n 146 jaar van Minnehuis
Tiaar Lorentzhof
„Pillenslikkerij"
5 dagen
Ameland
f113.-
AN ARMENZORG TOT LIEFDERIJKE VERPLEGING
District
Rijnland
Scouting
Nederland
Leiden in
loop der
historie
(deel 2)
vr\ïj
RECLAMELOZE
AVOND NODIG
v.a.
ljfrfgPAO 24 NOVEMBER 1973
LEIOEN
£IDEN Tot n van de essentiële onderdelen van het werk der Leidse Hervormde
coiiie behoort de zorg voor de ouden van dagen. In het heden its dit zo, iin het ver-
dit altijd zo geweest. Een tastbare manifestatie van deze zorgende liefde van
ceders diakenen" bezat tot voor kort de Hervormde Gemeente in het Tehuis voor
-en van Dagen (Geref. Minnehuis) aan de Kaarsenmakersstraat, waarvan 26 juni
l de eerste steen werd gelegd. „Bezat", want nog maar kort geleden is het huis
oten en zijn alle bewoners ondergebracht in het fraaie Lorentzhof aan de Lorentz-
do111 royale accommodatie van dit "hof" liet liet zelfs toe, dat
Duij)manie-capaciteit nog kon worden vergroot. Velen vinden
thans een rustige levensavond. Plannen worden momen-
luitgewerkt om aan het oude gebouw in de Kaarsenmakers-
lat ee?i andere bestemming te geven.
A«| uc„ w
tehuis, waarvan de doelstel -
de loop der Jaren sterk is
■agd, betreden wij onwillekeu-
terrein der armenzorg in
Voor ruim vijf eeuwen blijken uit het feit, dat in één klein
i precies te zijn in 1426 werd
.zujj "bestuurdeten" van het Huis-
5,1 talis, thans nog gevestigd aan
>truj n Platteel
7,
i ó-
Dat de verpleegden in dit particu
liere "minnehuis" onder zeer onge
wenste toestanden leefden, moge
vertrek, laag van verdieping, zonder
venster en gelegenheid tot luchttoe-
treding, 21 mensen gehuisvest waren,
terwijl een zieke was ondergebracht
in een hok, juist zo groot als zijn
kribbe. Wilde men niet in het donker
zitten, dan moest steeds ongeacht de
weersgesteldheid de buitendeur open-
staan. Het is haast onnodig te
vermelden, dat het "gebouw" niet al-
Rijn, zowel door de "rege- leen deze mensen huisvestte, doch
jer stad" als door Philips van daarnaast een ongelooflijke hoeveel
heid ongedierte.
sndië "de vrijheid verleend,
kopen van huizen en erven
(hoeve van de aan hun zorg toe-
rawde behoeftigen".
anderhalve eeuw later (1583)
1.1, a
In 1823 wilde de eigenaar zich van
dit pand ontdoen, waarop Huiszit-
tenmeesters en diakenen onder goed-
Huiszittenmeesteren met keuring van de plaatselijke overheid
verenigd en kwamen dus besloten de exploitatie van een en
ander ter hand te nemen. Een inge
steld onderzoek leerde het College
dleen de goederen,
ntenhuis, dat reeds
de stadsarmen van Regenten, dat de toestand zowel
rijkelijk was bedeeld doch
"yl ié kerkcolleoten aan dit ver-
J i bestuur ten goede.
r-mmne-besteden'
het gebouw als van de verpleeg
den van dien aard was, dat bestendi
ging daarvan niet mogelijk werd ge
acht.
Na vele besprekingen viel het be
sluit om op een terrein aan de Kaar
senmakersstraat een nieuw gebouw
aader was geregeld, werd het °P trekken, waartoe de toenmalige
zijn taak om de ouden van
en maatschappelijk weinig be- Plan ontwierp. Het werk werd gegund Moeilijk heden
stadsarchitect Van der Pauw e
in nieuwe kleding te zijn gestoken,
van de Zwarte Handspoort naar de
Kaarsenmakersstraat worden over
gebracht. Als eerste vader en moeder
van dit huis werden aangesteld de
heer en mevrouw Van Wijl.
De eerste godsdienstoefening in
de kerkzaal kon reeds op 30 april d.
a.v. worden gehouden; zij werd ge
leid door de intussen benoemde
godsdienstonderwijzer, de heer A.
van Leeuwen, in veel later Jaren op
gevolgd door resp. de heren Kok,
Riphagen en De Groot.
Blok aan been
Hoewel dit thans gelukkig tot een
ver verleden behoort, blijkt uit tal
van bewaard gebleven rapporten dat
het met het gedrag der verpleegden
in de eerste jaren nog al eens slecht
gesteld was. Vooral dronkenschap,
kwam in die tijden veelvuldig voor.
