'De macht om de
onvrede weg te
halen ontbreekt'
"In de maand mei zit letterlijk alles
door elkaar
te zingen"
Nederland wordt
opnieuw land
van zeezeilers
Bedroefde gevangenisdirecteur:
li O 1
De vogeltellers gaan een drukke tijd tegemoet
Gevoelige soorten zijn
in grote moeilijkheden
ZATERDAG 27 APRIL 1974
DEN HAAG „Het is het criminele politie ke spel. De hele kern ligt in 't maar ongebrei
deld invoeren van vernieuwingen in de straf gestichten. Dat is in. Daar staat een Hulsman
en de hele Rotterdamse school achter. Geen zinnig mens is daar tegen, maar je moet wel
je accommodatie hebben".
Adjunt-directeur W. Chr. Nieman van het Scheveningse Huis van Bewaring is bedroefd.
Er is beweerd dat de directie van de strafgestichten niet achter het bewakingspersoneel
zou staan met zijn groeiende moeilijkheden. Dat is niet waar, zegt hij. Zaken als een be
tere weekeindregeling: het zijn volkomen terechte, begrijpelijke en te honoreren verlan
gens waar elk directielid achter staat. De ma cht ontbreekt om de onvrede weg te halen.
Door
Anton Pfeiffer
lui waarmee Je het niet kan De heer Nieman is gevoelig voor
rooien". Je kan niet inwendig weg- vernieuwingen, maar ze moeten wel
selecteren door de slechte accommo
datie en plaatsgebrek
Nog een grief: „Het opleggen van eenheden," intern kan selecteren
straffen wordt ook bemoeilijkt ge- sancties kan t
humanere aanpak zien de continue vragen in de ka- van depressief
gedetineerden,
straf wel een heel
mogelijk zijn.'En zover is het alleen geste1?"' bltf de„,heer PT?' ;.Je
als je begint te werken met kleine I~*1"tl?f
hier niet weg halen, het ls in
sancties kan toepassen door middel
progressief plaat-
„Ze komen maar aan met
nieuwingen, een humanere a
van de gedetineerden. Er moet wat mer
meer bewegingsvrijheid worden ge- Er moet voor
geven, de gedetineerden
„bejegend" worden. Er
versnelling aan het werk ge- En de" bewaarder "op" die vïéügei zit ge^tSTST z° worden we tegen elkaar uitge-
idiunct. —Men mot Hz» hmiriron" _j_a speeld".
Adjunct-directeur W. Chr.
Nieman van de Gevangenis in
Scheveningen: Men haalt van
belang van de crde". Dacht Je dat Je alles de deur in bij mensen die
„Er zou meer geld
Justitie
hem kwijt raakte? En is het einde- alleen maar zijn geïnteresseerd
li Ik zover dan beslist de een rale in de sleutel van de buitendeur".
raad van advies vijftien kilometer
gedegen rapport zijn anders wordt moeten komen. CRM krijgt alles,
het afgedaan met een waarschuwing. Wij moeten CRM geven in een
Afgrijzen
gaan", verzucht de adjunct. „Men met de brokken'
haalt van alles de deur in. Een
tuaüie van buiten haalt men n
binnen bij mensen, die alleen m
geïnteresseerd zyn In de sleutel
de buitendeur".
Op de bewaarder, die met veertig Produceert'
man op een gang moet omgaan legt
dat volgens de heer Nieman ten
slotte een ondraaglijke druk.
.Se gedetineerden denken "the sky it'en o7 de' dïrertïuTdordt op
tb. ii-i... v.„ vingers getikt en zijn
wordt ongedaan gemaakt"
dat moet tot chaos leiden. De
arme gedetineerde moet een betere
behandeling. In de huidige bezetting Uitgespeeld
Met afgrijzen ziet de heer Nieman is dat een onhanteerbare taak voor
de bewaarders". Nogmaals benadrukt
de gedetineerde Hij noemt als voorbeeld de gevan- nirtgse adjunct-directeur, dat de lei-
genis In Scheveningen. „Door het din« achter het personeel staat,
de situatie af is doorhollen met de vernieuwingen is JÊÊ
«..a. gekomen dat men
Scheve-
„Als het bloed
komt er een rapport, een stukje pa- het daar
is the limit". Je kan altijd nog
stapje verder gaan. nog meer probe
ren te bereiken, dat is slopend voor
de bewakers".
