Vier-
ransplantaties:
^aak van leven
...en dood
Linkse vier voor
wijkraden met een
eigen begroting
RUIM f 500,-
GOEDKOPER!
RADIOPLEIN 16
'De LicHthal'
HiFi Stereo Tuner
versterker
Groter schoolgebouw
woonwagenkinderen
Grootste keus
laagste prijzen.
het licht
maar aan.
Een lamp^
uit de,De Lichthal'
mag gezien worden.
HAARLEMMERSTRAAT 293,
LEIDEN
tegenover de Overdekte.
jonortekort
iog te groot
Ook dit jaar zal het aantal nier
transplantaties dat in Nederland
kan worden uitgevoerd, ontoerei
kend zijn. De begin vorige maand
vrijgegeven cijfers van de in het
Leidse Academisch Ziekenhuis ze
telende Stichting Eurotransplant
spreken duidelijke taal: er zullen
len 140 transplantaties worden
verricht, terwijl er 300 nodig zou
den zijn.
Het ligt voor de hand de oorzaak
te zoeken in een permanent do
nortekort. Maar van minstens
even groot belang is het feit dat
de transplantatiecapaciteit in de
academische ziekenhuizen te klein
is om het benodigde aantal nier
transplantaties uit te voeren.
Het knelpunt schifilt voorname
lijk in de financiën. Want of
schoon de kosten van Eurotrans
plant voor de patiënt door de zie
kenfondsen worden vergoed
(f 3.000), wordt een belangrijk
deel van de totale kosten (onge
veer f 45.000) niet door de fond
sen gedragen. Tegen die achter
grond is een uitbreiding van de
capaciteit dan ook moeilijk denk
baar. Drs. H. M. A. Schippers, di
recteur van Eurotransplant: "Ik
denk dat 'n andere fimancierings-
regeling tot een vergroting van de
capaciteit zou kunnen bijdragen".
Overigens heeft het bestaande
financieringssysteem zich nog
niet als een flessehals opgewor
pen. Want het aantal niertrans
plantaties dat vorig Jaar door
tussenkomst van Eurotransplant
tot stand kwam (525) is nog al
tijd 47 procent groter dan het
Door
Wim Wiirtz
Foto
Jan Holvast
ADVERTENTIE
o houdf nog van de originele INDISCHE RIJSTTAFEL
10
INDISCH RESTAURANT Doea Koentji Baroe
met pittige scherpe kruiden.
BREESTRAAT 51 LEIDEN
(tegenover Stadsgehoorzaal)
md
jio
i JDEN Niertransplantaties zijn niet zo spectaculair meer. Sinds de eerste toepassing
van in 1952 (in Nederland: 1966 iin het Leidse Academisch Ziekenhuis) is de kans
.01 in slagen duidelijk toegenomen en is de kans op genezing van de patiënt inmiddels
jur g groot.
Toch is de niertransplantatie nog
van de patiënt verwijderd,
gebrek aan donors en een
Lppi geringe transplantatiecapaciteit is
patiënt wiens nierfunctie vrijwel is
geschakeld, langer dan eigenlijk
dig aangewezen op de zg. nierdia-
oftewel de kunstnier. En de
Leijnstnier waarmee de bloedbaan
de patiënt „machinaal" wordt ge
iverd is geen pretje. Want niet
moet de patiënt zich geniid-
ld twee keer per week en in totaal
tot 24 uur onder behandeling stel-
maar bovendien is hij gehouden
een streng dieet, wat voor de
tiënt zowel in lichamelijk als in
estelijk opzicht een zware be
lting betekent.
w evensbedreigend
Wanneer de mierfunctie bij de
nog maar 5 procent of
lender in tact is. spreekt men van
levensbedreigende situatie. De
ïadelijke stoffen die doorgaans
worden uitgescheiden,
pen zich op in het bloed en de
iduktie van door de functioneren-
rdigde stoffen wordt
-listig verstoord. In zo'n situatie is
l8J|rdialyse, of mogelijk nog beter:
([•transplantatie noodzakelijk,
ioals ook bij bloedtransfusie het
'al is. moet bij een niertransplan-
ie simpel gezegd de donor
ijk zijn aan de ontvanger, of
w.: moeten de weefselkernmer-
van de donor de kern merken
de ontvangende patiënt zo dicht
igeiijk benaderen. Bij bloedtrans-
met de 4 bloedgroepen
lombinaties mogelijk zijn zullen
ai doorgaans weinig problemen rij-
Vo i. Maar bij een niertransplantatie
43 verschillende weefsel-
oepen en 40.000 mogelijke combi
nes kent is het probleem om
donor te vinden des te
Joter.
