De Appel' deed méér dan
en toneelstuk opvoeren
'verleden kunstenaars Toneelmuseum
W essel-Ilckenprijs
voor Leo Cuypers
ë%7e
teuws
Ruud van der Meer zingt steeds beter
iAANDAG 26 NOVEMBER 1973
PAGINA 17
'eer Gynt' in bomvol aulatheater
programma bracht het als
onder woorden: het overbe-
1 maar nog altijd schokkende
n Peer Gynt, een samen-
ian waarheid en leugen, sprook-
fantasieën, sluwheid en hard-
spoken en gekken, dood en lief-
set de vermaarde kobolden-scène,
•an moeder Aase, de schip-
de liefde van Solvey, zoals
ïordt gespeeld door de toneel-
APPEL", in een een voor de
jnheid aangepaste versie van de
mde Noorse tekst van Hendrik
suggereert deze inleiding? Een
lek toneelstuk van Ibsen, dat
toneelgroep "APPEL" eigen-
ls uitgewerkt. Het programma
dus "Peer Gynt" centraal en
'APPEL' 'als middel om dit ge-
over te dragen, dus meer als
aeewerkend voorwerp. Dit is ech-
volledige misvatting. Niet Ib-
zijn 'Peer Gynt" stonden za
ngavond centraal in het Rijn-
Lyceum, waarvan de aula ge-
fEL". En als ik "APPEL" noem
lk toch in eerste instantie Ca-
linssen, Nell Koppen en Peter
ter Linden.
de teleurstelling, die mij over-
toen ik "Kisten" zag, heeft
i gemaakt voor een gevoel van
Jlfenheid en bevestiging. De
van "APPEL", die tijdens
telkenmale onder de tekst
rgen bleef, maar die wel dreigde
te breken, is in "Peer Gynt"
het oproepen van geweldige
lingen op het publiek neerge-
Dit was niet slechts een sa
menspel van een aantal geëngageerde
toneelspelers, die een toneelstuk op
voeren. Het was meer. Het was een
totale kunstuiting, die in golven van
volledige ontreddering (de dood van
moeder Aase en de reactie hierop van
Peer/Carol Linssen) en een volledig
meegesleept worden (de haast pa
nische dialoog met de kobolden) tot
uitdrukking werd gebracht. En wat
te denken van een enkele passage uit
het stuk: "Je kunt uitrusten, zwarte,
de reis is nu volbracht". Door het hele
stuk worden uitdrukkingen, zo vol
van zeggingskracht en intens meebe
leven gehandhaafd. Is bijvoorbeeld
de staart, die Peer zich laat aanme
ten bij de kobolden niet slechts een
fractie van een veel grotere veran
dering, die zich binnenin hem vol
trekt? En waarom vinden de toneel
spelers van "APPEL" er een haast
sadistisch genoegen in dit gegeven zo
onbevredigend over te brengen.
Waarom gaat Peter van der Linden
in zyn spel zover, dat concrete infor_
matie, ontleend aan het gegeven van
Ibsen juist nog door de toeschouwer
kan worden verwerkt, maar laat hij
alle mogelijkheid tot diepere bezin
ning en toepasbaar maken op de
eigen situatie aan de in verwarring
gebrachte toeschouwer over? Juist
het leggen van die scheidslijnen ver
raadt de grote acteur, die meer doet
dan een tekst zo "leefbaar" mogelijk
overbrengen. Misschien omdat Van
der Linden, maar dat in de eerste
plaats toch zeker Linssen, teveel
diepgang hebben, om in een stuk als
"Kisten" tot hun recht te komen, is
de eerste manifestatie van "APPEL"
wat onvolgroeid op mij overgekomen.
Nu aan de toneelgroep "APPEL" wel
de mogelijkheid werd geboden alle
registers open te trekken, mag over
het resultaat van deze kunstuiting
geen enkele twijfel ontstaan. Slechts
superlatieven zijn hier van toepas
sing. Men zou zich wel afvragen in
hoeverre een vast, bespeelbaar ele
ment (hier "de molen" en in "Zeven
Manieren" een grote, met netten be
spannen stellage) medebepalend is
voor de zeggingskracht van het stuk.
Dat het de spelers meer handvaten
biedt, moet duidelijk zijn.
Blijft echter de grote betrokken
heid van de spelers, die aan "Peer
Gynt" een dimensie toegevoegd heb
ben en die de geladenheid en de
zwaarte van het stuk niet uit de weg
zijn gegaan. Juist door het gegeven
van Ibsen in de spelbeleving als het
ware te verlengen, wordt hier in zijn
meest zuivere vorm toneel gemaakt.
