eert auto p zondag i r» als een zwaar /Olv 001111 I gewonde China maakt zich ook zorgen over Watergate (illy Brandt maakt beperkende maatregelen bekend Chili: ZO kalm gibische diplomaten len zich beledigd or Van der Stoel in vogelvlucht in vogelvlucht sdag AG 17 NOVEMBER 1973 BUITENLAND Met ingang van zondag 25 november wordt ook ut-Duitsland de autoloze zondag ingevoerd, zo heeft lanselier Brandt meegedeeld. Maandag zullen de de an de nieuwe regelingen voor bramdstofbespariing be- jorden gemaakt. november wordt ook een ibeperking voor het autover- iroerd: een maximum snel- 100 km op de autowegen en ön op de overige wegen, jags rijverbod geldt ook voor niet uit te sluiten dat luchtverkeer te maken zal met brandstofbesparende ien. Maar hij achtte het on- ijnüjk dat West-Duitslamd in overgaan tot 'n benzine- oor automobilisten, zoals bladen is gemeld, rs van het rijverbod en de ibeperking kunnen strenge te wachten staan. Ze wor- vervolgd voor 'n verkeers- itjfc?. maar wegens een econo- boete van ontvoerders Is meisje resteerd 500 tot 50.000 mark kan worden op gelegd. Volgens welingelichte economische kringen in Bonn streeft de bondsre gering naar een beperking van het benzineverbruik met tien procent. Het zondagsrijverbod, dat eventueel ook voor feestdagen zou gelden, maakt een besparing van vijf pro cent mogelijk en de snelheidsbeper king zou het verbruik met vijf tot zes procent verminderen. De afgelopen week is uit een groot aanital berichten uit alle delen van de wereld gebleken dat de oliever- bruikende landen de gevolgen begin nen te bespeuren van de produktie- beperkinig met 25 procent en meer waartoe vrijwel alle olielanden in het Midden-Oosten alsmede Libië hebben besloten. In vrijwel alle olieverbruikende landen dringen de autoriteiten aan op zuinigheid met energie in alle vormen. Het verkeer moet zich in sommige landen houden aan maxi mumsnelheden of wordt daartoe dringend uitgenodigd. In een groot aantal landen zijn de prijzen van benzine en andere brandstoffen dras tisch verhoogd om het verbruik af te Knapp De ontvoerders van Evelyn Jahn, dochter igenaar van een reeks res West-Duitsland, zitten alle drie ach i grendel. itie arresteerde donderdag- de hoofddader de 27-ja- rrarmingsmonteur Peter S Augsburg. Wd zij in Woerth aan de •jarige loodgieter Rudolf m gisteren legde ze hand op de derde U-jarige Hans Mittermeier bleissheim bij München. met zijn vrouw egaan. Of zij medeplichtig tie miljoen mark die Frie- 1 voor de vrijlating van zijn toalde, is 1,6 miljoen gevonden. De politie ver- tö spoedig de hand op de men leggen. jjiïgens Frans dagblad: N2I' Kamerleden Scholten Win (KVP) hebben minis- gevraagd, zijn visie 5>een bericht in het Fran- Monde", als zou hij na Q van de oorlog in het Wen Arabische diploma- gelijk niet hebben wil- gen. diplomaten hebben een 'ij de Nederlandse minis- Wenlandse Zaken onder- de minister „wilde hen ontvangen", schreef „Le lloen hij hen ontvangen ®e het weinig of hij had gegooid. „Een dergelijk tot niet in overeenstem de diplomatieke hoffe- Jnelk geval kenmerkend Wtesgesteldheid. Deze van getuigende houding Arabische landen, pro- Wet, hoog opgenomen" W blad. rtjns minister, aldus „Le towde een Nederlandse *ls zou de olieboycot de ontwikkelingssamenwerking tussen Nederland en de landen van de Der de Wereld in gevaar brengen, „een onbeschaamdheid". „De Nederlanders geloven dat de Arabieren en de volken van de Derde Wereld stommelingen zijn. Wij weten al lang dat het belangrijkste van wat Den Haag huichelachtig hulp aan de Derde Wereld noemt naar Israël gaat, terwijl de Nederlanders hunnerzijds niet op de hoogte zijn, of doen alsof zij niet op de hoogte