In zulk een geval bestond de straf
veelal in het aandoen van een blok
aan het been. Een nog zwaardere
straf bestond uit het opsluiten m de
"prison", de cel, welke zich vlak
naast de ingang bevond.
Bladeren wij nog wat voort in het
boek der historie van dit tehuis, dan
lezen wij, dat dit gebouw indertijd
op advies van de Stedelijke Ge
neeskundige Commissie werd aan
gewezen om daairin een honderdtal
bedden in gereedheid te brengen en
te houden voor de verpleging van
minvermogende cholera-patiënteu.
Een maatregel, die door het gunstig
verloop der ziekte, overbodig bleek
te zijn.
Exterieur van het Minnehuis aan de Kaarsenmakersstraat, wu
wordt gezocht. Op de voorgrond de bouwplaats van het Oudeliedenhuis.
LEIDEN In Scouting Ne
derland zijn de Nederlandse Gidsen,
het Nederlandse Padvindsters Gilde,
de Katholieke Verkenners en da
Vereniging de Nederlandse Padvin-
ders opgegaan. Op districtsniveau is
de fusie nu ook een feit gewordea
Het district Rijnland omvat Lei
den, Alkemade. Hazerswoude, Kat
wijk, Leiderdorp, Oegstgeest,
Voorschoten, Wassenaar en Zoeter»
woude. Hierin spelen circa 2.000
Jongens en meisjes het spel van
verkennen, begeleid door een 200
leiders en leidsters. Er zal zowel
land als water groepen, terwijl ef
een aangepaste groep ls voor ge-
handicaten.
Het gekozen bestuur is als volgl
samengesteld: C. Warmerdam, Lei
derdorp (voorzitter)
R. van Velthuijsen-Middelkoop (vi»
ce-voorzitter Leiderdorp, me Juf*
frouw H. W. Schimmel, Oegstgeest
(secretaris), G. P. M. Bax Voor
schoten (penningmeester), P J. M
de Coo Leiden.
Het secretariaat is gevestigd in
het Scoutburo, le Binnenvestgracht
20, Leiden, en is geopend voor al
le informatie iedere donderdag van
19.30—21.00 UUR.
Opnemen van brieven in
deze rubriek behoeft niet te
betekenen dat de redactie
het met de Inhoud eens is
De redactie behoudt zich
daarenboven bet recht voor
om bijdragen te weigeren dan
wel In te korten.
iten huisvesting te bied;
gamensen werden toen "ter min-
(Dó uit liefde) bij deze en gene
de laagste inschrijvers, de heren
Blansjaar en Coffrie, voor de som
van f. 28.975 vermeerderd met een
bedrag van f. 1.400 voor de aanschaf-
toenemende armoede in de van meubilair,
helft der zeventiende eeuw, KT.
het begin van de achttien- INi'euw gebouw
w binnen Leiden, die vooral op 26 Juni 1827 werd de eerste steen
worden toegeschreven aan de Van het gebouw uit naam van het
seeds afnemende betekenis der College van regenten der Huiszitten-
i, deed het getal dezer "ter- en Diaconie-armen gelegd door de
toesteden" aanmerkelijk ver- heer P. J. Burgersdijk, bij welke ge-
LJren, zodat het tenslotte on- legenheid één der regenten, de heer'
allen op deze wijze een F. Booy sr een rede hield, die hij be-
iik te verschaffen, waarbij sloot met de wens uit te spreken "dat
wam, dat de verpleegden het van dit gebouw iedere koude steen
s! slecht hadden. zou spreken van warme christenlief-
ander leidde ertoe, dat stap- de, welke in deze veste gehuisvest is",
iter raden ondernomen om deze De bouw had een vlot verloop.
a in één huis op te nemen. Reeds op 21 april van het volgende
iQkelijk stond dit huis, dat ge- Jaar konden de eerste bewoners van
t was in de Zwarte Handspoort het huis, t.w. 116 vrouwen en 52
Middelstegracht, onder parti- mannen, na eerst een geduchte reini-
kiding. ging te hebben ondergaan en geheel
G
In het jaar 1848 hebben zich nog
ernstige strubbelingen met de ge
meentelijke overheid voorgedaan,
wel'ke er toe hebben geleid, dat de
zorg van het tehuis aan de regenten
werd onttrokken. Voornamelijk la
gen deze in het doen van te grote uit
gaven. De kerkeraad der Leidse Her
vormde Gemeente heeft zich in die
dagen met een en ander bemoeid,
hetgeen tot gevolg had, dat acht
kerkelijke regenten hun inge
diend ontslag weder introkken, in
afwachting hoe de zaken zouden wor
den geregeld. Tot 1853 hebben deze
moeilijkheden voortgeduurd en is
daaraan een einde gekomen doordat
het bestuur toen in handen kwam,
van uitsluitend stedelijke regenten,
benoemd door de gemeenteraad op
voordracht van diakenen. Geheel
rustig waren de eerste Jaren na
1853 nu ook weer niet. Er is n.l.
langdurig gecorrespondeerd over de
door de gemeente toegekende subsi
die. In verband met de geleidelijke
vermindering van de gemeentelijke
subsidie werd in 1859 een aanvang
gemaakt met schaalcollecten langs
de huizen, in later Jaren omgezet in
schaalcollecten in de kerken.
