um Lande eindexamen voor de ruimte
iddenstand: niet willen
eten wat je uurloon is
'kylab opent weg naar grotere avonturen
ZEKE
DAG 9 FEBRUARI 1974
jn paar jaar komt er een onbewoonde vierkamerflat annex garage voor ruimtetaxi
kostbaar geoutilleerd wetenschappelijk laboratorium en een sterrekundig obser-
i uit de ruimte de atmosfeer binnen tuimelen om daar met een vurige staart te
svden. Meer dan achtmiljard gulden gaat dan in vlammen op. Niemand zal er een
n laten, want Sky lab, het eerste Amerikaanse ruimtestation, heeft zijn taak vol-
Meer dan dat zelfs, want negen astronauten hebben er sinds 25 mei vorig jaar een
aarder gebruik van gemaakt dan men bij de lancering heeft durven hopen. Het sta
in de negeneneenhalve maand, dat het thans in de ruimte is geweest, zes maanden
geweest, waarbij Amerika meer dan twaalfduizend man-uren ruimte-ervaring
gedaan, ruim het dubbele van al'le man-uren ruimte-ervaring van de Russen
e eerste historische vlucht van Gagarin in 1961.
dagen voordat de eerste
manning op 25 mei Jl.
tien dagen eerder gelan-
ylab werd gestuurd, ver-
je Russische kosmonaut
Filiptsjenko, commandant
ojoez-7-vlucht in oktober
verblijf van enkele we-
ruimte is mijns inziens on-
Niet omdat de mens een
/an gewichtsloosheid ge-
nkele weken niet zou kun-
taan, maar omdat zich on-
ijke moeilijkheden met de
aan normaal gewicht
eilErdoen, wanneer hij weer
de terugkeert. De beman-
en van Skylab houden
Ulpiens e m onverantwoord
van de waardevolste
ran het Skylab-experi-
eest, dat dergelijke sombe-
zichten voor de bemande
rt naar het rijk der fabel
en verwezen. Afgewacht
fraard nog worden, hoe de
'I lab-bemanning zich op de
stelt van het verblijf van
ten in de ruimte, maar de
trio's hebben het er, on-
bhtem van resp. vier en
'ft ken, voortreffelijk af-
Er zijn aanwijzingen dank
irende telemetrische con-
de lichamelijke condiUe,
ytatste Skylab-trio fysiek na
ken niet in mindere staat
keerd, dank zij een op er-
rustende aanpassing van
ftfca voor conditietraining,
tijdens hun vlucht
id de hand moesten hou-
belangrijke kant van het
iject willen wij nog even
alvoren de andere vruch-
et experiment in grote lijn
ien.
;D eginJaren van de bemande
M rt werd door beslist wel
ai eerde medisch-deskundi-
jiard, dat de mens het met
u moeten bekopen,
hij langer dan vijf dagen
tsloze toestand door de
vliegen. Dat leek iets op
'lngen van serieuze medici
van de eerste stoomtrei-
Ingeland, dat de snelheid
er mocht worden dan 35
ize redacteur
happen P. Bok
kilometer per uur, omdat anders de
dood onherroepelijk zou volgen. Le
den van het Engelse Koningshuis
mochten dan ook aanvankelijk om
deze redenen niet met een trein rei
zen.
Dergelijke verklaringen zijn voor
hun tijd niet geheel zonder grond.
Men wist eenvoudig nog te weinig
over de reacties van het menselijk
lichaam op tot dat ogenblik onge
kende omstandigheden.
Steeds langer
Het bleek allemaal nogal mee
te vallen voor de ruimtevaarders. De
Russen vestigden een duurrecord in
de ruimte van 119 uur in 1963, de
Amerikanen maakten er 190 van in
1965, en nogmaals de Amerikanen
330 uur ofwel ongeveer veertien da
gen in datzelfde jaar.
Dit record hield lang stand en
werd zelfs niet door de Amerikanen
verbeterd tijdens hun Apollo-maan-
vluchten. Het werd pas gebroken in
juni 1970 door de Russen, die twee
man in een Sojoez 425 uur in de
ruimte lieten blijven, dat wil zeggen
bijna 18 dagen.
