Laksheid van regering onbegrijpelijl
"Als ik maar heb, voor het te laat is'
W egrestaurants
v.d. Valk al
2 miljoen strop
64
Hamsteraars weer op pad
VERSNAPE
RINGEN
ZATERDAG 8 DECEMBER
VUGHT Voor het verstrijken van dit jaar verwacht het
familie-concern Van der Valk, waarin onder andere zijn on
dergebracht Avifauna Alphen, motel „Sassenheim", res
taurant „Bijhorst" in Wassenaar en café-restaurant ,,De
Gouden Leeuw" in Voorschoten, dat de autoloze zondag
hen een strop van meer dan twee miljoen gulden heeft be
zorgd. De grootste verliezen van het eenentwintig wegres
taurants tellende bedrijf zijn geleden door motel „Sassen-
heim" en het vogelpark Avifauna.
"We gaan tot het bittere einde nen afzienbare tijd geld "van bui
door", vertelt directeur G. van der ten" gaan aantrekken. Maar dat
Valk, beheerder van "De Witte" in betekent dan wel, dat je de rente,
Vught. "Om het personeelsbestand die hiervoor moet worden betaald,
te kunnen handhaven zullen we bin- moet doorberekenen in je prijzen.
ADVERTENTIE
NEDERLANDS CONGRESGEBOUW
ZONDAGMIDDAG 16 DEC. 14.30 u.
ARMEENS STAATSENSEMBLE
uit de
SOVJET-UNIE
ORKEST - BALLET - FOLKLORE
55 MEDEWERKERS - TOPSOLISTEN
Een spectacle coupé van Russische cultuur.
Prijzen: 7.50 15 b.i.
Op die manier kunnen wij het wel
een poosje volhouden, omdat alle
dure gebouwen eigendom zijn en er
dus geen huur en dergelijke hoeft te
worden betaald".
Een andere maatregel, die Van der
Valk overweegt, is het afremmen
van de nieuwbouw. Maar twee ves
tigingen zijn in een zodanig gevor
derd stadium, dat de opening hier
van slechts een paar maanden later
kan geschieden.
Door
Jan Westerlaken
Is het verantwoord voor deze be
drijven personeel aan te trekken?
"Als er inderdaad personeel zou
moeten afvloeien", vervolgt Van
der Valk, "kan dat te werk worden
gesteld in die nieuwe bedrijven. Dat
geldt met name ook voor werknemers
van Avifauna, De Gouden Leeuw,
Bijhorst en motel Sassenheim. We
vermoeden, dat het in totaal zo'n ze
ventig tot tachtig mensen zullen zijn.
die voor overplaatsing in aanmer
king komen".
Wankelen doet het familie-concern
nog niet. De situatie zal zich echter
in het komende voorjaar drastisch
moeten wijzigen anders kunnen de
moeilijkheden niet uitblijven.
Vindt er geen verschuiving van be
zoekers plaats naar de zaterdag?
"Integendeel", aldus Van der
Valk. "Er komen steeds minder
mensen in onze motels. Bezoekers,
die tijdens de weekeinden rust zoe
ken, blijven weg. Ook de congres
gangers zijn de mist ingegaan".
Taxi's
Van der Valk heeft wel degelijk ge
probeerd hiervoor de nodige maat
regelen te treffen. "We hebben ta
xi's ingezet om de mensen nar*- ons
te brengen. Toen deze bedrijven 't
werk niet meer aankonden, hebben
wij ze onze auto's geleend. Zodra de
rijksinspectie hiervan lucht kreeg,
is alles In beslag genomen. Waar
om zij dit heeft gedaan is niet ver
teld. De auto's hebben we inmiddels
teruggekregen maar de papieren,
zijn achtergehouden. Een kans om
de strop voor ons zo klein mogelijk
te houden werd hierdoor geheel ont
nomen. Nu onderhandelen we met
autobusmaatschappijen of zij kans
zien voor vervoer te zorgen".
"We hadden echt wel verwacht, dat
de overheid ons de helpende hand
had toegestoken. Die distributie had
veel eerder moeten worden inge
voerd. Nu staan we gewoon machte
loos. Tegen deze geintjes kunnen we
echt niet op. Ik ben nog niet zo som
ber gesteld", zegt Van der Valk.
