei".
1 aa E schaarste: bijvoorbeeld schoon water, frisse lucht, ruimte, stilte. Als economie is:
ugdringen van schaarste, kan ze alleen maar groeien, als ook de milieuschaarste
rse teruggedrongen. In die zin is er naar Huetings overtuiging in Nederland economi-
xi oei al geen sprake meer. Daarom moet de produktiegroei (van goederen en dSen-
;p«* restopt worden: want minder produktie is meer milieu.
T. Hueting is bij de liefhebbers van de oude stijl jazz beter bekend als Roefie Hue-
tot anist van de Down Town Jazzband, die hij een paar jaar na de oorlog oprichtte en
*j?°> steeds bestaat. Gisteren vertrok hij met zijn orkest naar het Oostduitse Dresden,
ii jazz-festival.
Hueting windt zich, als we komen te spreken
auto en f'ets nogal snel op. Telkens als hij
H(1gelegd heeft over zijn vak, economie, glimlacht
rd« hoog opgetrokken mondhoeken en sluit hij zijn
i„üt jna, maar Hueting als wielrijder kijkt grimmig,
f, idat jongensachtige hoofd van hem.
ja. Maar Den Haag
fe*4verdomme het fietspad
et Haagse Bos afgebro-
vervangen door een
voor auto's. Moest Je es
°fbeger, hoeveel mensen uit
eipuidenhout op de fiets
L D
tijjheveningen gingen. Dat
meer, omdat het te
is. Waarom rijdt u
n hoeneer? Omdat ik mijn
zwembad
ik verbied mijn kinde
de fiets gebruik te
van die weg. Kinderen
hun eigen omgeving
verkennen, maar niet zo.
Haagse gemeentebestuur
laan, grenst aan geweld,
maar gerust
^^weggebruikers die zwak-
dan een auto, op die
behandelen, is volgens
iksh "ijheid. Fietspaden afbre-
i ^prilheid."
ado
l«|k
"A
lerU
3% dl
VOIU
tmr
n inder dat Roefie Hueting
405' d enthousiast is voor de
ginder dag van de Vereni-
lilieudefensie die het
e blik één zondag per
an de weg wil bannen.
vri e
iï
heeft als nieuwlichter
economen in zijn
van lid van het
van Milieudefensie
'ass^weerd dat de autovrije
een stuk reële economi-
ruitsane kan be'ekenen.
ongetwijfeld niet ieder-
ier meer zal inzien.
is één van die
geïdentificeerd wor-
njfct welvaart; de auto
Lu Haten staan dus met:
Uwe lie
-O.i Hueting echter
02
5 6
0 deze
eledelzeergeleerd' gewor-
j, lor in de economie, en in
boek „Nieuwe
en economische groei",
Gro» WJ uitvoerig dat de
iren Iers in de steel zit. Dat
I [rip economische groei
rden gecorrigeerd met de
„die we aan het milieu
uifeii, het milieu als
goed, en dus onderwerp
bedrijven van economie.
indien de produktiegroei
M erland moet stoppen.
omdat de aldus gecorrigeerde
economische groei een negatieve
economische groei zal blijken te
zyn.
Je kan ook zeggen: welvaart is
bevrediging van behoeften. Maar
als een evenwichtig milieu
eveneens een behoefte is die dan
bovendien nier in voldoende
mate wordt bevredigd, groeit de
welvaart niet, misschien gaat ze
zelfs wel achteruit.
Sober
We willen daar wel iets meer
van weten. De kersverse doctor
Hueting ontvangt ons in zijn
donkere woning aan de vredige,
met een weelde aan bloeiende
bomen afgezette Roelofsstraat, in
het Benoordenhout. In zijn sober
ingerichte werkkamer vallen op:
een zwarte piano ('helemaal
afgespeeld, ik ben al heel lang
van plan een vleugel te kopen,
een oude droom van me') en een
menigte beeldjes, van echtgenote
Vera die beeldhouwster is.
Vera moet met Berlijn bellen,
voor het jazzfestival in Dresden,
maar de verbinding komt niet
tot stand. Roefie zegt: „We
spelen nog steeds twee tot drie
keer per maand, maar heel gek,
we hebben een hele tijd niet zo
in 't groot opgetreden".