De Russen verbeterden het re
cord in juni 1971 toen ze het met de
vlucht van de Sojoez-11 op 569 uur
brachten, ruim 23 dagen. De vlucht
eindigde in een tragedie doordat de
kosmonauten bij de landing om het
leven kwamen, niet door de langdu
rige gewichtsloosheid, maar door 'n
technisch mankement.
Pas afgelopen jaar nam Amerika
het duurrecord weer over tijdens de
eerste Skylab-vlucht in mei-Juni
die fuim 672 uur duurde. Het twee
de Skylab-trio bracht het record af
gelopen zomer op 1427 uur (56 da
gen) en de derde Skylab-beman-
ning heeft daar nu twaalf weken ol
84 dagen van gemaakt.
Aanpassing
De tijdsduur van de vluchten werd
derhalve zeer geleidelijk opgevoerd.
Daarbij deed zich een merkwaardig
verschijnsel voor. Zowel de Russen
als de Amerikanen bleken wel aan
passingsmoeilijkheden te hebben bij
terugkomst op aarde, maar de
Russische moeilijkheden waren veel
groter. Ook de Amerikaanse astro
nauten moesten wel weer even wen
nen, hun calciumvoorziening moest
op peil worden gebracht en de bloed
circulatie kwam pas na enige tijd
weer op goed niveau, evenals de
spierfunoties en de evenwichtsorga
nen. Maar bij de Russen waren de
problemen kennelijk veel ernstiger
dan bij de Amerikanen. Vermoede
lijk is het trainings-schema hiervan
de oo'rzaak.
Het is echter (afgezien van de la
tter blijkende gevolgen van de der
de Skylab-missie) zo, dat men niet
meer beducht hoeft te zijn voor zeer
langdurige vluchten, bijvoorbeeld
van jaren, naar de buurplaneten,
omdat er geen blijvende schade blijkt
te ontstaan. Een „kleine" moeilijk
heid daarbij is natuurlijk wel, dat
ruimtevaarders, die na een vlucht
van een jaar landen op Mars, daar
niet gelegenheid vinden om eveti uit
te blazen en op verhaal te komen
voordat zij aan het werk gaan
Overigens zijn, afgezien van hun
sceptische opmerkingen over Skylab
ook de Russen al bezig aan de voor
bereiding van zeer langdurige ruim
te vluchten, die nodig zijai om bijvoor
beeld de planeet Mars te bezoeken.
In deze opzichten heeft Skylab
derhalve een belangrijke bijdra
ge geleverd tot een verdere ontplooi
ing van de bemande ruimtevaart.
Improvisatie
Een tweede waardevolle ervaring
dankzij Skylab is, dat de mens blijk
baar in staat is, zonder of met be
trekkelijk eenvoudige hulpmiddelen
in de ruimte te improviseren wan
neer er moeilijkheden optreden.
Eerlijk gezegd was het Skylab-pro-
ject met een (groot) beetje noncha
lante bravour opgezet. Het ruimte
station bestond uit een verbouwde
Saturnus-trap, een door de bezuini
ging op het maanproject overgeble
ven restant. De Apollocapsule, waar
mee de bemanningen naar het ruim
testation reisden en terugkeerden
naar de aarde was evenmin voor dit
doel ontworpen. Het hele project was
niet meer dan een (wetenschappelijk
veelbelovenderestantenopruiming.
Dat bleek al voordat de eerste be
manning naar de ruimte werd ge
stuurd. Een van de zonnepanelen
klapte niet uit, het hitteschild ver
dween tijdens de lancering, een van
de drie gyroscopen werkte niet, het
koelsysteem haperde etc. etc. etc.
Maar juist die dingen hebben van
Skylab een groot succes gemaakt.
Het bleek, dat de mens in de ruim
te meer is dan een goed getrainde en
geprogrammeerde machine. De eerste
bemanning wist met eenvoudige
middelen en een grote dosis durf en
initiatief Skylab weer bewoonbaar
te maken en het hele project te red
den. De tweede bemanning profiteer
de daarvan en kon vrijwel het gehele
programma uitvoeren. De derde be
manning slaagde er zelfs in veel lan
ger in de ruimte te blijven dan aan
vankelijk was geweest (56 dagen),
namelijk 84 dagen of bijna een
kwartaal. Dat het wetenschappelijk
waarnemingsprogramma voor deze
ploeg op de valreep kon worden om
geturnd op de (later teleurstellende)
komeet Kohoutek, was een extra
prestatie, die niet was voorzien.
