iakreel en geep
eer onder kust
T sport
exueel bolwerk van Mulisch
VOOR DWARSLIGGEN IS VEEL MOED NODIG
1 vis
Issen op zee hoeft niet
tijd „takelwerk" te zijn
SPORT"
öfk
ii Weizen
Verslag van een leeservaring
„Met volle zeilen
informatief werk
voor watersporter
-BDAG 11 AUGUSTUS 1973
akreel zit op het ogenblik onder de kust. Zo'n feit blijft voor de zeesportvissers
ang een geheim. Het nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje onder het steeds
nde gilde der zeehengelaars. De belangstelling voor de zeevisserij vanaf schepen
dan opeens met sprongen toe, want iedereen wil wel een paar makreeltjes ver
die visserij op de makreel
pt genoeg om er ook in de-
briek enige aandacht aan te
l. Vooral omdat de makreel
sportvisser nogal eens „mis-
wordt. Of laat ik het wat
ijker zeggen: vele hengelaars
ie' trekken ru'.et ten volle pro-
de sportmogelijkheden, die
bijter biedt,
wordt er namelijk meestal
L, portvisserij schepen gevist op
Tegen de regeling staan
lengels. die bij het inwerpen
j, orbuigen als gevolg va
ukken lood die onderaan de
7 stigd zijn. Boven die bonken
igen de haken, die voorzien
zeepieren of zagers. Vaak
ruikt de sportvisser een ve-
noster, waarover straks
we even voorop dat de
een enorme en bijna niet
eetlust heeft, dan leert de
dat het beest niet alleen
rme gulzigheid aan de
ir bovendien weinig kieskeu-
hetgeen hij tot zich neemt.
1 daarom een geldverspilling,
u voor de makreel die
z^ostbare zeepieren u be
soms meer voor dan voor
ve< lijke biefstuk van de haas
iai >ruiken. Wilt u per se met
las je aas vissen, dan kunt u
de gevangen makreel zelf
ian
'.ei
'laj)E SPECIAALZAAK
uitgekiende hengelsport.
REGENKLEDING.
gebruiken. Makreel is niet vies van
een stukje onvervalst kannibalisme
en wanneer u een stukje uit de buik
van de makreel snijdt hebt u een
aassoort, die in negen van de tien ge
vallen met smaak wordt geconsu
meerd.
Gebruik voor het snijden van de
ze vis een scheermesje (wees er wel
voorzichtig mee) of wat eigenlijk
veiliger is koop een vismes. Let
er bij de aanschaf van zo'n mes wel
op dat het roestvrij is. 'n Drijvend
vismes zoals er wel in de handel zijn
heeft op zee weinig nut, want als
zo'n exemplaar overboord valt bent u
hen? toch kwijt. Want u gelooft toch
niet dat de schipper het anker
hieuwt om uw drijvende vismes ach
terna te gaan. Maar we drijven af
Het meest gebruikte artikel om ma
kreel te vangen is de zogeneemde ve
renpaternoster. Het is een onderlijn
tje waaraan een rijtje soms wel
zes of zeven haken zit. De haken
zijn gedeeltelijk gecamoufleerd door
een bundeltje veertjes in verschillen
de opvallende kleuren. In het water
voortbewogen, oefenen deze veertjes
een onweerstaanbare aantrekkings
kracht uit op de makreel
Heeft u nu 't geluk dat heit schip af
gemeerd ligt boven of vlak naast een
enorme school makrelen (en dat kun
nen vele tienduienden exemplaren
zijn), dan is het de hele dag take
len geblazen. Het is geen overdre
ven zaak dat er soms schepen bin
nenvaren waarmee op een dag aan
de hengels meer dan duizend ma
krelen zijn gevangen. Nu lijkt zo'n
vangst een geweldige gebeurtenis, en
voor sommige mensen is het dat
misschien ook wel, maar er gaat niets
zo snel vervelen als achter elkaar vis
naar boven takelen.
Bovendien merken de hengelsport
winkeliers het ook altijd, wanneer er
weer volop makreel gevangen wordt.