De directies zijn volgens hem met
handen en voeten gebonden
dsoartement, dat haar oren laat han
gen naar de influisteringen van de x iiaai
gedragsdeskundigen, de psychiaters erkend!
pier. Dat moet erg goed in elkaar moest sluiten. Wie gaat er dan? De
directeur. En de mensen die ove-
beslising rigens met de es te bedoelingen
gezegd hebben "we moeten het be-
In praktijk komt het er vaak op te<r maken ritselen door".
De sluiting vam de gevangenis heeft dan kan
„Maar wat viert
Jegening van d gedetineerde'
By bezoek stond vroeger een bewa
ker met z'n neus er boven op. Dat
was zo "onmenselijk". Maar wel
doelmatig. Wat komt er nu naar
binnen? Soft drugs en hard drugs.
den gefouilleerd. Maar begin er
maar aan als er veertig man collec
tief bezoek hebben gehad".
Dat er ook grotere zaken dan pille
tjes voor de pep naar binnen wor
den gesmokkeld bewijst de specta
culaire ontsnapping van m eester
kraker Aage M. Kan die dan niet
apart bezoek ontvangen en extra
o r» Kzz streng worden geontroleerd? „Dat is
hÜÜLÜio» toch onmenselijk, hij heeft toch
rechten als elk ander?"
„Ik behoor tot een groepering die
niet op het dak gaat staan en niet
dreigt", zegt de heer Nieman, „maar
stapje voor stapje komen we bij
een dictatuur waarvan ik hoop ge- Amsterdam
Vorrink wel speenci blijven. Ik moet dit kwijt zal Nederland zich eindelijk
het Huis van Bewaring ook vier af- zesgen dat die moeten worden vrij- omc}at jk h©\ oneerlijk vind dat een met gepaste trots kunnen rekenen
net met de bewaarder, die het rapport gestraften van daar binnen de mu- gegeven. Maar de medegedetineer- kleine g^ep wordt gepikt. Ik kan tot de echte zeevarende naties. Dan
heeft opgemaakt. Die gaat dan te-
zijn vleugel
i de psychologen. >>Je kan
„Vaak is een gedetineerde zo onhan- zetten, dan komt
delbaar dat er niets anders opzit kundige en die zegt dat hij
te moet. op het departement luis-
dan hem weg'te halen
plaatsen. Maar dan loop Je tegen
het penitentiair selectiecentrum
aan: .Jullie maken het niet en nou
wil je een ander opschepen met de
teren
gebracht, echt niet de gemak- den ziln blil als le die drukggebrui-
voelt zich kelijkste Jongens, die de heterogene kers van hen isoleert",
bevolking nog complexer maakten,
in een isolatiecel De bewakers waren woedend. Nu Kusie
- gedragsdes- zitten de vier in een D12 vleugel
weer van twintig cellen.
.-Als een directie niet mee kan wer
ken aan een vernieuwing dan
aohter elke vernieuwing staan als er
eerst maar voor een bebakening
wordt gezogd".
zullen we weer in bezit zijn
een zeeschip dat voortgedreven door
windkracht de fiere driekleur op de
De officiële proefvaart wordt op 23
Juni gehouden jaarna het schin
13 Juli thuishaven Schevenlnge
binnenvallen.
Nederland heeft van de zeilschep®
als de psychiater een opstandige tweemast gaffeltopzellschoencr
-ereldzeeën
ren. geen enkel exemplaar overge
houden. Dit in tegenstelling tot in
geland, Duitsland, Italië en Dene-n
De marken die een gedeelte van hua i
hem. Of de gedrags-
„Met een kusje en een hand onder tje wil geven. Maar
gedetineerde geen medicijn of pille- Eendracht te water laten, die nu zeevarenden nog steeds op zeilscht j
deskundigen de wet voorschrijven? schrijft de staf naar het ministerie de haren, hup, daar zit het en dan "Dokter, is u er ook bij als hij
denk ik bij de Amsterdamse werf Cammen- pen opleidt.