Drie pluspunten dus op het mense
lijk vlak: bewijs dat de mens de
ruimte, fysiek aan kan, dat zijn im
provisatietalent technische onvolko
menheden kan rechttrekken, dus
dat hij ook in het vijandige milieu
van de ruimte de baas over de tech
niek kan blijven, en dat zijn gees
telijke souplesse de mens ln de ruim
te tot een beter "instrument" maakt
dan de automatische machine.
Geslaagd
De Amerikanen zijn door het vol
tooien van het Skylab-project als het
ware cum laude geslaagd voor het
eindexamen ruimtevaart. Dat be
stond uit drie delen: het maanpro
ject dat zijn technische vaardigheid
bewees, de vlucht van de veronge
lukte Apollo13 waarin hij een tien
met een griffel voor koelbloedig
overlevingsoperaties verwierf en
tenslotte Skylab, waarin hij toonde,
als mens de ruimte aan te kunnen.
Het is spijtig, dat de Russen na 'n
goede start van hun ruimtescholing
een paar keer zijn blijven zitten en
nog niet aan dit eindexamen toe
zijn.
Dit eindexamen betekent, evenmin
als een gewoon eindexamen van 'n
aardse school niet, dat men nu ver
der geen problemen heeft. Ook in de
aardse maatschappij is het eindexa
men slechts een begin en is het ver
dere leven een grote reeks nieuwe
en veelal grotere opgaven waartoe
men dan in staat wordt geacht.
Skylab is dan ook "slechts" 't ope
nen van de deur geweest naar veel
gecompliceerdere en gedurfder on
dernemingen in de kosmos.
Deze drie astronauten zullen de enige Amerikanen zijn, die na
het geslaagde Skylab-eindexamen de ruimte in gaan alvorens
het nieuwe shuttle-tijdperk aan het einde van de jaren zeventig
zijn intrede doet. Het zijn van links naar rechts Donald Slayton,
Vance Brand en Thomas Stafford, die in juli volgend jaar een
(laatste) Apollovlucht zullen mo,ken voor een koppeling aan
een bemande Russische Sojoez. Het is niet geheel uitgesloten,
dat zij na de korte gezamenlijke vlucht met de Russen ook nog
een bezoek zullen brengen aan Skylab, maar dan niet voor een
langdurig verblijf. "De sleutel ligt onder de mat bij de voor
deur" hebben de huidige Skylab-astronauten al bij voorbaat
verklaard.
Het Skylab-project werd uitge-
gevoerd door negen astronauten. In
de eerste periode waren dat Charles
P. Conrad, dr. Joseph P. Kerwin en
Paul J. Witz, van wie alleen de eer
ste een ruimteveteraan was. Zij be
manden Skylab gedurende vier we
ken sinds 25 mei j.l. Aan hun gedurf
de improvisatie is het te danken ge
weest dat de rest van het project niet
de mist in ging.
De tweede ploeg, bestaande uit de
veteraan Alan L. Bean en de debu
tanten dr. Owen K. Gerriott en de
Nederlander van afkomst Jack R.
Lousma bleef 56 dagen in de ruimte
zonder al te grote onvoorziene moei
lijkheden.
De derde en laatste ploeg-hield het
84 dagen uit, vier weken langer dan
aanvankelijk op het programma
stond. Deze ploeg bestond uit de
ruimte-debutanten Gerals P. Carr,
Edward G. Gibson en William R.
Pogue. Zij hadden aanvankelijk
nogal wat aanpassingsmoeilijkheden,
waren misselijk, sloom, slaperig, slor
dig en uitermate lui. Later hebben
zij zich aardig hersteld, vooral door
dat de medische dienst van de
vluchtleiding in Houston enkele ern
stige woorden met dit trio wisselde.
Het was overigens voor het eerst dat
de NASA bij een meermansvlucht
een ploeg van louter debutanten de
ruimte in stuurde. Alleen tijdens de
eerste eenmans-Mercuryvluchten
gingen er telkens debutanten de
ruimte in, maar dat was dan ook
voor het laatst meer dan tien jaar
geleden, namelijk in 1963.
Wetenschap
Al de opgesomde vruchten van 't
Skylab-project betroffen de mens.