Ze krygen dan een grote toevloed
van in de soep gedraaide molentjes,
want die zijn er vaak niet cp ge
bouwd om naast een bonk lood ook
nog eens vijf, zes of zeven makrelen
mee omhoog te takelen. Ook de hen
gels die daarvoor gebruikt worden
krijgen het zwaar te verduren.
Voor ik u een andere vismethodp
voor de makreel ga beschrijven nog
een laatste bewijs voor het feit dat
de makreel allerminst kieskeurig is.
Een verwoede collega-zeevisset- heeft
voor de makrelentijd een zeer goed
koop en zelf te maken soort kunst
aas. Hij bevestigt aan de onderlijn
een paar flinke palinghaken en om
wikkelt de stelen met de doppen van
melkflessen. Vissend vanaf de noor-
derpier bij IJmuiden heeft hij er her
haaldelijk makreel mee gevangen
Maar nu iets over de andere
en mijns inziens sportievere methode
van makreel vangen. We gaan dan
namelijk niet vissen om zo'n groot
mogelijk aantal te vangen, maar om
de vis iets van zijn kracht te laiten
tonen. We gebruiken daarvoor ons
normale spinhengeltje, die we voor
die gelegenheid voorzien van een flin
ke jig (in de wandeling „geitesik"
genoemd) of een flinke lepel. Het ls
een uitstekend soort kunstaas waarop
de makreel verzot is. Heeft u er een
maal een aan de haak geslagen, dan
begint pas werkelijk het visgenot.
Een supersterke vis, die door het
water snijdt en keer op keer de slip
van uw werpmolen laat gieren.
Vergelijken we zo'n spinhengeltje
met die prachtige actie eens met het
optakelen van zes of zeven makre
len tegelijk dan is dacht ik de keuze
niet zo bijster moeilijk. Tenzij u na
tuurlijk een weeshuis van voedsel
moet voorzien. Nog een laatste tip
wanneer u de zee opgaat om ma
kreel te verschalken. Zoek een re
derij op die de gevangen makreel aan
boord onmiddellijk voor de consum-
tie gereed maakt. Zo'n vers gevan
gen makreel, die goed wordt gerookt
of gebakken is een ware delicates
se. Bovendien heb ik gemerkt, dat het
de gezelligheid aan boord aanmerke
lijk verhoogde. En dat is wanneer je
een hele dag op elkaar bent aange
wezen wel belangrijk.
En nu we het toch over vissen
op zee hebben wil u nog een ande
re vis voorstellen: de geep, die offi
cieel belcne belcne heet. De geep is
een opmerkelijke vis, om meer dan
één reden. Hij heeft een zeer lang
gerekte vorm en bezit een „vogel
bek". Met die bek aast hij vlak on
der de oppervlakte naar kleine visjes,
zoals spiering. Evenals de baars in
het binnenwater aast de geep geza
menlijk. Ze brengen de scholen spie
rinkjes in paniek, wat duidelijk te
merken is aan de noodsprongen, die
ze boven water maken.
Dat maakt het opsporen van de
plaats waar de geep zit een stuk
eenvoudiger. De meeuwen zijn er
namelijk als de kippen bij om vis
jes, die uit doodangst boven de op
pervlakte van het water uitsprin
gen, te pakken. Zien we op een be
paalde plaats de meeuwen steeds op
nieuw omlaag duiken dan is de kans
groot dat er ook geep in de buurt is.
Omdat de geep een oppervlakte
vis is moeten we met een soort dob
ber vissen. Omdat die dobber te
gelijk als werpgewicht moet dienen
is het in de meeste gevallen een fors
exemplaar. De Eindhovense hengel-
expert Iwan Garay heeft spe
ciaal voor deze visserij de zogenaam
de stabilo-werpdobber ontworpen. Het
heeft ongeveer de vorm van een om
gekeerde pyramide en is verkrijgbaar
in diverse gewichten. Door een oog
aan de onderzijde wordt de lijn ge
haald en vastgezet. Achter de dob
ber dwarrelt een stuk nylonlijn van
een centimeter of veertig, met daar
aan de haak.