^Hoewel het aantal combinatiemo-
ijkheden bij de nieren sterk wordt
invloed door allerlei erfelijk-
ldsfactoren en min of meer af-
sc! nkelijk is van het werelddeel waar
in vertoeft, blijven er voor het
°np isten nog genoeg combinaties 10
15.000 over om het vinden van
juiste combinatie te bemoeilijken.
7ifet moet over een groot „assorti-
ontvangers kunnen be-
hikken. want voor 1 donor zijn on-
veer 1000 ontvangers nodig, wil er
ei( a goede kans bestaan om een ac-
d| ptabele combinatie te vinden.
nternationaal
min 1967, tijdens een congres van
Turijn, gaf prof. dr.
Rood, die als internist in
het AZL werkzaam is, feitelijk de
stoot tot de oprichting van de Stich
ting Eurotransplant toen hij het
voorstel deed om de niertransplanta
ties internationaal te regelen, zodat
men bij de speurtocht naar "pas
sende" ontvangers voor beschikba
re donornieren uit een groter assorti
ment zou kunneri putten.
Het voorstel van Van Rood bracht
positieve reacties teweeg. Er ont
stond een hechte vorm van samen
werking tussen Nederland, België,
Wesl-Duitsland, Oostenrijk en Zwit
serland. En in al deze landen werden
centra gecreëerd om het vinden van
donors te organiseren en te coördine-
In Nederland kreeg zo'n centrum
gestalte in de Stichting Eurotrans
plant, wier doelstelling kan worden
samengevat in:
het voor niertransplantaties pro
beren te vinden van een zo goed mo
gelijke combinatie van donor (s) en
ontvanger (s> voor wat betreft de
weef selgroepen
proberen he't aanbod van donors
optimaal te benutten;
hek distribueren van Informatie
over bepaalde patiënten.
In het Europees samenwerkings
verband, waarbij wat lossere con
tacten bestaan met Engeland Frank
rijk en Skandinavië, staat Euro
transplant in verbinding met in to
taal 36 transplantatiecentra en 30 la
boratoria (typeringscentra) waar
de wéefselkenmerken van donors en
ontvangers worden geanalyseerd.
0^> dit moment wachten er in het
hele gebied ruim 1400 patiënten op
een niertransplantatie, voor Neder
land: dik 300.
De Stichting Eurotransplant stuurt
zes keer per Jaar het serum van één
patiënJt naar alle typeringscentra in
het Europese gebied. In de type
ringscentra worden als er een do
nor beschikbaar is de gegevens
van deze patient vergeleken met de
beschikbare gegevens van deze do
nor en in combinatie uitgetest.
Blijkt er een combinatie mogelijk,
dan krijgt Eurotransplant een sein
tje en kan de niertransplantatie wor
den voorbereid.
Wachttijd
Nierpatiënten die voor een trans
plantatie in aanmerking komen,
moeten gemiddeld rekenen op een
wachttijd van 10 tot 16 maanden
Voor nierpatiënten van wie te ver
wachten valt dat ze binnen drie we
ken zullen sterven indien er geen
transplantatie wordt toegepast, is
echter een aparte regeling gecreëerd.
Eurotransplant laat om de veertien
dagen een lijst met gegevens van
deze patiënten door alle (aangeslo
ten) landen circuleren om te probe
ren de juiste donors zo snel mogelijk
op te sporen.
De donornier, die gelijk een fles
champagne in het ijs wordt be
waard, kan zonder machine maxi
maal 20 uur "in leven" worden ge
houden. Volgens drs. Schippers is dit
tot dusver ruimschoots voldoende
gebleken om de donornier tijdig bij
de patiënt te brengen.