Nee, of ja, daar komt het wel op en dan moet het. Anders worden
vindt het maar. Natuurlijk moet vanavond ontploft? Want dan moet
onaangename vragen in de Kamer een gedetineerde na elk bezoek wor- Jan de Bewaker hem grijpen".
De vogeltellers gaan een drukke tijd tegemoet als „eind april
en de hele maand mei letterlijk alles door elkaar zit te zingen"
(zoals de Leidse dr. C. M. Lok zegt), moeten zij dat allemaal
maar op kaart zien te brengen- 't Is een omvangrijk werk, ook
al omdat zich in het volle, lawaaiierige en bezoedelde Zuid-
Holland nog 'n zeer behoorlijke broedvogelstand heeft kunnen
handhaven.
Vorig Jaar werd die volkstelling
onder de vogels voor het eerst
gehouden. Het heet dat er
verrassende resultaten uit de bus
zijn gekomen. We willen ze wel
graag weten.
Dr. Lok (die in het dagelijks leven
research-medewerker is van Unile
ver in Vlaardingen) antwoordt: „We
hebben nog niet alle gegevens
kunnen interpreteren, maar er zijn
een paar vogelsoorten bij waarvan
de aantallen geweldig bleken tegen
of zelfs mee te vallen."
Twee soorten vielen spectaculair in
aantal terug: Grasmus en Gekraag-
de roodstaart. Een tendens die al
enkele Jaren aan de gang is. De
oorzaak? Vermoedelijk de extreme
droogte in hun overwinteringsgebied,
ten zuiden van de Sahara, waar de
woestijn zich met enkele duizenden
vierkante kilometers heeft uitge
breid. In Italieë en Frankrijk
behoren Grasmus en Gekraagde
roodstaart bovendien tot de vogels
die in grote aantallen aan
geweerschoten ten offer vallen.
Hier ls dus nauwelijks sprake van
eigen nationale schuld: de broedter-
reinen van beide vogelsoorten
(parken, tuinen, lage begroeiing)
zijn in Zuid-Holland intact geble-
Winterkwartier
Maar drassige gebieden, kustgebie
den waar nog eb en vloed is, die
aijri er wel steeds minder. Ontwate
ring, woningbouw, wegenaanleg,
vervuiling, recreatiedruk bedreigen
heel duidelijk de woonplaatsen van
Roerdomp, Watersnip en Woudaap-
Je. In het kader van de Deltawerken
zijn het de overwinteringsgebieden
van de ganzen. Van verschillende
soorten (Grauwe gans, Kolgans,
Rietgans, Brandgans) is Nederland
verreweg het belangrijkste winter
kwartier; voor Kleine rietgans
vermoedelijk zelfs het enige.
Dr. Lok: „Behalve als het om acute
vergiftigingsgevallen gaat, voltrekt
de teruggang die hier in ons eigen
land haar oorzaak vindt, zich meer
geleidelijk, 't Zijn allemaal kleine
oorzaakjes, waardoor men niet zo
goed in de gaten heeft hoe
ontzettend de meest gevoelige
soorten wel bedreigd worden."
Toch bleken de aantallen van
sommige vogels hard mee te vallen.
De Bosuil bijvoorbeeld; die kwam
verheugend veel voor.
Dr. Lok: „Met de aantekening dat
in tegenstelling tot voorheen nu alle
gebieden ook geteld worden. Of de
soort ook echt vooruitgegaan is,
weet Je dan natuurlijk nog niet. Wel
is dat het geval met de Kleine
barmsijs, die zich al een aantal
jaren van het noorden uit naar hier
aan het uitbreiden is."
