LEIDSCH
DAGBLAD
MJÜE
ers
V.V.D. en P.y.d.A. met
winst in alle staten
POLITIEKE KEUS
VAN NEDERLAND
IN PROCENTEN
mam*
vandaag
Zeven jaar
verschil
DNDERDAG 28 MAART 1974
OPGERICHT I MAART I860
No. 34283
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het scheelt slechts 2
1 jaar.
Maar voor D'66 moet het een
eeuwigheid terug lijken, dat Hans v.
Mierlo (links) als grote triomfator
werd binnengehaald. De door hem
aangevoerde uit het niet gekomen
partij had het in 1967 gepresteerd in
één klap zeven kamerzetels te ver-
Nog hoger zouden de jonge Demo
craten klimmen. Des te harder werd
hun val. Gisteren werden zij gro
tendeels uit de provinciale staten ge
veegd. Zouden het verkiezingen voor
de Tweede Kamer zijn geweest,
fractieleider Jan Terlouw had in zijn
eentje moeten terugkeren. Meer dan
één zetel had er niet overgebleven.
Wat kon hij gisteren anders doen
dan met een treurig gezicht zijn ne
derlaag toegeven? Hij deed het rui
terlijk.
Maar er zit een wereld verschil tus
sen de twee foto's. Toch is het maar
zeven jaar.
irtijen
Staten
1970
Kamer
1972
Staten
1974
rdA
66
>R
CU
21.92
7.19
2.30
1.94
25.88
3.89
4.42
2.11
27.97
0.98
4.88
2.06
ogressieve
mbinatie
33.35
36.30
35.89
/P
(U
)A
9.59
5.68
6.01
20.43
7.17
5.43
3.46
15.22
7.13
4.04
4.67
15.06
infessionele
mbinatie
41.71
31.28
30.90
>'70
'N
iP
;p
»v
CPN
rerige
12.09
4.40
1.88
2.55
1.15
1.83
1.04
14.45
4.12
4.47
1.51
2.18
1.75
1.92
0.33
1.69
18.99
1.48
3.52
1.35
2.42
1.70
3.09
0.25
0.41
'KOMST
68.06
82.93
74.53
rn volledig exacte vergelijking van de uitslagen van de staten-
iezingen van 1974 met die van de vorige statenverkiezingen
0) en de kamerverkiezingen van 1972 is zonder meer niet moge-
omdat er andere partijen en andere combinaties optraden. Zo
in 1970 het PAK op (een combinatie van PvdA, PSP en PPR
e provincies Friesland, Drenthe, Overijssel en Utrecht en zonder
in Noord-Brabant. In bovenstaande staat zijn de PAK-stemmen
1970 opgedeeld over de verschillende partijen. Daarbij is per
j de trend gevolgd, die blijkt uit de uitslagen, waar de partijen
merlijk aan de verkiezingen deelnamen. Ditmaal trad in Gro
ten, Friesland Noord-Holland, Noord-Brabant en Limburg het
op, een con-binatie van KVP, ARP en CHU. Voor de vergelij
ke cijfers zijn in bovenstaande staat de percentages voor laatst-
temde partijen samengevoegd vermeld onder CDA. Hetzelfde is
geval ten aanzien van de PKU, die ditmaal in de provincie
jcht uitkwam als combinatie van PvdA, PPR en D'66. De partijen
GPY.'. BP en RKPN kwamen ditmaal niet in alle kieskringen
een lijst uit, bij de kamerverkiezingen 1972 wel. De in 1970 en
verkregen resultaten van deze partijen in de kieskringen, waar
uitkwamen zijn voor die jaren onder "overige" ondergebracht,
idere partijen die thans niet deelnamen.
DE WD DANKT U VOOR
UW STEM. WIJ ZULLEN
OPNIEUW ALLES OP ALLES
ZETTEN OM UW
VERTROUWEN WAAR TE MAKEN
(^^twoordnur^^ Den Haag (geen postzegel) Tel.
