oore
De nieuwe
James Bond
a het aborteren in „Zum Anker" dineren
«DAG 19 NOVEMBER 1973
JNDEN "Toen stond de pink loodrecht op het vlak van
id. Verdere buiging achterover ging moeilijk en de ne-
leen daarmee helemaal geen haast te hebben; milimeter
imeter na millimeter bracht hij het naar de pols. Ineens
it mee, een kortstondig scherp krakgeluidje was hoor-
"Dat is het voorlopig", zei mr. Big. Tee-Hee liet de kleine
loeide vinger met tegenzin los. Bond uitte een zacht dier-
ïgrom en zakte ineen, bewusteloos. "Die kerel heeft geen
voor humor", verklaarde Tee-Hee nog. Met dit citaat
n Fleming's "Live and let die", waarin onze Held voor-
jfstand moet doen van zijn linkerpink, liggen voor Roger
i vragen op tafel. Of liever, op het bureau, dat hij enkele
lente ogenblikken geleden met onmiskenbaar bravour
bemand. Het heeft wellicht zin die luttele momenten
litvoeriger te schetsen, want de entree van Roger Moore
pa brilliance wedijveren met de heldere open-blauwe
die op de ochtend van ons treffen, Londen overspant,
lotseling daar-zijn, dat Onze Held siert en zijn image bij
enden van buis en doek op geen enkel onderdeel afbreuk
hij in beeld is verschenen
opgewekt, maar niet na-
l „I'm in a dancing mood"
Vervolgens komt Onze
I menlopen, groet de aanwe
lf rtelijk zonder ook maar een
zijn goddelijke positie te
Legt een buiten-model
sigaren uit het Caraibi-
vervolgens zijn zonnebril
jMlhtgetinte glazen en neemt
loon ter hand. Het stadsge-
rordt afgerond met een
d emend „En pas heel erg
jezelf". Waarna niets onze
iking meer in de weg staat.
Moore, de nieuwe James
aanwezig,
leid, wij hebben een ci-
hem klaar liggen uit
let die", het tweede 007-
Ian Fleming.
ken ik" Waarmee de
Jende humor, waarvan Ro-
wordt verdacht, is bewe-
rek over zijn opvolging in
Connery-George La-
iet nog even wachten,
^er Moore moet naar bui-
licht op dat moment in
dermate zeldzaam dat de
dit buitenkansje wil vast-
jen
En nogmaals maakt Onze Held be
kend dat hij in de stemming is
voor een dansje.
Een iets oudere dame in het voor
portaal van het gebouw krijgt tot
haaf hartschokkende verrassing de
nectar van een mooie ochtend en
zijn goede humeur over zich uitge
stort; „How are you my love."
007 kwam voorbij.
Geweld
Bij terugkomst houdt Moore de
deur voor ons open en nog eer we
weer gezeten zijn, heeft de bemid
delaar voor ons gesprek het gelijk
aan zijn kant gekregen; „Roger is
een vreselijk aardige Jongen!"
Dan toch het citaat. Roger Moore-
Robin Hood- De Heilige- De Ver
sierder begrijpt onmiddellijk waar
het om gaat.
„Geweld om het geweld is porno
grafisch geweid. En dat verafschuw
ik. Een man als Sam Peckinpah
met zijn Wild Bunch en Strawdogs,
staat ver van mij."
De originele tekst van Fleming,
waarin geweld om over sadisme
maar niet te spreken regelmatig
in het patroon voorkomt, wekt dus
zijn afschuw op?
„De tijden zijn veranderd. Fleming
en dat is voor niemand een verras
sing, had zeer persoonlijke opvat
tingen."
Roger Moore wachte even.
„Hmmm, om het zo maar eens te
zeggen. Zijn gedachten over negers
bij voorbeeld waren verwerpelijk."
In de portrettengalerij van door
trapte schurken hing Ian Fleming
voornamelijk Chinezen, Negers, of
Russen. Het kwaad zat ver van ei
gen huis.
Hij sprak in „Live and let die" over
een schat van oude munten, in de
filmversie is het heroine. Toen was
het 1953 of iets dergelijks, nu 1973.
Of zoiets. Van het oorspronkelijke
verhaal is natuurlijk alleen de basis
En als in de filmversie nu toch die
gewelddadige scenes waren gepland,
wat had Je dan gedaan?
