an
voor
e televisie
Q vandaag
...en gisteren
jneelschrijven is veel meer dan n vak
nr,
Holiday on Ice9
in Haagse Uithof
C/fiÖl programma
TV morgén]
kG 13 NOVEMBER 1973
RADIO - TV - KUNST
Mulisch
ewerkt
donker kamertje van de NOS-studio's kijken Harry Mulisch en Dimitrl Frenkel Frank
technicus en een scriptgirl naar de kleurenbeelden, die op een klein scherm voorbijsnel-
inchelijn" in stukjes en beetjes, de kroniek van een twaalfde eeuwse ketter wordt en-
gen voor de uitzending van morgenavond samengevoegd tot een sluitend geheel van tach-
iuten. Vijftien jaar geleden schreef Harry Mulisch het toneelstuk naar een historisch
die ruim acht eeuwen geleden in Vlaanderen en Zeeland opereerde; die zichzelf als een
i orene waande, maar die met al zijn zedepreken de aardse geneugten niet schuwde. Tot
usting van de kerkelijke autoriteiten van toen verzamelde Tanchelijn nogal wat aanhang
i heen. In zekere zin is hij te vergelijken met Lou, de palingboer, die in het recente ver-
h an zich liet spreken.
Henk Rigters met Frenkel Frank daaraan toe.
den Berg
de voornaamste rollen
il wat veranderingen be-
In de eerste plaats Is er in
dtekst van „Tanchelijn"
chrapt.
„Toneelschrijven is veel meer dan
een vak. In een roman kan Je Je
veroorloven drie bladzijden over
In de eerste plaats is er in fossielen te schrijven, in het theater
'Wfeltekst van „Tanchelijn" moet Je de aandacht niet laten ver
slappen. Het is een heel ander soort
'Wi ik wordt daar altijd beter werken", zegt Mulisch, die geboeid
regisseur-bewerker Dimitri wordt door het contact met de le-
l bij een zuinige blik van vende mens. Onder enig tegenge-
„De versnellende invloed sputter van tv-zijde bekent hij dan Men* kon
tenfmedium, het andere tijdrit- ook liever vijftig theaterpresentaties ken over
de dat" stelt hij ook.
het drama er
or$i wel bij overeind is geble-
letj g blijken uit het vertrek
ren. van de vertolkers in het nog niet ontevreden
rgt] Frederik de Groot, die uit sentatie
Het opmerkelijke van deze „Tan
chelijn" is dat in twaalf opnameda-
gen deze kroniek werd opgenomen,
voor het eerst met een lichte mo
biele kleurencamera, die de beelden
op de band kon zetten voor de slot-
montage. Niet te zware NOS-trein,
die in beweging behoefde te komen
met de bijbehorende drie vaste ca
mera's voor de registratie en ander
zijds ook niet als gebruikelijk
pure studioproduktie.
drie weken beschik-
beperkte staf. Dat
ieeuwse revival is gestapt heeft in de sleutelscènes van de ho-
merika Maharagi als
volgen. De magische wer-
ieb Mulisch' tekst? De auteur
liet omheen en beaamt het
gere clerws bijvoorbeeld veel satiri-
scher accenten gelegd dan toen."
„Tanchelijn" is ook meer naar bui
ten gebracht met buitenscènes van
onbenoemde lokaties als een in ver-
V"| wat te wachten. Destijds val geraakte oude gasfabriek Men fen üepaaiae Perioae uit. nuis peu-
voor de voeten geworpen, had kunnen Sn - "S teren kan veel op l055e schroeven
f2
Reehuis), maar E ver
zijn paladijn (Henk van
belangrijke figuur zou
pareert hij met de opmer-
Everwachter ook als eerste
ilverdeling vermeld stond,
ikel Frank deelt die na-
nlj heeft wel degelijk in
Tanchelijn centraal ge-
ien
Jaar afstand constateert
dat hij met de latere op-
van God-is-dood zijn tijd
toen vooruit is geweest.
wx UO eonuijiou, IIÜU KUflLltHl KieZCIl VOOT OUde kaS- „Xx„
Tanchelijn. (gespeeld nu telen om het middeleeuwse karakter A J
uit te drukken, maar die tijd zelf is
toch niet meer te achterhalen en
die kastelen zijn ook te bekend. Er
speelt trouwens een algemener gel
digheid in dit drama mee. die bo-
heb£nU^t
veel voor te zeggen zijn als
gaat. Toch heeft de regisseur niet
echt op een film willen mikken, de
scène-aanduiding tussen de beelden
is daar al een illustratie van.
