1
Van garage tot gigantische amusementsparken
Harde actie is weer
troef bij Bruce Lee
MILJOENENBEDRIJF DISNEY BESTAAT 50 JAAR
„Is het echt waar, ABN,
dat ik bij u kan kiezen
uit elf verschillende
spaar vormen, met
^l£totgi£% rente?"
Algemene Bank Nederland
"In de klauwen van de draak"
O
veneta tapijt
RIJDAG 2 NOVEMBER 1973
Dit, jaar is het vijftig jaar geleden
t Walt Disney im een garage in
dlywood eeaa kleine studio stairtte
tekenfilms ging vervaardigen. Dit
u het begin zijn van een, zelfs voor
nerikaanse begrippen, ongelooflijke
rière.
halter Elias Disney werd op 5 de-
nber 1901 in Chigaco geboren. Zijn
der, een aannemer, was van Iers-
madese afkomst, zijn moeder had
itse voorouders.
[n 1910 verhuisde het gezin Disney
ar Kansas City nadat de boerderij
q vader Eliias in de buurt van Mar
ine (Missouri) een mislukking was
worden. Daar op de boerderij had
lit al met teer en een grote kwast
de witte boerderij muren zijn eer-
dderentekeningen gemaakt. Het
i overigens niet worden gezegd dat
Ier en moeder zijn tekenactivitei-
aanmoedigden. Walt Disney heeft
te hooi en te gras tekenlessen
iad en dan meestal nog buiten
deweten van zijn ouders. Hij was
iter een natuurtalent en wat hij
presteerde heeft hij zich voor-
nelijk zelf aangeleerd.
[et laatste jaar van de Eerste We
ioorlog diende Disney als chauf
feur op een ambulance in Frankrijk.
Na zijn demobilisatie ging hij werken
op een advertentiebureau in Kansas
City. In 1920, werd hij, na nog bij
een kleine uitgeverij gewerkt te heb
ben, cartoonist bij een klein filmbe
drijf. In die periode begon hij ook
zelfstandig nog vrij onbeholpen te
kenfilms te maken. Daar hij deze al
leen aan de plaatselijke bioscopen in
Kansas City kon verhuren waren de
kosten hoger dan de opbrengst. Hij
leed in die tijd dan ook bittere armoe.
MATIG SUCCES
In 1923 vertrok hij met 40 dollar
op zak naar Hollywood. Hij kon daar
niet aan de slag komen. Gelukkig
voor hem woonde zijn broer Roy in
Los Angeles en kon Walt daar zijn
intrek nemen. Met de steun van zijn
broer stichtte hij de primitieve Walt
Disney Studio.
Zijn eerste animatie film "made in
Hollywood" heette Alice in Cartoon-
lanid. Het was de eerste van een reeks
die maar matig succes had. Daarna
kwam "Oswald the Rabbi'tt". Univer
sal Fiilnis kocht het idee en liet met
succes nog enige filmpjes over dit
konijn maken. Hierdoor aangemoe
digd vroeg Walt Disney om een ho
gere honorering. Toen dit geweigerd
werd, verbrak hij zijn verbintenis met
Universal, maar moest zijn idee Os
wald achterlaten. Dit heeft Disney
nooit vergeten en ging zich vanaf dat
moment wapenen tegen elke toeëige-
ning van zijn ontdekkingen.
Hij moest nu een nieuwe „ster"
creëren en dit werd Mortimer Mouse,
wat later de legendarische Mickey
Mouse zou worden. Inmiddels was hij
in 1925 getrouwd met Lillian Bounds.
Zij kregen twee dochters Diane en
Sharon. In 1927 ging de Walt Disney
Studio, ondanks dat het financiële
brein broer Roy in de firma was ge
komen, bijna failliet door de con
currentie van de opkomende spre
kende films. De eerste Mickey Mouse
films, Plane Crazy Gallopin Gaucho,
konden niet op tegen de enorme op
komst van de zanger Al Jodson in zijn
nieuwste geluidfilms.