Wanneer het om vogels gaat, die
door leefwijze of grootte wat meer
in het oog vallen, zijn ook anderen
dan moeizaam speurende vogelkun-
digen in staat, veranderingen waar
Zoals met de Blauwe
reiger bijvoorbeeld, die langsnavelige
visser die na de forse klap van de
(laatste) strenge winter 1963'64 weer
overal langs de sloten valt waar te Flevo-project
nemen. Ook z'n broedkolonies mogen
er weer wezen: in de AckersdiJkse
Plassen (PiJnacker) bijvoorbeeld
werden in 1966 11 broedparen geteld,
in 1969 23 en het vorige Jaar maar
liefst 88.
De gegevens worden echter op
verschillende manieren uitgelegd.
Sommigen zeggen dat de stijging
van het aantal Blauwe reigers zich
uitzet op een lijn die desondanks
daalt, dat de vogels hebben
geprofiteerd van de zachte winters,
maar dat ze vol gif zitten en bij de
eerste de beste kougolf massaal
zullen sterven.
Dr. Lok is optimistischer; „Het
blijkt dat veel reigers zich aan het
leven in de stad hebben aangepast.
Ze broeden niet alleen vaak in de
buurt van mensen, wat ze vroeger
ook al deden, maar ze zoeken er nu
ook hun kostje. Dat vergroot in een
strenge winter hun kans op
overleven toch wel. denk ik."
Sinds diezelfde strenge winter van
tien Jaar terug is ook de Torenvalk
vooruitgegaan, eveneens een voor
iedereen opvallend feit: deze roofvo
gel (stootvogel, zeggen de vogelbe
schermers liever) pleegt met klap
pende wieken, als een helikopter
Dr. Lok: „Ook hier weer is moeilijk
te zeggen, hoe het komt. Misschien
doordat een aantal insecticiden
verboden werd, misschien omdat
er meer prooidieren zijn. En
misschien ook is er het Flevoeffect:
in de Flevopolders worden de laatste
Jaren heel wat Jonge Torenvalken
geboren. Het is niet onmogelijk dat
verminderen misschien niet, maar
wel de aantallen soorten. Mussen,
kraaien, spreeuwen, meeuwen en zo,
die halen het wel, maar de gevoelige
soorten, de vogels die zich niet zo
gemakkelijk aanpassen, hebben het
verschrikkelijk moeilijk. Nederland
is nog steeds een erg rijk vogelland
en ook in Zuid-Holland ls er van
die gevoelige kwaliteitssoorten nog
steeds een groot aantal. Wat we
steeds meer moeten beseffen, is
om een voorbeeld te noemen dat
nniiiniiiimnnniiiiiuiiinii!
mimoiiiiiiiiiiiiiiiii
de rest van het land daarvan
meeprofiteert."
De oppervlakkige waarnemer is nu
misschien geneigd tot het trekken
van deze conclusie: er komen
soorten bij, er gaan soorten weg; er
is dus eigenlijk niks aan de hand.
Of zit het toch anders?
Dr. Lok: „Er is wel degelijk reden
tot zorg. De aantallen vogels
van de Grutto een heel groot deel
van de wereldpopulatie hier in
Nederland zit. Daar draag Je
internationale verantwoordelijkheid
voor."
Dr Lok coördineert de Zuidhol
landse vogeltellerij. Ze gebeurt op
twee manieren. In de eerste plaats
naar landschappelijke eenheden,
waar van iedere soort ook de
ga voor de nationale vereniging Maar in deze leemte wordt nu ook
..Het Zeilend Zeeschip" in aanbouw hier voorzien door de 35 meter lan-5
ls. ge en 8 meter brede Eendracht 41 1
genaamd is naar het vlaggeschip q
van Michiel Adriaansz. de Ruyt£Ts
die er in 1676 bij Etna zijn laatste'
slag mee leverde. Er zijn in total11
18 oorlogsbodems van deze naaoj
geweest. Het nieuwe schip zal eet j
ter meer vreugdekreten dan krijs»!
rumoer aanhoren. Het ruim tw
miljoen gulden kostende schip i
tiers reizen maken met Jongen
en meisjes van 16 tot 26 Jaar dl
daarvoor f 850 moeten betalen i
hard moeten meewerken. Een vast y
bemanning van vier man en ac
ervaren opstappers completeren 1
"ezelschap.
