Een school met veertien leer
en één meester
Watersporters bezig met vaarklaar maken van boten
Brandje
in Katwijk
MENS VAN
GOEDE WAL
Lotusslachtoffers bij EHBO-wedstrijd
Kaageiland het
domein van de
jachtenbezitters
feil
DONDERDAG 28 FEBRUARI 19
RIJNSATERWOUDE Met een wijds gebaar laat hoofdonderwijzer Bonder me zijn
domein zien: een gang, een voorportaaltje en een klas. „Wilt U nog een rondleiding?"
doet hij grappig, want dat is de hele openba re lagere school van het dorp
CD A-kandidaten
voor raad van
Oegstgeest
OEGSTGEEST In de gister
avond gehouden K.V.P.-vergadering
ln het Parochiehuis is het door de
KVP, AR en CHU samengestelde
concept-programma voor de raads
verkiezingen besproken. Enkele wij
zigingen b.v. ten aanzien van de ge
westvorming zullen worden voorge
steld. Voorzitter Koch deelde mede,
dat uitbreiding aan het bestuur zal
moeten worden gegeven in verband
met de functieverdeling. Voor de
CDA-lijst werden zeven personen ge
kozen, die dus op de definitieve kan
didatenlijst zullen voorkomen. Daar
wethouder J. J. Thorn op de eerste
plaats is gezet zal deze dus van
de CDA-lijst lijsttrekker worden.
Voorts werden gekozen: 2. P. F.
Groenendijk, 3. drs. W. J. Kakebee-
ke, 4. mr. E. J. Roberts, 5. mevr.
G. M. F. van Nijnanten, 6. mevr.
A. L. F. Reterink en 7. Joh. W. E.
Colsen.
Door
Elisabeth Tolenaar
Foto's
Will Dijkman
"Dag Juf", zegt een jongetje van
een jaar of acht. "Ik ben de twee
de. Hij bedoelt dat hij in z'n een
tje de ganse tweede klas uitmaakt.
Niet eenzaam echter, want gebroe
derlijk naast en tegenover hem zit de
eerste klas, bestaande uit twee kin
deren.
„En wij zijn de grootste" roept 'n
ander groepje, wat later de vijfde
klas blijkt te zijn. Ze zijn met z'n
vijven.De hele school bestaat uit
veertien leerlingen (geen zesdeklas-
sers dit jaar) en één leerkracht:
hoofdonderwijzer Bonder. Deze is
een imponerende man met een volle
baard, en uit de manier waarop hij
met de kinderen omspringt en de
kinderen met hem, blijkt wel zijn
pedagogisch talent.
Met een "Zeg waarde heer, die ta
fels zijn net nieuw", maant hij een
wat krasserige leerling tot voor
zichtigheid, en als we voor de twin
tigste keer in ons gesprek zijn ge
stoord: "Jongens, dit is de laatste.
De meester is geslóten(wat ove
rigens weinig uitmaakt).
Toekomst
Met af en toe een waakzame blik
over zijn pupillen vertelt Bonder
over zijn twaalf-en-een-half Jaar
werk op deze school. Hoewel hij in
dertijd solliciteerde met het idee dat
de school binnen een paar jaar zou
worden opgedoekt, en hoewel hij be
voegd is les te geven op middelbaar
niveau, blijft Bonder in Rijnsater-
woude op zijn éénmansschooltje. Er
bestaan zelfs weer toekomstplannen
op niet al te lange termijn. Volgend
Jaar hoopt Bonder een neiuwbouw-
school in gebruik te kunnen nemen,
naast de openbare kleuterschool in
het dorp. Het gemeentebestuur heeft
haar fiat al gegeven.
"Ik hoop zelfs dat er dan genoeg
nieuwe aanwas is om er meteen een
tweeklassige school van te kunnen
maken. Zoals ik het hier heb, is het
met veertien kinderen uitstekend te
doen. Hoewel Je natuurlijk altijd spe
cifieke problemen houdt. Zoals met
de gymnastieklessen. De oudste
leerlingen vervelen zich rot als ze
wat op en neer moeten huppelen en
de jongste kunnen nog niet basket
ballen. Ik noem maar wat.