"Want ik geloof als de distributie er
eenmaal is. dat alle horeca-bedrijven
betel- gaan draaien. Nogmaals, ik
vind het onbegrijpelijk, dat de rege
ring in deze zaak zo laks heeft ge
handeld".
Steun
Een verzoek om steun heeft het
Van der Valk-concern nog niet inge
diend bij de overheid. "We zijn wel
van plan om over 1973 belastingste-
ruggaaf te vragen".
Wei-ktijdverkorting, het eventueel,
afstoten van een zwakke schakel en
het sluiten van de bedrijven op zon
dag is niet in de gedachte van Van
der Valk opgekomen. "Er wordt be
slist niet ln die richting gedacht. We
moeten te allen tijde afbrokkeling,
van het concern zien te voorkomen.
Ons personeel voelt er niets voor om
op de autoloze zondag vrij te zijn.
Dat was tien jaar geleden zo en ook
nu merken we dat weer. Bovendien
moeten er in de motels voldoende
mensen aanwezig zijn als er enkele
bussen met gasten komen".
Hoe ziet Van der Valk de toekomst?
Na even nadenken resoluut: "Ik
ben niet somber gestemd. Mis
schien is het zelfs wel mogelijk, dat
het aantal motels kan worden uit
gebreid ook al mogen er minder ki
lometers worden gereden. Ik zou me
kunnen voorstellen, dat er dan men
sen op vrijdag komen, die in de loop
van zondagavond wegrijden. Een
vereiste is dan wel, dat er voldoende
ontspanningsgelegenheden zijn. Zo
wel voor ouderen als voor kinde-
Self-supportiing
Het familiebedrijf, dat voor een be
langrijk deel drijft op self-suppor
ting, wil die gaan uitbreiden. Werk
nemers, die nu bijvoorbeeld als
ober zijn aangesteld zullen dan
worden ingezet in andere takken. "Zo
kunnen ze worden gehandhaafd" al
dus Van der Valk. "En willen we
de prijzen niet helemaal de pan uit
G. van der Valk
laten stijgen moeten we daar
Ik dacht niet dat deze plant
verze bij het personeel zullen
ten. Tot nog toe is het altild i
weest, dat iedereen alles a
wat zich voordeed. De kok
wel eens voor timmerman
en de ober zal er heus niet 1
rugdeinzen eens het land in I
om koeien te vangen".
Als het autorijden b^
jaar met horten en stoten op
komt wil Van der Valk de be
voering aanpassen aan het da
regelmatig gespreid bezoeke
tal.
Omdat ze het iin het café toch over de olieboycot etn ben
zinedistributie hadden (waar anders over in een week
zonder voetbal?) zei een meneer: „Daar heb ik er voor
lopig tien van ingeslagen". Hij wurmde een sigaret uit het
pakje en floepte toen demonstratief zijn aanstekertje aan,
zo'n wegwerpkreng. Ja, daar had hij er tien van. Thuis.
„Laat ik nou drie maanden met zo'n aansteker doen. Dan
ben ik toch voor een kleine drie jaar gedekt". De andere
barbezoekers keken hem even aan, vonden het zichtbaar
slim. Of dat nu was omdat de man wist dat tien maal drie
maanden bijna drie jaar is of omdat hij zich zo lekker had
ingedekt werd in het midden gelaten. Het woordje „distri
butie" is nog niet gevallen of de mensen gaan weer ham
steren.
Hamsteren, een mooi woord. Teke
nend. Het laat even het dier iin de
mens zien. De hamster: gauw alles
naar m'ti hol slepen, dan kan mij
niets meer gebeuren. Hebben, heb
ben, hebben. Als ik maar heb voor
het >fce laait is, dan kan jij straks
wat mij betreft doodvallen.
