Schetsboek van Robinson
rusoe
beetje
mooi?
OEDANEES AVONTUUR VAN MARGARETHA FERGUSON
Bloemlezing van
Leonard de Vries
uit de Kampioen
„CRIMINEEL": BOEIENDE EN
COMPLEXE ACHTERGRONDEN
Boek over de generatiekloof
'i
„De bloemenkinderen van Torremolinos
Prisma met
3 nieuwe
detectives
reisboeken van de roman -
er Margaretha Ferguson,
>1 als haar vorige, (getiteld
Bimig
plezierig om te lezen, omdat
jersoonlijk zijn. Ze vertelt wat
aren heeft en zoals zij alleen
eft kunnen ervaren. Zij doet
set voor als een groot kenner daar op terug komt.
streken, die zij bezoekt. Ze
en land of een stad en zijn
trs op zich af komen en no
pt zij waarneemt. Daar komt
ze naar oorden trekt waar
direct iedereen heengaat en
ie tweede attractie.
Of
moet dan ook maar niet
isd zijn als blijkt dat dit boek
kelü erslag is over haar verblijf
en maand in Khartoem, de
bezoek aan Bilad-es-Soedan
elijifcnd der zwarten) een gevolg
iar reis naar Rusland. Op die
had zij in Tasjkent ken
EXTRA
Rusland"), zijn ten
nis gemaakt met een Soedanese dok
ter in de fysica, genaamd Abdal-
lah en deze had haar uitgenodigd in
Khartoem bij hem te komen loge
ren teneinde een boek over de Soe
dan te schrijven. Nu heb ik, dankzij
enige jaren ervaring in islamiti
sche gewesten, zo het vermoeden
dat zulk een uitnodiging in de eerste
plaats een uiting van hoffelijkheid
en vriendelijkheid moet zijn geweest
en het niet de bedoeling is dat je
Op dezelfde wijze waarop een be
leefde Mohammedaan bij ieder stuk
bezit van hem dat je bewondert,
zegt: „Het is van u". Maar de code
vereist dat Je de dingen toch maar
op zijn plaats laat staan. De Euro
peaan is al gauw geneigd in dit spel
der beleefdheid een vorm van on
eerlijkheid te zien, maar dat is on
juist. Wij, Europeanen, hebben toch
dergelijke formules. Hoe dikwijls be
id van Soedan. Eigenlijk danken we bijvoorbeeld niet voor dat alleen maar
Margaretha Ferguson haar Abdal-
lah aan zijn woord gehouden heeft,
want anders zou deze amusante
geschiedenis niet tot stand zijn ge
komen. Behalve amusant zijn haar
impressies ook juist zou ik zeggen,
want hoewel mijn verblijf in Khar
toem al van twintig jaar geleden da
teert, heb ik met verwondering en
verbazing gelezen, dat er op het
eerste gezicht zo weinig veranderd
is. Dat verwondert me vooral omdat
Soedan nu een vry land is en
niet meer een Brits- Egyptisch con
dominium. Ik denk, dat mijn ver
bazing uit de haast voortkomt, die
iedereen overvalt als een staat op
eigen benen komt te staan. We den
ken dan dat de individuele bewo
ner binnen vijf jaar bijvoorbeeld
ook wel totaal veranderd zal zijn.
Nu is Soedan, naar ik meen,
een fascinerend maar ook een zeer
verwarrend land. Als je b.v. van
„een Soedanees" spreekt, dan wil
dat iemand
het gezellige avondje, terwijl we de bedoelt is, die ergens op de vijf mil-
klem in de kaken hebben van het joen km. tussen Egypte en Kenia,
onderdrukte geeuwe
Maar hoe gelukkig is het dat
zijn geboortegrond heeft. Het aan
tal Arabische, nubische, nilotische
stammen is niet te tellen en men
sen die dat onderzocht hebben, zijn
in aanraking gekomen met 264 ver
schillende talen. Ook is dit onme
telijke land pas een rol gaan spelen
in de geschiedenis in 1819, toen de
Egyptische vorst Mohammed Ali
er zijn troepen heen stuurde en het
iand veroverde. Het niet te be
schrijven wrede Egyptische wanbe
heer, dat voornamelijk bestond uit
slaven halen, heeft geduurd tot
1881. In dit Jaar heeft een Islami
tische messias. de Mahdi genaamd,
met zijn leger derwishen gepoogd
het land van Egypte te bevrijden
en het geheel onder het vaan van
Aliah te brengen.