Heel veel is echter ook op niet-men-
selijk wetenschappelijk terrein ge
presteerd. Er zijn honderdduizen
den foto's in alle mogelijke spec-
traalgebieden gemaakt van de aar
de, de zon en de kosmos. Deze gege
vens zullen de geleerden nog tiental
len Jaren werk geven om ze goed te
interpreteren.
Door de Skylab-experimenten krijgt
men een beter inzicht in de proces
sen die zich op en in de zon afspe-
ilen, hetgeen belangrijke gevolgen
,kan hebben voor allerlei aardse za
ken zoals weersvoorspellingen, en
vooral energievoorziening door mid
del van kernfusie. Over de aarde zijn
gegevens verkregen, die de toegang
tot nieuwe delfstofvoorraden moge
lijk maken, een beter begrip van de
waterhuishoudkunde van de aarde in
het vooruitzicht stellen, watervoor
raden diep in de bodem van droge
gebieden aan het licht brengen, en
van belang zijn voor een doeltreffen
de milieu-beheersing. Niet direct
"nuttig" zijn zeer waardevolle ge
gevens over de kosmos, die kunnen
leiden tot een beter begrip van het
heelal, de ontstaansgeschiedenis van
ons zonnestelsel en onze eigen aar
de en dergelijke zaken.
Het zal pas over geruime tijd mo
gelijk zijn, de resultaten van deze
Skylab-experimenten behoorlijk te
evalueren. Skylab is met de landing
van de derde ploeg bepaald nog niet
„uit de wei'eld", ook al doordat er
talrijke proeven in het ruimtelabo
ratorium zijn genomen op biologisch
en fysisch-technisCh gebied, waar
van de resultaten later pas zullen
blijken.
Records
Tijdens de laatste Skylab-missie
zijn er ruimterecord gesneuveld aan
de lopende band.
Alle drie bemanningsleden hebben
het persoonlijk duurrecord voor ver
blijf in de ruimte op hun naam ge
kregen, voor het eerst meer dan 2000
uur. De Amerikaan Bean (van Sky-
lab-2 en van een maanvlucht) was
voordien recordhouder met ruim
1671 uur. Alle drie hebben zij het
duurrecord voor één vlucht op hun
naam. Zij hebben het grootste aan
tal ruimtewandelingen gemaakt en
daarbij ook de langdurigste ruimte-
wandeling van bijna zeven uur. Er
zijn talloze andere records geboekt,
maar het heeft weinig zin die alle
maal te vermelden.
Een facet van de laatste Skylab-
missie is nog wel interessant. Op 21
januari jl. presteerden zij (waar
schijnlijk ongeweten) iets zeer bij
zonders. De drie mannen van Skylab
-3 hadden toen (als debutanten) sa
men meer man-uren ruimte-erva
ring achter de rug in deze ene vlucht
dan alle 29 Russische kosmonauten
in hun voorgaande twintig beman
de vluchten sinds de historische pri
meur van Joeri Gagarin
Gewonnen strijd
Het aantal man-uren ruimte-erva
ring van de Amerikanen bedraagt
thans ongeveer 22000, dat van de
Russen ongeveer 4900. Dat wil zeg
gen voor de Amerikanen ongeveer
tweeëneenhalf Jaar, voor de Russen
ongeveer driekwart jaar.
Het lijkt er in dit licht bezien echt
wel op, dat Amerika de wedloop in
de ruimte gewonnen heeft ondanks 'n
aanvankelijke handicap door een ver
traagde start. Daartegenover staat
zelfs niet een overwicht van de Rus
sen in de onbemande ruimtevaart,
hoeveel (altijd tijdelijke) primeurs
zij ook boeken door toepassing van
onbemande ruimte-experimenten, op
welk gebied Amerika zeker hetzelfde
presteert.
Vacuum
Wat de bemande ruimtevaart be
treft staat Amerika thans een beetje
voor een vacuum. Volgend jaar
is nog een (laatste) Apollovlucht ge
projecteerd voor een ontmoeting,
met een bemande Russische Sojoez
een koppeling tussen beide ruimte
vaartuigen en een uitwisseling van
bemanning. Daarna komt er geen
bemande Amerikaanse vlucht meer,
voordat de eerste shuttle bemand
gaat experimenteren. De shuttle is
een meermalen bruikbaar ruimte
vaartuig, dat kan landen als een
vliegtuig op welk vliegveld ter aarde
ook, mits het maar aan bepaalde
afmetingen voldoet. Dan treedt een
geheel nieuw ruimtetijdperk in, dat
de mogelijkheden vergroot en de
(enorme) kosten van bemande ruim
tevaart aanzienlijk vermindert.