Mentaliteit
Distributie, hamsteren. We leven in
een ernstige tijd, daar valt niet om
te liegen. Hoe schokkend een crisis
de mentaliteit kan verstoren merk
Door
Anton Pfeiffer
in deze branche te verklaren, „maar
je zal als vrouw met een hele voor
raad lipstick, nagellak en eyesha
dow zitten en dan komen er mor
gen ineens andere kleuren uit
Het is duidelijk: een beetje vrouw
is dan nergens meer. Want met een
draai aan de oliekraan kaai de eco
nomie ernstig worden ontwricht,
maar het is een knappe Arabier,
die de mode plat krijgt.
Het hamsteren en dan gaat het
niet om drie kilo suiker en zelfs
niet om die man met die aanstekers
is terecht bij de wet verboden.
Het gaat natuurlijk niet aan, dat in
tijden als de nood echt aan de man
komt de ene helft van het volk in
vroeg verworven luxe baadt, terwijl
de andere op een houtje moet bij
ten omdat er nu eenmaal niets
meer is. Hierbij vergeten we dan
maar even, dat werkelijk grote
hamstervoorraden in dagen van
nood licht tot objecten van kwalijke
zwarte handel kunnen worden.
Hamsteren mag niet. Het neemt
niet weg, dat men daar maar al te
achteloos aan voorbij gaat. Zo is
het trouwens altijd geweest. In de
mobilisatiedagen van 1939 adver
teerde een levensmiddelenbedrijf
van bepaald ecxlusieve naam met
„Ons Nationaal Voorraadpakket".
Voor veertig gulden had Je met vier
personen te eten en te drinken tot
Sint Juttemis en dat natuurlijk met
zeep voor een propere bewassing.
Maar toen de hamsterwoede was
bekoeld en de oorlog nog buiten de
grenzen bleef ging de zuinige Ne
derlander het al gauw winnen van
de voorzichtige.,.Zonde van m'n geld
en al dait eten staat er maar en er
is niks aan de hand". De hamster
reserves slonken zienderogen en dat
bleven ze ook in het begin van de
bezetting doen, toen alles nog zo
scheen mee te vallen.
Viel het erg mee, die eerste maan
den van de bezetting? Of lijkt dat
nu maar zo? Ja, het lykt maar zo,
omdat het al erg lang geleden is.
Luister maar: in oktober 1939 ging
de suiker op de bon, in november
van dat jaar volgden de peulvruch
ten. Dat was dus nog in een vrij,
zij het niet meer zo blij land. In
Juni en Juli 1940, onder Duits regi
me dus, gingen thee en koffie,
tien van die aanstekers slaat toe.
Ook de huisvrouwen zoeken hun in
kopen langs het pad der paniek.
Voorraadje aanleggen. Het blijkt zo
besmettelijk, dat bepaalde produk-
ten de winkels uit vliegen, dat er
zelfs al „nee" verkocht moet wor
den.
Heel opmerkelijk is het, dat de
vrouwelijke hamster ook in deze
griezelige zaken typisch de Holland
se huisvrouw blijft. De vrouw met
de drie idealen: helder, warm en
knus. Geen wonder dan ook, dat er
een waanzinnige vraag is naar
zeeppoeder, panties en koffie. Om
het genot van het bakje te verho
gen zijn automatisch ook de blikjes
koffiemelk en suiker bij kruidenier,
melkboer en supermarkt willig lig
gende artikelen geworden.
Misschien zeer tegen de verwach
ting in is er van een run op cosme
tica nog niet veel te zien. Deze
schoonheidsmiddelen Jawel, me
vrouw zijn immers voor een
flink deel vervaardigd uit restanten
van olieprodukten.
„Dat is waar," weet een specialist
6Stfi.tBj26Dee.lW2
Voor personen van eiken leeftijd,
uitgezonderd houders van bon
kaarten voor tahak of cigaretten
VERSNAPE
RINGEN
VER
RfN
brood en bloem, havermout, rijst,
boter en margarine en vermicelli in
distributie. Vlees op 14 september,
kaas op 19 oktober. En op 2 novem
ber bonnen voor gort en eieren. Het
jaar daarop, 13 maart 1941, werd
ook het koffiesurrogaat mondjes
maat toegewezen. Als dat geen te
ken aan de wand was
Ook i<n 1940
Ook ln de meidagen 1940, toen alles
zo spannend was, toen het naar een
echte oorlog toeging, waren benzine
en dergelijke brandstof het eerst
aan beperkende bepalingen toe. Het
Opperbevel van Landen Zee
macht, dat direct na de capitulatie
de zaken nog regelde, verbood op 16
mei alle verkeer met auto's of mo
toren behalve voor beroep of be
drijf. De dag daarop al, 17 mei,
werd de maatregel door het Depar
tement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart veel scherper gesteld.
