JONGE GEVANGENEN VINDEN
ZICHZELF IN DE CORRIDOR
Weens cafe
heeft
tand des tijds doorstaa
EXTRA
MAANDAG 5 NOVEMBER
WENEN Economen, op zoek naax
oplossingen voor de inflatieproble
men in de wereld kunnen misschien
een gedeeltelijk antwoord vinden in
het nog steeds voordurende wonder
van het Weense café. En het mag ze
ker een wonder genoemd worden dat
het Weense caféwezen de tand des
tijds heeft doorstaan door een uitge
breide klantenkring te hebben die
niet eens voor 'n kop koffie zelf bin
nenkomen. Niet dat er iets mis met
de koffie zou zijn, verre van dat.
De meeste klanten komen binnen
om van de ouderwetse armstoelen ge
bruik te maken, gratis de kranten
en tijdschriften door te nemen, de
dingen van de dag te bespreken en de
oude gewoonte te volgen zich elk half
uur door een zeer vriendelijke ober
een glas water te laten aanreiken,
zelfs indien ze na uren conversatie
nog hun eerste kop koffie voor zich
hebben.
"Het is een plezierige manier van
leven, deze echte gemoedelijkheid",
vertelt Leopold Hawelka, eigenaar
van het Café Hawelk, een van de
bekende etablissementen in de buurt
van de St. Stefan's. "Henry Miller
heeft hier vier dagen in stilte door
gebracht en ook Leonard Bernstein
houdt er van zich hier te ontspannen
na een concert gedirigeerd te heb
ben", voegde hij er aan toe.
Terwijl Hawelka bedachtzaam bij
zyn koffie zat te converseren bracht
zijn ober, onberispelijk in het zwart,
elk half uur een rondje water bij de
bejaarde heren, die in een hoekje bij
het raam zaten te schaken. Achter
hem zat een pijpsabbelende advocaat
op een grote blocnote aantekeningen
te maken en aan een hoektafeltje een
studente haar dictaten Tilt te werken.
Langs de muren zaten vele zakenlie
den de ochtendbladen door te nemen.
Jeudige gedetineerden bezig
met het bouwen van een avontu-
ren-speeltuin, waarvan er door de
jongens van de Corridor nu al een
achttal in Brabant zijn neergezet.
Door
Anton Pfeiffer
Directeur Walter Evers: „Een
dierenparkje bouwen vinden ze
fijn, maar denk niet dat het
hier 'n zachte-eieren-kamp is"
ZEELAND (N.Br.) In een nieuwbouwwijk van Veghel staat sinds kort een dieren
parkje. Nou ja, dierenparkje: een huisje en nog een huis en een loopbruggetje, een dui
ventil, een hokje. En afgerasterde insteekhaventjes, zodat je als mensen goed dichtbij kan
kijken naar de dieren. Konijnen, marmotten, ezeltjes, schapen, pauwen. En duiven voor
in de til. Een kneuterig, gezellig bedoeninkje. Maar niet zo klein of de staatssecretaris van
Justitie kwam uit Den Haag om het te openen. Een mevrouw, die het uit haar raam aan
de overkant allemaal had zien groeien stond in haar tuintje en zei, stralend alsof ze er
aandelen in had:, „Wat is het leuk geworden, hè? Die jongens? Daar heeft niemand
last van gehad. Ze zijn alleen maar aardig enbehulpzaam. Die moet je toch niet opsluiten?
Het zijn nog kinderen
Een lief pleidooi voor de Jongeman
nen, die het grootste aandeel heb
ben gehad in het bouwen van dat
parkje. Maar kinderen zijn het niet.
Het zijn gedetineerden, ze zitten
gevangenisstraf uit. Ze doen dat in
het penitentiair trainingskamp „De
Corridor", vlak bij het Brabantse
dorpje Zeeland.
„Denk niet, dat het een zachte-eie
ren-kamp is", waarschuwt Walter
Evers, de directeur. „Het is geen
softe boel hier. Die jongens tuchten
hier hard. Je wilt gewoon terug
maar huis, maar Je moet er keihard
tegenaan en er dan nog over ouwe
hoeren ook".
Open kamp
Toch zijn bijna al die Jongens blij
in De Corridor te zitten. Want wie
van een gevangenis of huis van be
waring in dit kamp belandt, komt
van de hel in een wat tegenvallen
de hemel. Een zeer open kamp,
waar nagenoeg geen ontvluchtingen
zijn.