V oordelen
Verder heeft dat kleine aantal
leerlingen minstens evenveel voor
delen. Het onderwijs van "meester
Bonder" is vrijwel individueel. Hij
kan het zich permitteren de zwakke
broeders extra aandacht te geven,
zonder de anderen tekort te doen.
Het systeem van „zittenblijven" komt
op deze school dan ook niet voor.
De leerlingen die op een gewone la
gere school tot die "zwakkeren" zou
den behoren, kunnen hier zelfs nog
helpen bij de lagere klassen. Op die
manier stijgen ze in hun eigenwaar
de. en hoeft er nieumand de school
deuren achter zich te sluiten met 'n
minderwaardigheidscomplex op de
schouders.
Een ander voordeel is dat de mees
ter een heel grote auto heeft. Bij een
bezoek aan het zwembad of bij de
wekelijkse gymnastieklessen in Lei-
muiden, worden alle leerlingen in
die auto geduwd en hoeft er niemand
op een bus te wachten. Ook tentoon
stellingen, zoals onlangs nog de
vliegtuig-expositie op Schiphol, wor
den op die manier afgelopen. Dat de
auto van hoofdonderwijzer Bonder
inmiddels een bumper mist door het
wat al te rumoeirige jonge volkje, is
weer iets anders...
Gek
"Och Ja, en het lesgeven zelf valt
ook reuze mee. Er kwam hier eens
een inspecteur, die weieens zou laten
zien hoe goed hij dat kon... De hoog
ste klassen zou hij iets vertellen over
Utrecht, terwijl de anderen - ge
meentelijk aangeduid met "grut" -
zaten te rekenen. Nou, hij had nog
geen tien woorden gezegd of er
kwam één zo'n kleintje naar hem
toe: Meester, is dit zo goed? HU kijkt
even, knikt en gaat weer verder. Bin
nen de kortste keren staan al die
kinderen om hem heen en hij heeft
geen woord meer gezegd over
Utrecht. Ik mocht het weer overne
men. want hij werd er gek van. zei
die..."
De leerlingen krijgen les in groep
jes. Ze zitten natuurlijk in een be
paald leerjaar, maar op een uiterst
flexibele manier. Iemand die in reke
nen wat achter is, wordt dóódsimpel
bij een andere groep gestopt en zo
dra dat onderdeel in het vak is bijge
werkt, kan het kind weer verder.
Anders
"Het is misschien daarom dat het
hier ieder jaar weer anders is. Je
krijgt een enorme ervaring, natuu'r-
lijtk. Op 1 april vier ik m'n koperen
jubileum en in die tijd heb ik echt
wel het een en ander meegemaakt.
Maar steeds weer zijn er dingen
waarvan je zegt, het kan anders, bé
ter... We doen veel aan spelletjes, in
gepast in de verschillende vakken.
Op zo'n speelse manier leren en ont
houden ze tien keer meer dan in een
gewone saaie les. Het echte "stamp
werk" hou je toch wel, maar dan
toch zo gevarieerd mogelijk."
Nieuwbouw
Bonder ziet met groot verlangen
uit naar de nieuwbouw, die volgend
Jaar van de grond zal moeten komen.
Het huidige schoolgebouw op het
plein voor de Woudse Dom, is door
de onderwijs-inspectie afgekeurd.
Het gebouw dateert uit ongeveer 1850
en schijnt - hoewel het er van bin
nen niet onaantrekkelijk uitziet
meer te voldoen aan de moderne
voorschriften.
Eén zeer groot voordeel van de
nieuwbouw: deze zal liggen aan de
Boven: de "trots" van meester Bonder: een voorportaal,
ingericht als documentatiecentrum met geluidsapparatuur.
Links hoven: ...vrijwel individueel onderwijs...
èndere kant van de Herenweg, en lig van overtuigd dat het leeWingen-
dat betekent voor de kinderen uit aantal straks zó gaat toenemen dat
de nieuwbouwwijk (waar Bonder zijn een twetde leerkracht en misschien
toekomstige leerlingenbezetting uit nog eens een derde, mogelijk is. Dat
zal moeten putten) dat zij niet hoe- kunnen we volgend jaar bekiiken.
ven over te steken. Ondertussen redden we ons hier wel.'