Een zeer belangrijk jaar in de ge
schiedenis van het tehuis was 1869.
Krachtens raadsbesluit van 18 de
cember 1869 werd het bestuur van het
tehuis onttrokken aan de stedelijke
regenten en overgenomen door de
diakenen der Ned. Herv. Gemeente,
waardoor deze instelling een zuiver
kerkelijk karakter kreeg. Mede dank
zij een sterk gewijzigd inzicht in de
verzorging van ouden van dagen is de
doelstelling van het tehuis in de loop
der Jaren sterk veranderd, waarmee
een grondige restauratie van het ge
bouw gepaard ging.
Gaandeweg is ook - en gelukkig -
de naam van Minnehuis steeds meer
op de achtergrond geraakt en diende
het gebouw zich in. de Leidse samen
leving aan als "Hervormd tehuis voor
Ouden van Dagen". Sinds enkele
maanden is ook deze naam vervaagd
en spreekt men in het algemeen over
Lorentzhof. Een "hof" waarin het ge
zellig en sfeervol wonen is. Van
Zwarte Handspoort via het "Minne-
huis aan de Kaarsenmakersstraat
naar het Lorentzhof was een lange
weg, die leidde van gebrekkige ar
menzorg tot een Ideale verzorging
van hen, die daar zeker recht op heb
ben. Anno 1973 is er gelukkig veel
ten goede in de bejaardenzorg ver
anderd.
ADVERTENTIE
Naar aanleiding van het artikel
van C. J. Rotteveel en de reacties
daarop van o.a. de heer Quispel, wil
ik ook gaarne mijn mening geven.
Allereerst wil ik de heer Quispel
er op attent maken, dat het juist
Amnesty International is, die het
verwijt richt aan progressieve stu
denten en andere groeperingen, de
uitwassen van communistische dic
taturen dood zwijgen.
Verder zou de heer Quispel kun
nen constateren, dat extreme be
wegingen, linkse zowel als rechtse,
verantwoordelijkheid zijn voor het
ontstaan en de groei van hun oppo
nenten. Zij houden elkaar als het
ware in leven. Ik noem Bader Mein-
hof contra Von Tadden of andersom
etc. Een nog duidelijker voorbeeld is
de Sorbone revolutie in Frankrijk.
Linkse zowel als rechtse geweldor-
ganisaties storten zich in een bloed
dorstig avontuur. Er ontstaat dan
een gevaarlijke polarisatie welke bij
de massa de Indruk wekt, dat zij nog
slechts te kiezen heeft tussen een
linkse of een rechtse dictatuur.
In Frankrijk gebeurde wat nie
mand verwachtte. In plaats van een
vernietigende nederlaag voor De
Gaulle behaalde deze één van de
grootste stembusoverwinningen uit
zijn politieke loopbaan. Het volk koos
voor de meest gematigde despoot van
deze eeuw, ten koste van de werke
lijk democratische krachten. Een
eenzijdige Interpretatie van de uit
wassen van onze samenleving bestaat
zeker.
Na jarenlang onze dagelijkse por
tie anti-Amerika pillen te slikken
hebben gekregen van om toerbeurt
optredende t.v.-nieuwsreporters, is
plotseling verwarring ontstaan bij
deze aan de kaakstellers van onrecht,
dictatuur etc.
Ten bewijze het volgende, schijn
baar onbetekenende voorval. Achter
het Nieuws: 14-10-'73. Tania in ge
sprek met Van 't Veer. De stelling
van Van 't Veer (grote mogendhe
den proberen hun wapen in 't M.-
O.) ontlokte Tania de opmerking,
dat Rusland dat niet alleen doet, hoe
wel niemand zoiets verondersteld
liad. Tania probeerde zelfs van 't
Veer in de rede te vallen, v. 't Veer
had er maling aan en maakte zijn
zin echter af, waardoor Tania ge
noodzaakt was zijn opmerking te
herhalen. Wat moet men daaruit
proeven? Het klonk duidelijk als een
soort verzachtende omstandigheid,
voor de door Rusland opgang ge
brachte escalatie voor wat betreft
de wapen leveranties.
Men kan ook contateren dat deze
M.O. oorlog niet past in het stra
mien van hun reportages. Met ande
re woorden de door mij genoemde
pillen moesten in de pillendoos blij
ven en andere pillen zijn niet
voorhandig.