„Destijds was de voorstelling te
mat. men durfde er niet echt een
heksenketel van te maken", vindt
- Mulisch. Vanuit die instelling is
bija verkondigde destijds stout- Prankel Frank gaan regisseren zon-
v -x ua 4 XX- i der het theatrale te willen schu
wen: „Het is een warm stuk, je
moet ermee door het glas heenbre-
ken."
één keer de
van het spelen van
dse stukken uit de wereld
„Tancheljjn" werd ver
vangen, ook wel met wat
mensen, die zich stoor
de wijze waarop hij deze
verbeeld. Daarna is er
leelschrijver Mulisch ei-
maar weinig gehoord.
te af op „de volkomen on-
eerde manier, waarop het
met weinig enthousiasme
Jaald." Men moest toen nog
N« twee Nederlandse stukken
8} Bpelen. Voor een „Jong ge-
chter" als ik, kwam er
me;
:n0
INITIATIEF
initiatief
Nederland mag door ee
van de NOS niet klagen over de ei- stellen. Er bestaat samenwerking
gentalige werken die de laatste tijd over in de sectie drama met de an-
op woensdagavonden op het scherm dere omroepen."
worden gebracht. Er waren al stuk- Met licht sceptische verwachtingen
ken van Dimitri Frenkel Frank. Jan is Stefan Felsenthal in deze nieuwe
Staal en Cees Nooteboom in tv- riching gaan werken,
vorm te zien en „Herodes" van Abel Technisch betekent het dat voor
Herzberg zal in december nog vol- het ambulante opereren camera-
gen. mensen zullen moeten worden om-
I Alberti, the Cats, Henk Elsink en Boudewijn de Groot hébben in Amsterdam uit handen
Mi Asser een gouden harp ontvangen. De gouden harp, een onderscheiding van de stichting
p Imus, wordt jaarlijks tijdens een reünie van de lichte muziek op advies van een jury uitgereikt.
v kry werd dit jaar gevormd door Guus Jansen jr., Willem Duys, Warry van Kampen, Willem
Kooten en Joop Stokkermans, Eli Asser, die zelf de gouden harp in 1971 kreeg prees de stem
U( Je toewijding van Willy Alberti, "die ondanks zijn grote talent toch stad en land in de
soit 'V trouw bleef". Henk Elsink had, aldus Eli Asser, het Nederlandse cabaret bereikbaar ge-
c voor het grote publiek en werd nu Harm met het gouden harpje. The Cats vertolken vol-
Eli Asser pure Nederlandse muziek. Hij noemde het de evergreens die elke Nederlander 's
!tfds in de badkamer zingt. De gouden harp voor Boudewijn de Groot, die zélf niet bij de
ooi weiking aanwezig kon zijn, werd door zijn vrouw in ontvangst genomen. Eli Asser noemde
fiuziek van Boudewijn typische luister muziek.
Jeröme Reehuis als Tanchelijn. Het toneelstuk van Harry Mu
lisch is door Dimitri Frenkel Frank voor de televisie bewerkt.
Het is morgenavond (Nederland I, 21.1522.35 uur) op het
scherm te zien.
een eigen stuk te zien dan het lijkt allemaal heel simpel, zoals de
prijs te geven aan zes miljoen tv- chef culturele programma's van de
kijkers. NOS. Stefan Felsenthal, het opsomt.
Maiar dat maakt hem overigens maar in feite hebben hij en zijn
over de tv-pre- mannen er een revolutie, een in-
Frenkel Frank breuk op het gebruikelijke patroon
moeten be-
faciliteiten
werkstelligen.