„Ontvluchten? Dat kan hier niet
eens. Je kan hier alleen maar weg
lopen". Dat zeggen de jongens. Ze
doen het niet, omdat ze weten dat
het nooit meer De Corridor wordt
als ze weer worden gepakt.
Het kamp draait nu zeven Jaar. Het
is opgezet na een samenspraak in
de Penitentiaire Benelux-commissie,
waarin werd gezooht naar een ex
periment: een positief alternatief
voor de traditionele vrijheidsstraf,
de korte gevangenisstraffen voor
jeugdige delinkwenten. Doel: de ne
gatieve effecten van de traditionele
detentievorm voorkomen en van be
tere uitgangspunten uit iets bewer
ken dat de gedetineerde later van
dienst kan zijn.
„Huizen van bewaring zijn hoge
scholen van negativiteit", zegt de
heer Evers, „Je komt er gestigmati
seerd uit, je ontmoet er het leider
schap van de misdaad. En de in-
fantillsering: alles is er verboden
tenzij het is toegestaan".
De Jongeman, die uit een dergelijke
inrichting in de maatschappij te
rugkeert staat hulpeloos. Het ont
breekt hem aan zelfinzicht, hij weet
niet hoe hij sociaal moet handelen
en in een groep moet leven. Hij
wordt weer óf de man van de
twaalf ambachten-dertien ongeluk
ken óf de man van de vuist erop.
Sociaal vaardig
„Hier proberen we hem sociaal
vaardiger te maken door een leer
proces, dat hem meer zioht op zich
zelf en op het groepsgebeuren geeft.
En dan maar hopen dat hij zich
dat ten nutte kan maken in de
vrije maatschappij", aldus de direc
teur.
Die samenwerking tracht men de
mensen in de Corridor te leren door
ze in gesloten, kleine groepen te
zetten: steeds tien Jongens samen,
afgezonderd van de anderen, in een
paviljoen waar ze onder leiding van
een vast team groepsleiders hun
programma draaien.
„Het is de onbewoond-eiland doctri
ne. Het bekende verhaal: als je Je
zelf en anderen wilt leren kennen
moet je eens samen op een onbe
woond eiland gaan zitten".
In De Corridor is dat niet zo een
voudig. Er zijn jongens uit Surina
me en de Antillen, uit de grote
stad, van het Limburgse platteland
en uit Ambon: ze moeten het met
elkaar maar zien te maken.
Groepswerk
Het kamp is bestemd voor gedeti
neerden tussen 18 en 23 jaar, wier
werkelijke straftijd minstens nog
vier weken en hoogstens nog vier
maanden is. Er zijn zes paviljoen
eenheden, waarvan er nu maar
vier zijn bezet. Door de vacatures
top in de herstructurering van het
gevangeniswezen zijn er niet vol
doende groepsleiders. Vier per pavil
joen heeft men er nodig.
In het kamp is afgestapt van het
geijkte gevangenisleefpatroon: ar-
beid-vrije tijd. Er wordt een halve
dag gewerkt en een halve dag sport
gedaan en daarna een beperkt
avondprogramma.
Het werken is niet op produktie ge
richt, de groep moet in de eerste
plaats leren samenwerken. Als een
groep goed opereert; komt er van
zelf goede produktie. Het werk is
middel om tot groepswerk te gera
ken.
Met de sport net zo: geen sporthel
den kweken, zelfs niet de lichame
lijke conditie bevorderen, maar het
materiaal bijeen krijgen waarmee
voor individu en groep de zaken
duidelijk kunnen worden gemaakt.
In de verplichte groepsgesprekken
wordt dan het gebeuren in die
groep hier en nu ter discussie ge
steld.
De onvrijwilligheid van dit geheel
zal men in De Corridor nooit ont
kennen. Er is een duidelijke
machtsverhouding. Tussen personeel
en gedetineerden liggen enorm veel
conflicten van allerlei aard. Maar
men is er niet als in andere straf
inrichtingen bang voor die conflic
ten. Ze worden niet vlug weggere-
geld. Men tracht ze functioneel te
maken en te laten dienen als leer
proces.
Je moet aan Walter Evers niet vra
gen hoe in de praktijk het effect
van dit soort detentie is. Hij vindt
het een onzindelijke vraag.
Weinig bagage
„Die jongens zijn tekort geschoten
maar het is verdomde duidelijk, dat
ze ook veel tekort gekomen zijn.
Het kwaad is niet in de man. De
man is het slachtoffer, omdat veel
hem heeft ontbroken en hij geen
kans heeft kunnen vinden een be
vredigende plaats te bekleden in de
moderne samenleving. Hij heeft te
weinig bagage meegekregen. Dan
mag niet in rede worden veronder
steld dat wij in zes of acht weken
de situatie voor die Jongens anders
kunnen doen zijn".