Ook hier blijkt het niveau van het
toneelstuk erg belangrijk. "Kisten"
miste dat niveau en met "Peer Gynt"
bereikt toneelgroep "APPEL" een
compromis. Want dat deze toneel
groep met Ibsen haar plafond bereikt
zou hebben, zou ik niet gaarne willen
beweren. Dat zelfs, ondanks een ui
terste spelbeleving, nog een surplus
aan zeggingskracht rest, is illustratief
voor de ruimte, die "APPEL" zich
zelf laat.
A. C. KOEKEBAKKER jr
Collectie van
Alex de Haas
v i i i gaat naar het
i langdurige ziekte is zon-
op 44-Jarige leeftijd de
componist Pierre Duclos
Duclos schreef onder meer
ifonie en twee opera's ..De
i" en „De reiziger". Hij
ook muziek voor ongeveer 200
jDe Japanse filmacteur Sessjoe
i is vrijdag overleden. Haja-
|die in 1957 een prijs kreeg voor
„De brug over de rivier
i", is 87 Jaar geworden.
zoon van een visser, heeft
50 Jaar aan films meege-
Omdat hy als regel de rol
vervullen van een „slechte Ja-
hij üi zijn eigen land
ikelijk niet al te geliefd.
De operazangeres Jennie Tou-
63-Jarige leeftijd aan long
overleden. De sopraan, gebo-
Montreal, maakte in 1933 in
naar debuut in „Carmen". In
luchtte Jennie Tourel, die Jooci-
Uit Frankrijk naar Amerika
ij haar carrière voorzette bij
letropolitan" onder Arturo Tos-
Claire Dodd, de blonde toneel-
Qspeedster uit de Jaren dertig,
lagavond in de ouderdom van
overleden, zy was twee Jaar
jeweest. Claire Dodd speelde
1 van groten uit de Jaren der
met James Cagney in „Hard
idle", met Pat O'Brien in „Per-
ty kid", met William Powell in
ir man" met Edward G. Ro-
in „Red meat". Andere films
zij optrad waren „Don 't bet
ades", „Stardust", „The glass
By het Von Karajan-concours
voor dirigenten in Beriyn heeft de
28-jarige Nederlander Hubert Sou-
dant de zilveren medaille weten te
veroveren. De gouden medaille ging
naar de Japanner Koizoemi (24) en
de Rus Sinaisky (26). De bronzen
medaille ging naar de Westduitser
Gietzen. Aan het concours namen 65
dirigenten deel waaruit tenslotte vier
finalisten tevoorschyn kwamen.
Hubert Soudant, woonachtig in
Hilversum, is van oorsprong hoornist,
maar heeft zich later bekwaamd in
dirigeren. Hy won al eens een diri-
gentencoucours is het Franse Besan-
con. en dirigeerde onder meer het
Residentie-Orkest en verschillende
provinciale orkesten. Aan de zilveren
Von Karajan-medaille is een geld-
prys verbonden van 7500 gulden.
AMSTERDAM De collectie boe
ken. muziek, foto's en andere docu
mentatiemateriaal op kleinkunstge-
bied van Alex de Haas gaat naar het
toneelmuseum, dat reeds een gespe
cialiseerde afdeling kleinkunst heeft.
De collectie kon worden aangekocht
met een subsidie van het Prins Bern-
hardfonds.
By zijn leven heeft Alex de Haas
herhaaldeiyk meegedeeld, dat zijn
verzameling betreffende de klein
kunst zou moeten worden verbrand.
De Haas gold als de eerste Neder
lander, die begon met een verzame
ling voor het vastleggen van de ge
schiedenis van de kleinkunst in ons
land. Door tussenkomst van Kees
Manders was het mogeiyk de collec
tie een zinvollere bestemming te
geven: aankoop door het Toneel
museum.
HILVERSUM (ANP) De Stichting Jazz in Nederland heeft de Wes-
sel Ilckenprys voor 1973 toegekend aan de 26-jarige pianist Leo Cuypers
uit Maastricht. Deze prys, de grootste jazzprys in Nederland, omvat een
bedrag van drieduizend gulden, beschikbaar gesteld door het Prins Bern-
hardfond, een wisseltrofee in de vorm van een plastiek van Jan Wolkers,
beschikbaar gesteld door de VARA, en een door de VARA aangeboden
concert, dat de winnaar geheel naar eigen keus kan samenstellen.
Leo Cuypers volgde een drie-jarige pianostudie aan het conservatorium
van Maastricht. Hy speelt dikwyls met Theo Loevendie en Willem Breukers.