Liefst had hij er Egypte en ver
volgens de hele wereld bij bezet. In
de benauwdheid riep Egypte de hulp
van Engeland in. Voor wie zich niet
verdiept heeft in de geschiedenis
van Soedan is dit laatste land
natuurlijk de kwaaie pier. En dit
maal is dat min of meer ten on-
iechte, want in tegenstellen tot
Egypte heeft Engeland Soedan
ook goed gedaan: onderwijs, recht
spraak. rust en ontwikkeling. Maar
een vermakelijke bijzonderheid is
eist op het Gordon Memorial Col
lege, geschonken en betaald (.1 mil
joen pond» door Engeland, aan de lo
pende band de felste nationalisten
gekweekt werden. En deze waren het
die in 1956, toen Soedan mocht
kiezen tussen de vrijheid en aan
sluiting bij Egypte, zo terecht de
vrijheid kozen.
In een land dat pas 17 jaar op
zelfbestuur is aangewezen, kan Je
niet verwachten dat de gang van
zaken er is zoals in Europa of zelfs
maar in een door Europa beïnvloed
land. De bewoner van Soedan
is over het algemeen zeer intelligent,
onafhankelijk van aard en idea
listisch. Ik heb zo n idee. dat ze de
kat uit de boom kijken en nog niet
weten of zij zich Amerika of Rus
land ten voorbeeld zullen stellen.
Om nu terug te komen op het
boek van Margaretha Ferguson
het zal niemand met een beetje fan
tasie verwonderen dat deze Neder
landse, hoe bereisd ook, volledig in
paniek raakt, als zij in het Soeda
nese duister in Khartoem arri
veert. haar gastheer niet aan het
station vindt, haar telefoonnummers
thuis heeft laten liggen en geen
Arabisch kan spreken. Een spoortje
van die panische toestand blijft
door het hele verhaal heen lopen.
Geen wonder. Eenmaal bij haar
gastheer aangeland blijkt diens huis
zo overgevuld met familieleden, die
er min of meer tijdelijk onderdak
hebben (m.i. een normale toe
stand) dat er voor haar niet anders
dan een bed ter beschikking is. Ik
moet er niet aan denken. Ik be
zweer u dat ik onmiddellijk brand-
telegrammen naar Nederland zou
hebben gestuurd om geld te lenen
teneinde in een hotel mijn intrek
te nemen. Zo niet deze schrijfster.
Met de moed der doorzetters aan
vaardt zy alle ongerief. Zy aan
vaardt het dat haar gastheer het
veel te druk heeft met het welzijn
van zijn land om veel aandacht
aan haar te besteden. Zij trekt op met
zijn Russische schoonzuster die al
le ellende van een gescheurde ziel
over haar uitstort. Zij brengt
moeizame bezoeken en leert zichzelf
de zaken maar te nemen zoals ze
uitvallen. Ze probeert door te
dringen in deze welwillende maar o
zo hermitische samenleving, en
ontdekt genoeg om niet alleen voor
zichzelf maar ook voor de lezer van
haar boek een beeld op te roepen
van dit nog steeds geheimzinnige
land. Een van haar grote kwalitei
ten is haar zelfspot, want die is het
die haar door teleurstellingen heen
helpt en die maakt dat zij de goede
wil opbrengt om in te zien dat zij
die teleurstellingen aan zichzelf te
danken heeft in wezen.
Want zij is het die zich illusies
had gemaakt over dit Jonge, vrije
land om daar te komen tot en
thousiaste gesprekken, een uitwis
selen van ideeën. Het feit dat zij
zichzelf zo goed in de gaten heeft,
is de hoofdoorzaak dat haar ver
slag van haar verblijf in Khartoem
zo plezierig om te lezen geworden
is. Want het zal je overkomen dat
je uit ons geregelde vaderland klak
keloos wordt neergezet in Soe
dan, ook al heb je dan veel gereisd.