Een met zon overgoten glimlach
luidt het antwoord in; „Zolang het
mijn pink niet geweest was".
Uiteraard heeft het producers-tan
dem Broccoli-Saltzman naarstig ge
zocht naar technische hoogstanden.
Elke nieuwe Bond-film moet de vo
rige overtreffen in die zin. De tech
niek wordt eveneens gebruikt voor
de gewelddadigheid, alleen is de
uitkomst om de lachers op de hand
te krijgen.
Twee scenes; de eerste met Tee-
Hee, die in het boek Bond's pink
breekt. In de film heeft hij een
stalen kunstarm, goed genoeg om
een vrachtwagen tot blikgoed te
slaan. Bond schakelt hem uit door
Door
Thom Olink
de draden, die de vernuftige protese
bedienen, door te knippen.
De tweede hoofdboef Mr. Big
krijgt een gascapsule in zijn mond
geduwd en verlaat dit ondermaanse
als een immer uitdijende ballon, die
tenslotte met een knal uiteenklapt.
„Natuurlijk, om te lachen. De drei
ging van geweld is aanwezig, maar
de finish wordt meestal door een
lach vergezeld. Filmen is vluchten.
Escapisme. Bond is niet meer de
keiharde man van de geheime
dienst, die zelden lacht."
Ook dootr jou.
„Wat wil Je. Ik ben geen karakter
speler. Iedereen kent mij, van de
televisieseries, van films. Ik kan
slechts zij het hier en daar aan
gepast mijzelf spelen. Ik ben
geen Guinness. Weet Je dat Roger
Moore de filmacteur Roger Moore
is?
Omdat ik de reacties van het pu
bliek heb gezien als ik acteerde.
Omdat ik weet wat men van Roger
Moore verwacht, als hij opduikt."
Deze laatste opmerking stemt Onze
Held kennelijk tot grote tevreden
heid.
Koffie
Er komt zwarte koffie en Moore be
gint uit te leggen dat hij die och
tend zijn gebruikelijke half uurtje
heeft overgeslagen. Wat
voor de 43-jarige geen beste beurt
is. Zegt hij zelf.
Maar desalniettemin; a dancing
mood.
Dan ontbloot hij de bovenlip en
wijst op zijn tanden. „Bond".
Hetgeen om een nadere explicatie
vraagt, want behalve de portie val-
sigheid, die James 007 nu eenmaal
beroepsmatig uitstraalt, is het op
trekken van de bovenlip toch geen
standaardgebaar van Onze Held.
„De speedboten. Daar verkeek ik
me mooi op."
In „Live and let die" komt naar
huidig gebruik een speedbootachter
volging voor.
„Al vaak gedaan, maar de produ
cers wisten dat zij aan Bond waren
verplicht om deze actiescènes beter
dan ooit te brengen.
Zoals Je weet, doe ik veel zelf en al
op de eerste dag won de techniek
van mij. De Jetboat raakte stuur
loos en ik joeg over het water recht
door een omheining. Tanden gebro
ken en een zeer pijnlijk hoofd. Dat
is dan de prijs, maar het spelen
met dit superspeelgoed geeft toch
zoveel vreugde, dat ik doorging. Be
halve in de meters, die het hoogte
punt van de achtervolging moesten
zijn."
En waarin Onze Held onder meer
uit het water dwars over een weg
„vliegvaart", daarbij op enkele me
ters langs een auto schietend.
„Voor die scenes lieten ze eerst een
computer uitrekenen wat de kansen
Roger Moore, aangetrokken voor
drie karate 007-produkties, begint
binnenkort aan „The man with the
golden gun."
„Omtrent de derde Bond-film kan
ik nog geen zinnig woord zeggen.
De keuze is nog niet gemaakt."
Wat vindt Roger Moore Zelf van
zijn creatie? Is hij voor verandering
«wie zou het woord verbetering op
deze ochtend in de mond durven te
nemen) vatbaar?
„Regisseur Guy Hamilton heeft mij
gevraagd, of ik voor „The man with
the golden gun" wijzigingen wilde.
In doorsnee vind ik het zo prima,
maar ik heb wel verzocht om meer
lijf-aan-lijf-gevechten. Niet alleen
technische duels, nee het ouderwet
se vuistwerk. Daar houd ik van.
