jfieuwe stap op weg naar
erbetering waterkwaliteit
Huidige wetgeving maakt
landschapspark mogelijk
iOI creatief
OLIECRISIS WERD VERWACHT
ÏZH: ook toerbussen
jUDEBDAG 13 DECEMBER 1973
•ste steen
:,r nieuw
deliedenhuis
1 )EN De heer die het Oude-
ie; uls het langst bewoont
ster die er het kortst is heb-
stermiddag samen de eerste
rflegd voor het nieuwe ge-
het Oudeliedenhuis
mdfcsenmakersstraat. Het gebouw
'aj v men hoopt over een Jaar
trrd zal kunnen worden, gaat
leden aan 90 bejaarden. De
ichjbouwkosten overschrijden de
B ljoen gulden,
kt
Lt ptter E. A. E. van Dishoeck
college van regenten maak-
ren de naam van het toekom-
ebouw bekend: "Het huis op
ai^rd". In deze naam zal de her-
aan de Waardgracht, ook
otje Gods" genoemd be-
difblijven. Er is, met name
de Adviesraad 1
stad, nogal wat oppositie ge-
egen de bouwplannen 1
het Oudeliedenhuis,
uitgingen van demping
dgracht, waartegen de Ad-
fel gekant was. De Advies-
ig zelfs aan de Kroon om de
iring voor de bouw ongedaan
Voorzitter Van Dishoeck
dat als één van de oorzaken
feit dat er nogal wat tijd is
ken ssen het eerste contact
bouwplannen en de eerste
gging van gistermiddag.
de derde maal dat het Ge-
eerd Minne- of Arme Man-
Vrouwenhuis een nieuw pand
Men startte 191 Jaar geleden
e* Kaasmarkt. In 1813 trok men
Herengracht, waar men in
ntal panden terecht kwam die
5 door het huidige gebouw wer-
langen.
(Foto Jan Holvast).
Milieucursus Leidse universiteit (slot)
LEIDEN "In de bestaande
wetgeving zit een aantal bruikba
re mogelijkheden om nationale
landschapsparken te realiseren
en in stand te houden. Het pro
bleem is echter, dat de toepassing
van deze wetgeving en andere re
gelingen op het gebied van na
tuur- en landschapsbescherming
door de overheid achterwege blijft
otf faalt".
Deze stelling poneerde W. J. ter
Keurs, lid van de Werkgroep Mi
lieubeheer aan de Leidse univer
siteit tijdens de twaalfde en laat
ste inleiding van de CORS-Mi-
lieucttrsus. Hij maa'kte aan de
hand van een reeks voorbeelden
duidelijk, dat de overheid op vele
plaatsen tekort schiet
Een van die plaatsen is het ge
bied tussen Leiden en Den Haag
waarvóór Ter Keurs al jaren ge
leden voorstelde, het onder te
brengen in een nationaal land
schapspark: een suggestie die in
1971 werd overgenomen door de
Rij'ks Planologische Dienst. Zo
werd er in 1969 een drinkwater
leiding aangelegd dwars door de
bossen, die meldingsgebied waren
en eens op het lijstje van CRM
stonden om te worden aange
kocht als natuurgebied van natio
naal belang.
De tweede maal gebeurde het
toen de Rijks Planologische Com
missie werd ove'rrompeld door
het reoreatieplan 's Gravenwou-
de, dat de provincie zandwin
ningsmogelijkheden zou moeten
verschaffen vlakbij het tracé van
de aan te leggen Leidse Baan. En
vorig jaar kon het nog gebeuren,
dat weilanden - in strijd met de
voorschriften - werden volgestort
met afval door een containerbe-
drijf. "Ook hier maakte de over
heid geen gebruik van de wette
lijke mogelijkheden", aldus Ter
Keurs.
Een ander frappant voorbeeld
noemde hij de uitvoering van het
bekenplan in de omgeving van
Winterswijk, dat ondanks felle
protesten van vele kanten toch
wordt doorgezet. "Een zinloze en
onherstelbare landschapsvernieti-
ging", concludeert Ter Keurs.