En dan die hitte
CLARA EGGINK.
keil:
P hf\
mi a
Het schetsboek van Robinson Crusoë; auteurs: Annie en Michel
Hik r; uitgeverij: Ploegsma in Amsterdam. Prijs: t/m 6 oktober f8.90, na
itum f 15.90.
oi chetsboek van Robinsoe Crusoë zal deze maand als
lc van de maand" in de winkel te koop liggen. De opia-
idraagt 58.000 exemplaren, zodat het aan te raden is
Jischaf ervan meteen te overwegen.
het moet namelijk gezegd, dat het een van de aardigste en
(dat vooral) hoeken van de laatste tijd is geworden.
het om van een prenten- uaagd, of de tekeningen niet een
beetje tè mooi waren, niet een beetje
te perfect. Ik heb me er maar niet
vrrder in verdiept, want dit boek ia
eigenlijk bedoeld voor kinderen.
Voor Jongens, dat wel, want mogen
we wel spreken over „jongensboe
ken", als we weten dat „meisjes
boeken" geen enkele waarde meer
hebben in deze vergevorderde tijd
var gelijkschakeling? In elk geval
(en ik kan er niet omheen) zullen
vaders, gelijk ze vroeger zo graag
met treintjes speelden, die eigenlijk
voor hun zoon waren bestemd, net
zo goed genieten van dit ontzettend
leuke boek. Opvoedend is het werk
ook nog.
E' wordt bijvoorbeeld heel duidelijk
aangegeven hoe Je het beste een
korf maakt van twijgen, hoe je al
lerlei knopen kunt leggen en hoe Je
met de meest eenvoudige dingen ge
reedschap kunt maken om brood
te bakken en een vogelverschrikker
ce scheppen. En die ziet er dan ook
potsierlijk uit.
Le* schetsboek, met daarnaast dui
delijke en zeer leesbare teksten van
Annie Politzer voorziet in de behoef
te van Jongelui, die wel fantasie heb
ben, maar nog niet vaak van on
bewoonde eilanden hebben horen
spreken. En ook in die van vaders,
die weer Jong willen worden, on
danks de trim-club voor de dikk»
buiken.
PAUL WOLFSWINKEL.
spreken. Van de 80 blad-
jjhgfcjn er 78 gevuld met illustra
te kleur van het verblijf van
dat door Daniël Defoe ruim
*f ij r geleden is geschapen. Ie-
khfl 16611 me^ een beet^e fanta-
vroeger onmiddelijk begre-
dit soort zaken. We hielden
inning en „echte" verhalen,
tijd kwam dat we lyrisch
van Arendsoog en Pim Pan-
van de stoere en pronte HBS
al kamperend de meest ge
en onwerkelijke avonturen
kten op hun Fongers en met
vol verse kadetjes. Crusoë
geten, zelfs de spannende
van Jules Verne verdwe-
r en meer op de achter-
niet veel later werd Do-
ick eigenlijk het enige, dat
leek te zijn voor de Jeugd.
(en wordt!!!) eenvoudig
meer gelezen
nu het fijne aan dit boek.
veel kijken, maar daarnaast
ook lezen. Geen grote ver-
Baar stukjes die nèt genoeg
aandacht niet te laten
en. Een knieval voor de op-
igheid in de huidige boe-
Leonard de Vries: „De dolle
entree van automobiel en veloci-
pee" (uitg. De Haan, Bussum)
prijs: f 9,90. na 1 oktober 1973:
f 17.90.
De eerste generatie moest echt
oog leren fietsen. Men begaf zich
naar een manége van fonkelen
de rijwielen, werd door een in
structeur op zijn gemak gesteld,
tartte met knikkende knieën de
wetten van het evenwicht en
haalde zich de ergernis van ve
len op de hals die het einde der
tijden zagen naderen.
Er kwam een tweede en een
derde generatie die door vader
werd meegenomen om in een stil
le straat de eerste meters af te
leggen; het heroïsche was er
van af en evenmin trok men
nog voor een middagje fietsen
naar een vélodrome, maar de
hand van vader op de schouders
was toch maar een veilig gevoel.
De vierde generatie die van
nu „leert" niet meer met zo
veel woorden fietsen. Het is een
bijna reflexief kunnen, zoals die
ren hun kop boven water kun
nen houden, zonder ooit zwem
men te hebben geleerd.