Veel opnamen zijn gesitueerd in
Hoing Kong, daar kan ik dan mijn
hart ophalen met karate- en Ju
doexperts."
Modegolf
En waarmee het duo Broccoli-Saltz
man dan tevens handig inhaakt op
de huidige modegolf in de filmindu
strie, die het karategeweld Doven
doordachte dialogen heeft uitgetild.
En dan alsof een meester-scenario-
schrijver ons gesprek heeft opge
bouwd, worden deze strofen over
karate en geweld onderbroken door
een telefoonbel, die rinkelt voor Mr.
Moore.
Hoewel de oren discreet zijn afge
wend moeten we de laatste deel
van het gesprek wil horen, waarin
Onze Held woorden murmelt, van
een lieflijkheid, die het zacht rui-
zende beekje tot een ordinaire
branding maakt.
Weg is 007, daar zit Roger Moore.
„In een oud interview staat van
welk een invloed Audrey Hepburn
op uw prilste carriere heeft gehad."
Weg zon, weg lieflijkheid.
De wenkbrauwen van Onze Held
gaan omhoog.
„Pardon?"
Dat zegt Moore niet op berustende
toon, nee, bijna voldaan.
We springen over op een door hem
vaak uitgesproken wens; zelf regls-
„Dat komt. Een vriend van mij,
Brian Forbes zal het script schrij
ven, ik ga regisseren. Wanneer? Als
er tijd is. Ik heb net de opnamen
voor een film in Zuid-Afrika achter
de rug. „Gold". Dan komt „The
man with the golden gun", tussen
door tv-speelals en dan vraagt mijn
leven als zakenman ook veel tijd."
Roger Moore is een man, die geld
maakt. Hij is directeur van het
schathemelrijke Faberge-concern.
Cosmetica.
„Uiterst aangenaam. 's-Maandags in
de prive-Jet, zommm de lucht in,
eten aan boord, relaxen. Maar als
het moet werken, andere mensen
ontmoeten".
Zoals?
„Kleine drogisten en dat soort men
sen. Een ander soort dan op de
filmset. Dat verbreedt de kijk. De
superieure kleding van Onze kortge
knipte Held (een uitvloeisel van
zijn Bond-bezigheden wijst op een
ander facet van zijn zakenleven. De
kledingindustrie. Als een der best
geklede mannen van het groot-Brit
se rijk werd hij aangetrokken door
een textiel-concern.
Voorbij
„Dat is voorbij, maar ik blijf me
graag correct kleden".
Een verschrikkelijk understatement.
Moore zet zijn zonnebril op, waar
mee het einde van ons gesprek hof
felijk, maar niettemin onverbiddel-
lijk wordt aangegeven.
„Sorry".
De „dancing mood" vraagt om meer
activiteiten op die zonnige dag.
Wij bieden Onze Held een Holland
se sigaar aan, een misschien wat
plomp gebaar voor een roker van
exquise Havanna's, maar tenslotte is
hij wel bekend met ons lage landje.
Hij is er meerdere keren geweest.
Voor opnamen, voor promotiewerk.
„En particulier. Vele, vele keren.
Om het prachtige Amsterdam op te
zoeken."
Maar zo opperen wij, dan droeg
Onze Held toch wel een grote zon
nebril. Tenslotte zijn de bewonde
raars talrijk als de rijstkorrels in
de door hem zo geprezen Indische
gerechten.
„Nee, zeker niet. Dat was niet no
dig. Dan had ik zulke zwarte wallen
onder mijn ogen.
Bij het dansen glijdt zelfs een Held
uit.
iHAAG Het is de afgelopen maanden stil rondom
ïdense abortusklinieken. De gouden tijden voor de taxi-
ars van de luchthaven Heathrow zijn voorbij, want on
to is Nederland het abortuscentrum van Europa gewor-
niet alleen van Europa want er komen sinds kort zelfs
I 2| 31 uit Mexico, Marokko en Zuid-Afrika naar ons land
te laten aborteren.