Het was verboden motorbrandstof
af te leveren aan anderen, dan aan
hen die voor dit verbod speciaal
waren uitgezonderd. Dat waren
Duitse militairen, dokters, de dieren
arts, verpleegsters, ziekenvervoer,
brandweer, politie, de post en goe
derenvervoer, dat het fiat van de
bezetter had.
Nood leert bidden. Nood leert ook
uitvinden. Er kwamen auto's op
straat met houtgasgeneratoren, klei
ne kacheltjes op de achterbumper,
gestookt op houitblokjes. Anderen
haalden energie uit een groteske
Zeppelin-achtige ballon op het dak.
Tjonge, wat werd er eerst gelachen
om dat gekke gedoe. Maar het la
chen werd minder naar gelang de
ernst van de situatie doordrong en
het was iedereen vergaan toen ook
die koddige vehikels door het ge
brek van de weg werden gejaagd.
Kwetsbaar
De energiebronaien zijn in tijd van
kommer altijd de kwetsbaarste pun
ten van de economie geweest. De
situatie van vandaag de dag en die
van de oorlogsjaren 1940-1945 waren
geen primeurs. Ook in de eerste
wereldoorlog, toen ons gemobiliseer
de land buiten de strijd bleef, en in
de Jaren daarna was het zuinigjes
doppen met alles wat branden kon.
In het stookseizoen 1920-1921 was er
nog een minimumrantsoenkaart
voor brandstoffen. Daarnaast was
er een distributiekaart voor een
aanvullingsrantsoen, maar als de
zaken niet goed gingen kon Je daar
wel naar fluiten. Voor het tijdvak 1
mei 1919 tot 31 maart 1920 werd er
bijvoorbeeld een aanvullingsrantsoen
brandstof toegewezen van drie een
heden. Een eenheid: dat was een
mud anthraciet, kachelkolen of
eierkolen of twee mud gascokes of
anderhalf mud mijncokes of hon
derd kilo bruinkoolbriketten of 400
harde of 600 lange turven of twee
honderd kilo fabrieks- of kluitturf.
Elektriciteit en gas op rantsoen.
Gas alleen van elf tot een en 's
middags om de pot te koken. Ace-
tyleenlampen, die de norse gewoon
te hadden plotseling uit elkaar te
knallen, oliepitjes, lampen op accu
en het houtvuur moesten de var
lichting aanvullen.
Ja, praat me er niet van. Wat een
tjd, wat een tijd.
Niet erover praten? O, mens, ieder
een praat erover. wWant weer staat
het land voor moeilijke dagen. Au-
toloze-zondag-en-de-beu*tae-
gaat-op-de-bon-en-waar-moet-
dat-heen—en-zie-je-wel-met-die
Den-Uyl.
Wij niet
O, nee, natuurlijk ik niet, en u niet,
en u daar ook niet. Wij zijn uit het
goede hout gesneden, wij zien de si
tuatie onder ogen, wij slaan de
handen ineen en staan pal voor het
algemeen belang, want in nood
leert men zijn vrienden kennen en
wat is mooier dan saamhorigheid?
Een Jonger persoon, die de tweede
wereldoorlog niet had meegemaakt
(laat staan de eerste), stond na dat
triomfantelijk verhaal van die tien
aanstekers lang naar zijn kelkje te
êtaren. Voorzichtig vroeg hij
De oudere drinkers moeste
denken, terug in de heri
aan dat afgrijselijke. „Ja", 1
ze toen, „Bij je drankboer
hoogstens een liter per n
gen. En in het cafe
glaasje. Dan moest je wel
klant zijn. En dat was alleen
begin, later was er helen
De Jongeman stond het met
dige pijn te verwerken. Toe:
zijn besluit:„Geef me nog
kte. Een dubbele".
Iet duidelijke type van de I