Waarop de lieve Jeugd, die nafuur-
"Xk ben er daarom," zegt hij. "hei- lijk meeluistert, hartgrondig Ja-knikt
Samenzwering Een rechtbank
in de Italiaanse hoofdstad heeft gis
teren vijf Arabieren schuldig bevon
den aan samenzwering met het doel
een vliegtuig van de Israëlische
luchtvaartmaatschappij El Al tij
dens zijn vertrek van de luchthaven
van Rome met een luchtdoelraket
neer te halen. De vijf Arabieren
werden veroordeeld tot vijf jaar en
twee maanden gevangenisstraf.
KATWIJK In het pand Chr,
de Wetstraat 10 brak gisteren bram
ui,t doordat het zoontje van de eige
naresse met lucifers speelde. Eéi
van de gordijnen vatte vlam. Di
rookontwikkeling was zo sterk, da
men geen kans meer zag de branij
te blussen. De intussen gealarmeerd
de brandweer slaagde daar wel in,
De schade wordt geschat op f 3000.
Noordwijk Zaterdagavond vei
dween bij de dancing Boule 7
Puch-bromfiets. Nasporingen in
omgeving bleven zonder resultaat
zodat aangenomen moest worden,
de brommer was gestolen.
Gisteren kreeg de Noordwijkse
cherche echter een briefje met d
volgende inhoud: "Heren, de gestole
Puch, rijdend onder plaatje
vindt zich bij de Mavo te Noordwij
kerhout. Ik maak mil liever niet be
kend".
Ondertekening"Een mens
goede wille, ook al kan ik mijn han
den niet thuis houden".
De Puch-brommer bleek inderdaa
bij de Mavo in het buurdorp te sta a
en kon inmiddels weer ter beschik
king van de eigenaar' worden gestel*
HAZERSWOUDE Het eerste htf
renteam van de Hazerswoudse vollejr
balvereniging Haduard versloff
NOVO '73 3 met 30. Dat betekeeiq;
weer een goede, stap in de richtir
van de kampioenschap van de tv
de klas van de Leidse afdeling
de Nevobo. Haduard 3 verloor Ka
loos (0—3) van DAC 5. Haduairds Jif
niorenteam sloeg in de kampioens
poule een goed figuur door WW t
3—0 te verslaan. In de "zuste#
strijd" tussen Haduard 1 en Haduaif
3 worn het standaardteam. Door eef
31 zege benadrukte het "eerste d#
mes" de aspiraties op de titel val
de tweede klas. Haduard 2 speeide)
2 tegen Sportclub Lisse.
t
SASSENHEIM Als eerste van een
aantal festiviteiten ter gelegenheid
van het 40-jarig bestaan van de
Afdeling Sassenheim van de EHBO
zal vrijdagavond in het KSA-gebouw
in Sasenheim de jaarlijkse wedstrijd
van de EHBO-kring Leiden worden
gehouden. Het doorgaan van deze
activiteit in Sassenheim hing aan
vankelijk bij ïie<t opzetten van het
Jubileum-programma aan een zijden
draadje omdat de Afdeling Sassen
heim vreesde door de (toen nog) ben
zinedistributie te weinig deelnemers
te krijgen. Voorzitter B. Lambooy:
"We hebben overwogen met deze
kringwedstrijd in het uiterste geval
naar Leiden uit te wijken omdat dat
gemakkelijker te bereiken zou zijn,
maar we zijn uiteraard blij dat we
nu alle afdelingen uit de kring Lei
den in Sassenheim kunnen ontvan
gen. Tijdens deze wedstrijd werken
we met zogenaamde Lotus-slachtof
fers, mensen die hier speciaal voor
zijn opgeleid. Normaal is dit een te
dure zaak, maar gezien ons jubileum
hebben we gemeend hiertoe te moe
ten overgaan."
