POSTER-
SCHELDE
Open
houden
of
afslui
ten?
Twijfels
op
papier
PAGTNA 14
EXTRA
ZATERDAG 23 FEBRUARI l
GOEREE
SCHOUWEN
®SER005KFJ)KE
JSSchelphoek
OVERFLAKKEE
DUIVELAND
ZIERIKZEE NIEIWERKERK
«.RcxjqenpluoE
•'Ncdtjejarvb
oosrmcuaoE
3rd land .j
KRAMMER
SIPHIUPS-
LAND.
\OOfW/l7
NOORD-BEVELAND
NOORD
BRABANT
VEERE
WALCHEREN
MIDDELBURG
Daf"
Reimerswaal-
V plan
ICRSEKE
ZUID-BEVELAND
üERGÊHcpZQ]
VU SSINGËN
(RUIN NKN
/1- riJVys VI AANDEKEN-
Uiterlijk op 1 maart zal minister Westerterp van Verkeer en
Waterstaat van de commissie-Klaasesz te horen krijgen wat
hij zou moeten doen met de Oosterschelde: afsluiten of open
houden. Wat verwachten ze ervan, de mensen in Zeeland, waar
het leven goed is, zolang het water van de zee niet door of
over de dijk komt? "De commissie-Klaasesz? Die zegt dat-ie
dicht moet. Natuurlijk." In de capuchon van zijn houtje-touw-
tjes-jas knikt de man vol overtuiging van ja; zijn laarzen stap
pen over de forforslakken waarmee twee weken geleden een
forse dijkval aan de zuidkant van Schouwen-Duiveland werd
bezworen.
Het lijken wel trotse stappen. Zo
van: we hebben het wéér gewonnen
van de zee. Maar de man. die zich
heeft voorgesteld als Van der Lin
den van het waterschap Schouwen-
Duiveland. weet dat het ook mis
kan gaan. Net als in die rampnacht Overweldigd
van 21 jaar geleden, toen 1800
gemaakt, natuurlek grijpen de voor.
standers van een dichte Oosterschel
de de gelegenheid aan om de zaken
gevaarlijker voor te stellen dan ze
zijn".
Door
Jan Ottens
Burgemeester De Kam van Duiveland: "Het is niet onze bedoe
ling paniek te zaaien."
sen een springvloed-aanval van de
zee met de dood moesten bekopen.
Onbevestigde berichten willen dat
de commissie-Klaasesz (die Juli vo
rig Jaar door het kabinet-Den Uyl op
de Oosterschelde werd gezet) zou
adviseren de machtige arm niet van
de zee af te snijden de veiligheid
zou ook zonder een afsluitdam ge
garandeerd kunnen worden.
"Onzin", houdt Van der Linden vol,
"natuurlijk zal de commissie voor
stellen: afsluiten".
Vertrouwen
In Veere huist ir. Loeff, de grijs-
besnorde voorzitter van de Studie
groep Oosterschelde. en die is welis
waar bijna net zo overtuigd van
wat er uit de commissie komt als de
waterschapsman Van der Linden,
maar dan wel andersom.
"Ik heb wel vertrouwen in de com
missie-Klaasesz". zegt ir. Loeff, "ja,
ik geloof erop te mogen hopen dat
ze de minister zal aanraden, geen
dam door de Oosterschelde te leg
gen".
Maar, zo mag men aanvoeren, de
laatste maanden hebben de stormen
in Zeeland zodanig huisgehouden,
dat men zich een grotere ongerust
heid bij de bevolking wel kan voor
stellen.
Ir. Loeff vindt de ongerustheid niet
onbegrijpelijk, maar, zo zegt hij er
bij: "De mensen worden ook bang
In het gemeentehuis aan de schil
derachtige Ring in Nieuwerkerk legt
burgemeester De Kam van Duive
land uit dat zijn elf man tellende
raad vierkant achter afsluiting van
de Oosterschelde staat. Duiveland is
nieuw. In '53 waren het nog drie
gemeenten: Nieuwerkerk, Oosterland
en Ouwerkerk. In de dijk bij die laat
ste plaats herinneren vijf reusachti
ge, scheefgezakte betonnen caissons
en binnendijks de kreken aan de al
lesvernietigende kracht waarmee 't
eiland door het Oostersoheldewater,
opgestuwd in het Keeten. werd over
weldigd.