De nier wordt via allerlei midde
len van vervoer (afhankelijk van de
plaats waar de nier vandaan moet
komen) naar de patiënt overge
bracht. Schippers: "En het leuke is
hier, dat niet alleen de arts belang
rijk is. Maar ook de taxi-chauffeur,
die niet roekeloos maar wel stevig
wil doorrijden, en de douane-beam
bte op het vliegveld die begrip heeft
voor de situatie".
Tot nog toe heeft Eurotransplant,
indien dat nodig was gebruik ge
maakt van de Marineluchtvaart
dienst. Schippers: "Maar opeens is
het ministerie van Defensie voor
deae diensten imet terugwerkende
kracht flMinik walt gaan reke-
kenen. En nu hebben we goede con
tacten met Transavia, waar we te
gen sterk gereduceerde prijzen ge
bruik van kunnen maken".
Drempels
Bij de niertransplantaties wordt
voor het overgrote deel gebruik ge
maakt van zg. post-mortale donor
nieren, d.w.z. nieren die afkomstig
zijn van overleden mensen. Meestal
zijn de donors slachtoffers van ver
keersongelukken, wat natuurlijk niet
wil zeggen dat bij ieder dié aan het
verkeer ten prooi is gevallen als
vanzelfsprekend de nieren worden
verwijderd, want daar is toestem
ming voor nodig; zowel van de fa
milie als van de officier van justi
tie
Drs. Schippers ziet daar overigens
een duidelijke taak voor Eurotrans
plant, die o.a. door tussenkomst van
de huisarts kan proberen de familie
van de overledene te overtuigen van
de waarde van de nieren. "Het bete
kent dat j e een flinke dremepel bij de
artsen moet wegnemen. Want hij
moet de familie van de patiënt die is
overleden om toestemming vragen
voor het gebruik van de nieren. En
daarbij komt hij in een emotioneel
moeilijke situatie".
"Een ander punt is dat de arts in Ne
derland nog steeds een druk bezet
man is en er dus tegenop zal zien
nog eens allerlei extra dingen te
gaan doen. Dat is dus de tweede
drempel die Je moet proberen op te
heffen. En dat doen we ook. Want
we nemen zoveel mogelijk van he*
organisatiewerk bij hem weg
Autosloperij
moet binnen
14 dagen weg
LEIDEN Binnen veertien da
gen zal de clandestiene autosloperij
annex autokerkhof aan de Roose-
veltstraat verdwenen moeten zijn.
Deze uitspraak deed gisteren de
president van de Haagse rechtbank
in een kort geding dat door de ge
meente tegen de exploitant van de
sloperij was aangespannen.
De raadsman van de gemeente mr.
P. J. de Ruyter de Wildt heeft ver
der geeist dat de exploitant voor el
ke dag die de ontruimingstermijn te
boven gaat een dwangsom betaalt
en dat er een machtiging wordt
gegeven om eventueel na de veertien
dagen het terrein aan de Roosevelt-
straat via de deurwaarder te ont
ruimen. Deze eisen zijn ingewilligd.
Hoewel het bedrijf al twee Jaar
geleden op het terrein aan de Roo-
seveltstraat was gevestigd en er
aan de gemeente, die eigenares is
van het terrein, nooit toestemming
is gevraagd en een vergoeding is be
taald, heeft mr. De Ruyter de Wildt
geen schadevergoeding geeist.
Ongeveer twee weken geleden be
sloot het, gemeenteraadslid Cees
Waal over de vestiging van de auto
sloperij een interpellatie te houden
nadat hij al eerder deze kwestie in
schriftelijke vragen aan de orde
had geabey-
LEIDEN Wethouder Kret, oud-voorzitter en oprichter van de Stichting Huisvesting Werkende
Jongeren, heeft gistermiddag de eerste paal geslagen voor een nieuwbouwflat op de hoek Hoge
RijndijkUtrechtse Veer, het terrein, waar vroeger de fabriek van Backer en Co was gevestigd.