De sprong naar wereldroem maakte
DiSney in 1928 met zijn derde Mickey
Mouse film "steamboat Willy", die op
het laatste moment nog van geluid
voorzien werd.
Onafscheidelijke kameraden van
Mickey Mouse werden Goofy en Do-
HOOFDFILM
Werd de eerste periode van Dis
ney's films beheerst door korte teken
films, daarna nam hij in 1937 de be
langrijke stap om ook hoofdfilms te
gaan maken. Dit werd "Sneeuwwitje
en de zeven dwergen".
Twee songs uit deze film werden
wereldschlagers„One day my prince
will come" en „Hi, ho, hi, ho, ilFs off
to work we go".
Nu volgden de avondvullende films
elkaar in snel tempo op: In 1940
Pinocohio; 1941 Fantasia; 1942 Bambi
en Dumbo.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
maakte Disney ook een aantal docu
mentaires en instructie-films.
In 1941 was Disney gestart met
films die een combinatie waren van
speelfilms met acteurs en tekenfilms.
De bekendste hiervan zijn: The Re
luctant Rebel, The three caballeros
en Melody Time.
Vanaf 1948 voerde Disney niet meer
de regie (het tekenen had hij sands
1928 aan anderen overgelaten) en
trad alleen nog op als producent.
Na de Tweede Wereldoorlog stroom
den films in alle mogelijke genres de
Burbanks Studiio's uiit. Na 1955 ging
Wilt Disney zich ook met de TV be
zighouden en had eigen TV-shows.
Programmavullende tekenfilms van
na de oorlog zijn: Cinderella: Alice
in Wonderland, Peter Pan, The Lady
and the Tramp, The Sleeping beauty,
The one-hundred and one Dalmati-
wers, The Sword in the Stone, The
Jungle Bock, Winnie the Pooh en
Aristocrate.
Onder de serienaam 'True Life
Adventures" wend een twaalftal na
tuurfilms uitgebracht. De bekendste
hiervan was de in 1954 in première
gebrachte film 'The Living Desert".
In het genre avonturenfilms en fa
milieamusement verscheen er een on
afzienbare rij speelfilms zoals o.a.:
The treasure Island, Robin Hood,
20.000 Leages under the Sea, Deavy
Crocket, Mary Poppdns en The love
Bug.
PARK
In 1955 ging een ook een twintig
jaar oude wensdroom van Disney in
vervulling. Ongeveer 35 km ten zuid
oosten van Los Angeles werd het 24
ha grote amusementpark 'Disneyland'
geopend. Daarmee was 17 miljoen
dollar gemoeid. De onvruchtbare,
zanderige vlakte werd kunstmatig
van bergen, tunnels en rivieren voor
zien.
In 1968 ontstond het idee om een
reizende show te creëren die alle gro
te steden van Amerika zou aandoen.
De eerste voorstelling vond plaats op
25 decmber 1969 in Chicago. Vanzelf
sprekend spelen in deze shows alle
bekende DLsney-figuren een rol.
Inmiddels is "Disney on Parade" al
buiten de grenzen getreden an zijn
er verleden jaar ook in Nederland
voorstellingen gegeven.
Nog juist voor zijn dood heeft Dis
ney de aankondiging kunnen doen
van de stichting van "Disneyworld".
Dit grootste vermaak- en vakantie
centrum ter wereld Is geprojecteerd
in Florida. Het wordt even groot als
de stad San Francisco. Dit vermoe
delijk 1.000.000.000 dollar kostende
object zal pas in 1985 geheel gereed
zijn
De eerste fase is al gereed geko
men. Totaal krijgt Disneyworld 5 ho
tels van 500 tot 750 kamers elk, maar
ook kamparen is er mogelijk. Disney
world heeft o.a. eigen energiecentra
les, een water-contrc.e-systeem, een
mono-rail en een e-gen vliegveld
waar ook de grootste verkeersvlieg
tuigen kunnen landen. Alle mogelijke
vormen van vakantiebesteding op
het land en te water zijn er mogelijk.
