BEZIENS WAARDIGE
SOCIETY-KOMEDIE
Verdienstelijk spel in
Albees 'Kleine Alice'
(SSPAG 20 NOVEMBER 1973
I Blauw blauw' van Hugo Claus
de rijke staalkaart van Hugo
is' toneeloeuvre ontbrak nog
echte society-komedie, door Os-
Wilde onverbeterlijk ingezet
loor Somerset Maugham en
>1 Coward talentvol geprolon-
#rd. Het bijna veertig Jaar oude
ijspel „Private lives" van de
n'ö 3[Ste is dan ook voertuig door
geweest om met „Blauw
r6*ftauw" het ook eens in deze rich-
2/j> jg te proberen.
is echter veel meer dan zo
a een bewerking geworden,
jt Coward laat twee huwelijks-
:Szen in Parijs stranden als twee
(scheiden echtelieden er weer toe
aan vroeger te denken,
jwiJI de Vlaamse auteur nogal
it andere pijlen op zijn boog
rte hebben. Hij voert overi-
moeitéloos de cocktaildrinkers
die comfortabel gezeten scher-
vlnnigheden uitwisselen, zelfs
de temerigheid, die Engelsen
itralend beheersen,
vier personen uit „Blauw
Jjuw" moeten zich trouwens niet
0 veel fysiek opwinden, want
lauw blauw" arrangeert hun
loeting in een luxe hotel in
sneslë. Daarmee is het eerste
gmerk aangegeven. Claus doet
aanval op het gegoede Neder-
-Hidse toeristendom, behept met
til d vooroordelen, alles afmetend
thuis, bereid om
schijnheiligheid af te
gen en katjes in het donker te
dat nochtans met een
gebroken gevoel van superiori-
reede fundamentele verandering,
Claus op Cowards stramien
abrengt: de ex-minnaar van de
w. heeft naar de moderne ei-
een vriendje bij zich, maar
mag de partnerruil niet ver-
ideren.
de eerste helft van het stuk
de openingszetten met be-
aamheid gedaan. En Claus ziet
lis zijn tirades op grond van
scherpe observatie van onze
onhebbelijkheden tot stellig
tyfiisement te maken, waarbij het
i ons beschaamd mag ver
als bljkt dat hij ons een
Egel toont. Daartoe (en omdat
gi Eendien nog eens te duidelijker
te peperen) hebben de vier
ilers Fons Rademakers. Ellen
gel, Guus Ooster en Cas En-
lar in dit demasqué, dat volgens
titel weinig uithaalt, hun eigen
o^en behouden.
wordt voortreffelijk geacteerd:
Ooster verrassend als een
rynde blasé-industrieel, die in
Enklaar een even zwijgzame
minzame Jonge vriend naast
krijgt, die al aangeraakt is
de oosterse cultuur. Fons Ra-
le9® oakers, primair énvol poeha
vooroordelen behept en ge-
md vaak het onderspit te de-
naast zijn vrouw, die in de
idaine allure van Ellen Vogel
i in Maastricht pleegt te ver-
Q.
regisseur in Claus weet met
tiele toetsen die verschillende
akters werkzaam tegenover el-
te brengen, slechts
raderd soms door het op zich-
aardige appartementendekor
aan het strand, dat het op en af
van de spelers wel eens te weinig
vanzelfsprekend maakte.
Maar na die aanzet vol verwach
tingen kwam „Blauw blauw" toch
nog net niet goed door de opening
heen, zoals zaterdag bij de premiè
re in het Hofpleintheater voor
deze vrije produktie bleek. Fons
Rademakers wordt dan tot „het
geloof" bekeerd, op een wijze die
net te mooi is om waar te zijn.
Ironie? Wat erop volgde liet de
veronderstelling, dat Claus zijn fi
guren letterlijk en figuurlijk de
woestijn in stuurde. Misschien lag
dat al een beetje aan Coward, die
zijn „Private lives" destijds maar
meteen van een recensie voorzag,
welke twijfelde aan de compleet
heid van het stuk.
De schrijver van „Blauw blauw"
past middelen toe al dan niet
geserveerd met een knipoog die
buiten het raam van het gegeven
vallen. De dialoog moet in een
dergelijk stuk vlijmend geestig zijn,
ook al komt die eventueel uit de
monden van domme mensen. Hu
mor van het slag „Mijnheertje
koekepeertje" en „Haha lachte de
graaf" blijft daaronder en laat
ook na signalerend te werken. Een
ballorige schockeerlust van Claus
naast enkele kunstgrepen, die
Guus Ooster met zijn knappe ka
rakteristiek in de minst van 'n ca-
baretmelo liet verdwijnen, bedier
ven meer aan „Blauw blauw" dan
nodig was. Bezienswaardig blijft
deze Claus echter zeker.