zijn, van het aandeel dat de Arabie ren in hun welvaart hebben". Volgens deze minister, aldus „De Monde", die uitging van rapporten van in Den Haag gestationeerde Arabische diplomaten, zouden de Ne derlandse autoriteiten tot de afkon diging van de boycot zich niet heb ben gerealiseerd welke rol olie in de ontwikkeling van Rotterdam speelt. Nederland heeft gehandeld alsof de Arabische wereld hem vijandig, of tenminste vreemd was. „Maar de Ne derlandse zakenlieden weten ons zeer goed te vinden". Chili is rustig. Het is echter de rust van een zwaargewonde die weet dat elke beweging hem fataal kan wor den. Uit alles blijkt dat de militairen onder leiding van de Junta van ge neraal Augusto Pinochet Ugarte zich sedert de staatsgreep van 11 september zeer stevig in het zadel hebben gewerkt door in alle gele dingen van de maatschappij door te dringen. Ze hebben daartoe geen middel on benut gelaten. Vele duizenden die zich tegen de militairen verzetten of van wie maar het geringste vermoeden bestond dat ze dat zou den kunnen doen zitten gevan gen. Door Lod. Bronsdijk Edward Kennedy en zijn vrouw Joan verlaten het Georgetown ziekenhuis in Washington waar hun 12-jarige zoon Edward jr. is opgenomen. "Teddy" zou er volgens goedingelichte bronnen "zeer ernstig" aan toe zijn. Hij lijdt aan kanker en zijn rechterbeen zou over een paar dagen moeten worden afgezet. De Kennedy's hebben drie kinderen. Kissinger terug naar Washington Alleen China, de Sowjet-Unie en andere communistische landen in Oost-Europa hebben toit dusver geen nadeed «an de diverse Arabische maatregelen ondervonden, maar dat komt voornamelijk doordat ze voor een groot deel zelf in hun oliebe- h oef ten voorzien. Joego-Slavië schijnt zich zelfs te mogen verheugen in de speciale aandacht van Libië en Al gerije voor zijn olievoorziening. Libië heeft laten weten dat het net zoveel olie kan krijgen als het wil en ook Algerije is bereid grote hoeveelheden te leveren. De Arabische landen be schouwen Joego-Slavië als een land dat hun standpunt steunt. Japan Japan heeft het bijzonder zwaar te verduren. Het is voor meer dan tach tig procent van zijn energiebehoeften van het Midden-Oosten afhankelijk. Het heeft dan ook al drastische maat regelen genomen en is zelfs bereid het tempo van zijn industriële ont wikkeling te vertragen. De levering van olie aan de industrie is met tien procent verminderd. Zwitserland steekt een stokje voor benzine. Met ingang gen benzinestations geen jerrycans en vaten meer vullen, alleen nog autotaniks. De maatregel is vooral gericht tegen automobilisten uit buurlanden, die in grote getale de relatief goedkope Zwitserse ben- In Engeland heeft de Amerikaanse oliemaatschappij Esso 50.000 afne- mers laten weten dat de leveranties met een nog vast te stellen percen tage beperkt zullen worden. De kor- op reeds bestelde hoeveelheden. Ter compensatie van de stijgende brandstofprijzen zullen negen Britse luchtvaart-ondernemingen een hef fing invoeren op vliegvakanties. De maatregel wordt 1 december van kracht en geldt voorlopig voor vier maanden. ANCHORAGE De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Henry Kissinger, is gisteren naar de VS teruggekeerd na een reis die hem naar verschillende landen heeft gebracht. Hoewel Kissinger er niet in is ge slaagd de Arabieren te bewegen hun olieboycot van de VS op te heffen, hebben zijn bezoeken aan Cairo en andere Arabische hoofd steden de weg helpen effenen voor de eerste rechtstreekse vredeson derhandelingen tussen de Arabi sche landen en Israël. Amerikaanse functionarissen die met Kissinger naar huis terug vlo gen, maakten nog de volgende op merkingen ♦President Nixon is van plan in