Roefie Hueting begon piano te
spelen nog voordat hij een noot
kon lezen, hij heeft zich na zijn
studie economie op zijn proef
schrift geworpen zonder zich af
te vragen, wat andere economen
over het milieu en économische
groei gezegd zouden kunnen
hebben.
- Waarom eigenlijk het mileu?
Hueting: „Ik ben me er sinds '64
of '65 van bewust dat er iets heel
eigenaardigs aan de hand is met
milieu en economie. Ik ben er in
'66 over gaan schrijven en sinds
'69 benik als hoofd van de
afdeling Leefmilieu van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek bezig te onderzoeken hoe Je
de verslechtering van het milieu
economisch in r ekening moet
brengen en op welke manier het
begrip economische groei gecorri
geerd moet worden."
- Maar was er destijds een
actuele aanleiding?
„Nee, dat geloof ik niet. 't Kwam
gewoon door om me heen te
kijken. Het verbaasde me dat
wat de cijfers zeiden ('het
nationaal inkomen is weer
gegroeid') niet klopte met wat je
ziet: ik weet niets van planten
em dieren af, maar ik zie wel dat
Meijendel vertrapt wordt en
iedereen kan toch ook gewoon
zien dat het stedelijk milieu
achteruit gaat? Ik geloof dat ik
geleid wordt door een gevoel voor
harmonie en evenwicht, en niet
door kennis. Toen ik in de oorlog
in de eerste klas van het
gymnasium zat, werd ik gevraagd
om lid te worden van de
Nederlandse Jeugdbond voor
Natuurstudie, net toen de Joden
uit de NJN gegooid werden.Nou,
„Dat lijkt me nou enig: in de
trein naar Arnhem reizen en daar
een fiets huren. Dan geniet je
pas echt van de natuur".
toen hoefde 't voor mij ook niet.
Maar dat is volgens mij niet
interessant om op te schrijven."
Pretpark
jen, en praatte protestbij eenkom-
Jten toe. Maar dat laatste is niet
ïijn sterkste zijde, en hij is zich
dat bewust: „Ik ben geen
prater, maar ik voel me zeer
gedreven. En dan ga ik ineens op
een tafel staan, en dan blijkt
\weer: ik kan niet goed uit mijn
woorden komen, ik krijg zo 'n
rooie kop, zeker als ze van alle
kannen met me beginnen te
discussiëren. Ik kan beter
schrijven dan praten, vandaar
lat ik dit boek heb geschreven.
En niet om te promoveren."
- We hebben nog geen kans
gezien Huetings boek goed te
lezen, sorry, maar wat was er
ook weer aan de hand met het
begrip welvaartsgroei?
Foute vraag: Roefie (elkaar
tutoyeren was zijn voorstiel) doet
weinig moeite te verbergen dat
hij een interview op deze basis
niet ideaal vindt: „Tja (lange
stilte), je hebt het niet gelezen,
dat is natuurlijk moeilijk (stilte)
ik heb het juist geschreven om 't
niet aan iedereen te hoeven
uitleggen, maar goed, daar gaan
we weer."
Welnu: welvaart of behoeftenbe-
vrediging is het verkrijgen van
schaarse goederen. Onder die
laatste valt nu ook, in tegenstel
ling tot vroeger, het milieu.
Water, bodem en lucht hebben
verschillende functies, maar die
zijn gaan concurreren: de luclïr
wordt gebriiikt om vuil in te
lozen, maar is niet meer geschikt
->m te ademen. Er gaat een
functie verloren en functiever-
ies is het tegengestelde van
economische groei, omdat het
vernietiging van een schaars
goed (lucht om te ademen) is.
Economische groei betekent radi-
tioneel: groei van het nationaal
inkomen, het totaal van de
jaarlijkse produktie, en dat is de
som van de m een jaar
geproduceerde goederen eén de
geleverde diensten. In het licht
van het bovenstaande moe1
economische groei gecorrigeerd
wordende milieuverslechtering
en het verlies aan natuur moeten
er worden afgetrokken.