Ook voor de vangst van geep is
geen kostbaar aas vereist, tenminste
als u een eerste exemplaar ge\"anger.
heeft. De geep is evenals de ma
kreel een kannibaal en een reepje uit
de buik van een soortgenoot consu
meert hij met veel smaak. De smal
le lichaamsbouw wijst er al op, dat
hij ook als sportvis zijn mannetje
staat. Het is een bijzonder felle vech
ter vooral als hij vlak bij de boot
komt.
Hoe het met de smaak staat van
de geep kan ik u niet uit eigen er
varing vertellen. De gifgroene graat,
die de geep in zijn bast heeft, weer
hield mij er altijd van om een lek
ker maaltje geep mee naar huis te
nemen. Toch zeggen de kenners dat
het een zeer smakelijke vis is. Een
mening die vorig jaar werd bevestigd
toen ik samen met hengelsport
winkelier Henk Peeters uit Amster
dam terugkeerde op het strand van
Castricum na een dagje op zee te
hebben gevist. Vele mensen verdron
gen zich rond het schip en vroe
gen ons of we een paar gepen had
den.
Tot zover de zeevisserij en tot slot
nog een bericht uit het Belgische
Herselt, waar de Belg Paul Smets
Tableau de la troupe: ixin
boven naar beneden: zware
zeehengel. lichte spinhen-
gel, makreel en een geep.
vorig week het wereldrecord vissen
heeft verbeterd. Hij viste 129 uur
achter elkaar. Het oude record stond
met 103 uur ook op zijn naam.
Het was in augustus van het vo
rige jaar gevestigd.
Smets beweerde, dat hij nog lan
ger had kunnen doorgaan dan 129
uur, maar een arts vond, dat hij er
beter mee op kon houden, omdat
zijn bloeddruk te hoog opliep.
Niet wegens de geweldige vangst,
want die was maar magertjes, maar
als gevolg van de sloten koffie, die
Smets dronk om maar wakker te blij
ven
ADVERTENTIE
De enige speciaalzaak
voor al uw
HENGELSPORTARTIKELEN
DE SPORT
Haarlemmerstraat 11 - tel. 24020
)lalt,
Mulisch. Het sexuele bol-
Bezige Bij. Amsterdam.
irry Mulisch dit, zijn nieuw-
„een verslag van een lees-
noemt dan is dat zeker
ar toch niet voldoende. Ten
die term misleidend voor die
an&ep van lezers die nog altijd
lezen een soort tijdvedrijf
helemaal niks anders kan
de tijd te verdrijven. Je
je op een verregende vakan-
je woonwagen of in je tent
een dodelijke hotelkamer,
in ook een vorm van le-
zijn, die maakt dat je de je
en vijfenzeventig jaar plm.,
Ptienvoudigen weten alleen
p gelukkigen die als het ware
cl1! zen de steen der wijzen ont-
Want ervaringen met
vaar wat in staat, doen in
ler voor alle andere erva-
lartoe de mens bestemd is.
m schrijver betreft: zij kun-
enzeer aanleiding zijn tot
Bit indien zij, alweer zoals an-
ringen, raken aan de oor
hun schrijverschap. Zoals
lulisch.
»>.Uriding die raakt aan de
If het proces op gang brengt,
ivormd door vier voorval-
-er ichrijver koopt op 4 novem-
een Perzisch tapijt en kijkt
f een van de psycho-
Wilhelm Reich in. Hij
ijn boek. Op diezelfde dag
hij de weduwe van een ge-
I Biend met wie hij zich in het
^1 e verdiept heeft en hij ont-
1 richt dat een vriendin van
n- en van hem gestorven is.