De NOS is volgens een streng roos
ter voor de medewerkersstaf georga
niseerd en dan vijftien man voor
bepaalde periode uit huis peu-
dat méér moet gebeuren,
zeker op langere termijn kan zo'n
werkwijze goedkoper zijn.
Frenkel Frank valt hem bij„Wat
ik nu voor bijna niets aan decors
in mijn stuk heb zou in de studio's
geschoold. „Alle middelen zijn hei
lig, ze moeten alleen maar toegan
kelijk worden gemaakt. Er moet
steeds tussen video en film gekozen
kunnen worden, waar dat het beste
uitkomt."
ONTMOETING
Aan de andere kant moeten de
schrijvers gevonden worden, die
voor het medium willen schrijven.
Er moet een ontmoeting tot stand
komen, die recht doet aan de tv als
grootste horizontale en verticale
cultuurspreider.
Er worden veel kritische pijlen af
geschoten op de tv-dramachefs, dat
de honoreringen te gering zijn. Dat
is wel waar, maar men moet niet
vergeten dat ook een romancier
de NOS in plaats van in nog
studioruimte te investeren, meer
dergelijke lichte apparatuur kon
aanschaffen.
Eenvoudig zou het zeker niet zijn
om in de sector van het Nederland
se drama actief te worden op tele
visie. Dit seizoen kon men nog uit
gaan van bekende stukken, in de
toekomst moet men een beroep
doen op projecten, speciaal voor tv
geschreven.
„Toen het enkele toneeldrama
dreigde te sneuvelen tussen het se-
riegeweld heeft de NOS aangeboden
daar zendtijd voor beschikbaar te
De Amerikaanse ysshow „Holhday
on Ice" geeft van 20 november tot
en met 25 november een serie voor
stellingen in de Haagse Uithof.
De Haagse ajsvedette Joan Haan
appel neemt met deze voorstellingen
afscheid van haar eigen publiek. Zij
stopt namelijk met het schaatsen bij
Het programma van de revue is
een beetje aan Europa aangepast. Zo
zijn er onder andere een „Carnaval
in München" en een „Reis naar Ti-
rol". Hoogtepunt uit de show is de
„Bolero" van Ravel. Op dit muziek
stuk van de Franse componist zal
een Spaans aandoend ijsballet wor
den opgevoerd.
Diverse ijssterren uit allerlei lan
den zullen in de show optreden. Uit
Tsjechoslowakije komen Bohun-
ka Sramkova en Alena Augustova,
uit de Verenigde Staten komt Julie
Johnson, uit Noorwegen Per Lar
son en uit Engeland Julie Hargrea-
ves. Dit zijn nog maar enkele van
de in totaaü 75 artiesten, onder wie
Harde aanpak
clandestiene
jenever
stokerijen
DEN HAAG De ministers van
Justitie en Financiën willen een
harde aanpak van clandestiene sto
kerijen. Werden er in '71 en '72 Jaar
lijks twee ontdekt, dit jaar liepen al
tien clandestiene alcoholstokers te
gen de lamp.
De bewindslieden antwoorden dit
op vragen van de KVP-kamerleden
Cornelissen en Notenboom. Zij vin
den dat de bestaande wet voldoende
mogelijkheden biedt om tegen de
daders en hun medeplichtigen op te
treden. Het gaat hier om een ern
stige ontduiking van de alcoholac-
cijns. Maar nog niet is gebleken dat
de „witte" drank schadelijk is voor
de gebruikers. Toch zou er gevaar
kunnen ontstaan doordat grondstof
fen worden gebruikt, waarop geen
enkele controle bestaat.
voor zijn tweede boek bij de uitge
ver geen voorschot van tienduizend
gulden kan gaan vragen. Het tv-
werk is ook een vak dat geleerd
moet worden.
Dimitri Frenkel Frank heeft er eer
der al over gezegd: „Ik doe dit voor
mijn plezier, voor de verdiensten
behoef Je het niet te doen. Maar
eerst moeten we goed drama maken
en daarna kunnen we eisen gaan
stellen."