Roefie Hueting protesteerde te
gen de plannen om dwars door
St. Anna lands Clingendael ('een
schitterend park") een weg aan te
leggen en om er een pretpark
van te maken, hij was later ook
één van de felste tegenstanders
van de provinciale weg dwars
door de duinen van Katwijk
naar Wassenaar.
Huet/ing schreef nota's en adres-
Prijs
Hoe stel Je echter de prijs vast?
Dat kan alleen als je de vraag
en het aanbod kent, maar de
vraag naar natuur en milieu
komt niet via de markt tot
stand. Aan de aanbodkant is het
te berekenen (door bijvoorbeeld
de zuiveringskosten af te trek
ken), maar aan de vraagkant is
dat alleen mogelijk voor zover er
financiële kosten en compensa-
tiekosten te berekenen vallen
(maar hoe bereken je de
compensatie van een verloren
natuurgebied?)
Zo lukt het dus soms niet.
Hueting „Nee, langs de weg
van de afspraken die er in de
'conomie gemaakt worden, is het
niet altijd mogelijk. Dat heb ik
liermee wel geleerd. Het bete
kent dat we niet weten hoe groot
ie enorme negatieve waarde xs,
waarmee bijvoorbeeld de auto
last is; de marktprijs van de
auto zegt niks. Dat wij economen
niets weten in plaats van dat we
dachten dat we't wel wisten, vind
ik trouwens al een stap vooruit."
- En hoe r\u verder?
Hueting: „Er is natuurlijk
gewoon enorm veel cijfermate
riaal te verzamelen en verder
moeten we naar mijn mening
het nationaal inkomen dan maar
corrigeren via ecologische normen
iedereen kan toch zien dat de
ruimte in Nederland te kort
schiet, dat het water onvoldoende
zelfreinigend vermogen heeft en
dat de ecologische variatie
Door
Jan Ottens
hollend achteruit gaat. Amfi-
biën komen hier toch haast
niet meer voor?"
- Maar wie stelt de normen vast
en wie beslist wat we wel gaan
doen en wat niet?
„Dat kan gewoon zo blijven. We
zullen met name de bestuurders
vanuit de economische hoek
betere informatie moeten geven,
een teer punt natuurlijk, vanwe
ge de democratie, maar ik vind
dat het dan maar een beetje
buiten de mensen om moet. In
een discussie met de PPR heb ik
laatst gezegd: wat klets je nou,
ik vraag toch niet aan de
loodgieter, hoe doe je dat? Laten
we nou maar naar de biologen
luisteren. Je kan niet zeggen:
wét- vraagt het publiek (zo
van: wat vind je lekkerder, je
auto óf de Wadden), de mensen
vragen ons economen om de prijs
in te vullen, dan kan je de bal
niet terugspelen. Het enige wat
je dan kan doen, is op een partij
stemmen die voor het behoud
van de Wadden is, maar helaas
zijn er nog zoveel andere proble
men, zodat je nooit van tevoren
weet wat ze met Jouw stem
voor het milieu doen".
Chantage
- Je hebt voor Nederland het
stoppen van de produktiegroei
bepleit, hoe gaat dat?
„Je begint met in langzaam
tempo af te remmen. Zwaar
belastende activiteiten worden
gestopt voor andere, die minder
beslag op de nieuwe schaarste
van het milieu leggen en die niet
minder maar meer werkgelegen
heid scheppen. Energiebesparing
is ook zoiets: milieu belastende
energie vervangt arbeid in hoge
mate. Het werkgelegenheids-ar
gument, zoals Je 't zo vaak hoort
gebruiken, is chantage: ik maak
me geen zorgen om werkloosheid,
maar om het feit da+ we ons het
lazerus zullen moeten werken
voor het milieu. We zullen veel
dingen weer met de hand moeten
gaan doen, en met de fiets naar
het werk gaan, dat kost ook Mld.
Dat zijn allemaal dingen die niet
zo in het boek staan, opmerkin
gen uit de losse hand. De grap is
dat ik economie ben gaan
studeren uit belangstelling voor
de werkloosheid."