Wel hoopt men door de aanpak
deze gestruikelden een positieve le
venservaring te bieden, die hen een
beetje kan harden tegen de harde
maatschappij.
„Als je ze de mogelijkheid geeft
zichzelf te verwerkelijken, als je ze
de kans geeft iets te doen waarin
ze zelf betekenisvol zijn dan komen
ze tot grootse, onvermoede presta
ties".
Projecten
Die kans ligt in de bijzondere ar
beidsprojecten, die ruim twee jaar
geleden werden aangepakt.
Bij het vaste karwei van het wer
ken in het bos (het verplegen en
schonen van de bossen, zoals dat
heet), kwam veel hout vrij, dat in
de verkoop niets deed. Toen kwam
het eerste plannetje op: een avon-
turenspeeltuin bouwen voor de
jeugd van Zeeland. Het werd een
groot succes. In nog geen tijd ston
den er acht van die speeltuinen
rondom in het Brabantse.
De grootste bevrediging werd ge
vonden toen de jongens konden
meegenomen uit het grote rek bij de
deur. En in het midden van de zaal
waren vele toeristen bezig prent
briefkaarten voor thuis te schrijven.
Het café met een ouderwets hoog
plafond, grote ramen en zwarte gor
dijnen is vervuld met het aroma van
de "Buchtel", het bekende Weense
koffiegebak met pruimen, dat in de
keuken bereid wordt. Alles ademt
een gezapige rust.
Hawelka is geabonneerd op dertig
verschillende dagbladen, in meer dan
tien talen, en ook nog op ongeveer 40
tijdschriften. Hij serveert meer dan
een dozijn verschillende uitvoeringen
van een kop koffie, waaronder de
klassieke "goeden kop", die bij de
minder romantische gebruikers
meer bekend is als een "koffie-ver-
keerd". Ook is er natuurlijk mees
terwerk, de "Melange mit Obers",
bestaande uit koffie, melk en grote
klodders slagroom.
In de grote dagen van Strauss had
Wenen 1.500 café's, maar op het
ogenblik is dit aantal zeer sterk te
ruggelopen. Meestal gelocaliseerd in
de buurten met hoge huren, hebben
ze nu plaats gemaakt voor banken
en auto-showrooms.
Na de Tweede Wereldoorolg toen
de huisvesting erg moeilijk was kwa
men de mensen naar de café's om
hun moeilijke woonomstandigheden
te vergeten, mijmert Hawelka. De
belastingen waren laag en het leven
was goedkoop. Toen de belastingen,
op eten en drinken hoog werden,
om de nodige financiën bijeen te
brengen voor herstel van de oorlogs
schade, werd het erg moeilijk, de
mensen weer over de drempel te
krijgen".
Maar Hawelka is niet zo pessimis
tisch dat hij toch wel aanneemt dat
meewerken aan de bouw
zwembad in De
inrichting voor geestelijke en
melijk gehandicapte
Nijmegen. Ze werkten daar
zo groot enthousiasme,
rectie heeft gevraai
van die gasten voor
te mogen hebben. En twee
ders van dat
den zich tot groepsleider
Corridor.
Kinderen
„Daar zag je ze
meedenkenhoe hoog
toestelletje worden? En de
felijke wijze, waarop
kinderen van De
gingen. Die hadden dez
matiek: mensjes met
sen", vertelt Evers.
Als zoveelste bijzonzer
nu bij Veghel een
neergezet. Niet door
zoals die mevrouw zei.
gens, die het bijzonder te
hebben met zichzelf
maatschappij. En vaak mèjln
groepsleiders van hun stra! Sc
die ze net zo goed voor ro
schelden als zij dat hen
Maar een dierenparkje
zwembad bouwen vinden
De kinderen, voor wie ze
staan gretig bij het werk
Misschien gaat het straks
nen. Dan lezen die gosers J
in die bouwkeet nog vóór ooi
dit geen blijvende toestand a
Zijn zoon is naar Spanje en
rijk "om de geheimen
kenvak en zijn
danig op te poetsen, zodat
kan opvolgen".
Opnieuw ging de ober
advocaat van eten en drin)
voorzien. Hawelka glimlacht
den als hij zegt: "We hebbes
steeds de grote ouderwetse
Maar hij voegt er aan toe
de porties Buchtel en de koff'
den kleiner. Misschien merkt
niet, zolang de kranten
Jes water nog een traditie