De ambtelijke natuurbescher
ming o.a. Staatsbosbeheer
heeft volgens Ter Keurs weinig
invloed op andere overheidster-
reinen en beschikt bovendien
over weinig geld. Het geld, dat op
de rijksbegroting is uitgetrokken
voor de aankoop van natuurter
reinen bleef gelijk en is slechts
een fractie van de bedragen die
zijn uitgetrokken voor wegenaan
leg, -onde'rhoud en cultuurtech
nische werken. "De ambtelijke na
tuurbescherming vervult structu
reel de rol van verliezer".
Hij vreesde dan ook ernstig
voor de huidige energiecrisis, die
de NAM en de Amoco in de
kaart zullen spelen bij de voorge
komen winning van aardgas en
>lie in het Waddengebied.
Weinig heil verwacht Ter Keurs
van de landelijke mildeukartering,
die een voorbereidende fase zou
moeten zijn voor de inrichting
van nationale landschapsparken.
Ter Keurs noemde de kartering
een exponent van defensieve na
tuurbescherming en vreesde voor
een "reservaatsuitwe'rking". "Een
indeling in "waardevol" en "min
der waardevol gebied" zal voor
de laatste gebieden bij een onge-
wijz'gd beleid ten opzichte van we
genbouw en ruilverkaveling bete
kenen, dat ze vogelvrij zijn."
Ter Keurs constateerde verder,
dat wanneer de overheid spreekt
over het begrip nationale land
schapsparken veelvuldig term-ui
als "instandhouden" en "veilig
stellen" worden gebruikt, maar
dat de ontwikkelingen, die het
landschap steeds meer vernieti
gen nauwelijks ter sprake komen.
Evenmin komt men met reële al
ternatieven op tafel.
Hij verweet de overheid geen
echte belangstelling te tonen voor
de huidige situatie en de ontwik
keling im het agrarisch bedrijf.
Volgens Ter Keurs is dat een
noodzaak, omdat het bij realise
ring van nationale landschapspar
ken gaat om grote oppervlakten
cultuurgrond.
Een eerste stap om lamdschaps-
vernietigende ontwikkelingen te
gen te gaan zou volgens Ter
Keurs het vrijwaren van aansla
gen op waardevolle landschappen
kunnen zijn al acht hij die be
perkte bescherming in de toe
komst ten enen male onvoldoen
de. Weinig zag hij vooralsnog in
een speciale wet voor de nationa
le landschapsparken waaraan
gewerkt wordt, omdat he»t afge
zien van het tijdverlies geen en
kele waarborg biedt, dat er dan
wel een krachtig beleid wordt
gevoerd en er een goede land-
schapszorg aal kometi.
ADVERTENTIE
WIJK/LEIDEN Het heien
eerste paal voor een nieuwe af
'rzuiveringsinstallatie bij Kat-
fljfetekent voor het Hoogheem
lap Rijnland dat een nieuwe
gezet op weg naar een ver-
van de waterkwaliteit in 'n
eel van Zuid- en Noord-Hol-
d|en taak, die Rijnland in 1965
ft edkeuring van zo'n vijftig ge-
n officieel op de schouders
n die inmiddels heeft ge-
de bouw, uitbreiding en ver
van een tiental zuiverings-
er de komende jaren nog heel
oet gebeuren blijkt uit het feit,
nieuwe zuiveringswerken, die
ogenblik in uitvoering zijn of
binnenkort wordt begonnen
4drag tot een totaal van bijna
jjüjoen gulden is uitgetrokken,
en derde daarvan 36,9 mil-
wordt besteed aan de nieuwe
le in Katwijk, die in 1976 het
ater afkomstig uit Katwijk,
urg, Valkenburg, Oegstgeest
Leidse universiteitswij k moet
meenten meer zullen plaatsvinden in
de Oude Rijn ten westen van Leiden,
het Prins Hendrikkanaal en het
Oegstgeesterkanaal. Naast een ingrij
pende verbetering van de kwaliteit
van dit water wordt ook verwacht
dat de kwaliteit van 't zeewater voor
de kust van Katwijk en Noordwijk
gunstig wordt beïnvloed.
Mr. F. M. A. Schokking, dijkgraaf
van Rijnland, constateert, dat het
hoogheemraadschap de actieve zui-
veringstaak met kracht heeft aange
pakt. „Dankzij de bereidheid van bij
na alle gemeenten om hun installa
ties aan ons over te dragen hebben
we ons kunnen specialiseren op de
bouw en de exploitatie van zuive
ringsinstallaties. We zijn daardoor in
staat goedkoper en efficiënter te wer
ken".