PIET RUIVENKAMP
Is Edward Albee in zijn toneelstuk
„Klein Alice" (Theater heeft het
zaterdag in première gegeven in
Arnhem) een pessimistisch man?
Hij zou het zyn als hij in zijn ana
lyse van de eenzaamheid van de
mens en daar gaat .Kleine Alice"
over - geen uitkomst bood. Maar
hij biedt die uitkomst wel, al is ze
moeilijk: de mens is eenzaam
door zijn illusies, door zijn subjec
tieve kijk op de werkelijkheid.
Verstoor die illusie hoe pijnlijk
dat proces ook mag zijn („bewust
wording doet pijn" zegt Albee er
gens in het stuk) en de mens
wordt verlost, er is dan - maar
ook pas dan - weer communicatie
mogelijk, dan wordt zijn een
zaamheid doorbroken. Theater
speelt dit symboolspel hoogst ver
dienstelijk.
Hoofdpersoon is de lekebroeder
Julian, die geen priester Wordt
omdat hij niet in een persoonlijke
god kan geloven - wel in de god
delijke abstractie. Kerk en wereld
brengen hem, uit hun eigenbelang,
in een situatie, waarin hij Juist
tegengesteld handelt: hij kiest de
geliefde persoon, en niet de ab
stractie „liefde". Dat is de eerste
laag van dit stuk, het is niet de
belangrijkste. Dat is een verhan
deling over het wezen van de wer
kelijkheid: de programmatoelich
ting van Theater haalt er de be
faamde grot van Plato en de
schaduwen daarin bij als filoso
fisch gezien wat kreupele parallel,
maar het maakt in ieder geval
het probleem van de realiteit wel
een beetje duidelijk.
Albee doet het in zijn stuk beter
en duidelijker: hij plaatst een
model (geen maquette) van het
huis, waarin de hoofdhandeling
speelt en in dat model vindt een
parallelle handeling plaats. Hij sug
gereert, dat dit „Droste-busje-ef-
fect" naar twee kanten kan door
gaan dat wij uit die oneindige
reeks in ons bewustzijn - mis
schien speelt het spel zich alleen
in het menselijk bewustzijn af -
een subjectieve keus maken. Die
subjectieve handeling, die illusie
zondert ons af van de anderen.
Het is het thema, dat Albee in
zijn „Wie is bang voor Virginia
Woolf" ook al behandelde, maar
in een .normaal" toneelstuk,
in huis-tuin-en-keuken-proza en
ste scène, in de tuin van de kar
dinaal, duidelijk dat op het toneel
niet de „realiteit" wordt neergezet.
Dat vraagt een grote zelfwerk
zaamheid van de toeschouwer -
ironisch genoeg om de allegorie,
het symbolisme, naar zijn eigen
„werkelijkheid" te vertalen.
De voorstelling, de enscenering,
moet hem daartoe de middelen
verschaffen.
Dat gebeurt in de regie van Elise
Hoomans voldoende, maar niet
volledig. De uiterste doorzichtig
heid en helderheid is by de en
scenering van dit stuk gewenst
de problematiek is moeilijk ge
noeg. Er kan niet naturalistisch
genoeg worden gespeeld, de toneel-
aanwyzingen van Albee zelf kun
nen niet letterlijk genoeg worden
genomen.
Dat gebeurt hier niet: het model
staat voor de grote toegangsdeur,
er komt een schaakspel op de
proppen waar Albee nergens over
spreekt, en de butler wordt ge
speeld in travesti. Nodeloze ver
fraaiingen die het zicht belemme
ren op de handeling.
In deze visie geeft Edmond das
sen de beste vertolking: zijn advo
caat is uiterst naturalistisch, be
heerst en zeer vakkundig. Ook de
kardinaal van Ton Kuyl is zo
dicht bij het naturalisme als mo-
geyik is, de butler van SJouke
Hooymaayer is heel aanvaardbaar
en de Alice van Hanny Orri vak
bekwaam. De Julian van Arthur
Boni is naar regie en spel, aan
vechtbaar (hoe bewaam ook ge
daan) Julian is een „gewone
man" geteisterd en gekweld door
het onbegrijpelijke. Arthur Boni
maakt hem wat dommig en knul
lig (als personage), hij beperkt
zijn gamma daardoor, vooral in de
lange slotclaus, waar Albee hem
inderdaad hier en daar kinderlijk
wil hebben, maar dat komt er
dan niet meer uit. Kanttekeningen
bij een uitstekende voorstelling.