Op het geheel andere terrein van de
onbemande ruimtevaart treedt Ame
rika al binnenkort een nieuwe fase
in, wanneer de eerste Titan-Centaur
raket operationeel is. Deze moet 't
tijdperk tot het gereedkomen van de
shuttle voor de onbemande ruimte
vaart aan het eind van de jaren ze
ventig overbruggen. Dat is echter
'n h^fstuk apart, waarover binnen
kort meer.
>en ze het nou echt zo slecht, die klagende mensen van
dden- en kleinbedrijf? Is een middenstander niet altijd
zeurpiet, een krententeller geweest? Als hij het dan
it heeft, immers, zeggen wij, waarom neemt hij dan niet
een baan, zoals wij? Nee, de middenstander kan het
cht hebben. Anders liet hij ons zijn huishoudboekje wel
ons te overtuigen. Dat doet hij niet, dus
Door
Aad Wagenaar
conclusie! Het blijkt
sijn: „de verpaupering van
niddenstanders is hun niet
Hij loopt niet met zijn
Zijn aard, die van
nemer, is van een hang
cht en aanzien. Liever dan buigen en zullen weigeren die lasten
nog langer te aanvaarden".
„Ik was stomverbaasd", zegt de man,
w met veel minder "moet ..<Ue massaliteit van de demonstra-
houdt hl] zich groot, «e, die harde woorden De nood
de „middenstander", net moet toch wel heel erg hoog zijn,
iet volk en onder de het water tot aan de lippen, als een
middenstander zo uit de hoek komt.
heeft hij helemaal niet
hij armoe lijdt. Dat hij
it hij een inkomen van
lden per jaar overhoudt,
vergeet dat zijn klant 42
week werkt en hij in een
val minstens 70 uur.
Ijn vrouw ook nog eens 40
met de winkel bezig is.
bedrijfsblindheid van de
inder hij wil niet weten
uurloon is. Hij werkt hard
hij, dat hoort ook zo. En
aar dan 20.000 gulden mee
hij tevreden. Nee, hij is
jstinginspecteur zei laatst
.jullie zijn de Chinezen
udand. De enigen, die nog
•en zonder te mopperen",
h een grens natuurlijk
üe ons dit vertelt, was
week in Den Haag, waar
denstandsorganisaties een
rgadering hielden. De „Chi-
ftren eindelijk gaan moppe-
is vol!" werd daar
.Wij hebben de regering
iuwd dat wij niet ver
d zijn van het punt,
I middenstanders onder
p van voorschriften zullen
Heksenjacht
Het werd zo langzamerhand tijd dat
die heksenjacht op ons gaat
eindigen, dat de mensen doorkrij
gen, dat niet wij de zondebokken
zijn, die de prijzen maar opjagen.
Het is daarom dat ik voor het eerst
in de tijd, dat ik ondernemer ben,
nu eens een boekje open wil doen.
Ik ben blij dat u gekomen bent".
Bij het Koninklijk Verbond van
Ondernemers in Den Haag hadden
we gevraagd ons in contact te
brengen met een middelgroot
detaillistenbedrijf, dat representatief
is voor de zich in het nauw
gébracht voelende middenstand. Een
bedrijf dus dat tot de tien procent
behoort, die (in de niet-voedselsec-
tor) een jaaromzet heeft, groter dan
350.000 gulden en dus gedurende vier
weken zijn gestegen kosten niet in
de prijzen mag doorberekenen, maar
de „wachtkamer" in moet.
Het kostte moeite om zo'n bedrijf te
vinden, dat bereid was zijn cijfers
op tafel te leggen. De middenstand
loopt niet met zijn armoe te koop
De man, in wiens kantoor wij
binnenkomen, heeft ook lang nage
dacht. Maar na overleg met zijn mee
werkende vrouw en zijn 3 aoous v«ya
30, 28 en 26 besloot hij„Het is nuttig
om eens in je leven met '11 traditie
te breken. Hier zijn de boeken en
neus er maar in".
