Psychotechnisch
verleden in
Leids museum
te zien
ri Almelo stapt men al over grenzen heen
ree$ blij met
)odse staat
Onrechtvaardig
heid bij aanleg
van
riool
iden naar geintegreerd systeem van beleidsvoorbereiding?
Geschiedenis der
Natuurwetenschappen
Zilveren
jubileum
iAG 27 OKTOBER 1973
LEIDEN
(tfjteidse gemeenteraad buigt
igavond het hoofd over de
jke organisatie: moet de be-
jrbereiding nu gedifferen-
of geïntegreerd. Hans Mel-
cij threef er al over en legde
rse verschillen uit.
0 imelo heeft men al wat meer
met reorganisatie, 'n woord
in liever niet gebruikt. Drs.
van Dalen van de hoofd
organisatie (in oprich-
lerkte daarover op: "We zijn
bezig en hebben het woord
iU lisatie omgedoopt in organi-
itwikkeling. Je bent eigenlijk
irend bezig met het omvor-
in het apparaat, zodat het
het meest handelbaar wordt,
beleidsbepalers". Drie Jaar
kwam het verzoek uit de ge-
aad van Almelo om eens 'n
X ek te stellen naar de wer-
an het ambtelijk apparaat,
men speciaal aandacht had
voor de mensen die aan de weg tim
merden, de sociale dienst en de
dienst gemeentewerken. Daarovor
werd een extern bureau aangetrok
ken, dat al snel op de moeilijkheid
stuitte, dat je slechts allerlei afde
lingen afzonderlijk kunt gaan on
derzoeken. Daarom werd de op
dracht uitgebreid tot een algeheel
structuuronderzoek en daaruit kwam
wat men noemt een basisplan. Prin
cipes, die daarin werden neergelegd,
waren dat beleidsbepaling thuishoort
bij het college van B. en W. en de
gemeenteraad, dat er een onder
scheid is tussen beleidsvoorbereiding
en -uitvoering (Je moet Je zelf reali
seren waar je mee bezig bent), dat
de constructie secretarie en diensten
moet verdwijnen en dat er altijd
problemen blijven die niet in één
groep zijn in te delen.
Van Dalen: "De opbouw van een
secretarie en een aantal diensten is
niet doelmatig, er ontstonden dou
blures. Je hebt bijvoorbeeld de dienst
gemeentewerken, die beleidsvoorbe-
reidende mensen aantrekt, terwijl op
de secretarie-afdeling openbare wer
ken technici in dienst komen. Nu is
Almelo nog niet zo groot, we kun
nen nog wel op die nieuwe situatie
inspelen. Er komen hoofdgroepen,
die naast elkaar worden geplaatst,
een deel van diensten en secretarie,
wordt geïntegreerd, voor zover
ze hetzelfde doel beogen.
Natuurlijk blijven er altijd proble
men, die niet in één hoofdgroep pas
sen. Je kan dat oplossen door het
van de één naar de ander te zen
den, maar dat geeft veel tijdverlies.
Daarom past het binnen de organi
satie projectgroepen een soort
clubjes ad hoe op te richten. En
die houden zich dan speciaal met dat
bepaalde probleem bezig.
Het vorenstaande wil nog niet zeg
gen, dat Almelo nu helemaal "omge
turnd" is. De secretarie bestaat nog,
en de diensten zijn er ook nog.
Maar een aantal projecten draait
nu. Daarvoor is een andere menta
liteit nodig, men maakt nu een leer
periode door. Die wordt begeleid
door drs. J. de Meij, begeleider ver
anderingsprocessen. "Men moet in
spelen op anderen, er kan niet
meer solistisch worden opgetreden.
Dat geeft menselijke problemen,
want men moet zich bezig gaan hou
den met wat een ander doet". Daar-
raast wordt er nu een gericht on
derzoek ingesteld naar hoe de hoofd-
gioepen er straks moeten uitzien.
Taarbij komt men allerhande vraag
stukken tegen. Zo heeft de gehele se-
cietarie bijvoorbeeld maar één ar
chief, terwijl elke dienst er apart
weer één heeft. Toch moet een stuk
van die secretarie en een dienst sa
men straks een hoofdgroep gaan vor-
Eén werkgroep houdt zich inmid
dels bezig met de toekomst van
.'iimelo. De eerste aanzet was een
riiscussienota, die de groep had ge
maakt voor college èn raad. Omdat
de verantwoording helemaal kwam
voor rekening van ambtenaren hoef
den burgemeester en wethouders niet
re verdedigen en kon vrijuit wor
den gediscussieerd. De groep ging
niet uit van een positief zoeken,
maar vanuit de besprekingen die
er zijn, een vrij uniek uitgangspunt,
liet vervolg zou een dialoog met de
oevolking moeten zijn, maar dat is
enigszins de mist ingegaan. De raad
wilde eerst iets concreters hebben, zo
cat het nog geen echte geïntegreer
de beleidsvoorbereiding kan worden.