Aan de kring wedstrijd in Sassen
heim (gepland einde omstreeks elf
uur; de winnaar heeft het recht via
de districtswedstrijden een plaats in
de landelijke finale te betwisten)
nemen de afdelingen Hillegotm, Lisse
Noordwij kerhout, Valkenburg, Kat
wijk, Oegstgeest, Leiden, Leiderdorp,
Voorschoten en natuurlijk Sassen
heim deel. De leiding van de wed
strijd is in handen van de Warmonc
se arts dr. A. Vlelvoye-Kerkmee
met de Oegstgeestse arts Verduyr
Lunuel ook docent aan de EHBC
cursussen in Sassenheim. De kring
wedstrijd in het KSA is overigei
voor belangstellenden gratis toegar
kelijk.
Het hoogtepunt van de viering 1
het veertigjarig bestaan zal ee
begin mei komen. Dan zal een reced
tie worden gehouden met aansluiten
een jubileumavond.
DE KAAG Nog maar een paar weken. Dan is het met de
rust op het Kaageiland gedaan. Het watersportseizoen gaat dan
weer beginnen. Dat brengt altijd en vooral tijdens de week
einden een geweldige drukte met zich mee op dit betrekkelijk
klein stukje grond. Vaak tot verdriet van de oudere generatie.
Die geniet meer als de "vreemdelingen" zijn verdwenen en men
weer "gezellig onderons" is. Dan is ze weer heer en meester
->p eigen grond. Maar ja, de tijd staat niet stil en het is nu een
maal zo, dat het Kaag-dorp zich heeft ontwikkeld als een
befaamd watersport-oord met alles wat erbij hoort: gezellige
restaurantjes en bars, waar de niet eiland-bewoners 's avonds
graag toeven.
Door
Cees Combee
Archieffoto
Jan Holvast
Het is nu al te merken, dat het
watersportseizoen weer met rasse
schreden nadert. Vooral tijdens de
weekeinden. Dan trekt iedereen die
een boot heeft naar het "eiland" om
deze vaarklaar te maken. Ze liggen
bij vele tientallen in de haventjes.
Vaak met zeil overdekt. De "winter
slaap" is nagenoeg voorbij. Er wordt
nu bij het leven geschuurd en ge
verfd, aan de motor gesleuteld en
er worden allerlei vernieuwingen
aan het interieur aangebracht. Wan
neer het seizoen begint wil men
klaar zijn om de onmetelijke water
vlakten met daarin vele eilandjes te
kunnen gaan bevaren. Naar die fij
Xkb tijd wordt nu al toegeleefd.
Verscheidenheid
Wie eens een kijkje gaat nemen
op het Kaageiland en ronddoolt
langs al die Jachthavens ziet er alle
mogelijke schepen liggen. Fraaie
zeiljachten, kostbare en minder kost
bare motorboten, eenvoudige vletjes
met buitenboordmotor en noem ver
der maar op. Het hele scala van wat
Nederland aan boten biedt is daar
op één of andere wijze wel aanwezig.
Kaageiland is ook een oord, dat
wel in de belangstelling zal staan
van de fiscale opsporingsdienst, die
van het ministerie moet nagaan of
er zwart geld weggewerkt is in ple
ziervaartuigen. De watersporten
thousiasten. die wij daar bij die ha
ventjes langs de boorden van de Ka-
gerplassen ontmoetten, maakten zich
over dat "speurwerk" bepaald geen
zorgen.
"Als ze er lol in hebben, laten ze
dan maar hun gang gaan, want hier
is toch niets te halen", luidde het
commentaar. Of dat inderdaad zo is,
zal de tijd wel uitwijzen.
„Onmogelijk is het niet, dat de
„speurders" er enkelen pakken als
Je ziet wat een kapitale schepen
er de laatste jaren bij zijn gekomen",
vertelde iemand, die wel tot de au
tochtone bevolkingsgroep mag wor
den gerekend. „Maar dat zoeken,
die ambtenaren zelf maar uit. 't Zal
mij een zorg zijn. Die mensen lig
gen ons niet in de weg en tijdens
het seizoen profiteren wij hier in
Buiten-Kaag en in het Kaagdorp
toch beslist wel van al dat toeristi
sche verkeer".