LEIDEN
96.813 inwoners
Aa
ntallen stemmen
Percentages
Staten
Kamer
Staten
Partijen
Staten
Kamer
Staten
1970
1972
1974
1970
1972
1974
13511
20213
19206
PvdA
31.0
34.1
37.5
6482
5683
50009
KVP
14.9
9.6
9.7
6494
8426
10266
WD
14.9
14.2
19.9
2860
3705
2265
ARP
6.6
6.3
4.4
3692
2535
3063
CHU
8.5
4.3
5.9
3839
2785
887
D'66
8.8
4.7
1.7
1142
4000
3831
PPR
2.6
6.7
7.4
2480
3800
2422
CPN
5.7
6.4
4.7
643
502
544
SGP
1.5
0.8
1.1
1526
1460
1310
PSP
3.5
2.5
2.6
3821
1233
DS'70
6.4
2.4
258
699
514
GPV
0.6
1.2
1.0
652
123
RKPN
1.1
0.2
369
539
895
BP
0.8
0.9
1.7
249
475
Overige
0.6
0.8
43545
59295
51568
T otaal/opkomst
65.4
84.4
72.4
1 PvdA-D'66-PPR-PSP zijn gecombineerd, evenals de lijsten van ARP-CHU.
DEN HAAG Andermaal een zeer forse winst voor de
VVD, maar tevens een verrassende zege voor de regerende
PvdA. Dat zijn hoofdelementen in het landelijke beeld van
de gisteren gehouden Provinciale Statenverkiezingen.
De VVD kreeg bijna een vijjde deel van de kiezers achter zich
en streefde de KVP als tweede partij van het land ruimschoots
voorbij.
De PvdA heeft nog nooit zulke goede Statenverkiezingen ge
boekt. Deze partij heeft weer de grootte bereikt uit de tijden
van weleer, toen de "oude" Drees minister-president was.
Over hun eigen positie waren de
CDA-voormannen nogal tevre
den. In AR-kring heerste enige be
rusting over 't gevoelige verlies bin
nen 't ODA-verbamd van vooral de
CHU.
AR-voorzitter De Koning: „Jammer
van het verlies, maar die stemmen
blijven in elk geval wel binnen het
CDA".
KVP-leider Andriessen vond de
winst van PvdA „opvallend".
Partijvoorzitter De Zeeuw van de
KVP zag in de uitslag „het einde
van de afbrokkeling van de KVP".
KAMERZETELS
De zetelverdeling in de Tweede Ka
mer, zoals deze zou worden, wanneer
de gisteren uitgebrachte stemmen
zouden zijn uitgebracht voor de Ka-
De "komeetpartij" D'66 is vrijwel
in het niet opgegaan. Haar aanhang
is geslonken tot beneden het be
staansminimum. De derde progres
sieve partner van de PvdA, de PPR
slaagde erin haar positie verder uit
te bouwen, maar veel minder spec
taculair dan de vorige keer.
Als groep heeft het Christen-Demo
cratisch Appel het verwachte verlies
weten te beperken. Opmerkelijk goed
deed de KVP het.
De ARP verloor over de hele linie
fors en moet kennelijk de tol betalen
voor haar steun aan het kabinet-Den
Uyl. De CHU boekte enige winst.
Minister-president Den Uyl conclu
deerde uit de uitslag dat zijn kabinet
er sterker voorstaat. "De uitslag is
een bewijs dat we ook in uiiterst
moeilijke omstandigheden onze be
loften hebben kunnen waarmaken".
D'66-verliezer Terlouw vond niet,
dat de uitslag consequenties moet
hebben voor de samenstelling van
het kabinet.
Vanuit de QDA-hoek kwam alleen
op dit punt een reactie van KVP-
minister Westerterp: „Het kabinet
komt bepaald ongeslagen uit de
strijd".
PvdA
D'66
PPR
PKU
19721) Pr. St.'74
Als eerste bezoekster opende Prinses Margriet vanochtend in
museum "Het Prinsenhof" in Delft de expositie "Vijf eeuwen
Nassau-Oranjes". Tot 19 mei kunnen bezoekers terecht. Er
hangen ongeveer tachtig portretten en afbeeldingen.