011
|na elke bladzijde staan d9
Ï|en van Michel Politzer. Wat
1 Crusoë had meegenomen,
'd schip verging, hoe hij zich
vlsorisch kampement je wist
ifeul ,uwen en hoe hij dat later
middelen, die hem ter be
stonden, wist uit te bouwen
wnt residentie met allerlei
okken voor zijn vee en in
kten om het leven gezellig te
Vijfentwintig
1] er in de gedachtenwereld
foe gewoond, samen met de
ig Vrijdag, die op de laat-
y. Izljde aan ons vertelt:.
O"he me schrijven en tekenen.
Ik in de grote kano van
mensen klom met hem, te-
het portret van Robinson,
We meester, om hem te be-
naïef en hanepoterig te-
vult de rest van de pa-
leuk en een beetje ontroe-
paar keer heb ik me afge-
Hans Smits. Crimineel Prisma- Fei
ten Achter Feiten. Uitgeverij Het
Spectrum B.V., Utrecht f 3.-.
De opvattingen over misdaad en
straf lopen in ons land nogal uit
een. Strafrechtshervormers verkon
digen, dat misdaad eigenlijk niet veel
meer is dan ongewenst gedrag en
dat ernstig ontspoorde delinquenten
meestal psychisch of sociaal ge
stoord zijn en daarom eerder hulp
dan straf behoeven. In de optiek
van deze hervormers zijn bovendien
de vrijheidsstraffen helemaal uit den
boze en deze moeten dan ook ver
dwijn.
Aan de andere kant is echter een
belangrijk deel van de bevolking
(wat aanmatigend te omschrijven
als publieke opinie) sterk overtuigd
van de noodzaak dat de misdaad al
leen aan banden kan worden gelegd
door zwaardere straffen en kracht
dadige maatregelen. Oplossingen als
werkkampen, kaalknippen en cas
tratie zijn dan ook nog immer po
pulair.
De huidige minister van Justitie
mr. Van Agt schreef destijds in
zijn memorie van toelichting op de
justitiebegroting 1972. „Het recht is
geen rustig bezit meer. De kritiek op
enze maatschappij die in de laat
ste Jaren is opgestoken heeft zich
ook gekeerd tegen het in deze maat
schappij functionerende recht".
Van Agt tekende daarbij aan dat
er een ongeduldige vraag naar nieuw
recht is, maar dat er over de in
houd van het te vormen recht soms
diepgaande verschillende van me
ning bestaan.
De Coornhert-Liga, een vereniging
voor strafrechtshervorming rea
geerde op des ministers nood
kreet met een alternatieve justitie
begroting die vergezeld ging van
de verontrustende mededeling dat
„de strafrechtelijke systemen in de
samenleving zich in een crisis be
vinden". In parlementaire kringsie op gang kan komen over de vraag
werd de alternatieve Justitiebegro- wat er met ons recht moet gebeu-
ting gretig gehanteerd, maar de pu- ren. Het is duidelijk dat dit enorme
blieke opinie bleef er vooralsnog
buiten.
Die publieke opinie werd inmiddels
steeds veelvuldigen geconfronteerd
met de onzekerheid die rond het
strafrecht was ontstaan als gevolg
van de vele tegenstellingen die in de
opvattingen over misdaad en straf
geconcretiseerd voor toenemende on
veiligheid, groeide en groeit nog. En
dan ook onbegrype-
moeite zal kosten, want hoogge
stemde betogen over ethische ver
van het strafrecht boeten bij de pu
blieke opinie aan waarde in zodra
er wederom een delinquent in slaagt
een open inrichting te ontvluchten.
Een goede prikkel om wat genuan
ceerder over misdaad en straf te
komt is het voortreffelijke boekje
Hans Smits een overcomplete op
somming van vragen en een over-
Deze gedachten en nog vele
andere komen op bij het door
bladeren en stukjes lezen van
het in één woord verrukkelijke
boek „De dolle entree van auto
mobiel en velocipee". Leonard de
Vries, al eerder zeer op dreef met
gekke en geniale uitvindingen uit
de 19de eeuw, heeft nu een bloem
lezing gemaakt uit de eerste
kwart eeuw jaargangen van „De
Kampioen" het Clubblad van de
ANWB.