ZN?
maaind laten ongeveer vier-
buitenlandse
hun zwangerschap afbre-
HJwel alle elf abortuskli-
land zijn de buiten
genten in de meerderheid,
vrouwen komen uit
maar de klinieken
veel aanvragen uit Bel-
vrouwen die zich
hUen laten aborteren
h Frankrijk zelfs speciale
georganiseerd,
en de Stichting Directe
aing van de NVSH, de
werU agrijkste organisaties, die
Weken exploiteren, vinden
moreel verplicht is om
vrouwen, die onge
ler zijn, te helpen. Ne-
H^Touwen hebben er Jaren-
geprofiteerd omdat zij
veel problemen immers,
konden laten behande-
nade^
situatie in Engeland
herland vrijer over abor-
denken. Daarom is het al-
i-directeur, mr. P. N.
niet meer dan rede-
:land de rol van Enge-
overneemt en wij
*"rt, vrouwen van andere
b de gelegenheid stellen
ongewenste zwanger-
fe?iV komen.
het eerst een keus uit
mogelijkheden
kef
blijkt overigens dat men in het bui
tenland steeds meer de voorkeur
aan een behandeling in Nederland
geeft. Men heeft meer vertrouwen
in de Nederlandse artsen.
Ook door de prijs is ons land aan
trekkelijker dan Londen. Het ge
middelde tarief voor een abortus
van zo'n 350.- tot 400.- mag in
ons land dan nog een omstreden
zaak zijn, de prijs ligt aanzienlijk
lager dan het honorarium dat Lon-
dense abortuswoekeraars him pa-
tienten laten betalen.
En vandaar dat de toeloop van bui
tenlandse vrouwen naar Nederland
se abortusklinieken steeds groter
wordt. Per maand laten ongeveer
1500 Duitse vrouwen hier hun onge
wenste zwangerschap beeindigen. De
adressen van de elf Nederlandse
klinieken worden regelmatig in de
Duitse bladen gepubliceerd, maar er
zijn ook vrouwen die vaag iets heb
ben gehoord en zonder veel omhaal
een Nederlands VW-kantoor opbel
len.
De Franse vrouwen, van wie er de
laatste tijd voor een abortus zo'n
duizend per maand naar Nederland
komen, hebben hun afspraken beter
geregeld.
In tegenstelling tot de Duitse en
Belgische vrouwen, die van hun
zwangerschap afwillen, en die Indi
vidueel naar ons land reizen, komen
zij in groepen per bus naar Haagse
en Amsterdamse abortusklinieken.
Vijf progressieve feministische ak-
tie-comitees in Parijs houden zich
met de organisatie van de busreizen
bezig. De abortus-tripjes, die bij
voorkeur tijdens het weekeinde wor
den gehouden, vertrekken overigens
niet alleen vanuit Parijs maar ook
vanuit het hartje van Auvergne.
Vorige maand kwamen de bustoch
ten plotseling in de publiciedt toen 'n
touringcar met Parijse vrouwen, die
zich in de Amsterdamse Ooster-
parkkliniek van dr. F. H. Wong
Lun Hing hadden laten aborteren,
bij terugkeer in Frankrijk bij de
grens werd aangehouden. De anti
conceptietabletten, die de vrouwen
hadden meegekregen, werden in
beslag genomen en tegen een orga
nisatrice van de Groupe Informa
tion Santé werd proces verbaal op
gemaakt omdat in Frankrijk ge
boorteregeling nog taboe en abortus
nog steeds strafbaar is.
Men vroeg zich af waarom de
Franse politie ineens ingreep, ter
wijl de afgelopen weken tientallen
abortusbussen de grens passeerden.
Het schijnt echter dat de regering
in Parijs, volgens ingewijden, vooral
bezwaar tegen de non-stop-abor-
tus-tripjes naar Nederland heeft.
Om de kosten van overnachting en
extra bushuur te besparen vertrek
ken de meeste abortusbussen op
vrijdagavond uit Frankrijk. Men
rijdt dan de hele nacht door waar
na de patiënten de volgende och
tend bij de abortuskliniek van de
Stichting Preterm aan de Scheve-
ningseweg in Den Haag of bij de
Oosterparkkliniek in Amsterdam
worden afgeleverd. Na de behande
ling en een rustpauze keert men
dan dezelfde dag weer naar Frank
rijk terug. En de Franse autoritei
ten vinden dat een beetje te veel
van het goede.