In 1969 won hy het Loosdrechts jazzconcours. Leo Cuypers heeft verschil
lende platen gemaakt.
Job de Wlttstrai
Der W tst
2—6.30
Galert© Ka-
Gaoer Wisselende expositie dl
nam do bo-
Geupend, op
erlldag 9 uui
op en feestdag
ivember aanvang 8.3
tonstellingen
rste Binnenvestgracht 33 zaal 5
Tentoonstelling "Reizen door
Zondag deling d;
11.15 tot
nafdellng:
tot 14 46 uur «n v 18.45 tot 19.45 u
Kraamafdellng dag v 15 tot 16 uur
18 45 tot 19.45 uur. klnderaf-
Leidse bioscopen
Endegeest. dinsdag
vrijdag 13—
tie potterle De Uilenspiegel, Lul-
•m 1 Wassenaar expositie van
lülnk: grafiek schilderijen en
fc Geopend ttot 8 dec. Ope-
Piren: werkdagen 10-12.3" c
i dl. ook 2.00 uur.
Kindermatinee: Dik Trom
dorpsgenoten"
zijn
2.00. 4.15 uur.
Nachtfilm: "Concert de Bangla
Desj", 18 Jr. vrij. en zat. 11.30 uur.
LUXOR: "Geen halleluja voor
drie duivels". 18 Jr., dag. 2.30, 7.00
9.15 v
ook 4.45 i
Annakllnlek* dag 13.S0-14.30 en 18-19 i
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
ïafdellng gelden de
- 0-_ae oezoeKurer
ders)
Maandag t/m vrijdag:
eraro Rijksstraatweg
(bl) Den DelJIza
j uur an verder vol-
Lucla Ntggebruggen en Lydla
Tot 30 november Dag 4—1
taterdag 121 uur
useun* «an uuaneden (Ra-
281 Werkd 10 uui voorm.—
prentkunst
zonder boneei
TRIANON: "Apenplaneet", 14 Jr.
7.oo 9.15 uur) zo. 2.15,
zijn tijd", 18 Jr. dag 2.30, 7.00 en 9.15
uur; zo. 2.15, 4.30. 7.00, 9.15 uur.
Bezoekuren Ziekenhuizen
Kinderafdeling
de hoofdverpleegkundige hier
atat? kaarten verstrekken
Alphen aan den Rijn
Sraamafdellng 16 00—17
n voor echtgenoten 19 Ou
Kinderafdeling 16 0015.3
PANDA EN DE MEESTER-BURGEMEESTER
61 - 122. Zo werd Panda dus opgebracht naar de gevangenis.
"En daar kom je voorlopig niet uit!" gromde de politieman.
"Dat zal je afleren om over het dorpsplein te roepen dat de bur
gemeester Geheime Wapens laat maken!"
Panda zei niets. Hij was veel te blij dat hij opgesloten werd bij
de heer Fant - want dat was zijn bedoeling geweest. Pas toen ze
alleen gelaten waren, begon hij opgewonden te vertellen over het
wapen dat professor Krok aan het maken was.
"Wat erg nu toch," zei de ondernemer. "Ik had hem nog zó
verboden om aan plofbare middelen te komen. Zelfs klapperpis
tooltjes mocht hij niet van me uitvinden.
Dat was natuurlijk de reden dat hij liever voor de burgemees
ter werkte..."
"Dat zal wel," zei Panda ongeduldig. "Maar we moeten hier
uit. We moeten ze stoppen - vóór ze iets gevaarlijks gaan doen!"
"Stilte!!!" donderde de beioaker, die buiten hun cel op een
stoel zat. "Stop dat geklets. Ik kan er niet van slapen!"
De
zingende
oorbellen
Filiberke is de paaien ik ben
een mus die er altijd
op mag zitten. j
Herd jaar geleden
öe XJrker visschers voor-
]kn een zeer strengen
,.V (er. Ze hadden dezer da-
ijs in de netten en hou-
zulks voor een onfeilbaar
ïïeeken van een spoedige
lelie vorst.
Vit Carthagena in Spanje
'df bericht, dat Galvez, 't
mwoordig hoofd der op-
Melingen in die stad, alle
1 (fct in handen heeft. Hij
stoort zich volstrekt niet aan
de buitenlandsche consuls, die
voor de belangen van de on
derdanen hunner Staten op
komen. Die boeren-vlegel, al
dus de boven bedoelde corres
pondent, iveet misschien niet
dat er een Europa bestaat.