de zomer van het volgend jaar weer naar de Sowjet-Unie te gaan. ♦Het "verwarde" bestand in het Midden-Oosten heeft zich gestabi liseerd en zal op korte termijn lei den toit vredesonderhandelingen die waarschijnlijk in Genève ge voerd zullen worden. Het hangt in zekere mate van het resultaat van de verkiezingen in Israël af wan neer deze onderhandelingen zullen beginnen. ♦Kissinger is van mening dat zijn overleg im Peking die uitwisseling van ambassadeurs tussen de VS en China zal bespoedigen. De leiders in Peking zouden niet meer zo koppig vasthouden aan hun eis dat de VS hun nauwe banden met Taiwan prijsgeven. ♦De Amerikaanse minister kreeg in Peking de indruk dat de Chi nezen zich zorgen maken over de gevolgen van de Watergate-affaire voor de toekomstige buitenlandse politiek van de VS. Zij hadden de vraag gesteld of de ontspanning tussen China en de VS niet onge daan kan worden gemaakt als de democraten aan de macht moch ten komen. Opgeschort De V.S. en de Sow jet-Unie zijn overeengekomen hun besprekingen over een beperking van de strategische wapens een maand op te schorten. Een reden voor de on derbreking werd niet gegeven, maar volgens conferentiekringen zijn de besprekingen tot dusver „zoals ge bruikelijk constructief geweest". Skylab 3 aan laboratorium vastgekoppeld HOUSTON De dirie astronauten van Skylab 3 zijn er gisteravond laat (om een minuut over elf onze tijd) in geslaagd hun ruimtevaartuig vast te koppelen aan het ruimtelabora torium. Hierin zullen zij 84 dagen doorbrengen. Drie eerdere pogingen om vast be maken, mislukten. De commandant van Skylab 3, Ge rald Carr, zei toen het hem tenslotte was gelukt de vastkoppeling tot stand te brengen; „Wij zijn blij ein delijk thuis te zijn". De drie ruimtevaarders zn tot 1975 de laatste Amerikaanse astronauten in de ruimte. De missie, waaraan het drietal nu bezig is, wordt beschouwd als de zwaarste proef die ooit is ge steld aan menselijk uithoudingsver mogen in de ruimte. Kissinger Monumentenzorg tale sprekerstribune vanwaar Hitier de nazi-bijeenkomsten in Neuren berg placht toe te spreken, komt waarschijnlijk op de Beierse Monu mentenlijst. De Beierse dienst voor monumentenzorg heeft er een voor stel toe ingediend. De Neurenbergse gemeenteraad moet er zich over uit spreken; het onderhoud wordt op 75.000 mark per jaar geschat. Ontvoering Graaf Luigi Rossi de Montelera, de 27-jarige verdwe nen zoon van een Italiaanse ver- mouth-magnaat, blijkt te zijn ont voerd. De familie Rossi heeft een te lefoongesprek gehad waarin werd meegedeeld dat de ontvoerde on gedeerd is en waarin 'n losgeld werd geëist. Rossi verdween woensdagoch tend na een tennispartij. Regelmatig vallen voor de executie pelotons mensen die volgens militai re rechtbanken buiten de smalle, door de Junta uitgezette paden zijn gegaan. Meer dan honderd mensen volgens de officiële cijfers zijn al geëxecuteerd; een nog groter aantal is „op de vlucht" neerge schoten. Hun greep op het land kregen de militairen niet alleen via de wa pens. maar ook via het decreet, door dergelijke regimes veelvuldig en met graagte toegepast. Het parlement bestaat niet meer. Alle politieke- en vakbondsactiviteit is verboden, ook die van de rechtse partijen. Alle bezittingen van linkse partijen zijn donderdag geconfis- ceerd. De gebouwen van de socialis tische party fungeren nu als hoofdbu reau van politie. De universiteiten, de economisch gezien vitale koper mijnen, de staatsbank en talloze andere bedrijven en Instellingen worden geleid door militairen. De burgemeesters zijn nog uitsluitend figuren die het geloof van de Junta belijden. Vrijwel alle topfunctiona rissen zijn getooid met sterren en strepen. De