KNORREND DE DOOD IN Van varken tot blik Hammen worden enkele wéken "gekoesterd", voor dat ze de weg naar de maag van de mens vinden. OSS/LEIDEN Per dag worden er by Unox in Oss zo'n 1800 varkens geslacht. Dat is ruim 8000 per week. 8000 varkens, die helemaal worden opgebruikt, behalve de ogen en de nagels. Daar valt niets mee te doen. Die gaan naar de destructor toe. De rest, van oor tot staart, van haar tot bot vindt zijn weg naar de consument. Tandenborstels en ge haktballen. Lym en ham. In de ruimte waar de beesten wor den ondergebracht om ze aan de nieuwe omgeving te laten wennen (varkens schynen van nature zeer nerveus te zyn) is het een geknor en gepiep van Jewelste; ze hebben in de gaten wat er met ze gaat gebeu ren, zo lykt het. Aan één van de muren van die „wachtkamer" hangt een stuk karton met drie bekende voetballers erop: het voorgeborgte voor de dood moet toch een beetje gezellig zijn? Wroeten Dan wordt het sein gegeven dat ze richting verdovingskamer kunnen. Met kleine elektrische schokjes wor den ze opgedreven en gillend en kry- send verdwynen de hooguit zes maanden oude dieren in een gaska mer, om er drie minuten later volko men bewusteloos weer uit tevoor- schyn te komen. Een haak wordt aan een achterpoot bevestigd en de katrollen zorgen dat het beest ver der wordt vervoerd naar de „steker", een jongen van hooguit 18 Jaar, die een groot mes vast heeft en precies de plek weet te vinden waar de hals slagader zit. Een stoot, een beetje doorwroeten en het dieprode bloed stroomt in liters naar beneden. Het varken is dood. Heeft niets ge voeld en zeilt verder naar het ge sloten circuit, waar het met warm water wordt schoongespoeld en ont haard. Je ziet zoiets voor het eerst in Je leven, maar hebt er al van een hele boel mensen over gehoord. Je bent by voorbaat al met schrik en angst vervuld. „Het is een verschrikkelijk gezicht, Je moet maar niet kyken. Pas op voor bloedspetters". (Wan neer we terugreden naar huis be merk ik twee ferme rode spatten op myn broek). Terwyi hordes varkens de dood in worden getakeld, staan de fabrieks arbeiders (allemaal volgens de uiter mate strenge eisen gekleed in witte jassen of overalls en allemaal met witte petten of hoedjes op: wy ook) met elkaar te grappen en één komt naar onze voorlichter toe, geeft hem een hand en vraagt hoe het ermee gaat Precies op dat moment wordt er drie meter boven ons hoofd weer diep doorgestoken. Nu ls het genoeg. Als de varkens zün onthaard, wor den ze weer eens schoongespoten. Warm, maar dood vlees bengelt voorby en de laatste resten bloed uit de lyven sypelt in gootjes weg. Le venloze stukken consumptie hangen op ons te wachten. Over een paar dagen eten we wellicht een heerlijk stuk karbonade, maar weten we wel hoe dat „tot stand" is gekomen? Ja, maar we willen het niet weten. Dat klopt toch? Bungelen Voordat het varken wordt opge deeld, gaat het eerst nog door de schroeioven. By een temperatuur van 1200 graden wordt de huid ge schroeid, gaat het allerlaatste haar verloren, worden de eventueel nog aanwezige huidbacteriën gedood en wordt het lichaam kunstmatig styf gemaakt, om het makkelyker te hanteren. Ze biyven één nacht hangen in een ruimte waar het zes graden boven nul is om het bestervingsproces zyn gang te laten gaan. De slachtiyn. De varkens worden ln een snel tempo van hun oren be roofd, hun lijf van onder tot boven opengesneden en het „binnenwerk" eruit gehaald. Ogen rollen over de grond en darmen bungelen uit het vel. De man achter ons zien we met een snel gebaar de ingewanden los maken en in een metalen bakje gooien, dat met het varken meegaat. Dan willen we weg. En dan gaat het beest naar de cirkelzagen, de hamsnyders, de in- touwers, de ontzwoerders, naar het vleeswarenbedryf, de worststoppery, de blikfabriek, de consument. Ook hier weer witte petten (voor de arbeiders) en hoedjes (voor de opzichters). Jonge en ontzettend vlugge vingers halen de ribben met een soort katapult weg, anderen sny- den (voor ons idee) wit van rood weg, heel voorzichtig, heel vlug, heel nauwkeurig. Vlijmscherpe messen, maar veel verbonden vingers vallen er niet te zien. Een eindje verder staan getekende mannen zeer zorgvuldig hammen uit te benen. Ze zyn zowat de trots van de fabriek, want ieder stukje dat te veel wordt afgesneden is veel geld waard. Ook zij doen hun werk erg vlug. Allemaal ernstige gezichten. Ze praten ook nauwelyks met elkaar: ze werken. Ambacht Het hele proces van het ontleden verloopt zeer consequent. Het varken wordt op een zakelyke manier ont daan van alle delen. Alles in de fa briek is even schoon en iedereen is (ondanks het feit dat het vaak sim pele handelingen zijn) zeer ambach- telyk bezig. Het is eigeniyk één grote slagerij, alleen: we moeten het zien om het te kunnen geloven. Het vleeswarenbedrijf maakt on dermeer de zo overheeriyke rook worst. (Het zien maken is niet zo heerlyk). Het velletje om de worst is varkensdarm. De witte randjes om de leverkaas is zwoerd. De leverpas tei is letterlyk een pasta, die als een soort benzine de motor van het ap paraat voedt en de kleine blikjes vol- kwakt. Vliegensvlug het dekseltje er op en dan de sterilisatieruimte in. Klaar. Doosje erom en hup naar de eters. We zien duurzame worsten, zoals cervelaat en boerenmetworst, als flessen wyn gekoesterd worden in speciale geklimatiseerde ruimtes. Ze hangen daar vier tot zes weken. Hammen dito. Wreed Geen enkel varken is hetzelfde. Als Je wilt mechaniseren, moet Je alles mechaniseren, want „anders is het niet efficiënt". Alleen vleessnyden en verpakken, soep maken, blikken in dozen stoppen, worsten vacuüm ma ken en dergehjke gaat met stroom. We zyn ervan overtuigd, dat er binnen niet al te lange tyd een var ken zal rondknorren, dat even zwaar, even oud, even groot, even precies en even mals zal zyn als zyn buur man. Het gaat om zeven uur levend in de machine en om tien urn- komen er zestien blikjes leverpastei, twee rookworsten, zes meter verwerkte darm, drie kilo schouderham, voor acht personen karbonade, zesendertig en een halve knakworst en twee bier worstjes uit. Verpakt. Vacuüm, gesterilliseerd en met het versheidsstempel erop. Veel mensen zullen het slachten van een varken bloederig en wreed vinden. Och, zij eten kip. Door Paul Wolf® winkel en Wim Dijkman Kleine blikjes worden volgekwakt met vleespasta. Vijf minuten later. Een stoot, een beetje doorwroeten. Rookworst maak je met de hand. Een ambacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 22