De blokkade van de stad zou
vrij streng zijn, maar met dit
al is het zeker, dat Carthage
na 's nachts van den zeekant
van levensmiddelen wordt
voorzien. Daaraan ontbreekt 't
dan ook niet. De brave lieden,
die in de omliggende dorpen
wonen, zijn de eigenlijke
slachtoffers van dien toe
stand. Honger, ellende en
koortsen richten verschrikke
lijke verwoestingen onder
hen aan.
Vijftig jaar geleden:
Lord Derby, de Engelsche
minister van oorlog, heeft in
een rede te Fleetwood stilge
staan bij het Roer-probleem.
Hij noemde de FranschBel
gische bezetting een fout
wanneer men de zaak uit 'n
oogpunt van het verkrijgen
van schadevergoeding be
schouwt en hij wilde thans
aan het adres van zijn Fran-
sche vrienden het volgende
zeggen: "Nu gij den wil tot
betaling verzekerd hebt,
moet gij er voor waken dat
ge de mogelijkheid tot beta
len niet verhindert".
Kooktip
Lofsalade
Klop een sausje van 4
eetlepels bloemolie,
1 eetlepel citroensap, 1
theelepel mosterd, enkele
druppels worcestersaus
en een snufje zout. Snijd
de hrade ondereinden
van struikjes lof (onge
veer 500 g.) geheel weg
en leg de losgemaakte
blaadjes in het sausje.
Laat ze zo 1 uur staan
en keer ze nu en dan,
zodat alle blaadjes goed
met het sausje in aan
raking komen.
Roer een eetlepel
zachte boter tot een
meng deze met 100 g.
fijngedrukte roquefort en
6 eetlepels koffieroom tot
een papje. Neem de lof-
blaadjes uit het oliesaus
je en schep het roque-
fortpapje erover. Roer
even luchtig door en laat
de salade nog 15 min.
staan.
WINA BORN.
FRED BASSET
kinderen, het is v/w
groot belang dat jet
je spieren behoorlijk
ontwikkelt... als je
slap blijft, kom je
niet vooruit in
de wereld.
LEIDEN Het koffieconcert van
K O werd gisteren als vanouds in
de foyer van de Stadsgehoorzaal ge
geven, hetgeen inhield dat Rudolf
Jansen zioh tevreden moest stellen
met de kleine Estonia-vleugel (de
grote kan er niet in worden geta
keld). Zowel het publiek als de pia
nist kwam dus van de drup in de
regen, want de bas-bariton Ruud van
der Meer had zyn programma zo
danig samengesteld dat geen enkel
lied de begeleiding kon krygen waar
het recht op had. Dit ondanks het
soepele toucher en de boeiende in
terpretatieve kwaliteiten van de pia
nist, die nergens voldoende tot uiting
kwamen door de leiyke en dikke
klank (vooral aan de baskant) van
het hamertuig.
Ruud van der Meer, zo kan men
met genoegen constateren, ontwikkelt
zich nog steeds in stygende Ujn: hy
paart muzikaliteit aan techndsche ca
paciteiten als goede stemvorming,
voordracht en dictie. Dit was reeds
duideiyk in de groep min of meer
onbekende liederen van Schubert,
met als hoogtepunten An mein Herz
en Auf der Bruck.
Richard Strauss' Zueignung en
Freundliche Vision werden ietwat te
terughoudend gezongen: ze misten
dat vleugje salonromantiek, dat
Strauss eigen is; hiertegenover ston
den een mooie Heimkehr en All mein
Gedanken. De ironie van Poule nes
Bestiaire liet de zanger slechts ln het
laatste drietal tot uiting komen, ter-
wyi hy in Iberts Chansons de Don
Quichotte een wel zeer zwaarmoedige
dolende ridder was, hoewel de com
ponist volgens my een iets andere
kyk op dit héérschap heeft gehad.
De lyriek van Fauré's vroege liede
ren. ook weer een tikje geparfumeerd,
kwam het beste tot zyn recht in Ly
dla en Nell; de Trois poèmes amou-
reux van Louis Andriessen sloten
hierby uitstekend aan en toonden
zanger en pianist op hun best. Deze
„Jeugdzonden" van Andriessen doen
my overigens wel vermoeden dat de
componist ofwel een zeer korte Jeugd
heeft gehad, ofwel slechts zelden over
de schreef is gegaan; in beide geval
len: helaas! Het recital werd enigs
zins improvisorlsch besloten met
Chaussons Les Papillons.
RON HARMS
MAAR-ËR/5
AAN DB
HAND. IK DOB