Chilenen horen uitsluitend nieuws dat de Junta heeft goedge keurd. In de stad en provincie Sa- tiago waren vóór de coup 36 zen ders en kranten actief, nu zestien. Vierhonderd Journalisten raakten hun baan kwijt; dertig werden gearresteerd. Er zijn ook nogal wat figuren die weinig problemen ondervinden, om dat ze bijtijds de bakens in de „nieuwe" richting verzetten. Kardi naal Silva Henriquez, die Allende als president inzegende, liet zich als president inzegende, liet zich gematigd tot positief over de Junta uit. Een commissie van de Chileen se bisschoppenconferentie betuigde „waardering en respect voor leger en politie". Een generaal die bekend stond om z'n linkse ideeën is nu adjudant van Pinochet. Generaal Brady, die namens Allende met stakingsleiders onderhandelde is nu militair com- AD VERTEN il H GEZELLIGE MOSSELAVOND op zaterdag 24 november a f7,75 p.p. Rest. DE ZWAAN, Boulevard Katwijk, 01718—12064 Ook andere visspecialiteiten De kwestie-Berli'jn 1 evert weer eens moeilijkheden op. De Westduit- se minister van Buitenlandse Zaken, Walter Scheel, mag dan enkele we ken geleden voor de vijfde maal 'n bezoek aan Moskou hebben gebracht en daar op ongedwongen wijze met premier Kosigin en met zijn Sow- jotrussische collega Gromiko aller lei vraagstukken hebben besproken, dit neemt niet weg, dat de conflict stof tussen de Bondsrepubliek en de DDR terzake van Berlijn intussen aanzienlijk is toegenomen. "Wat de zer dagen van de kant van Oost- Duitsland aan uitbarstingen van haat en beledigingen over de burge meester van Berlijn (en daarmee indirect over de ontstelde Westduit- se regering in Bonn) wordt uitge stort", aldus een hoofdartikel in de "Frankfurter Allgemeine Zeitung" onder de veelzeggende titel "De on uitstaanbare buurman", "is de pri mitieve ontlading van de woede der Oostduitse autoriteiten, een woede die maandenlang met moeite was ingetoomd". Maar hoe kan dat nu, zal iemand vragen, er bestaan toen verdragen tussen Moskou en Bonn en tussen de DDR en de Bondsrepu bliek? Vermoedelijk schoot de socia listische burgemeester van West Ber lijn, Klaus Schütz (als zodanig de opvolger van de huidige kanselier Brandt) wel in de roos toen hij kortgeleden zei, dat "de DDR met de ontspanning geen raad weet". De diepste oorzaak van de nieuwe moei lijkheden zou dus gezocht moeten worden in teleurgestelde verwach tingen. In Oost-Duitsland was de stille hoop levend gebleven, dat het land nog eens een enigszins met het Westen vergelijkbaar levenspatroon zou kunnen bereiken, weliswaar geen "kapitalisme" maar toch meer vrijheid op allerlei terrein, desnoods een soort „Doebtsek-socialisme". Maar de vooruitzichten zijn somber. Vandaar dat het aantal onvhichtin- gen de laatste tijd weer aanzienlijk is toegenomen. Nu weet men, dat de beruchte "muur" in 1961 werd op gericht om aan die "desertie" uit de heilstaat een definitief einde te ma ken. Maar zelfs die muur, het prik keldraad en de mijnenvelden, schaamteloze symbolen van een ge- vangendsmentaliteit, zijn niet af doende. Steeds weer zijn er vin dingrijke lieden, die erin slagen Oost-Duitsland en zijn zegeningen te ontvlieden. In de eerste zes maan den van dit jaar wisten drieduizend Oostduitsers de wijk te nemen: ver borgen in vrachtauto's, met behulp van roeiboten en kleine vliegtuigen of via tunnels. Voor de arrogante heersers in de DDR is dat groeiende getal een duidelijke aanwijzing voor het falen van hun regime. En Ho- necker, Ulbrlchts opvolger als zet baas van het Kremlin, probeert sindsdien op allerlei manieren een einde te maken aan de toenadering, die redelijkerwijs aan het basisver drag tussen Oost- en West-Duits- land mag worden ontleend. Van