- Tijdens de energiecrisis is de
kracht van de oude argumenten
anders wel gebleken.
„Ja. en nu ook weer bij die actie
Zonderdag. In een onderne
mingsgewijze produktie lonen
deelbelangen een goed milieu
voor de voeten, dat zie Je aan de
horeca. Dat is geloof ik een goeie
waar ik nou op kom; het vrije
systeeem slaat, zich altijd, en
terecht, op de borst: wij kimden
ons het beste aanpassen aan
nieuwe behoeften, maar nee
hoor. men denkt dat het
economisch belang een produktie-
belang is, en men verzet zich
juist tegen die aanpassing aan
nieuwe behoeften. Wat mij nou
enig lijkt is: met de trein naar
Arnhem rijden, en daar een fiets
huren, dan pas kan Je met recht
van de Veluwe genieten."
- Eigenlijk zou je dus behalve
het begrip nationaal inkomen
ook het begrip (individueel)
inkomen moeten corrigeren?
„Eigenlijk wel. De slogan van
mijn boek is dan ook: meer van
het een is minder van 't ander.
Inkomen is tafels, stoelen, auto's,
maar ook minder frisse lucht."
v£g ERDAM De plas bloed, waarin de maandagavond
i ïemdelingen' neergeschoten Amsterdamse agent Land-
dood vond, besmeurt niet voor de eerste keer het
van buitenlanders in ons land. Integendeel. Het gaat
abi#het aantal illegaal in Nederland verblijvende 'gasten'.
Amsterdam, internationale trekpleister, sluipen er al
tot dienduizend rond.
e land houden zich rond aantal misdrijven in Nederland ge-
-Jd buitenlanders stie- stegen. Bovendien betreft het niet
un bezigheden worden er alleen moord en doodslag door
vreemden. „In die cijfers zit ook de
melk, de yoghurt en de vla, die
door buitenlandse Jongeren voor in
het Vondelpark is gegapt", aldus
commissaris Kuipers.
r op. Vijf jaar geleden
maar 8,6 procent van
in Amsterdam gegrepen
uit vreemde nationali-
is dat al bijna 26 pro-
u vi ilanders gepleegd,
^0ch wel wat"* stelt com"
Kuipers, hoofd van de
rerhoff
van het aantal opgeloste CeeB verschil
wordt in Amsterdam jjjj Wijst er dan ook nog eens op
dat de misdadigheid onder de ver
schillende volken in wezen niet ver
schilt. „Je hebt hier te maken met
een negatieve selectie", zegt Kui
pers, „vreemdelingen, die het in ei
gen land te heet onder de voeten
wordt, komen naar Nederland. Wij
willen het hier eens proberen. Een
tijdje geleden werd in Hongkong de
hele onderwereld uitgekamd. Kort
daarna stapten ze hier de eethuizen
van rijke Chinezen binnen om de
kas op te eisen".
Nederland lijkt zijn aantrekkings
kracht op kwaadwillende vreemde-
linimers zijn relatief. De lingen te hebben. „Het is van ouds-
ïijf jaar is ook het totaal her een gastvrij land met een soe
gI-8
eemdelingen en admini-
von aken van de Arosterdam-
boeltjes vast, „al mag Je
et concluderen dat een
I in het algemeen crimi-
4^ gesteld dan een Neder-
pele vreemdelingenwetgeving", zegt
de commissaris, „van de Hugenoten
tot de Joden, iedereen is welkom en
dat is ook goed.
Daarnaast is de jusitie hier niet
kwaadaardig. Iedereen krijgt rechts
kundige bijstand en de straffen zijn
mild, omdat met alle mogelijke bij
komende omstandigheden rekening
wordt gehouden. Neem de drugs in
Frankrijk. Daar krijgt een meisje
drie maanden voor een kleinigheid
en vreemdelingen sturen ze het bos
in. Nee, Nederland is in die opzich
ten een aantrekkerlijker land".
Hou ze maar eens tegen, de boven
onder de buitenlanders. „Onder de
vreemdelingen, die hier legaal ver
blijven, hoef je ze niet te zoeken",
zegt commissaris Kuipers, „zjj heb
ben een verblijfsvergunning op
grond van een verklaring van goed
gedrag. Zij hebben kennelijk niets
voor de politie te verbergen.
