)ude coalitie had nu
vanier meerderheid
Jonge
Bols t
"HET TIJ IS NU GEKEERD
rote
innaar
lans
Wiegel
ïgt:
Winst
de
van
PvdA
is
m de rug van t
steun
kabinet
DitisNeerlands
zachtste borrel
tin Dam
orspelt
dergang
n PPR
Progressieyen blij,
overgelukkig
de overwinning
met
met
ilvering
n D'66
CDA-architect Steenkamp:
DERDAG 28 MAART 1974
BINNENLAND
PAGINA 17
ADVERTENTIE
HAAG De uitslag van de provinciale statenverkie-
n omgerekend in zetels in de Tweede Kamer levert een
van zeven zetels op voor de 'oude coalitie' vam WD,
ARP en CHU. De oude vier zouden tevens een meer-
id hebben met 77 van de 1 50 zetels.
Itieleider Hans Wiegel van de
heeft dit het opmerkelijkste
ïoemd van de statenverkiezin-
j herinnerde eraan, dat na de
'erkiezingen voor de Tweede
in november 1972 de oude
trugvielen op zeventig zetels
minderheidspositie. Wiegel
irde de ARP: „Haal Blesheu-
ug"-
litieke leiders van KVP en
Lantjes en Andriessen, die het
i-Den Uyl steunen, hebben
nen gegeven' dat zy op kor-
n een herstel van de oude
•illen. Dat zou zonder nieu-
kiezingen ook niet kunnen,
antjes en Andriessen was het
opvallende van de statenver-
het zich handhaven van
isten-democratisch appèl: het
aangeprezen samenwer-
rband van KVP, ARP en
u ARP-kring berustte men in
loelige verlies, vooral aan de
ARP-voorzitter De Koning:
I HAAG Staatssecretaris
Dam, in een vroeger le-
kiezingsexpert, heeft vrlj-
|indergang van de PPR voor-
eze partij boekte een lichte
de statenverkiezingen. On-
Ihad Van Dam echter ge
kt de PPR op de rand van
pnd leeft, evenals trouwens ^""laiv^rders
„Jammer van het verlies, maar die
stemmen blijven in ieder geval wel
binnen het CDA".
Het is niet duidelijk welke politieke
betekenis aan het stabiel blijven van
het CDA gegeven moet worden. Po
litieke waarnemers zien drie elemen
ten: de KVP is beloond voor haar
krltisch-positieve benadering van het
kabinet; de ARP is voor hetzelfde
juist gestraft en de CHU heeft garen
gesponnen van haar duidelijke op
positie tegen het kabinet.
Minister-president Den Uyl voorzag
geen moeilijkheden over de samen
stelling van zyn kabinet: zestien mi
nisters. waarvan zeven van de PvdA,
twee van de PPR, één van D'66, vier
van de KVP en twee van de ARP.
„Ik zou me er geweldig op verkijken
als het tot problemen zou leiden",
zei hy.
Den Uyl erkende, dat de positie van
D'66 „heel moeilijk" is geworden.
„Maar er is geen haar op mijn hoofd
die eraan denkt D'66-bewindslieden
te vervangen. We zijn op basis van
enkele afspraken in zee gegaan en
daar houd ik me aan".
Volgens Den Uyl is de boodschap
van de kiezers aan het kabinet: „Ga
zo door!". Hij vond het uit parle
mentair-democratisch oogpunt van
belang, dat de VVD zo'n duidelijke
winst heeft geboekt. „Het beleid van
het kabinet wordt duidelijk her
kend", vond Den Uyl. „Ook door de
mensen die het er niet mee eens zijn.
Dat waren heldere, duidelijke ver
kiezingen".
Den Uyl karakteriseerde de WD als
„een duidelijke rechtse falanx", die
zich scherp afzet tegen hei kabinet.
Naar de mening van de minister
president brengt deze tegenstelling in
de Nederlandse politiek met zich
mee, dat het aantal partijen kleiner
wordt.
Over de winst van de PvdA voelde
Den Uyl zich „bevrijd en opgelucht".
Hij verwierp de suggestie van oud
minister Schmelzer dat de kiezers de
gematigdheid in het kabinetsbeleid
(door toedoen van KVP en ARP)
hebben beloond. Den Uyl zelf meende
dat de winst is toe te schrijven aan
„de recht door zee-koers"
partij.