We mochten er, als we daaraan
behoefte hadden, best een accoun
tant bijhalen. Eén voorwaarde werd
gesteld: anonimiteit. „Je blijft altijd
beducht voor de concurrentie
De man is 60 jaar. Hij staat aan
het hoofd van een bedrijf in
huishoudelijke artikelen en speel
goed. Hij heeft een gloednieuw
kantoor met magazijn en verkoopt
zijn artikelen m twaalf filialen, niet
ver van elkaar in het centrum van
de Randstad.
We noemen hem de heer Huishoud.
Zijn „staf" bestaat uit zijn vrouw en
zijn drie zoons. Alle vijf werken zij
per week zes dagen, die tien tot elf
uur duren. Zij betalen zichzelf voor
die arbeid een jaarsalaris van bruto
25.000 gulden. Het bedrijf had in
1973 een omzet van 4 miljoen
gulden. Er zijn 65 personeelsleden.
Dat ziet er gezond uit, zou men
zeggen.
Om aan te tonen dat dit een
misverstand is, komt de laatste
balans op tafel. Daaruit blijkt dat
de omzet in 1973, exclusief BTW,
2.640.000 gulden bedroeg, de inkoop
1.697.000 gulden en er dus een
bruto-winst is van 943.000 gulden.
Van dat bedrag worden afgetrokken
de kosten: 675.000 gulden; de rente:
58.000 gulden en de afschrijvingen
171.000 gulden.
Rest een netto-winst van 39.000
gulden. Dat is een winst van 1,47
procent op de jaaromzet.
Geflatteerd
„In een normale vennootschap zou
er dan niets uit te keren zijn aan
de aandeelhouders", zegt de heer
Huishoud. „Wat? De aandeelhouders
zouden zeggen: ga snel geld lenen,
anders red je het niet dit jaar!"
Een zoon, die ook aanwezig is, vult
op de balanscijfers aan, dat de vijf
deelhebbers in de familie-onderne
ming (sinds vorig jaar overigens een
besloten vennootschap) de rente op
hun geïnvesteerd kapitaal op
slechts vijf procent hebben gefi
xeerd. De post rente op de balans is
daardoor geflatteerd laag. Ook zegt
hij dat hij en zijn familieleden hun
salaris van 25.000 gulden al twee
jaar bevroren hebben, ondanks de
sterk gestegen kosten van levenson
derhoud en de inflatie.
„En nu zeggen de mensen natuurlij-
k: nou 25.000 gulden is nog steeds
niet niks. Maar dan moet ik er op
wijzen, dat wij alle verzekeringen
zélf moeten betalen. Als zelfstandi
ge ondernemers vallen we buiten de
collectieve voorzieningen, en als we
al iets overhouden, dan horen we
dat weer te investeren".
Groei
Iets over de groei van het bedrijf.
De heer Huishoud verloor in de
crisisjaren voor de oorlog zijn
betrekking als timmerman in de
bouw. Met 100 gulden gespaard
en een lening begon hij een
doe-het-zelf-winkeltje in het cen
trum van Rotterdam. Hij werd daar
weggebombardeerd en begon elders
een zelfde winkel. Hij nam er ook
huishoudelijke artikelen bij.
In 1948 stichtte hij zijn eerste filiaal
in een andere stad. In 1955 het
tweede, en in '56 het derde. In 1963
begon de verdere uitbouw van zijn
bedrijf met een vierde winkel. De
zoons werkten inmiddels in de zaak.
In '65, '67, '69, '70, '71 en '72 opende hij
nieuwe winkels en het afgelopen
jaar kwamen er nog twee bij.
Die uitbreidingen: bezitsdrang of
noodzaak?
Wij moeten zelf die prijs kunnen
maken, om goedkoop te zijn. Dus
kopen we groot in. En om het af te
zetten hebben we die filialen nodig.
geld Vier weken
„Bittere noodzaak", zegt de zoon. „In
een populair bedrijf als het onze
moet je goedkoop zijn. Dat betekent
dat je zelf moet gaan inkopen, je
eigen groothandel zijn. Als wij in
Hongkong 10.000 batterijen bestellen,
ben je geen klant. Als Je er 100.000
koopt, gaan ze op Je letten. Maar
als je er een half miljoen koopt
niet dat we dat doen ben je een
klant en kun Je zelf je prijs gaan
maken.