Dan zijn er groepen die zich bezig
bouden op de middellange termijn
(2-5 Jaar)de werkgroep organisa
tie en een werkgroep die alle plannen
inventariseert die er nu in Almelo
zjjn. Tenslotte dan de werkgroepen,
die zich beraden over zaken als wel
of niet centraal inkopen, informatie-
uit wisseling en huisvesting buiten
landse arbeiders. De Meij hierover:
„Het is een proefperiode. De werk-
gioepen moeten tot resultaten komen
maar het is ook een proberen op een
neuwe manier met elkaar samen te
werken. Dat is het nieuwe facet, het
is interdisciplinair.
Er worden straks ervaringen uit
gewisseld over dat werken in werk
groepen. Misschien merken we dan.
das er nog training voor nodig is. Bij
voorbeeld in sociale vaardigheid".
Enthousiast vertellen de twee nog
\erder over hun ervaringen en hoe
het allemaal moet worden. Over hoe
ei vroeger wel werkgroepen waren,
maar dan langs elkaar heen werkten
cn vaak niets van elkaar wisten.
Nu komt er een centrale coördi
natie, het proces wordt beheerst,
maar niet van bovenaf. Mensen, zo
vmden zij, kunnen èn moeten zelf
coördineren. „Je moet natuurlijk wel
oppassen dat Je tijdelijk niet teveel
van de mensen vraagt. Als men er
eenmaal gewend is zal het onge
twijfeld prima verlopen".
Eén van de belangrijke facetten
van dit geïntegreerd samenwerken is
wel, dat de grenzen tussen afdelingen
gaan vervagen. Zulke grenzen mo
gen alleen maar bestaan als ze zin
vol zijn, maar informeel wordt er nu
voer overleg toch al overheen ge
stapt. De gemeente heeft verder het
urofijt van organisatie-ontwikkeling
aal er uit de mensen wordt gehaald
wat erin zit, voor de mensen is er de
reële kans zich te kunnen ontwik
kelen tot het niveau dat ze kunnen
halen. „Ik geloof, dat Je dan heel
wat status kwijtraakt, want dat is
vaak het afreageren van een frustra
te" is De Meij van oordeel.
PIETER TAFFIJN.
ouw Dijkwel. Wist u dat de
Israëlische soldaat, die na
Ie aan de muur stond te bid-
oodgesohoten werd door een
In 1967 moesten ze wel be-
met vechten, daar de Joden
rel hinder ondervonden door
Arabische terreurgroepen,
ben dat Jaren aangezien tot-
zeiden: "Nu is het genoeg,
erdt geen 19401945 meer,
we niets terug kunnen doen",
twee keer in Israël geweest
heel wat terroristische daden
bijvoorbeeld een bom in een
i in een supermarkt. Ook in
ibussen, auto's en bushaltes,
ook uitgerekend in dat Sabe-
tuig dat werd gekaapt. Nu
de Arabieren aan dat de Is-
een vliegtuig onderschept
Dat is waar en dat is een
n Israël. Maar als de Arabie-
vliegtuig kapen en de mensen
igen in de hete woestijn la
an, dan staan ze zeker in hun
ERS SCHRIJVEN
aten in een bus om naar een
te gaan, dicht bij de Golan -
Er Hepen drie Arabieren
ib us en de chauffeur moest
Ets rijden om geen Arabier
over te rijden. Iedereen be
de het geduld van de chauf-
se gooiden stenen naar
laar de chauffeur heeft ge-
[eduld te hebben en alles te
m oorlog te vermijden. Wat
en ophef maken als er
rabier gewond werd. En zo
de Joden veel van de Arabie-
vat. De Joden 'kregen eindelijk
ad Israël. Dat was bijna hele-
kaal. Eerst lachten de
ren om zulke dwaze Joden,
au dat alles vruchtbaar is wil-
het land te<rug hebben. Vele
hebben ook stukken land ge-
KLOKKEN
iese Staart en Stoeltjes,
jn Sallanders. Echte
ieke Franse en Comtoise
klokken,
specialist met vak-service
d. WATER
tflemmerstraat 181, Leiden
kocht van de Arabieren, die 't maar
al te graag verkochten. Maar zie:
ook dat waardeloze land van de
Arabieren brachten de Joden tot
grote bloei. En nu wiillen de Arabie
ren wat ze voor goed geld verkoch
ten zomaar terugwinnen.