Den Uyl was er blij mee. dat de
PvdA nu zij regeringspartij is geen
stemmen heeft verloren aan de CPN.
Hij had het tegendeel verwacht.
ln de Tiendschuur iü Tilburg was gisteravond .de CDA bijeen om de verkiezingsuitslagen te vol
gen. V.l.n.r. De Koning, partijvoorzitter ARP, Van Rooijen, staatssecretaris van Financiën, me
vrouw Hendriks en haar echtgenoot de heer Hendriks, staatssecretaris van Volksgezondheid.
Op de foto boven: winnaar Wiegel krijgt kusjes van zijn vrouw Pien en VVD-voorzitter Hay a van
Someren.
EINDHOVEN Blij, maar niet seffend lieten Paula Wassen en D'66-
Dvergelukkig. Het leek wel of men voorzitter Ten Brink al snel weten
meer winst had verwacht. Dat was dat er binnenkort een interim-over-
ongeveer de sfeer in Eindhoven, leg zal worden gevoerd over het al
waar de drie progressieve partijen, dan niet voortbestaan van de partij.
PvdA, PPR en D'66 bijeen waren om Bij de twee andere partners overi-
de uitslag van de verkiezingen te gens was nauwelijks sprake van me-
"vieren". Bijeengekomen in het deverdriet over het wegvagen van
Karregat, een overdekt dorp in een D'66. PvdA-voorzitter André van der
nieuwe buitenwijk van de lichtstad, Louw noemde deze uitslag "het loon
met scholen, winkels, bibliotheek en van consekwent linkse politiek". Zijn
zelfs een dorpsplein met terrasjes PPR-collega Wouter van Dam was
leek het er aanvankelijk op dat het ook best tevreden, al noemde hij het
een groot feest zou worden. De echte teleurstellende dat echte radicale
Minister-president Den Uyl:
DS'70. "Vaststaat dat een
'1 van de kiezers die in 1972
PR stemden, thans op een
lartij him stem hebben uitge-
zei Van Dam. Even tevo-
DEN HAAG Minister-presi- het christen-democratische appèl gisteren resteren
aan dent Den Uyl heeft de verkiezings-
zÜn winst van de PvdA bij de statenver- de uitslag: de ARP leed
kiezingen van gisteren uitgelegd als lig verlies, de CHU won
een steun in de rug van zijn kabi- beperkte het verlies tot
net. Oppositieleider Wiegel
VVD daarentegen ontleende
verliezende veel *rotere wta8t van zijn Partij
KVP, ARP en CHU vertroebelt
mini-
deze partij
twee statenzetels. De terug-
i gevoe- gang van DS'70 tnu drie statenze-
de KVP tels) is niet te vergelijken met de
situatie van 1970. Toen deed deze
partij nog niet mee.
De opkomst van de kiezers is rede-
sfeer kwam echter niet. Iedereen wil
de wel. maar het kwam niet los. En
dat lag toch niet aan de grote man
nen uit het progressieve politieke le
ven. In groten getale waren minis
ters als Duisenberg. Vredeling, Van
Doorn en Trip samen met de staats
secretarissen Stemerdink, Glastra
van Loon, Van Dam, Schaefer en
Van Huiten naar Eindhoven geko
men. De rest van de bezoekers kwam
grotendeels uit de buurt en waren
slechts gekomen om de "jongens van
het Binnenhof" eens in het echt te
zien. Grote afwezige was D'66-minis-
ter Gruijters, die zijn gezicht niet
liet zien. Ontroerend was wel het
moment waarop diens partijgenote
de eerste kamer-fractievoorzitter
Paula Wassen-van Schaveren van
de PSP-senator Van Wijk een zak
doekje als troostprijs op de verkie-
zingscijfers ontving. Van Wijk wist
toen nog niet dat hij later zelf dat
zakdoekje hard nodig zou hebben.