I0-I eldata 16 en 17 november.
toonstellingen
ni Erte potterie De Uilenspiegel, Lul-
tón 1 Wassenaar, expositie van
Bink: grafiek, schilderijen en
Geopend ttot 8 dec. Ope
en: werkdagen 10-12.30, 2-5-
uur behalve maandagmorgen,
donderdag; zater-
jebrulksvoorwerpen. Tot
Museum vuui Volfcanfcunde Expositie
Japanse prentkunst uit eigen bezit
Dag 10—6 uui zo i —6 uur oam
Thailand land zonder honger Dagel.
105 uur zo I6 uur nam lt.em
31 december)
Joh de Wlttstraat 40 Galerie Ka.
Dlnet Gaper Wisselende expositie dL
tem ea. 2—5.30 uur nam do bo
vendien 7—0 uur aam
Nee Legermuseum. Geopend, op dag v 11.16
eopend,
maandag tot en met vrijdag 9
voorm.uur nam Zon en feestdag
3e klas dagelllks van 13 16-14 00 uur
en van 18.45-19.30 uur Kinderafdeling
dagelijks van 14.00-19.00 uur
St. Elisabeth -ziekenhuis fclasseafde-
Ungen Volwassenen dpg. v 11.15 tot
12.00 uur v 14 tot 14.46 uur en van
11.45 tot 19.45 uur kraamafdellng:
12 i
Rijksmuseum
de geschiedenis
der natuurwetenschappen: dag 10—
Leidse bioscopen
leentecentrum Lljtweg Oegst-
Tentoonstelling keramiek van
19 45
16 tot 18.30 i
tot 14 46 uur »n v 18.46
Kraamafdellng: dag v 15
- 18 46 tot 19.45
14.30 "s zondags 11-12 en 1416 u
stf klasse: de gehele dag
Annakllnlek- dag 13.30-14.30 en 18-19 t
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
LUXOR: 'The lady sings the blues",
14 jr., dag. 2.30, 7.00, 9.15 uur; zo. 2.15,
:ery De Bink, Roosevelt9traat 3
b| ikei
let
teallery
Wassenaar (bij Den Deljl)
van 110 uur sd verder vol-
lafspr 01761—591i of 1714.
0lïfctèteit Burgers, Burgsteeg 1a,
expositie van wandkleden
Lucia Ntggebruggen en Lydla
u Tot 80 november Dag 41
12—1 uur
i Jr., dag. 2.30, 7.00, 9.15 t
281 Werkd 10
lam zond 16
2.16, 4.30, 7.00, 9.15
oudheaen (Ba- Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconeasenhuls; ie kL dagel Ijk* van
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe
cial? kaarten verstrekken
Alphen aan den Rijn
Kinderafdeling 16 0016.S
teuws-
0 november 1973
Honderd jaar geleden stond
'A w de krant!
indl
- De Brusselsche "Indépen-
Mee" ontleend aan 'n brief
b" [ft de omstreken van San
jdfi 'rancisco 't verhaal dat in de
a Wbijheid van de "Goldcreek"
kt lijk gevonden is van een
tan. Naast hem lag een zak
"iet ruim honderd pond goud
een boekje waarin ver
bid stond, dat hij een grot
ontdekt waarin zich
honderdmaal meer goud be
vond dan Californië in de
laatste twintig jaren had op
geleverd. Toen hij zijn ver
haal opstelde werd hij kenne
lijk plotseling door den dood
overvallen, zoodat de plaats
van de grot met hare honder
den milliarden aan goud niet
is genoemd. De "lndèpen-
dance" hoopt voornamelijk
in het belang van de voor
standers van den gouden
standaard dat de mensch-
heid voor deze zondvloed van
goud bewaard zal blijven.
Vijftig jaar geleden:
De rector van de universi
teit van Weenen heeft beslo
ten deze onderwijsinstelling
tot nader order te sluiten,
aangezien anti-semietische
studenten aan sommige
Joodsche professoren het ge
ven hunner colleges hadden
belet.