Dat neemt niet weg dat de schrij
ver als hoofdaandeelhouder in een
tv-spel er in de bestaande situatie
bepaald bekaaid afkomt, als men
weet dat zijn honorering in de
buurt ligt van een hoofdrolspeler,
die als acteur al een ruim vast in
komen toucheert, wat van schrijvers
vaak niet kan worden gezegd.
NEDERLAND I
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 De Stratemakeropzeeshow (VARA)
19.25 Daar komen de schutters, tv-serie (VARA)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 De Onedin Lijn: kroniek van een zeevaarder (VARA)
21.10 en een zoen van de juffrouw, tv-serie (VARA)
21.25 Wie Wat Waar een vraag- en antwoordspel (VARA)
21.55 Achter het Nieuws (VARA)
22.45 Journaal (NOS)
22.50 Huisartsen les 1 (TELEAC)
NEDERLAND II
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 KRO-Cineac: filmprogramma
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Arbeiders verdedigen fabriek, filmreportagc uit Be-
cangon (KRO)
Deze documentaire is gewijd aan de gebeurtenissen in
de Franse horlogefabriek „Lip" in Becangon. Op 12 Juni
van dit Jaar werd de fabriek, die in handen van Zwit
serse eigenaren was overgegaan, door de arbeiders be
zet. De nieuwe eigenaren meenden nl. dat de produktie
van de fabriek beperkt moest worden en een groot
aantal arbeiders diende te worden ontslagen.
21.10 Oorlog en Vrede, tv-filmserie (KRO)
21.55 Waar gebeurd: verhalen (KRO)
22.25 Den Haag vandaag (NOS)
22.35 Journaal (NOS)
22.40 Spaans, les 18 (TELEAC)
de jeugd (KRO)
Bij ongeveer 100.000 Neder
landse vrouwen is een borst
weggenomen. Per Jaar wordt
bij 4500 vrouwen borstkanker
geconstateerd, de helft zal
daaraan sterven. Een op de 20
vrouwen krijgt in de loop van
haar leven borstkanker.
Deze niet al te opwekkende
cijfers werden ons verstrekt in
Televizier Magazine, op een
moment dat een onbekend
maar vermoedelijk hoog per
centage vrouwen op de andere
zender naar „Tussen salon en
souterrain" zat te kijken, de
mooie Engelse serie die in het
verleden speelt waarin de ziek
tes nog heel wat ongeneeslijker
waren dan nu, maar in de ver
halen een minder grote rol le
ken te spelen, tenzij het om de
vliegende tering ging.
De aanleiding voor dit onder
werp was een grootscheeps on
derzoek dat binnenkort in
Utrecht zal worden gehouden
voor de vrouwen boven de 50
jaar, omdat het sterftepercen
tage bij tijdige ontdekking tot
de helft kan worden terugge
bracht. Voor de vrouwen die
buiten dit onderzoek vallen,
werd gedemonstreerd hoe men
het knobbeltje of bobbeltje zelf
kan ontdekken.
Ik citeer: „Met de rechterhand
de linkerborst bevoelen en om
gekeerd. De totale borst met de
vlakke hand bevoelen rondom
de tepel. En hoog in de oksel".
En niet meteen in paniek ra
ken als u het een of ander
voelt, want op een paar uur
steekt het niet. maar voor alle
zekerheid wel even naar uw
huisarts gaan voor een contro
le.
„Hier en nu" liet ons zien hoe
veel benzine we kunnen bespa
ren als wij in een Daf van
Eindhoven naar Hilversum rij
den via een omweg van 245 ki
lometer lang en dan niet zo
snel mogelijk rijden (met
inachtneming van de verkeers
borden), maar de 100 kilometer
in acht nemen. De Daf die zo
snel mogelijk reed. deed er 17
minuten korter over, maar ver
bruikte vijf liter benzine meer.