Geen ervaring
De Jongelui behoeven geen ervarti !j
te hebben. Waar het op aan kom
zijn teamgeest, zelfkennis, sporttf
feit en karaktervorming. He' is
bedoeling dat iedereen in de gek
genheid komt om zo'n tocht r
maken. Jongelui die geen
kunnen betalen zullen subsidie krl -
gen uit een fonds dat de oud
Hoorn-vaarder Jaski aan de veren!
gdng naliet.
Het doel van de reizen zal elke 1
in onderling overleg met de JonM
ren, en rekening houdend met I
weersomstandigheden worden
gesteld. In de lente, zomer e 11
herfst worden in totaal zestien n
tochten gemaakt, waarna in
winter nog drie reizen volgen vt
uit Malaga, met oudere gasten i
boord om het schip exploitabel i
maken.
Belangstelling
De belangstelling is enorm
volgens initiatiefnemer kapitein-la t
tenant ter zee b.d. H. M. Juta.
Er zijn reeds meer dan tweehoi I
derd aanmeldingen en verscheid» a
grote bedrijven hebben reeds
een paar Jaar een kooi gehuurd, c
Jonge personeelsleden in de geleg» U
heid te stellen om met de E»
dracht mee te varen.
De heer Juta legt er de nadruk
dat het tijdens de tochten vooraf*
melijk op samenwerking en go»
kameraadschap zal aankomen.
zeilschip van dit formaat kan
slechts met behulp van vele ody
renden op de plaats van bes"w 2
ming brengen". Dit
gelegenheid om in de praktijk
ervaren dat Je met goede saamh
rieheid veel kunt bereiken" zegt
oud-zee-officier.
„Uitgangspunt blijft om de Ja
mensen door hun eigen werk I
boord zichzelf en anderen een
weldige vakantie te bezorgen. W k
hoeft men aan boord niet te t
ken. wel romantiek en avontuur-"
Grote wens van de heer Juta J
de eerste jaren als schlnoer
schoener zal varen, i
deel te nemen aan de Tall
Race die om de twee jaar
Engelsen wordt «-eor«»aniseerd.
komen de nationale schenen
vele landen biieen om «it te mat jj
wie door goed zeemanschap in sta e
is op snortieve wijze ziin teeenstt ij\
ders de loef af te steken. En W
schien slaat dit project
aan dat er binnenkort net zoals I
Engeland, een tweede schip O®
warden gebouwd.
aantallen worden geteld, en in de
tweede plaats in blokken van 5 bij 5
kilometer waar alleen wordt vastge
steld welke soorten er broeden, en
niet hoeveel individuele vogels er
zijn.
Atlasproject
Dit laatste als onderdeel van het
pas gestarte Atlasproject van de
Stichting Ornithologisch Veldonder
zoek Nederland (S.O.V.O.N.) die de
vogelstand van zaken landelijk in
kaart wil brengen, als onderdeel van
een internationaal project.
Over de zin van een dergelijke
bezigheid zegt dr. Lok: „We weten
nog lang niet alles van de manier
waarop de stand van bepaalde
vogelsoorten wordt beïnvloed, en
dit onderzoek geeft daarop meestal
ook niet het antwoord, maar wat Je
er alvast wel mee bereikt. Is dat Je
precies kunt aangeven welke gebie
den van grote ornithologische
betekenis zijn. Daarmee kun Je toch
wel snel beschermende maatregelen
bevorderen. Hier in Zuid-Holland is
bijvoorbeeld provinciale waterstaat
erg geïnteresseerd. Die wil graag
harde gegevens, bij de aanleg van
een nieuwe weg (denk aan de
Leidsebaan), bij nieuwbouw. Gege
vens die ook niet-ornithologen
knnnpp