In een schoorsteen in het
ministerie van buitenland-
sche zaken te Belgrado zijn
drie bommen gevonden en wel
in een vertrek, dat grenst aan
de kamer van den premier
Pasjits. Verscheidene ambte
naren zijn daarop aangehou
den. Een hunner verklaarde,
dat de bommen daar slechts
waren opgeborgen om te voor
komen, dat ze in handen van
kinderen zouden vallen, een
verklaring, die de overheid
niet heeft bevredigd. Deze
gaat dan ook voort met de
zaak nauwlettend te onder
zoeken.
PANDA EN DE MEESTER-B URGEMEESTER
56 - 122. Panda had geen idee, hoe lang de heer Fant er over
had gedaan om zoveel geld bij elkaar te krijgen - maar het
duurde in ieder geval maar kort om het te laten verdwijnen. Na
een kwartiertje al verdween de laatste stedeling met de laatste
bankbiljetten uit het gezicht - en ze bleven moe maar voldaan
achter
"Ik heb ze nog nooit zo tevreden gezien," mompelde de onder
nemer. "Nu zullen ze me wel tot burgemeester kiezen - en dan
kan ik ze nog gelukkiger maken."
Op dat moment werd hij onderbroken door agent Blaffers.
"Wie heeft dit gedaan?" vroeg deze, op de rondliggende elas
tiekjes en wikkels wijzend waarin het geld verpakt had gezeten.
"Dat is mijn schuld," antwoordde de heer Fant. "Ach - men
was zó blij, dat men niet op de rommel heeft gelet.
Het spijt me."
"Spijt?! Onzin!" riep de politieman streng. "Er staat een zwa
re boete op vervuiling. Meteen te betalen!"
Dat was heel vervelend, want Fant had geen cent meer op zak.
"Gevangenisstraf dan," besliste agent Blaffers, en voerde zijn
arrestant weg.
"Nu kan hij nog de verkiezing niet winnen..." mompelde Panda
zorgelijk.
De
avonturen
van
Jommeke
De
zingende
oorbellen
Kooktip
10 minuten-soep
Los een kippebouillon-
blokje op in 11 kokend
water en voeg de inhoud
1 blikje doperwten
toe (ook het vocht) en 1
klein blikje tomatenpu-
Laat het mengsel 5
10 minuten trekken.
Wrijf alles door een zeef.
breng de soep op
smaak met 6 eetlepels
koffieroom, royaal fijn
gehakte peterselie en een
scheutje sherry.
Als u graag wat kruiden
gebruikt en beschikt over
munt of basilicum dan
kunt u een snufje hiervan
meteen bij het begin la
ten meetrekken. Kies een
de twee genoemde
kruiden en niet allebei.
WINA BORN
Calamares 18 vn Armuelles nr Pto
Castllla 16 v Pto Armuelles
Bay- Chevron The Hague 18 v Rotterdam
Koplonella 19 260 no Rockhampton
nr Tokuyama
Ladon 16 v Maracalbo nr Pto Li-
Malnlloyd 18 v Rotterdam nr Le
Zeeburgh pass 18 Brunsbuettel
Stockholm
Farmsum p 18 Brunsbuettel nr Lue- Londen
Neder Elbe 19 v Dubal nr
haol
Nedlloyd Kyoto 19 te Kaapstad
Neptunus 17 te Paramaribo
Ganymedes 19 ta Vienaventura
Greboedljk 17 v Mazatlan nr Bal-
Kennemerland 1
deb nr Rotterdam
Parthenon 19 te Paramaribo v<
Patro 19 b Bombay nr Kharg.
Rnborg p 18 Brunsbuettel nr Am-
Seine Lloyd 10v Amsterdam nr Le
Havre
Socrates 19 v Hamburg nr Rotter
dam
Straat Hongkong 19 1200 z Ceylon
nr Durban
Straat Singapore 18 v Penang nr
Colombo
Straat Towa 18 v Pointe Noire nr
Trident t
Trident Rotterdam 18 te Le I
Ulysses 17 te New York
Vlieland 19 te Teesport
Junior p 18 Brunsbuettel
©TO^rstu&OS
Prachtig! Dat is het wat we
moeten hebben.
Verwittig de eigenaar
ervan. Wie is het?
Bobelijn
Bobelifn
Nooit van gehoord!
Gobelijn, met een
G, majesteit. In
orde, majesteit.
ZO. ZB r HOE LAN&
15 VER.- DUURT IDE
TROKKEN!