Nee, we moeten blij zijn met de
Joodse staat. We moeten er blij mee
zijn dat de Joden ook iets voor zich
zelf hebben waar ze vrij hun gods
dienst kunnen beleven. Jammer dat
de buurlanden het hen zo misgun
nen. Want vier maal oorlog in de ze
venentwintig jaar is toch wel een
beetje veel.
Maar u begrijpt wel dat God mest
zijn volk was, anders hadden ze nooit
drie keer gewonnen en waren ze
nooit zo sterk geweest.
Weet mevrouw Dijkwel wel dat
de Joden niet bij de muur konden en
mochten komen? Maar nu Jeruza
lem in Joodse handen is mogen de
moslims en mohammedanen wel vrij
langs de muur gaan.
Nee, laten we blij zijn dat de Joden
nu niet zielig zijn, maar een hard
werkend volk. Als onze buurlanden
ons ook eens met z'n allen bevoch
ten? U zag het. In mei 1940 hielden
we het maar vier dagen uit. Hulde
aan Israël dat het tegen zoveel lan
den moest opnemen en dat tooh niet
ten onder zal gaan.
Nog een P.S. Vindt mevrouw Dijk
wel het niet Jammer dat ze Israël
niet de schuld kan geven van bom
men in boodschappenmandJ es en al
die aanslagen en kapingen? Jam
mer voor u dat dat alleen van de
Arabieren kan worden gezegd.
A. GIJZENIJ-ELKERBOUT
Splinterlaan 1,
Leiderdorp.
Marokkanen
vieren feest
LEIDEN De Stichting Bijstand
Buitenlandse werknemers „Rijn en
Lek" wil graag haar deel leveren in
het mogelijk maken en verhogen
van de feestvreugde voor de buiten
landse werknemers, die binnenkort
het einde van hun vastenperiode
vieren.
Er wordt een 2Yz uur durend pro
gramma georganiseerd op vrijdag 2
november in de stadsgehoorzaal in
Leiden. Aanvang 8 uur.
Twee professionele Marokkaan
se gezelschappen dragen zorg voor
de presentatie.
LEIDEN In het Rijksmuseum
voor de Geschiedenis der Natuurwe
tenschappen is sinds gisteren een
tentoonstelling te bezichtigen, waar
psychotechnische apparatuur ge
toond wordt. Met deze apparatuur
kunnen vaardigheden van proefper
sonen, bijvoorbeeld het snel reage
ren op een verandering in een gege
ven situatie, worden gemeten.
De tentoongestelde apparatuur
werd Jarenlang gebruikt in een nog
jonge tak van wetenschap, de psy
chotechniek, die tegenwoordig niet
langer als zelfstandig oordeel van
de psychologie bedreven wordt. Het
doel van de psychotechniek was de
resultaten van psychologisch on
derzoek zoveel mogelijk in de prak
tijk toe te pasen.
In het begin van de twintigste
eeuw ontstond langzamerhand het
inzicht, dat de menselijke factor een
zeer belangrijke rol speelt in het ar
beidsproces. Met de menselijke factor
wordt niet alleen bedoeld, dat iemand
bepaalde eigenschappen moet hebben
om een gekozen beroep goed te kun
nen uitoefenen, maar ook dat de om
geving waarin die mens werkt aan
bepaalde eisen wat betreft warmte,
licht etc. moet voldoen.
De psychotechniek dn het bedrijf
maakte gebruik van
onderzoeksmethoden (om ervoor te
zorgen, dat de menselijke factor in
het arbeidsproces zo goed mogelijk
tot zijn recht zou kunnen komen.
Voor de werknemer heeft dit tot
gevolg, dat hij werk doet, dat hij
goed en met plezier kan doen en dat
hij in een aangename omgeving
werkt. Het spreekt vanzelf dat ook
de werkgever daar wel bij vaart.
Om ervoor te zorgen, dat de Juiste
man op de Juiste plaats komt, wordt
de sollicitant getest op een aantal
eigenschappen, vereist voor het be
roep, dat hij wil gaan uitoefenen. Od
de tentoonstelling zijn een aantal
voorbeelden van inmiddels verouder
de testapparaten te zien, die bij de
P.T.T. gebruikt werden om chauf
feurs te testen.
Het weldoordacht kunnen han
delen in een moeilijke situatie, voor
chauffeurs een eerste vereiste, werd
getest met het zgn. 'kaarsjesappa
raat. Ook de chauffeurscabine,
waarin de proefpersonen, via een
film, met allerlei verkeerssituaties
werden geconfronteerd, vormde een
belangrijk onderdeel van het test
programma.