„Dan kunt u zelf uitrekenen
hoeveel u dat scheelt", werd
ons gezegd, maar dat vond ik
wat gemakzuchtig, nadat er
toch al zoveel moeite was ge
daan om ons van allerlei voor
te rekenen. De beide Dafs
tankten benzine van 80.5 cent
per liter, de besparing was dus
vier grilden, een dubbeltje en
een plak. Iemand wiens uur
loon de 20 gulden overschrijdt,
kan dus beter zo hard mogelijk
rijden, de anderen doen er het
beste aan die 100-kilometer-
grens aan te houden.
NICO SCHEEPMAKER
Joan Haanappel de ereplaats in
neemt. Zij zal twee keer als vedet
te te zien zijn in speciaal voor haar
geschreven nummers. Ook verlanen
de bekende stripfiguren Asterix en
Obelix hun medewerking. Zij zullen
in alle voorstellingen optreden, maar
zullen vooral tijdens de matinees de
nadruk krijgen. Dit in verband
met het dan in grote getale aanwe
zige publiek.
Van 20 tot en met 24 november
wordt er elke avond om 20.00 uur een
voorstelling gegeven. Op zaterdag 24
november ds er om 15.00 uur een
matinee, bovendien is er zondag
25 november een show om 12.30.
Voor deze dag stond er ook een voor
stelling om 16.00 uur op het program
ma, maar deze is in verband met
de autoloze zondag verschoven naar
woensdag 21 november om 15.00 uur.
REPORTAGE
HUIVELUK
HILVERSUM De rechtstreekse
reportage die de NOS-televisie
morgenmiddag op het scherm
brengt van het huwelijk van Prin
ses Anne en Mark Philip begint
om vijf minuten voor half één.
Het Eurovisie-verslag, dat om
kwart voor twee eindigt, wordt
van commentaar voorzien door
Joop van Zijl en George Noordhof.
Nederland I
TELEAC: 10.0010.30 Landbouw
13.45 (K) Eurovisie: Reportage
huwelijk van prinses Anne van Engeland
en Mark Philips in Londen. NCRV:
17.0017.45 (K) Kinderprogramma
NOS: 18.45 (K) Ti-ta-tovenaar. 18.55
(K) Journ. 19.05 (K) Van gewest tot
gewest. 19.50 Uitzending Stichting So-
cutera. 20.00 (K) NOS-Journ. Politie
ke Partijen: Uitzending van de Com
munistische Partij Nederland. 20.30
(K) Staatsloterij. NOS: 20.35 (K) Pa-
noramlek achtergrond informatie
over aktuele gebeurtenissen in binnen-
en buitenland. 21.15 (K) Tanchelijo
Kroniek van een ketter, tv-spêl
22.35 Studio Sport. 23.00 Den Haag
vandaag. 23.10—23.15 (K) Journ.
Nederland II
NOS: 18.45 (K) Ti-ta-tovenaar.
18.55 (K) Journ. NCRV: 19.05 (Ki
vriend, natuurfilm. 19.30 (K)
Jamen. NOS: na -
NCRV: 20.21 NCRV
21.15 (K) Waar of niet waar. spelpro-
gramma. IKOR/KRO/RKK: 22.05
(K) Kenmerk de wekelijkse lnfor
DINSDAG 13 NOV. NA 18 UUR
HILVERSUM I
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Radiojour
naal. 18.21 Met het oog op de toe
komst, doe. serie. 18.40 (S) Orkesten
en ensembl. uit de Regio. 19.05 (S)
Y'All come: country and Western -
progr. 19.30 Vanavond: muz., vrolljkh.
verstrooiing. 22.3
lournaal. 22.50
zangsolist. 23.05
vogel in de wei. 23.65-24.00 Nws.
HILVERSUM II
KRO: 18.00 (S) Dansmuz. uit de 16e
besch. 19.00 (S) Zin in
teurs geven de toon aan. NOS: 19.50
Den Haag vandaag. KRO: 20.00 Nws.
derlandse volksverhalen
ken. 14.30 (S) Aspekten van de ka
mermuziek. 15.30 Nws. 15.33 Spiegel
van Duitsland: lnf. en muz. uit de
Bondsrepubliek. 16.00 Meer over m ri
der: de stem van de sprekende mlnr' r-
heid. 17.20 Overheidsvoorlichting t
uitleg, een driewekelijkse rubr. k
daag: gesprek
het wetenschappelijk onderwijs.