Wéér heeft het water tegen de dij
ken gebeukt. In talloze huisjes en
boerderijen, die zich daarachter
voor de Oosterschelde verschuilen,
bleef 's nachts het licht branden.
Overvallen worden door het water,
dat nooit weer.
Alarm
Zo kwam het dat burgemeester De
Kam vorige week in het nieuws
kwam met zijn plan voor een eigen
dijkbewaking, maar hier valt hij on
middellijk corrigerend in de rede:
"Nee, nee, geen bewaking, maar 'n
stormwaarschuwingsdienst. De be
waking is goed. daar wil ik niks
van zeggen".
Hoe kan dat nou, 21 jaar na de
ramp en nu pas een alarmeringsre
geling?
De burgemeester trekt zijn schou
ders op, geen bevredigende verkla
ring of het zou moeten zijn dat, de
Zeeuwen gewend zijn te leven met
het gevaar.
"Van echte angst is natuurlijk niet
veel sprake", zegt de burgemeester.
Hij heeft een paar telefoontjes ge
had van mensen uit de polder die
de klokken en de sirenes in het dorp
niet kunnen horen en die nieuwsgie
rig waren: "Wordt er niets gedaan
door de gemeente?" Zodoende. Dat
was de aanleiding.
En als het nu weer gaat spannen
op Duiveland, dan staan 12 mensen
van de secretarie en de gemeente
raad gereed om alle 220 gezinnen in
de afgelegen polders per telefoon te
waarschuwen.
Kofferspakken
Ondanks de commissie-Klaasesz gaat het werk aan de Ooster
schelde-dam door. De eerste zes pylonen voor de kabelbaan, waar
mee honderdduizenden betonnen blokken in het water gegooid zullen
worden, staan er al: in het noordelijkste sluitgat De Hammen,
"Iedereen reageert anders", filoso
feert in Duiveland gemeentesecreta
ris Van der Maas. "Ik ken iemand
op Nieuwerkerk. die zegt. bel me
maar meteen als er beperkte dijk
bewaking wordt afgekondigd, dan
pak ik mijn koffers en dan ga ik
weg, zoeken Jullie 't hier zelf maar
uit. Maar een oom van mij die ver
schillende familieleden, van zijn
vrouwszijde dan hoor. heeft verloren,
die is toch voor een open Ooster
schelde"
In Ouwerkerk wijst een vrouw van
middelbare leeftijd geëmotioneerd
naar de huisjes rondom haar: "Van
de 1900 mensen hier verdronken er
90, dat is verschrikkelijk. Ouwer
kerk was hier het zwaarst getroffen
en dat is niet om op te scheppen hoor
De Oosterschelde nog liever van
morgen dicht dan vandaag".
Zijn de mensen bang?
De vrouw wijst nu op haar man:
"Die, die is er vreselijk bang voor.
Nee, voor ons is het niet moeilijk:
de Oosterschelde dicht".
Intussen kan geen dijk en geen af
sluitdam de strijd rond de Ooster
schelde keren. De actievoerders voor
een open Oosterschelde. Rijkswater-
tussen Schouwen-Duiveland en het werkeiland Roggenplaat (op de staat en de waterschappen zijn het
achtergrond, zie ook kaart). Het sluitgat tussen de werkeilanden nog nooit eens geweest, op één punt
Neeltje Jans en Noordland is met een klein dammetje al dicht
Ook op papier is er aan de
Oosterschelde al heel wat ge
knutseld.
Afsluiten, zei in 1957 de Del
tawet. Aan de zeezijde met een
dam van Schouwen naar Noord-
Beveland en aan de andere kant
met, dwars op de Haringvliet-
dambrug, een dam door het
Volkerak, die er inmiddels ligt.
In '67 krijgen de twijfels in 'n
Oosterscheldecongres in Zierik-
zee voor het eerst gestalte.
Waarom niet de dijken over de
hele lengte (245 kilometer) ver
hogen in plaats van de 9 km
lange afsluitdijk? Zoals ook
met de Westerschelde gebeurt.