(Zie ook pag. 19)
De gelaarsde kat
wijst de weg naar
makkelijke,
modieuse schoenen.
Exclusief en van
topkwaliteit.
Een overvloedige
collectie om van te
watertanden.
Ook in uw stad een zaak
van de gelaarsde kat.
inlichtingen 020-220950
KVP
ARP
CHU
CDA
VVD
DS'70
CPN
PSP
SGP
GPV
BP
RKPN
ihoudend droos:
Zwakke
graden. Maxima
het land plaatselijk
matige wind tussen
temperaturen om-
in het noordwesten
in het zuiden van het 1
(Opgemaakt om kwart ovi
).01 uur; onder: JL.0É
*>ter te Katwijk te 6.3* en
Mgwater te 2.20 en 14.46
MEUBELEN
LISSE
Kanaalstraat - Heereweg Tel. 02521-14642
Eigen parkeerterrein.
LEIDEN (4000 m
Lange Gracht ö^aan de City-Ring) Tel.01710-2lé45'
bij molen De Valk. Parkeerplaats voor 1000 auto's.
Verdacht heling
na juwelenroof
Arrestaties
in Alphen en
II addinxveen
Bij gerichte acties van drie poli
tiekorpsen zijn vanochtend vroeg in
ons land vier mannen aangehouden,
die worden verdacht van heling van
de juwelen en sieraden die zaterdag
bij een gewapende roofoverval in
Den Haag zijn verdwenen. Van de
buit totale waarde ruim 200.000
gulden is tot dusver nog niets ge
vonden. Enkelen van hen werden
kortgeleden ook aangehouden na een
overval in Hazerswoude-dorp, maar
moesten spoedig worden vrijgelaten.
In samenwerking met de plaatse
lijke politiekorpsen hielden recher
cheurs vanochtend vroeg in het
kamp in Alphen aan den Rijn een
22-jarige koopman aan.
In het woonwagenkamp in Wad-
dlnxveen werden twee kooplieden (24
en 17 jaar) aangehouden. De vierde
verdachte, een 41-Jarige koopman en
de vader van de Jongste arrestant,
werd tenslotte in het woonwagen
kamp aan de Viaductweg in Den
Haag van zijn bed gelicht.
ADVERTENTIE
1000 verschillende
MINIATUREN
voor letterbakken.
Corry Hogoort
DOEZASTRAAT 14
Koningin weer
naar
Zwammerdam
Koningin Juliana is van plan mor
genmiddag half vier een bezoek te
brengen aan het Romeinse scheeps
wrak op het terrein van de "Hooge
Burch" in Zwammerdam. Het is de
tweede keer, dat de vorstin dit jaar
een kijkje bij het schip neemt, dat
thans voor definitieve berging ge
reed ligt. Eerder schonk koningin
Juliana een geldbedrag voor het be
houd van het wrak.
Meest opzienbarend van deze ver
kiezingen is dat de christende
mocraten zich zeer redelijk ge
handhaafd hebben. Dat zou op
den duur wel eens belangrijker
kunnen blijken dan de grote
winst voor de VVD en de rede
lijke winst voor de PvdA. De
KVP lijkt aan een stuk afbouw
bezig. Het verval dat traditio
neel aan het worden was, is
minstens voorlopig een halt toe
geroepen. In sommige zuidelijke
steden waar de KVP alleen op
trok, Nijmegen bijvoorbeeld, was
zelfs sprake van opzienbarende
winst.
Een "nacht van Andriessen" is bij
deze resultaten uiterst onwaar
schijnlijk geworden. Maar het
houdt tevens in dat de confes
sionelen wel lastiger zullen wor
den voor de regeringsploeg. Deze
kanttekening moet er bij, als
men daarnaast constateert dat
het mandaat voor het kabinet-
Den Uyl, de inzet van de jongste
electorale stoelendans, verste
vigd is.
De stuivertjes werden gewisseld
tussen ARP en CHU. De lijn-
Boersma heeft stevig huisge
houden bij de anti-revolutionai
ren. De verlies- en winstreke
ning mondde hier uit in een
onverwacht groot tekort. Ook
van de AR-zijde zal jegens de
regering de rem meer gehan
teerd worden.