rw eurten issen dus die leiden
Qdiging en vernieuwing van
act van zijn jeugd en één
bntact geeft met een anta-
e tevens protagonist is. Hij
aan het schrijven van een
'at het leven van Wilhelm
en het verhaal van zijn
rokkenheid bij deze uitzon-
®ens. In hoever er sprake
tige confrontatie is moeilijk
Q. M.a.w. of Mulisch zijn
ls evenwichtig hoewel lang
alledaags beschreven Jeugd-
stelt tegenover de neuroti-
Reich wordt in het midden
Toch wijst wel een en ander
fchting. B. v. bij dat zich
voorstellen. Mulisch zegt dat het .jniet
anders dan fair" is eerst zichzelf te
introduceren en daarbij zijn persoon
lijke ervaringen op het gebied van
de sexuele bevrediging openbaar te
maken. In strijd met 't hedendaagse
onstuitbare gekeuvel over sex, is de
ze mededeling van Mulisch volkomen
op zijn plaats, want het eerste boek
dat hij van Reich in handen krijgt
heet niet meer of minder dan „The
Function of the Orgasm". Voor wie
Mulisch' boek zullen gaan lezen en
de bedoelde betekenis zullen aantref
fen op blz. 21, is het misschien wel
amusant en zelfs misschien wel van
betekenis te horen dat ik jaren ge
leden E. du Perron bijna letterlijk
dezelfde bekentenis heb horen doen
tot verbaasde en mogelijk benijdende
bewondering van H. Marsman.
Om nu op de figuur van Wilhelm
Reich terug te komen: deze was een
jongere leerling van Sigmund Freud.
Hij was echter freudiaanser dan
Freud zelf en heeft, toen deze laat
ste andere wegen opging, star wilge-
houden aan de overtuiging dat het
menselijk bestaan in al zijn finesses
wordt beheerst door het orgasme. Hij
heeft een primaat gemaakt van de
sexualiteit en was daarmee eert te
genpool van de een generatie oude
re Jung. Terwijl Jung min of meer de
weg van het occultisme opging en
via deze tot zijn collectieve onbewuste
kwam, zocht Reich in onvoorstelba
re rechtlijnigheid naar de genezing
voor de mens en voor de maatschap
pij dn het opheffen van de genitale
moeilijkheden. Ad absurdum, kun
Je gerust zeggen, want later zal deze
geniale bezetene via zijn ontdekking
van de orgastische levenskracht, die
naar hij gezegd heeft zelfs kanker
kan genezen (Freud stierf aan de-,
ze ziekte) komen tot zijn orgone-
terapie. In Amerika, als steeds het
land waar zulke dingen mogelijk zijn,
kreeg hij zijn laboratorium, het Or-
gone Institute, met alles erop en
eraan. De praktijken die dn dat insti
tuut werden toegepast waren zoal
niet levensgevaarlijk dan toch wel
voldoende om op den duur de belang
stelling van F.B.I. op te wekken. Men
ging op onderzoek uiit en beschuldig
de Reich van 't onbevoegd uitoefenen
van de geneeskunde. De arme kerel
verdween in liet gevang alwaar hij in
1957 stierf. Een merkwaardigheid van
dit werk is dat Mulisch deze ge
stalte. die hem zozeer gegrepen heeft
dat die hem tot het schrijven van
dienis levensgeschiedenis heef't ge
bracht. toch ook weer te lijf gaat
met een koekje van eigen deeg, om
zo te zeggen. Mulisch ontdekt n.l. de
oorzaakt van Reichs déraillement in
een dramatische gebeurtenis in diens
jeugd. Als veertienjarige heeft Reich
gezien hoe zijn moeder paarde met
een van zijn huisleraren. De jonge
Wilhelm verklapt het waargenome
aan z'n vader. De moeder pleegt zelf
moord en de vader langs een omweg
ook. Volgens Mulisch is Reich nu
zijn leven lang bezig geweest met het
reconstrueren van die oerscène
(woord van Mulisch) en de vader, de
moeder, het sleutelgat, zijn verraad,
de leraar en de dood als symbolen
op te roepen.