Een ander project, dat thans in
uitvoering is en dat voor Rijnlands
boezemwater straks van groot belang
zal zijn ls de bouw van de water
zuiveringsinstallatie bij Gouda. De
installatie, die ongeveer 29 miljoen
zal kosten en eind 1975 gereed moet
zijn zal volgens dijkgraaf mr. Schok
king een eind maken aan de onge
zuiverde lozing van de gemeen
te Gouda op de Hollandse IJssel vlak
bij het punt waar Rijnland water
voor de doorstroming inlaat. „De wer
king van deze centrale zal een gun
stige invloed hebben op heel Rijn
lands boezem", aldus mr. Schokking.
Verder zal binnenkort een begin
worden gemaakt met de bouw van
een afvalwaterzuiveringsinstallatie
voor Hazerswoude-dorp (kosten ge
raamd op 3.7 miljoen), die medio '75
gereed moet zijn, terwijl in Nieuw-
veen een nieuwe installatie zal wor
den gebouwd voor een bedrag van
8.5 miljoen.
Ook zijn er afvoerleidingen van
Voorhout, Warmond en Zoeberwoude
naar 'reeds bestaande zuiveringswer
ken in een vergevorderde staat van
voorbereiding. Rijnland heeft op -dit
ogenblik al zo'n veertig afvalwater
zuiveringsinstallaties in beheer, die
jaarlijks een bedrag van 11 miljoen
aan exploitatiekosten vergen. Het
streven is volgens dijkgraaf mr,
Schokking om in 1985 zover te zijn
dat aan het eind van elke riolering
een waterzuiveringsinstallatie staat.
De waterkwaliteit zal dan zodanig
moeten zijn dat de enkele ongezui
verde lozingen die dan nog plaats
vinden worden opgevangen door
het zelfreinigend vermogen van het
oppervlaktewater.
Door de bewoners en de indus
trieën binnen het gebied van Rijn
land worden op het ogenblik 1.2 mil
joen iiiwonerekwivalenten (i.e. is de
gemiddelde hoeveelheid afvalwater
dat één persoon per jaar produceert)
aan ongezuiverd afvalwater gepro
duceerd. Omstreeks 1977 hoopt men
740.000 inwonerekwivalenten in in
stallaties vergaand te kunnen zuive-
Daarnaast zoekt de technologische
afdeling van Rijnland naar steeds
nieuwere zuiveringstechnieken. Zo
wordt er op diverse plaatsen al ge-
experimenteerd met de verwijdering
van fosfaten uit het afvalwater. In
de zuiveringsinstallatie in Leiden-
Zuid-West is zelfs al sprake van een
semi-permanente fosfaat verwijde
ring met behulp van ijzerchloride.
In een aantal andere installaties
krijgt het water een desinfectiebe-
handeling met chloor. Dat zal in de
zomermaanden ook gaan gebeuren
in de nieuwe centrale in Katwijk ten
Al deze zuiveringswerkzaamheden
van Rijnland worden sinds 1967 be
taald door de eigenaren van onroe
rend goed. Met ingang van 1975 zal
de heffing volgens wettelijk voor
schrift worden overgeheveld naar de
gebruikers van de woningen. Dat be
tekent dat ook huurders deze milieu
heffing moeten gaan betalen.
Dijkgraaf mr. Schokking consta
teerde dat de grote verschillen in
heffing in ons land een probleem
zijn. Al stelde hij vast dat daar waar
hoge heffingen bestaan de industrie
begint op te letten met wat zij in 't
water deponeert. Vele bedrijven zijn
al overgegaan tot de aanschaf van
een eigen waterzuiveringsinstallatie
en een betere scheiding van koel- en
proceswater".
Doe mee met de puzzel a.s. zaterdag in deze krant t.b.v.
de Aktie Natuur en win een vakantiereis voor twee personen
naar Ohrid (Macedonië) terwaarde van 1.400.-.
Aangeboden door HOTELPLAN Internationale Reisorgani
satie NV, Den Haag.