Maar de hardheid van de politiek be-
partyen, Bakker van de CPN en
Drees van DS'70, brachten de rol ter
sprake die de televisie in de ver
kiezingsstrijd heeft gespeeld. Bak
ker: „De CPN is het slachtoffer van
PPR-fractieleider Bas de mateloze hoeveelheid tv-tyd
fortman zijn dankbaarheid
|>ken voor "de trouw van de
de PPR". Hij zei nog:
zo belangrijk voor een
bartij, dan trouwe kiezers".
(HAAG Een rechtstreeks
de landelijke politiek
|iverkiezingen van gisteren,
nende halvering van de
6 in de Eerste Kamer.
in de senaat.
partijen als PvdA en WD". Drees a*s ëev°lg yan
wees erop, dat DS'70 als Jonge partij bes van D 66
nauwelijks gelegenheid heeft gehad gang geboekt;
om bekendheid te krygen in de pro- —de WD
vincie. „Het gebrek aan een bevrien- schoots geklopt in de strijd
de flinke vooruitgang van de CHU de toespitst op de tegenstelling PvdA-
stelling, dat de "oude coalitie" van VVD.
KVP. VVD, ARP en CHU heeft ge- D'66 verloor veel stemmen aan
de PvdA en DS'70 zag een flink deel
van haar aanhang doorschuiven naar
de progressieve combinatie heeft de VVD. De CPN verloor aan de
vernietigend ver-
totaal achteruit-
Feiten zijn:
kleinere partijen krijgen 't moei- m~ sterKers te laten aeh.n
lijker nu de politieke strijd zich lijk goed geweest: bijna 75 procent T/ lnfl vpw| mTl ItfMI lawaai in de zaal werd
p de tegenstelling PvdA- Dat is acht procent minder dan bij lVlllU V Cl Ui UIIRCII
de Tweede-Kamerverkiezingen van
november 1972, maar zeven procent
meer dan viei
november 1972,
meer dan vier jaar geleden.
verschuivingen in het politieke
krachtenveld niet hebben plaatsge
vonden.
Spreekkoren
overstemden
WD-politici
in Amsterdam
AMSTERDAM (ANP) Honderden
Jeugdige kiezers, die de stemmenwinst
van de VVD niet konden verkroppen,
hebben gisteravond in de grote zaal
van Krasnopolsky de bijeenkomst
van de Amsterdamse afdeling met
massazang en massale spreekkoren
volkomen overstemd.
De VVD-raadsleden Jacobs en
Pais poogden aanvankelijk nog bin
nenkomende uitslagen door de ver
sterkers te laten schallen, doch het
aai in de zaal werd zo hevig, dat
nog voor de einduitslag bekend
was om half twaalf het bijltje erbij
neergooiden en de bijeenkomst voor
AMSTERDAM <ANP» De 11-Ja-
laar geleden De 's - - a» voor
jaar geleden. De avond v]ak bl] ouderlpke woning beëindigd verklaarden Het bleef in
,Mr zeven procent m het water van de Schinkelkade in de zaal nog tot ver
Amsterdam verdronken.
De Jongen was aan het spelen
raakte te water. Voorbijgangers heb-
middernacht
rumoerig.
Dat nog niet iedereen weet hoe
met een stembiljet te handelen
de D'66 kreeg vier jaar geleden in
Zoetermeer gebleken. In
de stembureaus had
de omroep" gaf Drees hier mede de tweede plaats op de partijpolitieke alle provincies vertegenwoordigers, gestopte afbrokkeling van de bijna
schuld 1
ranglijst;
47 in totaal. Na de verkiezingen van traditioneel verliezende KVP.
halen maar slaagden daar niet in.
Het stoffelijk overschot werd
kwartier later door duikers v£
brandweer geborgen.
stroom binnen het Nederlandse volk ook uitermate uitbundig. „Het valt
ge- is geaccepteerd. We zijn niet
de- morzeld tussen het geweld
is
de Tjerk Westerterp (Verkeer en 1
i de PvdA. Sterker, nog nooit terstaat). „Het staat wel vast dat
bekend te maken. In Breda dacht door het dal heen en tot de volgende
vorige week nog iemand dat CDA
Centrum voor Drugs en Alcoholis
me betekende". CDA-architect prof.