De rol van het occultisme dat de
schrijver „de zwarte moddervloed"
noemt, is mij niet helemaal duide
lijk, behalve natuurlijk in verband
met Freud en Jung. Htf neemt er in
derdaad wel, wat hij noemt, contact
mee op: de vier gebeurtenissen op
één dag waaronder zijn ontmoeting
met de occulte weduwe. Hij stipt
het ook even aan door te vertellen
dat hij op de avond van de dood van
Reich zat te kijken naar het toneel
stuk ,,Het Water". Maar hij zegt te
vens dat hij met die opmerking niets
bedoelt in de zin van „There are
more things in heaven and earth,
Horatioetc. etc. Dit voortreffe
lijke en heldere boek heeft trouwens
nog wel andere aspecten om je mee
bezig te houden.
CLARA EGGINK.
Harry Mulisch
R. Henderson. Met volle zeilen.
Uitgeverij L. J. Veen, Wagenin-
gen, f 24.90.
J. Sijtema. Aankoop en onder
houd van uw boot. Uitgever idem.
f 14.90.
Juist in een periode dat het
watersportseizoen op z'n hoogte
punt hangt en er dus gelegenheid
te over is om de theoretische ken
nis in het praktijkgebeuren te
gooien, zijn er twee nieuwe in
structieve boeken op de markt ge
bracht.
„Met volle zeilen" is daarvan on
getwijfeld 't aantrekkelijkst, niet
alleen omdat het erg volledig is in
zijn informatie maar bovendien
omdat het in een voor ieder be
grijpelijke vorm is gegoten. Het
boek is met tal van illustraties
uitgevoerd en bevat een overdo
sis aan gegevens over eigenschap
pen en mogelijkheden van het
jachtije), weergoden, stuurmans
kunst. wedstrijdzeilen en schie-
manswerk (hanteren en verwer
ken van touw, zo u wilt polyethy
leen). Het boek voortreffelijk
vertaald door J. Sijtema zou
een gecomprimeerde heruitgave
kunnen zijn van de vaderlandse
zeilbijbels van Kramer en Van
Kampen. Het is in elk geval veel
goedkoper en voor zowel de aspi
rant als de ervaren zeiler toch
een waardevol bezit.
„Aankoop en onderhoud van
uw boot" is van een geheel andere
allure en eigenlijk wat meer ge
schikt voor de winteravond. Ook
hier is rijkelijk met illustraties
gestrooid en zijn er tal van waar
devolle wenken te vinden voor
diegenen die er hard over peinzen
zich een boot aan te schaffen.
Alleen deze tip: ga niet te veel
af op de gemiddelde prijzen en kos
ten die in dit boekje worden ge
suggereerd. In de praktijk, en ze
ker in 't welvarende westen, zijn
bijvoorbeeld de kosten van zomer
en winterberging aanzienlijk ho
ger dan waar de schrijver van uit
gaat.
WIM WIRTZ
De Dwarsliggers Ralph Nader
Uitgeverij Elsevier.
Dit jaar werd in Nederland een
afdeling van de Ralph Nader-organi-
satie opgericht. Voor wie Ralph Na
der nog niet kent: het is de man, die
bij miljoenen Amerikanen grote be
wondering heeft afgedwongen, terwijl
anderen hem minachten. Sterker
nog: zouden wensen dat hij zo snel
mogelijk van de aardbodem ver
dween. Maar hoe die beoordeling ook
uitvalt, niet ontkend kan worden,
dat hij de man is geweest, die er een
belangrijk steentje toe heeft bijge
dragen. dat de consument in de VS
zich langzamerhand bewust werd
van zijn macht, als men tenminste
gezamenlijk ten strijde trekt.
Het mikpunt van Nader is de af
gelopen Jaren vooral de auto-in
dustrie geweest. Op vaak pijnlijke
wijze legde hij bloot hoe machtige
concerns met mensenlevens speelden
door een ondeugdelijk of zelfs levens
gevaarlijk produkt op de markt te
brengen. Door zijn toedoen zijn tien
duizenden auto's met mankementen
door de fabrikant teruggenomen en
verbeterd of aangepast. Bij al dac
consumentenwerk heeft Nader de
plank ook wel eens misgeslagen.