Walter Elias Disney overleed op
15 december 1966 ln het St. Joseph
Hospital in Burbank, recht tegenover
zijn studio-complex, aan een hart
aanval, nadat een maand tevoren zijn
limkerlong was verwijderd Hij was
toen 65 jaar oud. Het werk van deze
"tovenaar van Hollywood" wordt
voortgezet onder leiding van een
driemanschap bestaande uit Donn B.
Ta turn, E. Cardon Walker en Ronald
W. Mril er, echtgenoot van Walt Dis
ney's dochter Diane. Zij werken vol
gens een 20-jarenplan dat Disney bij
zijn dood achter het.
Vanzelfsprekend laat het Disney-
cancern het 50-jarig jubileum niet
ongemerkt voorbij gaan.
Twee nieuwe hoofdfilms worden
dit najaar in Nederland uitgebracht.
Eind september kwam "Nanu, zoon
van de jungle" in roulatie, terwijl net
voor Kerstmis "Honderd-en-één Dal-
Dalmatlërs" uitkomt.
ADVERTENTIE
„Sterker nog, niet elf maar twaalf!"
De ABN schenkt voor de Nationale Puzzelactie 1973/74
iedere week 5 spaarboekjes met een eerste inleg van f500,-
en 25 spaarboekjes met een inleg van f 100,-.
Blijvers
Titel: "In de klauwen van de draak"
Voornaamste rol: Bruce Lee 1111111111
Theater: Luxor.
Ook de rage die het Chinese veoht-
twerk in de filmindustrie is heeft een
superheld opgeleverd: Bruce Lee, die
aan het begin van dit Jaar op 32-Ja
rige leeftijd overleed. Deze gespierde
baas noemt het ram- en dreumweric
dat hij bedrijft "Jeet-Kune-Do", wat
neerkomt op iets als "onderscheppen
de-vuist sport".
In zijn nieuwste film 'Tn de klau
wen van de draak" onderschept Lee
inderdaad weer heel wrat tegenstan
ders op hardhandige en -voeltige wij
ze. Hij doet dat in het kader van een
spionageverhaal dat zich afspeelt op
het eiland Han, waar een beruchte
professor aanvallige meiskes aan de
drugs brengt. Bruce wordt ingezet om
aan deze wanpraktijken een einde te
maken, en dat gebeurt dan ook. Zij
het dan, dat er eerst heel wat toma
tenketchup moet vloeien voordat Lee
oog in oog met de verknipte geleerde
komt te staan. Terwijl Lee vertrouwt
op Zijn handen en voeten, gebruikt de
geleerde een heel arsenaal uiterst
wonderlijke wapens. Het mag echter
niet baten: Lee's lijfelijke inspannin
gen blijken sterker.
Actie is, het zal duidelijk zijn, troef
in deze film. Deze actie is echter wat
minder volstrekt ongeloofwaardig
dan die in de meeste andere Chinese
vechtfilms, omdat Lee ernaar streeft
om wat hij noemt "het eohtheidsele-
ment te hanteren". In de praktijk
betekent dat, dat als h-iJJ ln de film
iemand een oplawaai verkoopt, dat.
ook een echte rake klap is, en dat hij
zelden sprongen van vele tientallen
meters, gelardeerd met dolle buite
lingen in de lucht, op het doek
brengt.
De liefhebbers van het zg. karate-
werk (insiders vertellen overigens dat
de karatesport er weinig mee te ma
ken heeft) weten het weer: de hard
ste klappen vallen deze week in Lu-
ADVERTENTTE
Vu het wat stiller is aan het Leidse filmfront nemen we de
gelegenheid te baat om eens een fraaie vrouw op deze pagina
e laten figureren. En mooi is ze, deze Solvi Stubing uit Berlijn,
tier in meditatie bij een Indiaas beeld in haar appartement in
lome, waar ze de film "A shell for a robot" dra#**-
I okals
erniets
goedtemakenis,
hanjealsmanwel
eens een aardigheidje
meenemen.