De periode loopt van 1883 tot
1908. Ook de auto in zijn incu-
nabele vorm is ruim vertegen
woordigd. Eerst zijn fiets en au
tomobiel twee met gelijke liefde
verwelkomde zondagskinderen
van de techniek, maar naarma
te we verder de twintigste eeuw
in komen, maakt die liefde plaats
voor naijver. Al in 1906 ver
scheen in "De Kampioen" een
stuk "Automobiel maakt
steeds meer vijanden" met de
zinsnede: "wij die herhaaldelijk
hebben gewaarschuwd tegen dol
zinnig en onsportief auto gejak
ker, vernemen thans dag aain dag
klachten uit de brede kring onzer
wielertoeristen wie door een
handvol automobieljakkeraars 't
verkeer op de weg onmogelijk
wordt gemaakt".
Waar waren de rustige tijden
van 1885 gebleven? Toen kon de
ANWB nog zonder voor de tuf
tuf met de ogen te knipperen een
rijwielroutebeschrijving voor het
traject Amsterdam- Leiden ge
ven met ondermeer dit frag
ment: „Aan de Ringvaart aan
gekomen slaat men links in en
volgt de Ringvaart tot aan het
pontvear en rijdt langs den „Ach
terweg" naar Rijpwetering. NB.
In het meer 10 m. voor een paard
af te stappen". Eén keer de auto
wasbeurt overslaan en met dit
boek onder de snelbinders de
paden op, de lanen in.
HAN MULDER.
lijk dat in de publieke opinie de zicht van antwoorden die met de
opvatting steeds steviger worde
aangehangen, dat er straffer tegen
de misdaad moet worden opgetre
den.
Toch is het nodig dat de weer
standen die in veelvoud bij de be
volking leven worden weggenomen,
opdat ook aan de basis een discus
misdaad en straf samenhangen. En
de lezer (es) kan er in elk geval niet
omheen dat hij/zij moet erkennen
dat de achtergronden van de crimi
naliteit en alles wat daarmee sa-
mehangt zowel complex als boeiend
zijn.
WIM WIRTZ.
•m"
„De bloemenkinderen van Tor
remolinos" door James A. Michener
in de vertaling van Frédérique van
der Velde, een uitgave van Van Hol-
kema en Warendorf, verschenen bij
Unieboek in Bussum f 24.90.
Joe, Britta, Cato, Monica, Yigal
en Gretchen. Zes Jonge mensen, die
elkaar bij toeval in Torremolinos
ontmoeten. De dienstweigeraar, de
voortvluchtige neger, 't door de po
litie gemolesteerde meisje, de doch
ter van een mislukte koloniaal, een
Israëlische oorlogsheld en de jonge
Zweedse, die een zonnige vrijheid
zoekt. Dit heterogene jeugdige sex
tet ontmoet een wat oudere finan
cier en een Amerikaanse exmari-
nier van het oude stempel. James
Michener heeft de hoofdpersonen te
zamen gebracht voor vele verschil
lende visies op het maatschappelijke
"de lervlakkige
irmatie
uitje Wijn
Duijker
Hubrecht Duijker. Kleintje wijn, uit
geverij Van Dishoeck, f 4,90.
In zijn voorwoord zegt Duijker. dat
deze pocket geen handboek, mini-en
cyclopedie of wijnbijbeltje is. Het
was zijn bedoeling een boekje sa
men te stellen met wat informatie
over zomaar wat plezierige wijnen
die hij zelf kocht en lekker vond. Aan
gevuld met leuke uitspraken, gekke
cartoons en aardige anecdotes.
Welnu, voor mij is hij niet in die op
zet geslaagd. Natuurlijk mag Je van-
daa«r-de-dag een boekje van nog geen
5 gulden niet al te hard aanpakken,
maar naar mijn idee is het geheel
toch wel onder de maat. Om met de
tekeningetjes te beginnen: die zijn
vrijwel alle verre van leuk. De uit
spraken hebben al Jaren her de di
verse agenda's opgesierd (misschien
staan ze ook wel op de ver jaarskalen
der bij u op het toilet) en de informa
tie is over het algemeen zo opper
vlakkig, 'dat Je er nauwelijks wat
aan hebt.
Het kan best zijn, dat het een leuk
boekje is voor iemand die van zijn
leven nog nooit wijn heeft gedronken
en dan na lezing in ieder geval een
paar namen weet. De wijnen, die aan
bod komen zijn dan ook bijna alle
maal wijnen waar Je Je geen buil
aan kan vallen. Maar zodra u behoort
tot het gilde mensen, die van wijn
houden zult u de informatie die Duij
ker geeft al geruime tijd geleden te
zijn gekomen.