De feministische organisaties in Pa
rijs gaan echter onverminderd door
met het organiseren van snelle
abortus tripjes, omdat zij vinden
dat het voor vrouwen mogelijk
moet zijn voor een zo laag mogelij
ke prijs van een ongewenste zwan
gerschap af te komen. De bustoch
ten gebruikt men bovendien als
pressiemiddel om de Franse autori
teiten er toe aan te sporen om nu
eindelijk eens iets aan de verrui
ming van de abortuswetgeving te
doen.
Maar zo lang het zo ver nog niet
is, draaien de Nederlandse abortus
klinieken op volle toeren. „Een
kwestie van Europese solidariteit",
zegt de Haagse arts Charles Schle-
baum, directeur van de Stichting
Preterm. „Een noodzaak omdat
hulpverlening niet bij een toevallige
grens ophoudt", vindt de Amster
damse arts G. W. F. Edgar, samen
met dr. Wong Lun Hing, chef van
de Amsterdamse Oosterparkkliniek
Maar de Haagse huisarts en abor
tus-deskundige F. E. J. Bouricius is
van mening, dat het Juist nu de
hoogste tijd wordt dat de regering
de abortustarieven aan banden legt
omdat hulpverlening aan buiten
landse vrouwen nog niet hoeft uit
te lopen op een gouden business.
Volgens dokter Bouricius kan men
gemakkelijk een kliniek exploiteren
wanneer men voor het afbreken
van een zwangerschap maximaal
150.- vraagt. Vooral als men be
denkt dat het gebruik van een ver
loskamer in een groot ziekenhui?
slechts f50.- kost. De medische uit
rusting voor een abortuskliniek
hoeft niet duurder dan 12.000.- te
zijn, aldus de arts, die hoopt dat de
regering naar aanleiding van vra
gen van het VVD-Tweede Kamerlid
Neelie Smit-Kroes, de tarievenkwes-
tie nog eens nader zal bekijken.
Franse vrouwen die per bus naar
Nederland komen zijn in de Pre-
term-kliniek van de Haagse arts
Charles Schlebaum het goedkoopste
uit. Zij betalen voor de behandeling
maar 270.-. En het hele abortus
tripje inclusief de reis, opvang en
een stevige maaltijd in het Scheve-
ningse pension „Zum Anker" plus
de behandeling kost hen slecht 650
Franse francs, ongeveer 420.-.
Charles Schlebaum, de eerste art*
die in Den Haag een abortuskliniek
begon, heeft zijn praktijk onlangs
ondergebracht in de Stichting Pre
term. Daarvoor werd een nieuwe
kliniek op de hoek van Scheve-
ningseweg en de Frankenslag ge
opend, waarvoor een deel een
fotostudio voor 300.000.- bijzonder
fraai werd verbouwd.
„Ik vind het bijzonder belangrijk
dat vrouwen, die door de noodzaak
om zich te laten aborteren, toch al
erg gespannen zijn, zo plezierig mo
gelijk worden ontvangen", aldus
Charles Schlebaum.
Door de hele, met gifgroen tapijt
gestoffeerde, kliniek klinkt de hele
dag rustgevende achtergrondmuziek.
De vrouwen die door middel van
Japanse zuigcuretage zonder verdo
ving in vijf minuten door een dok
ter of een vrouwenarts geholpen
worden, kunnen daarna, gehuld in
een flatteuze babydoll van de kli
niek, een half uurtje of wat langer
in de slaapzaal rusten. Vrouwen
van buiten de stad kunnen, net als
de deelneemsters aan georganiseerde
abortustripjes, in het Scheveningse
pension „Zum Anker", dat hiervoor
speciaal door de Stichting Preterm
werd gecontracteerd, nog even wor
den opgevangen.
Vrouwen, die langer dan twaalf we
ken zwanger zijn, en daardoor niet
meer in Nederland kunnen worden
geholpen, verwijst men naar een
betrouwbare Londense kliniek.
De Haagse kliniek, waar op een
drukke dag zestig abortussen wor
den verricht, maakt zich weinig
zorgen over een eventueel bezoek
van een ambtenaar van de Econo
mische Controle Dienst.
Met een vaste staf van 10 part-time
artsen, een gynaecoloog, 7 verpleeg
sters, 1 zaalzuster, 2 hostessen en 2
secretaresses blijft er volgens Char
les Schlebaum geen buitensporige
winst over en zodra dat wel het ge
val mocht zijn, zullen de prijzen
onmiddellijk worden verlaagd, be
looft hij.