Doe es wat terug.
Schenk haar
Bols Cri me de Cacao.
Likeuren ff Advies van
BOLS
Badend in het zweet staat Bruce Lee weer in de traditionele
vechthoudingklaar om zijn tegenstanders afdoende te bestrij
den met handen en voeten, in "In de klauwen van de draak".
ADVERTENTIE
CAMERA De meer dan
voortreffelijke western „Once upoa
a time in the west", die verleden week
terugkwam in Leiden, blijft. Sergio
Leone gaf deze film een spanning en
'n sfieer mee die zelfs westerns maar
zelden vertonen. Er wordt bovendien
door Henry Fonda, mooie Clau
dia Cardinale en Charles Bronson
bovendien goed in geacteerd. Al met
al: klasse.
Cinetol, Tolstraat A'dam.
The graduate (Nichols)Tuschinski
Reg. Breestraat A'dam.
Russische week: „De speler van
Dostojevski" en „Pirosmani", The
Movies, Haarlemmerdijk, Amsterdam,
sterdam.
Nachtfilms
camera „Echt-de-allerbeste,"
Is de slagzin waaronder een aantal
bioscopen Jean-Pierre Meivilles „Le
studio Dat laatste geldt ook Samoural" nog eens draaien. Daar
voor de film die Studio deze week onder Camera, dat deze film voor de
prolongeert: „Everything you always vrijdag- en zaterdagnacht heeft uit-
wanted to know about sex, but were verkoren. En inderdaad, „Le Sa-
afraid to ask," een product van het mourai" is één van de meest gewaar-
Amerikaanse kolderbaasje Woody Al- deerde Melville-films. Niet in het
len. Van deze film Is het allerlaatste minst door de sterke rollen van Alain
tafereeltje de film bestaat uit een Delon en zijn ex-vrouw Nathalie,
aantal los van elkaar staande verha- rex Robert Taylor schittert in
len een juweeltje. Elders varieert de al wat oudere film „De woeste lin
de kwaliteit: er zijn kostelijke stuk- gendie de s nachts draait Een
ken naast vrij flauwe gedeelten. De füm dIe voldoende spanning her-
sterke zijn wel in de meerderheid, bergt om het aankijken waard te
trianon De nieuwste Neder- zijn, al is het zeker geen product dat
landse speelfilm „Naakt over de eeuwigheidswaarde heeft,
schutting" is met gemengde ge
voelens ontvangen. Frans Weisz heeft
er bewust naar gestreefd "voorname- j.
lijk amusement te brengen in deze Haagse
film. Hij werd daarbij gesteund door bioscopen
de mensen die ook zijn vorige film
„De inbreker" tot een redelijk sue- -
ces maakten. „Naakt over de schut-
ting" is wel grappig, niet groots. Is 12 oa 2To. ^oo^rTuur8
de teneur van de meeste reacties. ook 4.45 uur.
Asta: "Hitier. de laatste tl endagen".
rex Ook deze week draalt 14 Jr. dag. 2.30. 7.00, 9.30 uur, zo.
„Mash" in de Rex. Wie deze koste- „.F30: ia
Bijou. The heartbreak Kid 14 Jr.
lijke mengeling van kolder en satire dag. 2.00. 7.30, 9.30 uur, zo. ook 4.15
op oorlog en leger nog niet gezien uur.
heeft vervoege zich bij het theater Camera: "Lady^ singe the blues", 14
aan de Haarlemmerstraat. UUr' K>'
Cineac: "Nanu de zoon van de Jun-
- gle". a.l. dag. 9.30. 11.30, 1.30. 3.30,
zo- v-a- 11-30 uur. Elke avond 5.30.
terug UI 7.30. 9.30 uur: "SUppertJesschool
I AJpn voor hulsvrouwen", 18 jr.
bcracn Corso: "The getaway". 18 Jr. dag. 2.00,
8.15 uur. zat.: 2.00, 7.00 9.15 uur. zo
2.00, 4.15, 7.00, 9.15 uur.