Het flatgebouw bevat in totaal 81 één- en tweekamenvoningen. De bouw zal naar verivachting
volgend jaar zomer voltooid zijn. De huren van de flatwoningen zullen boven de tweehonderd gul
den komen te liggen. Niet betaalbaar dus voor werkende jongeren met een laag inkomen. De
actiegroep Kamernood ivees daar in een pamflet dan ook op. Mr. Zweerts, de huidige voorzitter van
de stichtingwas het daar mee eens: ,Maar we zullen de lage inkomens niet bereiken, zo lang er
geen mogelijkheid door het rijk wordt geschapen tot individuele huursubsidies. Alleen dan zullen
we bevredigend kunnen functioneren". Op de foto links (van Jan Holvast) verricht wethouder
Kret zijn noeste arbeid. De rechter foto geeftioeer hoe de flat er uit zal komen te zien.
Geen internationalisering De
RK Kerk streeft niet langer inter
nationalisering van Jeruzalem na,
daar dat niet realistisch is. Dit heeft
de woordvoerder van het Vaticaan,
prof. Alessandrind, in een vraagge
sprek met het Israëlische dagblad
Haaretz verklaard. "Internationali
sering van Jeruzalem is geen realis
tische oplossing vandaag, de kerk,
streeft naar een status waar de drie
grote monotheistische religies zich
thuis zullen voelen".
Drs. Schippersdirecteur van Eurotransplant: flinke drempel
wegnemen bij de artsen.
en staan hem op allerlei manieren zo
veel mogelijk bij. Toch zal het hem
altijd wel wat extra tijd blijven kos
ten!".
Het aantal drempels waar de arts
zich voor geplaatst ziet zal steeds
kleiner worden naarmate steeds
meer mensen zich bereid verklaren
bij hun dood hun nieren te willen af
staan. Ook dat probeert Eurotrans-
plaint te bereiken. In de kranten ver
schijnen met de regelmaat van een
goedlopend uurwerk advertenties
van de Stichting Ideële Reclame
waarin erop wordt aangedrongen een
dergelijke verklaring te ondertekenen
en bij zich te dragen. En in de toe
komst wil de stichting zich gaan
richten op voorlichting in de kerken
en in kazernes.
Momenteel probeert Eurotransplant
gedaan te krijgen dat bij de verzen
ding van rijbewijzen een zg. Codicil
model wordt bijgesloten waarin de
houder van het rijbewijs verklaart
zijn nieren te willen afstaan. Schip
pers: "Dat is overigens nog in stu
die. Het blijkt namelijk dat als je dat
Codicil-model bijsluit, het totale pak
ketje de gebruikelijke twintig gram
te boven gaat. En dat betekent na
tuurlijk dat er meer port op moet;
voor de provincie zou dat een flinke
lastenverzwaring kunnen zijn".
Drs. Schippers heeft het magische
getal van de 300 niertransplantaties
die dit jaar dn Nederland moeten
worden verricht gebaseerd op een
stukje optimisme en op wetenschap
pelijke prognoses. Aan het laatste zal
hij niet tornen; het eerste verklaart
hij zo: "Ik geloof dat als Je er goed
over nadenkt, er niemand bezwaar
tegen heeft dat er na zijn dood
iemand anders beter kan gaan le
LEIDEN In het gezamenlijk ontwerp-kernprogramma, waar
mee PvdA, D'66 en PSP de verkiezingen in willen gaan, wordt
gepleit "ndien vanuit de bevolking zelf de wens naar voren
komt om bestuurlijke bevoegdheden uit te oefenen" voor de
instelling van wijkraden, die met een eigen begroting zouden
moeten gaan werken.
De vier partijen, waarbij het Leids
Huurderscomité zich inmiddels
heeft aangesloten, zijn het erover
eens dat voor de periode '74'78 een
programcollege gevormd moet wor
den: "Het is duidelijk dat de opvat
tingen over wat voor Leiden belang
rijk is, nogal uiteenlopen. Daarom zal
een college dat een afspiegeling
vormt van de samenstelling van de
raad (zoals wordt gewenst door de
overige partijen), tengevolge van
de verschillen in opvattingen, niet
in staat zijn een krachtig op het in
halen van achterstanden gericht be
leid te voeren".
De linkse vier hebben verder o.a.
de volgende programmapunten ge
formuleerd
Voor een betere taakvervulling en
SONY STR 6045
VERMOGEN 2x 22 watt
met zeer professioneel uiterlijk.