Voor overheerlijke INDISCHE SPECIALITEITEN maar ook voor heerlijk CHINEES ETEN naar
r\ w D BREESTRAAT 51 - LEIDEN
INDISCH RESTAURANT U06d !\06fllJI 1)3106 (tegenover Stadsgehoorzaal)
't DEN Met ingang van a.s.
zuilen zes- en tienrittenkaar-
espectievelijk geldig op de lo-
sn de interlokale lijnen, na 9
morgens, bij de chauffeurs van
500 NZH-lijnbussen in voor-
'P verkrijgbaar zijn. Deze
egel is genomen om de te ver-
vervoerstoeneming het
[te kunnen bieden.
NZH is evenals bij andere
irsbedrijven nu reeds sprake
merkbare stijging van het
Tsaanbod in verband met de
natie. Verwacht wordt dat de
naar vervoer by de invoering
de benzinedistributie op 7 ja-
as. in zeer versterkte mate zal
nen.
NZH zal daartoe alle beschik-
mankracht en materieel inzet-
echter van mening, dat wil
taak naar behoren kunnen
verrichten, een werktijdspreiding
vooral voor de scholen van primair
belang is.
Naast haar eigen inzet van perso
neel en bussen zal de NZH een groot
aantal toerwagenondernemers in
schakelen om de vervoerstoeneming
op te vangen. Het is niet mogelijk de
bemanning van gehuurde bussen op
korte termijn vertrouwd te maken
met de behandeling van het plaats-
bewijzenassortiment. Bovendien zijn
plaatskaartenapparaten in dergelijke
hoeveelheden niet op korte termijn
voorhanden. Daarom zullen in deze
bussen slechts reizigers worden toe
gelaten die in het bezit zijn van een
geldig plaatsbewijs, dat wil zeggen
een abonnement, rittenkaart of re
tour.
Reizigers die van plan zijn regel
matig van de bus gebruik te maken
wordt geadviseerd zich een maand-
>EN De Leidse Onderwijsin-
hebben in het kader van
iden jubileum 'n „creativiteit-
Ijd" uitgeschreven onder alle
de Leidse regio. Van iede-
>1 kon elke klas of groep een
inzenden, vervaardigd in
ek naar eigen keuze, dat
[zekere relatie met het begrip
uitbeeldde.
zal een onafhankelijke Ju-
maken, welke van de in-
werkstuken in aanmer-
fomen voor een van de drie uit-
prijzen: een eerste prijs ter
Pe van f 1.000,—, een tweede
lv*n f 500,— en een derde prijs
f 250,—. De toekenning van prij
zen zal geschieden in twee catego-
riën; drie prijzen voor de bassisscho-
len en drie prijzen voor de scholen
voor voortgezet onderwijs. De win
nende school kunnen de prijs beste
den aan de aanschaf van leermidde
len in de ruimste zin van het woord.
De Leidse Onderwijsinstellingen
hebben van alle ingezonden werk
stukken een tentoonstelling ingericht.
Op de volgende dagen en tijden kan
deze door scholen, leerkrachten, leer
lingen, ouders en andere belangstel
lenden worden bezichtigd: vrijdag
van 20.00 tot 22.00 uur en zaterdag
15 december a.s. van 10.00 tot 12.00
uur. De tentoonstelling is ingericht
in het LOI-gebouw, Leidsedreef in
Leiderdorp.
abonnement aan te schaffen. Abon
nementen worden onder overleg
ging van een stamkaart door de
NZH chauffers verkocht. Zij kun
nen iedere dag ingaan. Een aan
vraagformulier voor een stamkaart
bij de chauffeur verkrijgbaar
dient onder bijsluiting van een pas
foto naar de NZH te worden gezon
den, waarna de stamkaart per post
wordt toegezonden.
Het abonnement geeft een reduc
tie van ca. 30% op de enkele reis-
prijs, een rittenkaart ca. 20% en een
retour 10%. Bij voorbaat wordt de
clementie van de reizigers ingeroe
pen omdat de in te zetten toerwa-
gens minder geschikt zijn voor lijn-
dienstvervoer omdat zij niet voorzien
zijn van een uitstapdeur en in de
meeste gevallen een stopsignaal ont
breekt. Van NZH-zijde zullen deze
bussen worden uitgerust met lijn-
nummer en bestemmingsaanduiding.