LIDO Dat de oude films het zö*^. '9.30 uur"**' 815
nog altijd goed doen wordt de laat- Euro-Cinema"The sound of music",
ste tijd in Leiden nog eens duidelijk a.l. dag. 1.45. 7.45 uur. zat., zo. en woe.
onderstreept. „The bridge on the CT3-45, Z:45 uur' .„..,04
m__i_Flora: De porno familie', 18 Jr. dag
nver Kwai bleek goed voor enkele 2.00, 7.00, 9.15 uur. zo. ook 4.30 uur.
wekem draaien. „Once upon a time Krlterlon: "Nora, het poppenhuis". 14
in the west" houdt het ook voor de Jr- da8- 3.00. 7.00. 9.30 uur.
tweede week vol, evenals „Mash". LI- u'u*"
do heeft nu ook een gouwe ouwe te- zo. ook 5.00 uur.
ruggehaald: „Spartacus," één van de Odeon: "Naakt over de schutting". 14
eerste films van Stanley Kubrick. 4i5df68452'9°i56uur9 15 UUr' 20 1'45,
Een bont spektakel rond de histo- oiympia: "The mechanic", 18 Jr. dag.
rische slavenopstand in het Griekse 2.00. 8.00 uur.
Sparta. Zoals het hoorde toen geluk Passage: "Roy Bean, the hanging
nog heel gewoon was, en toen deze mrrgeZat1^nraoCli830 4 00 700 9 to
film werd gemaakt, een lijst vol lou- Zat n ®°- lM' 4'°°' 7
ter grote nameen als Laurence Oli- R®*: "In de klauwen van de draak",
vier, Kirk Douglas, Peter Ustinov en 730 Fg ao^üur3 zo1 va°1 30°üur3° 53°'
Tony Curtis. Royal '70: "DJango wreekt zich zon-
der genade", 18 Jr. dag. 2.30. 8.00
uur. do. 2.30. 8.30 uur. vrij. zat. en
Goede films in zo' 2.30, 7.00, 9.30 uur.
uocuc 110 111 Studio de Luxe: "Return of Sabata",
andere steden 14 ir- das 215, 7 °0, 9 30 uur> ®°-
1.30. 4.00. 7.00. 9.30 uur.
Studio 2000: „The family". 18 Jr. dag.
7.30, 9.45 uur. dl.-avond besloten
Lady sings the blues (Furie): Ca- voorst,
mmia Primreu»,t nm Vtaair- De Uitkijk: "Schreeuw zonder ant-
mem. ram*st,raat, DenHMg, woord". 18 Jr dag 2.30 7.00. o 30
Mash (Altman): Corso, Prin- uur, zo. 1.45. 4.00. 7.i5. 9.30 uur.
senstraat Den Haag; Hallen. Jan v.
Galenstraat A'dam.
The Family (De Boer)Studio
2000, Congresgebouw Den Haag;
Lijnbaantheater R'dam; Studio, Ou-
de^racht. Utrecht; Flora, Amstel-
straat A'dam.
Schreeuw zonder antwoord (Berg
man): De Uitkijk, Congresgebouw
Den Haag;
Liza (Ferreri)'t Venster, Gouver-
nestraat R'dam.
Truffaut-week: „Anne et Muriel"
en „Une belle fille comme moi".
Kindermatinee
camera Deze week zijn de al
oude kinderhelden SJors en SJimmie
weer eens aan de beurt in de kin
dermatinee in Camera. Het zwart
witte duo kruist ditmaal het pad
van een heuse gorilla, en dat levert
stof genoeg voor anderhalf uur
bloedstollende spanning.
ADVERTENTTF
SPIDO
rondvaarten
[verhuur schepen
catering
BLIJOORP
diergaarde
levenslustig
EUROMAST
een
hoogtepunt
Mijn vrouw heeft het de laatste tijd
telkens over nieuw tapijt:
zichtbaar mooier
ry