Adviesprijs f 1265,
Korting tijdelijk f 517,
Uw prijs f 748,
VOORRAAD 6 STUKS
een eerlijker verdeling van de lasten
en inkomsten is een krachtig gewest
nodig. Indien zo'n gewest niet door
overleg van de betrokken gemeenten
tot stand komt, zal Leiden er bij de
rijksoverheid op aandringen dat er
een wettelijke regeling komt, waar
bij de noodzakelijke schaalvergro
ting wel plaatsvindt.
Er moet een lange-termijn-schets
komen voor het totaal van taken,
van de gemeente Leiden. De schets
wordt uitvoerig besproken met alle
belangstellenden, alvorens de grond
trekken van het beleid voor lange
termijn worden vastgesteld.
De Sociale Dienst, opbouwwerk,
clubhuiswerk, gezondheidszorg en
het algemeen maatschappelijk werk
moeten in de wijken gaan samen
werken, zodat de bevolking gemakke
lijk toegang heeft tot deze vormen
van dienstverlening.
Sportvoorzieningen in de recrea
tieve sfeer dienen zoveel mogelijk
over de stad gespreid te zijn. Dit
gaat desnoods ten koste van de wed
strijdsport.
Er dient een welzijnsbeleid te ko
men t.a.v. buitenlandse werknemers
waarbij het accent ligt op huisves
ting, onderwijs en inspraak.
Zolang de kinderopvang nog niet
als landelijke welzijnsvoorziening
door de landelijke overheid geregeld
is, zorgt de gemeente voor voldoen
de, voor iedereen betaalbare kinder
centra.
De gemeente dient te zorgen voor
spreiding van dienstencentra en be
jaardenwoningen over de stad, zo
dat de bejaarde zo lang mogelijk in
de eigen buurt kan blijven wonen.
Onderwijs dient een bijdrage te
leveren aan maatschappelijke ver
anderingen. Het budget wordt per
school op mogelijke achterstanden
afgestemd.
5 Meiplein 1-16 - Leiden
Telefoon 25100 en 43631
Teylingerlaan 9, Sassenheim
Telefoon 02522—10398
Ledenvergadering PPR:
Zesde plaats
voor LHC op
kandidatenlijst
LEIDEN De PPR is bereid om
het Leids Huurderscomité de zesde
plaats te geven op de gezamenlijke
kandidatenlijst van D'66, PSP en
PPR voor de komende gemeente
raadsverkiezingen. De ledenverga
dering besloot dit gisteravond met
acht tegen zeven en week daarmee
af van het voorstel van hei bestuur,
dat de LHC de vijfde plaats van de
lijst wilde gunnen.
Indien deze linkse combinatie bij
de komende verkiezingen zes zetels
verovert, betekent dit dat de PPR
met drie leden vertegenwoordigd
zal zijn en D'66. PSP en LHC ieder
met één. De PPR gaat er van uit,
dat zij als grootste partij in
ieder geval de lijsttrekker zal leve
ren. Over de kandidaatstelling,
wordt nog overleg gevoerd, maar
het zou niemand verbazen als voor
zitter Cees du Gardijn PPR's num
mer één wordt. Als vertegenwoordi
ger van de LHC in de raad wordt de
naam van Jan Pen, actievoerder
in de Haagwegkwartier, genoemd.
Namens D'66 is de kandidatuur van
het huidige raadslid Oosterman voor
de hand liggend, terwijl de PSP
waarschijnlijk secretaresse Anne
van der Zande naar voren zal schui
ven. Amptmeijer heeft te kennen ge
geven niet in de raad te zullen te
rugkeren.
Vernieuwbouw
Nieuwbouw en vernieuwbouw die
nen in de allereerste plaats te ge
schieden ten behoeve van Leide-
naars in de lagere inkomensgroe
pen. Vernieuwbouw krijgt voorrang
boven nieuwbouw. Bouw van nieu
we wijken vindt pas plaats wanneer
uit onderzoek is gebleken dat ver
nieuwbouw en nieuwbouw in de kaal
geslagen gebieden van de binnenstad
geen soelaas bieden aan de Leidse
woningzoekenden met een laag inko-
Voor onderhoud en herstel van de
bestaande woningvoorraad wordt 'n
plan opgesteld waarin de voorrang
per wijk en buurt is aangegeven.