Waarom niet rekening gehou
den met havenontwikkeling on
der de Brabantse wal. volgens
wat de "hoefijzergedachte" ging
heten: een groot groen gebied,
omkneld door de havens van
Rotterdam, Reimerswaal en
Antwerpen. Waarvoor de Oos
terschelde open zou moeten blij
ven. Dit Reimerswaalplan is al
lang weer van de baan.
Waarom niet de Oosterschc
toch afsluiten en vervolgens,
delen in compartimenten?
De eerste van een reeks cc
partimenterings - gedach
wordt gelanceerd op het cong
zelf, een opdeling in tweeën i
merkwaardig genoeg zoet
ter voor de drinkwatervoorj
ning in het deel dat het dich
bij zee ligt.
Omdraaien
Het Delta-instituut voor hy
biologisch onderzoek (onder
deel van de Kon. Acadei
voor Wetenschappen) wil
zaak omdraaien. Afgezien vai
feit dat de biologen van het
stituut het afsluiten van de 0
terschelde zeer zouden betn
ren, stellen zij Juist een wes
lijk bekken voor met zout
ter; het zout zou door mld
van inlaatwerken in de dam o
stant op hetzelfde peil moe
worden gehouden.
Samen met de Studiegn
Milieubeheer van de Oecolo
sche Kring Arnhem suggert
het Delta-instituut vervolgen
aanleggen van zelfs drie da
mende primaire dam ln
mond van de Oosterschelde i
tussen Duiveland en Noord-]
veland en één tussen Tholen
Zuid-Beveland. Zout water
het westelijke bekken, brak
ter in het middelste waar
scheepvaart tussen Rotterdam
en Antwerpen moet komen
zoet water in het oostelijke h
ken.
Als later ook de Verenig
Milieudefensie zich met de 0
terschelde inlaat, zal zij co
partimentering een "armzalig
en kostbaar" surrogaat noen
en sindsdien moeten we wem
aan het feit dat ook milieu-or|
nisaties elkaar kunnen besti
den. Maar pikanter nog is 1
het Rijksinstituut voor Vissei
Onderzoek in een uitgelekt* i
titie aan de minister van lal
bouw er over denkt. "Een
drieën gesneden lijk", meent I
RIVO kernachtig.
Suggesties
voor
Opzichter Van der Linden
staande op de 14.000 ton fosfaat
slakken waarmee een dijkval tus
sen Serooskerke en Zierikzee werd
gerepareerd.
De Oosterschelde is
visserij en de mossel-
teelt uitermate belangrijk. M
doet met nieuwe suggesties a
best om ze ook in een afgesj
ten Oosterschelde voor Zeela)
te behouden.
Tijdens de studie van de cd
missie-Klaasesz komt fl
gloednieuwe gedachte op:
poreuze dam van zulke gfli
betonnen blokken dat het zou
water en de vissen ongehindd
heen en weer kunnen, maar I
openingen tussen de blokki
zullen vermoedelijk dichtgroei
met wieren en schelpdieren, j
Geen rekening met de visJ
en de schelpdieren houdt
stedebouwkundige studiei
Zeeuws Meer?
Wageningse en Delftse
ten die een afsluitdam i
stormvloedkeringen voofi
len. Om het uitschurende
weid van de Oosterscheldegc
den in te tomen, willen zij e
een dam in de Krammer f
leggen, tussen de Grevelij
dam en St. Philipsland
ook één tussen Tholen en 2
Beveland.
Dezelfde gedachte zit voorl
een oud-ingenieur van Rijksfl
terstaat die onbekend wenst
blijven en haar daarom vent
leert via de waterstaatkund
ir. H. Meijer uit Oosterbe
Volgens hem moet er een di
door het Keeten komen, tuss
Tholen en Duiveland. Dan hoi
nog slechts 125 km Oosterse!)
dedijk te worden verzwaard.
moet de in aanleg zijnde ScN
de-Rijnverbinding dan wort
afgeschermd Het plan-Keet
is het alternatief waarvoor i
name de Vereniging Milieu
fensie zich inzet.
Boos
De "openhouders" maken i
bijzonder boos om het imfl
door de afsluiters gebruikte i
schuringsargument: Rijkswatt
staat heeft zelf gedurende
tientallen jaren toegestaan
er ieder Jaar 10 miljoen kubk
meter zand uit de Oosterscb
de werd afgezogen.