Door mij zijn 3 interviews beluis
terd van Eikerbout. De verbetenheid
waarmee hij op zoek is naar anti-
Amerikaanse gevoelens in Israël
begint lachwekkend te worden. Ach
ter het nieuws 30/10-'73: Eikerbout
in gesprek met de Israëlische vice-
minister-president. Hij begint pre
cies hetzelfde als in een interview
van 16/10-'73, of het niet frusterend
was voor Israël hulp te aanvaarden
van Amerika. Hij herhaalde dit nog
maals bij het interview met Golda
Meir in Londen. Het antwoord was
steeds duidelijk en helder. In Israël
is niemand gefrustreerd. Wat ook wel
duidelijk was, is de frustratie van een
aantal reporters. Om u duidelijk te
maken wat ik bedoel en om Rotte
veel recht te doen, wat betreft 2ijn
indruk van eenzijdigheid in onze be
richtgeving en de bestrijding van dic
taturen schets ik u een niet bestaan
de situatie in het M.O. van nu.
Rusland is de bondgenoot en be
schermer van Israël- Egypte begint
de oorlog Amerika brengt de esca
latie v. d. wapenleveranties op gang.
met de bedoeling nu eindelijk eens
een Entlössung der Judefrage te be
werkstelligen en de Arabieren daar
van de schuld te geven. Israël wint
echter, dank zij o.a. de vastbera
denheid van Rusland. Hoe gemakke
lijk is het nu plotseling geworden
voor de heren reporters.
Zij kunnen nu weer met de vin
ger wijzen naar wie deze moord
aanslag beraamd heeft. Zij zullen
precies weten, wie escaleerde, wie
agressie pleegde, wie de wereldvre
de op spel heeft gezet en wie de olie
voorziening voor Europa verknald
heeft. De pillendozen zullen wijd
open staan. Of deze gemakkelijk te
constateren tendenzen die op om
vangrijke wijze de pogingen tot de
mocratisch samenleven ontwrich
ten een neutraal en objectief karak
ter dragen bied ik ter beoordeling
aan prof. dr. Quispel aan. In dit
licht bezien kan Rotteveel nauwe
lijks nog van eenzijdigheid beticht
worden.
Tenslotte mijn respect voor de wer
kelijk neutrale en objectieve opstel
ling van de redactie van dit dagblad.
J. HEUZEN.
Lage Rijndijk 17-G
Leiden
Zoals vaker moet een dreigende cri
sis weer de kilo's zand uit onze ogen
wegpeuteran. Er is een olieboycot
nodig om ons te doen inzien dat we
belachelijk veel energie verspillen.
In de krant valt te lezen dat er per
dag 1.300.000 liter benzine bespaard
kan worden door wat normaler in
de auto te rijden. Betekent dit, dat
we alleen al in de laatste 10 Jaar
3600x1.300.000 liter is 4.680.000.000 li
ter benzine hebben vernietigd? Toch
wel treurig hè?
Maar gelukkig heeft men er iets
op gevonden. Autoloze zondag evt.
verplichte vakantie van 24 dec. t/m
2 jan, maximum snelheid van 100
km p/u., de centrale verwarming
op een lager pitje, evt. verlenging
van de kerstvakantie voor de scho
len, het verbieden van voetbalwed
strijden bij kunstlicht, allemaal
maatregelen om minder energie te
verspillen.
Ergert u zich dan ook zo wanneer
u die grote, nüttelloze lichtreclames
boosaardig tegen u ziet flikkeren,
en wanneer u langs een flatgebouw
loopt, fietst of kruipt en daar mid
den in de nacht al die lampen op
de galerijen doelloos ziet branden?
Het viel de overheid tegen dat er
slechts 4% minder electriciteit was
verbruikt, zou men dan ook niet
eens moeten gaan beginnen aan 'n
reclameloze avond?
HANS VAN HARTE VELT,
5 Meilaan 71,
Leiden.
ADVERTENTIE
ruimte. Op Ameland vindt u
die volop.
Volledig verzorgd, dus incl.
logies, maaltijden en reis:
Vertrek dagelijks t/m 14 juni
1974 (niet van 1 januari t/m
14 februari 1974).
Alle informatie in de brochure
„Toeren met NS" op de
stations.
voordelig uit met NS
De reconstructie van de
Lange Mare is op verzet ge
stuit. Er mag niet meer wor
den geparkeerd, maar velen
riskeren een bekeuring, zo
blijkt dagelijks. Jan Holvast
registreerde het op deze foto
met een hele ris geparkeerde
wagens.
5 de binnenplaats van het Minnehuis. In een ver verleden
d droegen de bewoners nog uniforme kleding.
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken.
Uw specialist met vak-service
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181, Leiden