De NZH doet een dringend beroep
op de reizigers die in het bezit zijn
van een geldig biljet in de toerwa-
gen plaats te nemen. Hierdoor blijft
voor de reizigers die zich nog een
plaatsbewijs moeten aanschaffen,
meer ruimte in de lijndienstbus be
schikbaar. De reiziger in de toerwa-
gen dient wegens het ontbreken van
een belsignaal de chauffeur tijdig te
waarschuwen om te stoppen.
Lang voordat maatregelen in ver
band met de energieschaarste bekend
waren lag het ln het voornemen van
de NZH, wegens de nog steeds stij
gende kosten per 1 Januari a.s. tot
een tariefsverhoging over te gaan. De
aanvraag tot deze verhoging is mo
menteel nog ln behandeling. Han
gende deze aanvrage kan worden
meegedeeld dat vóór 1 Januari ge
kochte rittenkaarten tot 1 april
d.a.v. hun geldigheid zullen behou
den.
LEIDEN Onder het motto
"Houd -je eigen omgeving schoon
en mooi" hebben leerlingen van
de lagere landbouwschool aan de
Boerhaavelaan gisteren de sloot
en het braakliggende terrein
naast de school schoongemaakt.
(Foto Jan Holvast)
Prof. Odell tot K11/ en LSB in Den Burcht
LEIDEN „De oliecrisis komt
voor de ingewijden bepaald niet on
verwacht: men heeft het al drie Jaar
zien aankomen. De crisis is het ge
volg van het feit dat de olie in han
den is van een paar landen en een
paar oliemaatschappijen die tot voor
kort konden doen wat zij wilden".
Professor Peter Odell uit Rotter
dam zei dit gisteravond in De
Burcht, waar hij sprak tijdens een
avond die door de Leidse Studenten-
bond en de Katholieke Werkende
Jongeren werd gehouden over de
oliecrisis. Professor Odell is van me
ning dat de oktoberoorlog in het
Midden-Oosten niet de oorzaak is
van de crisis: de oorlog heeft het
uitbreken van de crisis alleen maar
versneld. Dit blijkt uit de houding
vna de olie-producerende landen, die
al geruime tijd in de gaten hebben
dat zij meer geld kunnen verdienen
door minder olie te verkopen. Tegen
de vroegere verwachtingen in zullen
zjj zich niet door de maatschappijen
laten dwingen per Jaar 8% meer olie
uit hun bodem te halen.
Dit betekent volgens professor
Odell dat Europa zelf meer energie
bronnen zal moeten aanboren en er
net als de Verenigde Staten zal moe
ten streven onafhankelijk te worden
van leveringen uit het buitenland.
Dat kan volgens professor Odell, en
en met name Nederland verkeert in
een gunstige positie met gas in Gro
ningen en olie in de Noordzee.
De andere sprekers waren het in
grote lijnen wel met professor Odell
eens. NW-bestuurder Wim Fijg
legde er de nadruk op dat de vak
beweging niet wil afgaan op voor
spellingen van economen en onheils
profeten. het NVV hecht alleen ge
loof aan feiten. Hij vond ook dat het
Arbeidsvoorwaardenbeleid voor 1974
overeind gehouden moet worden tot
blijkt dat het werkelijk niet anders
kan. Volgens Wim Fijg is nivellering
nu meer noodzakelijk dan ooit.
De heer J. Maas, schrijver van een
boek over het Mfdden-Oosten, zette
uiteen waarom de oliecrisis volgens
hem deel uitmaakt van een grotere
crisis in het Westen. Hy wees daarbij
op vooral de stijgende werkeloosheid,
die door de crisis nog veel erger zal
worden. De heer Maas vond dat de
klassestrijd door de oliecrisis nog
verscherpt zal worden, omdat het
niet waarschijnlijk is dat de sterkste
schouders inderdaad de zwaarste las
ten zullen gaan dragen. Volgens hem
zou de uitvoer van aardgas moeten
worden stopgezet, en ook is het tijd
dat de kolenmijnen weer open gaan.
De heer Maas vindt ook dat het ben
zine verslindende leger maar eens
wat kalmer aan moet gaan doen met
oefeningen.