daar de moeilijkheden, die opgewor pen worden voor normaal familiebe zoek regelingen voor verloofden aan weerszijden van de grens, de consu laire vertegenwoordiging van West- Berlyn, de orhpiri-qn/yAiveer journalisten, de uitwisseling tus sen sportorganisaties, de regeling voor het luchtverkeer e.d. Met Zwit serland en Oostenrijk kon Bonn over deze en dergelijke probleempjes al lang tot overeenstemming geraken, maar de DDR laat het afweten. Kanselier Brandt zal moeten kie zen tussen Wehner en Schütz, schreef de „Frankfurter Allgemeine Zeitung" dezer dagen. Eerstgenoemde, voorzit ter van de socialistische parlements- fractie, heeft enige maanden geleden nogal wat opschudding veroorzaakt door, tijdens Brandts verblijf in Was hington, bij zijn bezoek aan Moskou kritiek te oefenen op de socialistisch- liberale coalitie in Bonn terzake van de consulaire vertegenwoordiging van Berlyn in de Oosteuropese lan den. Het ging (en gaat) om de vraag of Bonn Berlijn al of niet vol ledig zal vertegenwoordigen, d.w.z. niet alleen de belangen van natuur lijke) personen zal behartigen maar ook die van rechtspersonen. Brandt, die gevaar rook voor het voort bestaan van zijn coalitie, keerde haastig naar zijn land terug en trachtte de gemoederen tot bedaren te brengen. In che tijd onderstreepte burgemeester Schütz van West-Ber- lijn die het met zijn partijgenoot Wehner allerminst eens was dat „niet wij te veel vragen, maar de anderen". En met die anderen be doelde hij de Oostblokstaten in het algemeen en Oost-Duitsland in het bijzonder, die zich aan de akkoorden inzake Berlijn proberen te onttrek ken. Dat standpunt verdedigde Schütz dezer dagen nog eens ln een Westberlijnse regeringsverklaring. hij (ie verdubbeling vut mandant van Santiago waar de gevangenissen vol Allende-aanhan- gers zitten en meedogenloze razzia's plaatsvonden. Nu de militairen na hun „grote- schoonmaak-actie" (die hier en daar nog voortgezet wordt weten dat ze stevig in het zadel zitten, zijn ze met een gerust hart begon nen aan het uitstippelen van hun beleid. Ongetwijfeld hebben de Christen- Democraten, indertijd Allendes sterkste tegenstanders, gehoopt daar een rol bij te kunnen spelen. Alles wijst er op dat ze dat wel kunnen vergeten. Ze staan als alle partijen op non-actief. De militairen lijken geenszins van plan binnen afzienbare tijd hun greep te verzachten. Zo zijn de Christen-Democraten en andere op positiepartijen bedolven door de la wine die ze zelf hebben veroorzaakt door hun oproepen tot de strijd krachten het land van Allende's gime te „redden". Klok terug het bedrag aan verplichte deviezen- ruil voor Westduitsers, die een dag je op bezoek gaan in Oost-Duits land, een uiting van "vroeg kapita listische woeker". Dat was natuur lijk tegen het zere been van de DDR-leiders. Bovendien verwees hij naar de Oostduitse veroordeling van twee Westberlijners, ieder tot acht Jaar gevangenisstraf, wegens het verlenen van hulp aan Oostduitse vluchtelingen. Die zware straf was natuurlijk bedoeld als afschrikwek kend voorbeeld voor allen, die po- gein het Oostduitse paradijs te ont vluchten. Tevens pogen de Oost- duitsers druk op Bonn te oefenen door het ondermijnen van gemaak te afspraken. En als zelfs een zo diplomatiek en voorzichtig man als Egon Bahr, de Westduitse onder handelaar met de DDR, het nodig heeft gevonden voor de Noordduit- se radio de Oostduitse regering er van te beschuldigen de getroffen re gelingen te "bederven" en zich niet aan de geest van het verdrag te houden, dan is het wel duidelijk, dat de spanning helaas weer toeneemt. De „New York Times" schreef kortgeleden, dat Moskou, ln het be lang van de ontspanning, zijn die