Aan progressieve kant is leergeld
betaald. In Utrecht, de enige
provincie waar men met één
lijst optrok, werd verloren. Als
dat als probeersel in de richting
van een progressieve volkspartij
moet worden gezien, dan is het
experiment vooralsnog wel mis
lukt. Het wegvagen van D'66 is
de apotheose van een klassieke
tragedie: de held gaat ten onder
aan krachten die hij zelf heeft
opgeroepen, het samen optrek
ken met de PvdA. Juist aan die
PvdA verloor D'66 het meest. De
Democraten hoefden niet meer
te ontploffen; zij stikten eer—
voudig in ademnood. De kleine
oppositionele partij DS'70 ver
toont in het ondergangsproces
verwante trekken met D'66. Bei
de trokken als staartsterren
langs het politieke uitspansel
maar werden vernietigd bij de
nadering van de grote zonne
stelsels: onderzoek wees uit dat
verreweg het meeste verlies van
DS'70 de VVD ten goede kwam.
De VVD is doorgestoten naar de
tweede plaats in het land. Scep
tici die voorspelden dat Wiegel
in 1972 eigenlijk alle kruit ver
schoten had. werden in het on
gelijk gesteld. Toch ziet het er
niet naar uit dat de WD door
deze uitslag weer dichter bij re
geringsverantwoordelijkheid is
gebracht. In 1972, toen de con
fessionelen na zoveel jaar coa
litie met de WD, opnieuw grote
electorale wonden moesten lik
ken, zat het erin dat men naar
de progressieve zijde toe dreef.
Gisteren is een stuk consolidatie
zichtbaar geworden. Het zal het
confessionele kamp tegenover
de progressieve partners zelfbe
wuster maken, maar niet dade
lijk inspireren om weer het oude
pad naar de liberalen op te
gaan.
Toch zal de VVD verderf terrein
winst vooral in dat confessio
nele centrum moeten zoeken.
Men hoeft in liberale kring ove
rigens niet bedroefd te zijn over
de winst van vader Hendrik van
de gouden plaat. De VVD heeft
mensen uit de middenmoot
aangetrokken, maar extreem
rechts heeft het gelukkig toch.
op losser groeven gezocht.
Voor die andere forse winnaar, de
PvdA, komt het nu op zelfbe
heersing aan. De PPR, die voor
lopig nog niet heeft waarge
maakt géén staartster te zijn,
heeft ditmaal slechts beschei
den gegaard, D'66 is niet meer.
Als de partij van Den Uyl te
zeer een actiqpodium wordt zal
ze vele half-bekeerden weer
spoedig afstoten. Deze verkie
zingen hebben het kabinet-Den
Uyl vaster in het zadel gegord,
maar zoveel meer speelruimte is
er niet bijgekomen. Vanaf nu
zou het CDA best wel eens met
wat minder hilariteit bezien
mogen worden.
Misschien zijn we echt op weg
naar een drie-partijenstelsel.
32 PAGINA'S
Nog maar nauwelijks bekomen van
het cijfergeweld, dat gisteravond
door de televisie over ons werd
uitgestort, moeten we ons van
avond weer gereed houden voor
nieuwe politieke beelden. De
VPRO zendt een film uit over de
VVD. Hans Wiegel hebben ze we
kenlang met camera's op zün lip
gezeten. „Het is privé best een
aardige man", zegt de filmmaker
Theo Uittenbogaard (foto links).
PAGINA 5
Pompidou houdt er niet van als
Amerika zich bemoeit met de
Europese besluitvorming.
PAGINA 7
En natuurlijk veel over de provin
ciale verkiezingen. Beschouwingen,
commentaren en cijfers zwart op
wit temidden van wat andere ge
gevens. PAGINA'S 17-23
Het Nederlands elftal faalde door
allerlei misverstanden.
PAGINA 27
Okker kwam in Rotterdam einde
lijk eens gemakkelijk door de eer
ste ronde. PAGINA 29