Het gaat om de illegale buitenlan
ders. Hier in Amsterdam vind Je ze
in de oudere buurten, waarvan de
kelder tot de zolder wordt verhuurd.
In woonschepen en kraakpanden
ook. Als ik vanavond de straat
op ga, kan ik er zo twintig, dertig
ophalen en naar huis sturen".
Waarom doet u dat dan niet?
„Omdat, zodra je tot grote acties
overgaat, de kranten meteen vol
staan over razzia's en zo", zegt
Kuipers, „eigenlijk zou je zo onop
vallend mogelijk te werk moeten
gaan. Toch kan krachtig optreden
wel eens nodig zijn, maar daarvoor
hebben we domweg te weinig men
sen.
Nu weet ik wel dat dit excuus over
al wordt gebruikt waar het fout
gaat. maar het personeelstekort bij
de politie is toch typerend. In '37
kwam ik hier in Amsterdam bij d
politie. Toen hadden we een sterkte
van 2540 man. Nu hebben we er
2700. In bijna veertig Jaar 160 man
erbij. In dezelfde tijd is die stad
twee keer zo groot geworden, waar
blijf je dan?
Een rechercheur doet, met alles
erop en eraan, per jaar gemiddeld
zo'n 110 zaken. In Amsterdam han
delt een rechercheur er per jaar
zo'n driehonderd af. Daarvoor
maakt hij dan wel bijna honderd
overuren per maand. Met alle ge
volgen van dien. Ze storten tijdelijk
in of je ziet ze nooit meer terug".
Van de grensbewaking hoeft com
missaris Kuipers weinig steun te
verwachten. Vooral in de kilome
terslange toeristendrukte van het
hoogseizoen glippen criminele ele
menten, gecamoufleerd door cara
vans en kinderen, ons land binnen.
Een afdoende controle is onmoge
lijk.
Al met al een weinig bemoedigende
gang van zaken. Dat vindt ook het
AR-tweede kamerlid Schakel. Hij
roept naar aanlediing van de medo-
genloze moord van maandag dat
„hooggeplaatste figuren" in Amerika
hem hebben toevertrouwd dat de
maffia steeds meer belangstelling
voor ons land heeft.
De politikorpsen moeten worden
uitgebreid en beter worden bewa
pend en zelfs sleept Schakel het
druggebruik erbij, waartegen scher
per moet worden opgetreden.
„Dat van die drugs is natuurlijk
overdreven", zegt commissaris Kui
pers, „me dunkt dat daar de laatste
tijd genoeg aan wordt gedaan.
Slecht bewapend zijn we ook niet,
al zouden zwaardere vuurwapens in
speciale gevallen, zoals bankoverval
len, nodig kunnen zijn.
Van maffia-praktijken merk ik ook
nog niet veel, maar de georgani
seerde misdaad neemt toe en dat
sluit bendevorming zeker niet uit.
De bestrijding daarvan ligt echter
hoofdzakelijk in de preventie en
voorkomen kan je alleen als je ge
noeg mensen hebt".
De Amsterdamse politie heeft er bij
lange na niet genoeg. Daarom poogt
men binnen het korps tot een ge
specialiseerde arrestatieploeg te ko-,
men van ervaren rechercheurs, die
geen fouten maken bij het aanhou
den van zwaar en weerspannig ge
boefte. Jonge agenten zullen daar
naast worden bijgeschoold in de ar
restatietechnieken.
Het zijn echter maar lapmiddelen,
die een schrijnend personeelstekort
niet kunnen verbloemen. Of dat te
kort ooit al worden weggewerkt,
valt ernstig te betwijfelen. Neder
landers hebben het niet zo op een
grote politiemacht begrepen, zien
het nog meer als een noodzakelijk
kwaad.
De opleiding van een politieman
kost de toch al niet rijke overheid
bovendien een lieve duit en een en
keling is niet genoeg. Wie dat alle
maal bedenkt, mag zijn hart nog
een hele tijd vasthouden.