naren in Pankow zou dienen te be velen de afspraken na te komen. En. om nogmaals Bahr te citeren, deze bleek van mening, dat, als de DDR inzake Berlijn een verscherpte koers blijft varen, ingrijpen van de vlei grote mogendheden nodig zou kun nen blijken om het dreigende ge vaar te keren. „De klok zal niet teruggedraaid worden", verklaarde minister van Binnenlandse Zaken Bonilla kort na cfe coup. Veel maatregelen van de junta wijzen op het tegendeel. Min stens 200 door Allende onder staats toezicht geplaatst:- bedrijven gaan terug naar de eigenaars, net als vele landerijen. Een poging tot verbetering van de ijzige relaties met de VS is zonder twijfel de achtergrond van het aan bod mot Anaconda en Kennecott Copper te gaan praten over vergoe ding voor genationaliseerde koper mijnen. Kennelijk met succes: de eerste Amerikaanse regeringsdes kundigen en economen van het In ternationale Monetaire Fonds zijn al in Chili aangekomen. De Junta hoopt op hulp van die kant nu veel staten, ook Nederland, de hulp aan Chili hebben opgeschort of ge schrapt. Chili heeft een schuld aan het buitenland van elf miljard gul den. De junta heeft veel geld nodig. „We balanceren op de rand van bank roet en bittere armoede", verklaar de de nieuwe directeur van de staatsbank, generaal Cam?, op de bijeenkomst van het IMF in Nairo bi. Veel Chilenen hebben op verzoek van de Junta trouwringen en derge lijke ingeleverd voor wat de junta noemt „de wederopbouw van het land ioi vrijheid en democratie". Op die manier zou al voor een waarde van 23 miljoen gulden ingezameld zijn. Alle schuld voor de failliete boedel die de Chileense economie is, schuift de Junta uitsluitend Allende in de schoenen. De „verworvenheden van de arbei ders" zouden niet worden aangetast, suste de Junta. Maar op 1 oktober werden de lonen bevroren terwijl de kosten van levensonderhoud dit jaar al zijn gestegen met 450 pro cent. Ook moeten de arbeiders lan ger werken. Allende had een loons verhoging met 200 procent toege zegd. Eerst klaagden de vrouwen van middenstanders over het beleid van Allende. nu vragen arbeidersvrou wen zich af hoe ze onder de Junta de eindjes aan elkaar moeten kno pen. Zek,er de vrouwen van arbei ders die onder Allende te duidelijk hun sympathie voor hem hadden getoond want die zijn ontslagen of gevangen genomen. Verzet De vraag is in hoeverre de „rust" betrekkelijk is. Begin deze week de den guerrillastrijders een voigesis de junta mislukte aanval op een leger kazerne. Waarnemers verwachten dat de zwaar uitgedunde gelederen van de linkse partijen en militante groeperingen zich zullen hergroepe ren en de Junta niet met rust zul len laten. Een uitgeweken bestuurslid van de socialistische partij verklaarde in Buenos Aires: „Er zijn grote hoe veelheden wapens verborgen op vei lige plaatsen en ze zullen eens ge bruikt worden". En de ondergedo ken secretaris-generaal van de Be weging voor Revolutionair Links (MIR), Miguel Enriquez, verzekerde een Franse verslaggever: „De linkse en revolutionaire krachten in CMli zijn niet vernietigd. Er zal een steeds groter volksverzet ontstaan". Het is in ieder geval onwaarschijn lijk dat de tegenstanders van de Junta in machteloze woede zullen blijven toekijken. Het politiek be wustzijn is daarvoor onder Allende te sterk ontwikkeld. Die klok zal de Junta nimmer terug kunnen draaien. ADVERTENTIE f auto-inzittenden brand glas inbraak ongevallen rechtsbijstand st^ZEKE wettelijke aansprakelijkheid voor particulieren ziekte RINU ziektekosten om zéker te zijn vraag inlichtingen aaa aar auuravticiwi ofeventuealaan verzekeringsmaatschappij tel. 010-368844^/

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 9