Vier weken mag de firma Huishoud
de gestegen bedrijfskosten en
inkoopsprijzen niet doorberekenen.
Van de gestegen loonkosten mag
een derde worden verdisconteerd.
Vader en zoon: „Dat is catastrofaal,
die prijsstop". De boeken gaan weer
open. Nu de lonen: een winkelchef
fin bij Huishoud verdient 1250
gulden per maand.
Een eerste verkoopster negenhon
derd gulden, een verkoopster van 17
jaar 580 gulden, een van 16 (met 'n
verplichte schooldag per week) 400
gulden en een meisje van vijftien
320 gulden.
Van de 65 personeelsleden zijn er
bij Huishoud 43 jeugdloners. Aan
hen ging Huishoud per 1 januari
het verplichte minimum-jeugdloon
betalen. Op de totale loonsom van
het bedrijf betekende dat een
stijging van 20,9%.
„U ziet!" zegt zoon Huishoud. „Maar
van die loonkosten mogen we
tenminste nog eenderde doorbereke
nen in de prijs. Maar nu de
gestegen inkoopprijzen
Andere boeken, stapels facturen.
„Tussen het moment van inkoop en
aflevering behoudt de buitenlandse
leverancier zich het recht voor,
prijsstijgingen door te berekenen.
Dus kijk: sisaltouw, ingekocht voor
tachtig cent per tweehonderd gram,
afgeleverd voor 140 cent. Komt uit
Afrika, Dichter bij huis: Belgie
Een pak broodzakjes schiet opeens
van 55 naar 85 cent. Een dozijn
speelgoedpoppen, in Hongkong ge
kocht voor 12,30, afgeleverd voor
f 17.30.
„En dan", zegt zoon Huishoud, „hoe
bereken je door? Je kunt toch niet
van de ene dag op de ander, als die
vier weken voorbij zijn, de volle
mep op het produkt leggen. Dat
moet geleidelijk gaan, wil je Je
populariteit behouden".
„En daar ben je dan ook gelijk bij
de ellende van de kleine midden
stander, de man die niet zoveel
adem heeft als wij. Op loopafstand
is er bij ieder filiaal van ons wel
een bedrijf in dezelfde branche te
vinden, dat door zijn kleine omzet
van de prijsstop fs uitgesloten.
Durft die, nu hij het .mag, zijn
prijzen te verhogen? Ben je gek!
On?p mink-pl TiigLfr tÜQOÏ riio
groothandelsfunctie van ons toch
al groter dan de zijne. Moet hij nu
het prijsverschil nog eens groter
gaan maken? Hij kijkt wel uit".
„De malaise", zegt vader Huishoud,
„is bij hem, de zogenaamde
vrijgestelde het grootst. Al die
kleine middenstanders in de oude
wijken, met supermarkten en
warenhuizen op bereikbare afstand,
zullen niet durven. Hij zal wel weer
iets toegeven, met zijn vrouw wat
harder werken en weer wat minder
verdienen. Maar hij denkt nog
steeds aan zijn trots: ik blijf
overeind, ik ben middenstander".
De zoon: „Wij in Nederland lopen
in de wereld zo'n beetje voorop bij
het bewustmaken van de ontwikke
lingslanden. Natuurlijk keur ik dat
niet af. Maar wat gebeurt er?
Eenmaal bewust, gaan die landen
terecht de prijzen verhogen van de
grondstoffen, die zij hebben en die
wij nodig hebben. De prijsstijgingen
zijn zo onze gezonde schuld.
Je' hebt ze te aanvaarden, maar Den
Uyl heeft gezegd dat de verarming
die wij er door ondergaan, gelijk
moet worden verdeeld. De sterkste
schouders moeten de zwaarste lasten
dragen enzovoorts".
„En", neemt vader over, „men gaat
er dan gemakshalve maar vanuit
dat wij die sterkste schouders
hebben. De middenstand, die altijd
heel stil klaagde, zo stil dat
niemand het hoort".
„Nou, die tijd is voorbij
ADVERTENTIE
f auto-inzittenden
brand
glas
inbraak h
ongevallen UED
rechtsbijstand
wettelijke aansprakelijkheid voor
particulieren
KlilU
vraag inlichtingen aan uw as in
of eventueel aan
n.v. verzekeringsmaatschappij
V^-gravendljkwal 66 r'dam-3 tel. 010-366844^