Het is daar rond het Kaagdorp
vroeger wel heel anders geweest. Toen
waren de plassen het domein van de
vissers. Ze verdienden er een goede
boterham mee al was het hard wer
ken geblazen. Nu nog zijn er van die
vissers. Ze vissen hoofdzakelijk op
paling. Een produ'kt, dat er in ver
se of gerookte vorm wel ingaat. Er
is altijd veel vraag naar. Toch raakt
dat vissen hoe langer hoe meer op de
achtergrond. Een enkeling, die dat be
roep nog uitoefent. Recreatie is er
voor in de plaats gekomen.
Heel oud
De Kagerplassen zijn heel oud. De
oud-gezagvoerder ter koopvaardij
Aldert van Nieuwkoop, die vorig Jaar
op 79-Jarige leeftijd overleed, heeft
er een belangwekkende studie van ge
maakt. Toen hij voorgoed de zee de
rug toe keerde is hij zich gaan wij
den aan het bestuderen van de ge
schiedenis van het eiland, dat altijd
zo'n grote plaats in zijn leven heeft
ingenomen. Zijn wieg stond wel op
de Buitenkaag, doch hij voeide zich
nauw verbonden met dat stukje tand
in het water.
Wijlen Aldert heeft uitgedokterd,
dat de grondslag voor de geboorte
van de Kagerplassen werd gelegd bij
het sub-atlanticum, dus ongeveer
700 Jaar voor het begin van onze
Jaartelling. In één van zijn geschrif
ten stelt hU: ..Het vochtiger klimaat
tijdens dit sub-atlanticum het is
een tijdperk, dat nog steeds voort
duurt veroorzaakte een snelle stij
ging van de zeespiegel. Daardoor
konden omstreeks het Jaar 600 de
eerste plassen ontstaan. Dat gebeur
de op plaatsen, die door oudere
kreekvorming en andere oorzaken t
laagst lagen. Door het stijgende wa
ter kon toen geen veenvorming meer
plaatsvinden".
W atersportcentrum
Dat is allemaal geschiedschrijving.
Wel staat vast, dat de Kagerplas
sen in de loop der eeuwen zijn uit
gegroeid tot een watersportcentrum
van groot formaat. Eerst waren ze
het domein van de vissers, daarna
van de zeilers en bezitters van mo
torboten. De wateroppervlakte liegt
er niet om: 420 hectare en een oever
lengte van 51 kilometer.
Trouwens op het gebied van de wa
terrecreatie heeft men rond Leiden
niet te klagen. Er zijn ook bijvoor
beeld ook nog de Brasem, de West
einder en de Nieuwkoopse plassen. Al
lemaal unieke gebieden voor de bo-
tenbezitters. Voorts neemt de oever
recreatie ook hand over hand toe. Dat
wordt wel duidelijk tijdens zonnige
dagen.
Dan bevinden zich duizenden langs
de boorden van het plassengebied.
Om te vissen en te zwemmen of wat
te spelevaren met een polyester roei
bootje. Er zjjn bepaalde gedeelten
langs die oevers speciaal voor dit
soort recreatie ingericht. Men kan
er rustig zijn tentje of tent opslaan.
De watersport brengt voor het plas
sengebied bij Leiden de nodige be
drijvigheid mee De scheepswerven
profiteren er van, de middenstand,
de restaurants en café's en ook de
zeilscholen. Over een goede maand
begint de bedrijvigheid op het water
weer. Dan is het met de rust in dor
pen als de Kaag, Warmond, Oude
Wetering, Roelofarendsveen en nog
vele anderen rond het plassengebied
gedaan. Er komt drukte voor in de
plaats. Een niet te versmaden bedrij
vigheid, want de duizenden water
sporters zorgen voor vertier en even
eens voor extra inkomsten. Daar re_
Nu liggen de jachten nog over
dekt met zeilen in de jachthaven
van het Kaageiland. Tijdens d
weekeinden worden ze van ee\
nieuw verfje voorzien en wordt d
motor nagekeken. Over een weel
of zes is het weer zover, dat dl
schepen de plassen gaan bevaren
kent men al min of meer op. Net d
als de middenstanders in onze bad
plaatsen. T