Piet Steenkamp had gisteravond in
Tilburg een van de gelukkigste da
gen van zijn leven. Wat bijna nie
mand had verwacht, maar wel had
gehoopt, was gebeurd. Het grote.
aldus KVP-minister tussen regeringspartijen (KVP meeste verliesstemmen zitten bij de
en ARP) en oppositiepartij (CHU) chu
geen belemmering waren geweest
voor de vele kiezers om toch op het
CDA te stemmen. „Ik vind trouwens vingerwijzing
ook de winst van de PvdA opmerke
lijk, omdat juist deze partij niet het
Keerpunt '72 heeft uitgevoerd, maar
een gematigde koers vaart. Kennelijk
is dat ook gewaardeerd. Ik noem dat
een stuk gezondheid in het politiek
denken van het Nederlandse kiezers
volk."
Tweede Kamerronde in 1976 heb
ben we nu de tijd om het CDA te
versterken. Ik hoop wel dat de PvdA
door haar winst niet overmoedig zal
worden".
kiezer zolang werk met het invullen
van het biljet dat de voorzitter van
het bureau hem erop wees dat slechts
één hokje mocht worden ingevuld.
Zijn wenk kwam te laat. De man zei
dat niet geweten te hebben. Hij had
alle hokjes van kandidaten uit Zoe
termeer al rood gemaakt.
In Amsterdam-Noord heeft de
Amsterdamse politie in de nacht van
dinsdag op woensdag proces-verbaal
opgemaakt tegen twee personen, die
bezig waren met het aan deurknop
pen van woningen ophangen van
'laatste-dag' verkiezingsfolders van
de PvdA. Dit geschiedde op grond van
de bepaling uit de algemene politie-
verordening van Amsterdam, waarbij
dat betekent volgens mij dat het verboden word taan eigendom-
1 HÈ" men van gemeente en van particu
lieren pamfletten aan te plakken of
op andere wijze te bevestigen.
In een van de stemlokalen in
Uden is gistermiddag een stemma-
chine defect geraakt. Eerst raakte
het automatisch sluitende gordijn in
onrede, even later begaf de stemknop
de VVD overgelopen. De
zeker wel voelt voor een CDA
Al is het verliescijfer misschien een
ze houding ter
opzichte van dit kabinet".
Uiterst tevreden tenslotte was de
voorzitter van de CHU, baron Van
Verschuer, de enige echte confessio
nele winnaar. Succelvol grijnzend het. Ruim
liep hij wat arrogant tussen de rest lijk in het stemlokaal stemmen uit
het gezelschap. „Wij hebben als te rekenen. Nadien kon dat wel maar
de confessionele ers steeds meer opgewonden. Zelfs de ^er ontmoedigd, toonde zich hac*- hebben de stemmen vast-
wachte verlies
partij KVP, ARP en CHU was uit- voetbalbeelden op de NOS-monito-
gebleven. In sommige plaatsen, zoals ren trokken weinig aandacht. Ook de
Maastricht, werd zelfs winst als „conservatief" bekend staande
Een beetje teleurgesteld, maar
CHU een uiterst nuttige functie ge-
ARP-voorzitter De Koning. Het
lies van zijn partij noemde hij Jam-
het stemde hem gelukkig
gehouden die de andere verloren heb
ben", zo meende hij. Hij sloot ech
ter niet uit dat deze verkiezingsuit-
gemaakt. Ook in Tilburg, de plaats oud-KVP-minister Norbert Schmel- dat de verloren stemmen niet uit het slaS OP den duur consequenties kan
Wester duin, Maarsmansteeg 8, Leiden. TeL 01710 - 2 06 85
alle CDA-coryfeëen naar toe zer bleek uitermate tevreden. De uit
waren gekomen, werd winst geboekt, slag was volgens hem opvallend
De sfeer in de Tiendschuur was dan dat de handicap v
zyn van het ODA
CDA-pakket zijn gevallen. "Bij
na niemand is naar het GPV en
het ontvv-nd SGP gegaan. Slechts acht procent i verlies van D'6i
van de split-
toen met gewone stembiljetten
een stembus.
Tweehonderdvijftien kiezers in
Velsen-Noord die gistermorgen hun
stem voor de provinciale staten had
den uitgebracht hebben dat 's mid
dags nog eens over gedaan, o~ zjj
niet het stembiljet van het kiesdis
trict Velsen maar dat van Amstel
veen hadden gebruikt.