Uit woningverbetering voortvloeien
de kosten mogen in beginsel niet tot
huren leiden die boven de draag
kracht van de bewoners liggen.
De gemeente zal aandringen op
invoering van huurbelasting voor
mensen die in verhouding tot hun in
komen te goedkoop wonen.
De leefomgeving moet zich niet
aan het verkeer, maar het verkeer
moet zich aan de leefomgeving aan
passen. Met name in de binnenstad
wordt het wandelgebied uitgebreid.
De wijkverbindende wegen, ook wel
gordelwegen genoemd, mogen niet 't
karakter krijgen van doorgaande we
gen. Er wordt een bestemmingsplan
voor de binnenstad opgesteld. Er
worden geen geldverslindende door
braken, dempingen, overkluizingen,
e.d. meer verricht t.b.v. het autover
keer.
De gemeente zorgt voor passende
opleidings- en herscholingsmogelijk
heden.
Er moet een plaatselijke of regio
nale Raad voor Economische Aan
gelegenheden worden opgericht.
Hierin hebben ondermeer zitting:
vertegenwoordigers van de gemeen
te, de plaatselijke vakbeweging, de
kamer van koophandel, het plaatse
lijk bedrijfsleven en consumenten
organisaties.
Tekorten
Zolang er geen verbetering komt
in de financiële verhouding met het
rijk, zal er vanzelfsprekend met te
korten moeten worden gewerkt. Uit
gangspunt hierbij is dat de structure
le achterstanden t.o.v. andere ge
meenten tussen 1985 en 1990 zijn weg
gewerkt. Dit uitgangspunt is mede
bepalend voor de meerjarenplan
ning die in de komende periode zijn
vorm zal vinden.
Als de regering niet bereid is,
aan redelijke oplossingen voor het
inhalen van achterstanden mee
te werken, zal Leiden alle mogleij-
ke middelen te baat nemen om rege
ring en parlement onder druk te
zetten.
Het ontwerp-programma is opge
steld door een overlegorgaan van
PdvA, D'66. PPR en PSP. De leden
moeten er hun oordeel nog over ge-
dienst sociale werkvoorziening wor
den overgenomen tegen een boek
waarde per 1 juli '73 van f637,450,
verhoogd met een op f 41.450 ge
raamde rentevergoeding wegens
leegstand. De kosten van verbouwing
van de voormalige werkplaats tot
school, inclusief het maken van een
veilige verbindingsweg voor de leer
lingen worden geraamd op
f 804.100. Het totaalbedrag -
f 1.483.000 - kan volgens B. en W. in
twintig jaar worden afgeschreven.
Wanneer de werkzaamheden zijn
uitgevoerd en het schoolbestuur de
vereiste waarborgsom, geraamd op
f 148.300, aan de gemeente heeft
betaald, kunnen het gebouw en het
bijbehorende terrein aan de stich
ting in eigendom worden overgedra
gen. Binnenkort zullen de commissies
voor het onderwijs en voor financien
zich over deze plannen buigen.
LEIDEN Er bestaan plannen om
het gebouw van de gemeentelijke so
ciale werkvoorziening aan de Gabriël
Metzustraat (achter de Groenoord-
hal) te verbouwen tot een school
voor woonwagenkinderen. In dit ge
bouw zouden in totaal zeven klaslo
kalen moeten worden gecreëerd, t.w.
vier lokalen voor de zg. kernafdeling,
twee lokalen voor de zeer jeugdigen
en een lokaal voor bewegingstherapie.
De bestaande (bijzondere) school
voor woonwagenkinderen, die op het
terrein van het woonwagencentrum
is gevestigd, herbergt op het ogen
blik zes klassen in 2 klaslokalen, een
handenarbeidlokaal en een lokaal
voor zeer jeugdigen. Volgens B. en
W. en de Stichting Woonwagenwerk
Leiden is deze school derhalve „zeer
onvoldoende" gehuisvest.
Het gebouw aan de Gabriël Metzu
straat kan van de gemeentelijke