Niet alleen het selecteren van de
beste man voor een bepaalde func
tie, maar ook de opleiding van per
soneel binnen het bedrijf vormde
een onderdeel van de psychotechniek,
waarvan op de tentoonstelling enige
voorbeelden te zien zijn.
Van de aanpassing van de omge
ving aan de werkende mens is de
zgn. encephalometer een voorbeeld.
Door de schedelvorm te meten werd
ervoor gezorgd, dat telefonistes en
telegrafisten met goed passende kop
telefoons hun werk konden doen.
De apparatuur, die op de tentoon
stelling te zien is, werd in de dertiger
Jaren vervaardigd door het Psycho
technisch Laboratorium van de
P.T.T., onder leiding van mej. dir. R.
A. Biegel, mej. Biegel was in Neder
land een pionier op het gebied van
de psychotechniek. Op de tentoon
stelling is daarom voor haar een ere
plaats ingeruimd.
De collectie apparaten, die door de
P.T.T. aan het Rijksmuseum voor de
Geschiedenis der Natuurwetenschap
pen overgedragen is, is representatief
voor de bloeitijd van de psychotech
niek in de jaren dertig. De tentoon
stelling, getiteld: „Psychotechniek bij
P.T.T.." illustreert een boeiend hoofd
stuk uit de geschiedenis van de
Psychtotechniek. Het Museum is op
werkdagen van 10.0016.00 uur ge
opend en op zondagen van 13.00—
16.00 uur.
Encephalometer
Buurtfoncls Rijn- en Schiekade:
LEIDEN Het buurtfonds Rijn
en Schiekade heeft in een brief aan
de gemeenteraad aandacht gevraagd
voor "onrechtvaardigheid bij de
aanleg van een riool langs de Rijn
en Schiekade". Het buurtfonds is het
oneens met het feit, dat B. en W.
huiseigenaren die zelf een aanslui
ting op de riolering willen hebben,
de hieraan verbonden kosten zelf la
ten betalen. De gemeente betaalt al
leen de kosten van de omzetting van
de aanwezige lozingen op de Trek-
vliet op het gemeenteriool.
Om een aantal redenen vindt het
buurtfonds dit niet rechtvaardig
Het wijst er op, dat de eigenaren
al sinds jaar en dag rioolbelastinn
betalen, zonder dat de gemeente
heeft gezorgd voor enige rioolvoor
ziening. Dat heeft er. zegt het fonds,
toe geleid dat veel huiseigenaren
zelf kostbare tijdelijke voorzieningen
hebben moeten aanleggen.
Een argument is ook, dat eigenaren
die nu op de sloot achter de huizen
aan de Rijn- en Schiekade lozen, de
ze situatie niet willen veranderen.
Zij worden daartoe, zegt het buurt
fonds, echter gedwongen door het
Hoogheemraadschap van Rijnland.
Het buurtfonds zegt voorts, dat het
optreden van de gemeente leidt tot
ongelijkheid ten aanzien van de fi
nanciële consequenties voor de be
trokkenen. "Een vervallen bestaan
de aansluiting zal wèl op kosten van
de gemeente worden hersteld, terwiil
een huiseigenaar die inmiddels zelf
voorzieningen heeft getroffen ook de
nieuwe aansluiting zelf zal moeten
betalen. Bovendien zijn de aanslui-
tingskosten hoger naarmate men
verder van het riool afwoont"
Het verzoek van het buurtfonds aan
het gemeentebestuur is. gezien dit
alles, dat de gemeente bij wijziging
van een rioleringssituatie de kosten
voor haar rekening neemt van het
werk. dat op gemeentegrond wordt
uitgevoerd. Mocht dat een te ver
strekkend verzoek zijn. dan wil het
buurtfonds in elk geval dat de men
sen die nu op de sloot achter de
Rijn- en Schiekade lozen niet de he
le nieuwe aansluiting op het ge
meenteriool hoeven betalen.
Chauffeurscabine, rechts mej. dr. Biegel.
LEIDEN Op 1 november 1973,
viert de heer C. van der Bijl, tech
nisch hoofdambtenaar A bij de af
deling Stedebouw van Gemeentewer
ken, zijn 25-Jarig ambtsjubileum.
Hij werkte voor zijn komst naar
Leiden, achtereenvolgens bij de ge
meenten Rotterdam. Utrecht, Am
sterdam, Dordrecht, Hengelo en
Vlaardingen. Op 1 juli 1967 kwam hij
als ontwerper bij de afdeling Stede-
bouw van Gemeentewerken in
dienst.
Het Jubileum van de heer Van der
Bijl zal in besloten kring worden ge
vierd.
Secretariaat:
BOERHAAVELAAN' 230,
LEIDEN - TEL. 51890