Een Kleintje wyn is een plezierige
aanvulling op de talrijke, vaak seri
euze wijnliteratuur, staat nog ergens
in het boekje vermeld. Een uitspraak
die qua waarde is te vergelijken met
die, dat een plastic bekertje een
plezierige aanvulling zou zijn op een
Wedgwood-servies
PIETER TAFFIJN
gebeuren. Hij gaat uit van een
schijnbaar niet te overbruggen ge
neratiekloof. Bob Dylan zei eens
„Niemand boven de dertig is te ver
trouwen". Deze geloofsbelijdenis"
van een nieuwe generatie vindt
men als het ware in de door Miche
ner neergezette Jeugd terug. Ze
ontmoeten dan wel personen uit een
vroegere tijd, die ook integer en vol
optimisme hun menselijk stryd
hebben gestreden, maar die waar
den kunnen geen waardering meer
vinden in de Jonge ogen. Zy spot
ten met wat de anderen eens dier
baar was, zij willen alles ontdoen
van traditie, ervaring, levenswijs
heid. Zij willen niet meer bouwen
aan iets dat zij als verrot ervaren.
Zij willen iets nieuws creëren. Maar
hoe? Langs welke wegen? Op wel
ke wijze? De Jongelui en de oude
ren trekken in volle vrijheid door
een deel van de wereld: Spanje,
Mozambique, Portugal en Marokko.
Hun wereldje bestaat uit liefde, sex,
beat, drugs. Zij genieten met volle
teugen .Sommigen gaan aan de over
maat ten gronde, maar het blijft
jongeren aantrekken, terwijl de ou
deren vol zorg toekijken. Michener is
de toeschouwer. Hij moraliseert niet,
plaatst de vele argumenten tegen
over elkaar, de lezer wat verward
achterlatend. Maar hij heeft een
boeiende, eigentijdse schets neer
gezet. In zijn eerste hoofdstukken
plaatst hij zijn hoofdpersonen in
een meeslepende verteltrant duide
lijk voor ons. Zij interesseren ons,
zij gaan voor ons leven. Daarom is
het wat Jammer, dat hun trektocht
het eigenlijke verhaal van deze
roman wat minderaanspreekt.
Michener is duidelijk op zijn best
in de introductie, al blijft hij na
tuurlijk vooral door de wisselende
decors en boeiende persoonlijkheden
tot het einde de aandacht vasthou
den.
KOOS POST
Het kan er bij ons niet in, dat er
eens een einde komt aan de schier
eindeloze lijst van Prisma-detecti
ves. Voor de liefhebbers zijn er
kortgeleden weer drie nieuwe titels
bijgekomen. Daaronder zit natuur
lijk een Ellery Queen. Ditmaal heet
het werkje. "De naakte waarheid".
Een van de betere boekjes van
Queen. Vele vreemde gasten in een
villa op de Spaanse Kaap. Een on
waarschijnlijk mooie man wordt
naakt op het terras gevonden. Moord.
Iedereen kan het hebben gedaan.
Maar Ellery Queen haalt de echte
moordenaar er wel uit. En hoe?
Margaret Miller schreef een heel
andere detective: "Muren hebben
ogen", 'n Z.g. psycho deductie. Aan
de ene kant het establisment, daar
tegenover de onderwereld. Een blin
de vrouw als middelpunt. Zij kijkt
door de ogen van anderen, die ook
haar zien. En haar eigenlijk liever
niet willen zien. Spanning, karakter
tekening een goede opbouw, alles te
zamen in dit voor de liefhebbers
aantrekkelijke werkje.
E. Richard Johnson zit wegens
moord gevangen. Hij maakt in de
cel zijn tijd produktief met het
schrijven van thrillers. "Met harde
hand" is de zevende in zijn serie.
Men kan nauwelijks anders ver
wachten: de polit'° komt er in ziln
werkje niet smetteloos af. de schul
dige verkrachter trouwens ook niet.
Het treffen tussen de bikkelharde
politieman en de sluwe aanrander
heeft een goed leesbare detective op
geleverd.
KOOS POST