Maar daar staan zoveel keiharde
zaken tegenover, dat Nader een im
ponerend man is gebleven, die 't ver
dient door de Amerikaanse consu
ment op handen te worden gedragen.
Onlangs verscheen onder de titel
„De dwarsliggers" een Nederlandse
vertaling van het opzienbarende
boek „Whistle Blowing" van Nader.
Opzienbarend in die zin, dat er
slechts enkelen blijken te zijn, dip
hun goede positie bü 'n bedrüf en 'n
rustig bestaan in de waagschaal stel
len om zich in te zetten voor het al
gemeen welzijn. In het boek komen
mensen aan het woord, die niet lan
ger wilden verzwijgen, dat in hun
bedrijf of organisatie produkten
werden vervaardigd of zaken werden
uitgevoerd, die een gevaar voor de
mens of voor het milieu zoudén
zijn. Zo is er een zekere William
Stieglitz, die ontslag nam bij de over
heid om de veiligheidsnormen van
auto's aan te vallen. Of Ralph Stein
en Christopher Pyle, die na het leger
te hebben verlaten, dramatische ont
hullingen deden over het schaduwen
van burgers door militaire autoritei
ten. Of nog een ander: Ernie Fitzge
rald, die aan de grote klok hing dat
bij de bouw van een gigantisch
vrachtvliegtuig voor de lucht
macht bij Lockheed allerlei malver
saties werden gepleegd, waardoor de
kostenraming met twee miljard gul
den werd overschreden.
Uit deze en andere gevallen, die in
het boek worden uitgeplozen, blijkt
dat wanneer iemand zoiets wil be
ginnen heel sterk in zijn schoenen
moet staan. Strijden voor het alge
meen welzijn betekent, dat je door
de diepste afgronden moet gaan. Zo
iemand moet weten wat hem te
wachten kan staan: weggepromo
veerd worden, op slinkse wijze ont
slagen worden. Maar er is meer: be
halve een financiële aderlating be
tekent het vaak ook het verliezen
van vele kennissen en „vrienden". Het
gezin komt onder zware spanningen
te staan. Links en rechts worden ver
dachtmakingen geuit. De zaak wordt
gebagatelliseerd. Kortom hij moet
bestand zijn tegen alle vuile spelle
tjes die er gespeeld worden om hem
monddood te maken, of hem in een
inrichting of ziekenhuis te laten be-
lamden. Het is dan ook niet ver
rassend te weten, dat er moedige
figuren zijn, die aan dergelijke
kwellingen ten onder gaan en het
loodje leggen.
Het boek is een document van de
vaak solitaire strijd tegen de onge
breidelde zucht naar winst of macht,
die men ten koste van alles wil be
reiken. Als het moet gaat men zelfs
over lijken. Wouter van Dieren, die
de Nederlandse bewerking heeft ver
zorgd voegde aan het indrukwekken
de relaas van Nader een aantal Ne
derlandse voorbeelden toe, teneinde
aan te tonen dat dergelijke prak
ken geen Amerikaans privilege zijn.
Een van de sterkere voorbeelden
er zitten ook een paar „zwakke
broertjes" tüssen is de affaire met
de kerncentrale in Dodewaard, die
destijds door de Volkskrant werd aan
gezwengeld. Twee veiligheidsinspec
teurs namen niet langer de verant
woordelijkheid voor het gesol met ra
dioactief afval. Een derde man. die
de Volkskrant inlichtte, werd op
staande voet ontslagen.
De man is nu al meer dan een
Jaar werkloos, maar durft over deze
zaak niet meer te reppen, omdat het
beroep dat hij tegen zijn ontslag
heeft aangetekend nog altijd niet is
afgehandeld. „De situatie in de cen
trale is inmiddels nauwelijks veran
derd. maar het personeel zwijgt", al
dus Wouter van Dieren. Om met een
bekende zegswijze uit een televisie
spelletje te eindigen: dat de werke
lijk dwarsliggers nu opstaan
BRAM VAN LEEUWEN.