Hilversum III, 240
FM-kanalen.
20.05 Overweging. 20.15 (S) Schwet- 17<3o nws. NCRV: 17.32 (S) Hier
zinger Serenade: Kamerork. van mi
Wurttemberg met soliste: klass. en
mod. muz. 21.30 Babel 22.30 (S)
Vlooi, cello en plano: klass. muz..
met ca 22.55 Stripdinsdagavond
krant over boeken. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.00 Nws. 18.02 Joost mag niet
eten. VARA: 19.00 Nws. 19.02 Popre-
constr. 20.00 Nws. 20.02 (S) Nashville.
21.00 Nws. 21.02 (S) Jazz en Blues.
22.00 Nws. 22.02 (S) Tom Blo:
15.03 Cees van Zijtveld. (16.00 Nws.)
17.00 Nws. 17.03 Radlojourn. 17.06 Pst
bus 700: verz.pl.progr.
lem van Beusekom-Kees
dam. 5.00-7.00 Hans Hamburger.
Woensdag 14 november 1973
Hilversum I. 402 m en FM-kana
len
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendmu
ziek. 7.20 (S) Akt.show. (VPRO: 7.45
Deze dag; 8.00-8.11 Nws.). 9.35 Water
standen. 9.40 Schoolradio. 10.00 (S)
Radloweekblad. 11.00 Nws 11.03 Voor
de kleuters. 11.15 (S) Melodleënboeket
licht muz.progr. 12.00 Winschoten
Centraal: gesprekken. 13.00 Nws. 13.11
Dingen van de dag. 13.25 (S) Een
middagje Stoomradio een progr.
vol goede Jeugdherinneringen. 16.00
Nws. 16.03 (8) Bestaat u wel. mister
Johns?, hoorspel. 16.25 (S) Melo-
ADVERTENTIE
muziekalbum van Paul Godwin. 17.55
Mededelingen.
Hilversum II. 298 m en FM-ka
nalen
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbljt-
Soos: gevar. progr. met om 7.30 Nws.
7.41-8.00 Aktua; 8.30 Nws. en 8.36-8.45
DUITSE TV
DINSDAG 13 NOV. NA 18 UUR
DUITSLAND I
(Reg. progr.: NDR: 9.30-10.00 Sesam-
18.00 Fllmrep. 18.30 Act. 18.46
8.65 Schooltelevisie. 18.00 Reg.
nws. 18.05 V.d. kleuters. 18.15 Sprung
aus den Wolken. 18.40 Journaal. 19.20
Hamb. Transit.) 20.00 Journaal en
weeroverz. 20.15 Dieren serie. 21.00
Bos. bos. Jo-Jol. 21.45 Pollt. ultz.
22.30 Journaal, comm en weeroverz.
22.50 Balletprogr. 23.50 Journaal.
DUITSLAND II
18.25 Die Follyfoot-Farm. 19.00 Jour
naal. 19.30 Neues vom Hexer. 21.00
Journaal. 21.15 Inf. progr. 22.00 Fllm-
rubr. 22.45 Journaal.
voor hem HlDALGO-schcemtmc I
voor haar toiletzeep
King Crimson
geeft concert
In het begin van dit Jaar gaf de
Engelse groep King Crimson een
zeer geslaagd concert in Nederla ul.
De formatie komt nu opnieuw naar
Nederland en wel op 23 november.
King Crimson geeft dan een een
malig nachtconcert in het Concert
gebouw.
In het voorprogramma staat de En
gelse zanger Colin Scot.
King Crimson is nog steeds een
goedverkopende groep. In de loop
der Jaren heeft het gezelschap zlln
individuele en opwindende, op klas
sieke basis geënte rockmuziek. we-
ten te handhaven. King Crimson
bestaat uit Robert Fripp, gitaar,
Dandd Cross, viool, John Wetton, bas
gitaar en Bill Bruford drums.
