orzaak van ramp op Man erre van uidelijk Onbehagen in Derde Wereld over Russen FBI-chef zegt Nixon te hebben gewaarschuwd Laken spelende kinderen brand aan? Brezjnew weer op reis inde laat ir optreden Makarios gaat niet in op eisen Grvas in vogelvlucht 'n vogelvlucht on wijst op consequenties en bombardementen :er op Cambodja Solomon (103), de wufte, oude schavuit AG 4 AUGUSTUS 1973 BUITENLAND U' GLAS Het aantal dioden bij de brand in het ementscentrum Summerland op het eiland Man is orgen voorlopig gestegen tot 46. Officieel stonden er Biog zes personen als vermist opgegeven, van wie men emt dat ze ook zijn omgekomen. Pas zes van de me tis verkoolde lijken zijn geïdentificeerd. nW de doden bevonden zich ver- le kinderen maar slechts een lijken, een man uit Schot en worden geïdentificeerd, de politie kan het weken du- rdat allen geïdentificeerd .te lijken werden gevonden voet van totaal uitgebrande In de nabijgelegen kerk van irge is een tijdelijke lijkka- ericht. Naast de dodelijke ll fers zijn er ongeveer 80 men- min of meer ernstige brand- opliepen in het inferno. rèrs litie onderzoekt berichten dat deren heeft zien spelen met in de buurt van het mini- rein. Ze negeerde de theorie overlevende dat de brand is .h toen een gokautomaat ex- Ie. Er is nog niet gesproken mogelijkheid van brandstich- wel op Man eerder dit Jaar gevallen van brand- 1 voorkwamen, blijkbaar ver door lokale bewoners die 5id zijn over een „invasie" felsen die zich, aangetrokken lage belastingen, hier komen toestand zwaarste ramp die men er t gekend, hing er op dit ikantie-eiland een sfeer die cktoestand benaderde. Naar- dodencijfer opliep stapelden a zich op hoe het in hemels- logelijk was dat de vlammen im zich heen konden grijpen «ven verdiepingen tellende Op het moment dat de brand wee Jaar oude complex uit ren er meer dan 4.500 men- meesbe vakantiegangers Binnen enkele minuten 4de vlammen alle zeven ver- bereikt van bars, restau- leaters en andere vermaak- gelegenheden, terwijl de klanten door dikke rookwolken een chao tische stormloop ondernamen op de uitgangen. Het gebouw veran derde in een raamwer kvan beton en verwrongen staal en er ontstond een controverse over het acrylic-plastic dat voor de muren en het dak was gebruikt. Het hoofd van de brandweer, Pear son, zei dat men weinig ervaring heeft met gebouwen die van dit plas tic materiaal zijn opgetrokken. [AGO President Allende elli heeft gisteren het leger s t gegeven de busdiensten ri taxivervoer, die door staking tf rffen, te herstellen, noemde generaal Brady, di van de legerschool, tot be- de stakende maatschap- heeft hem volmacht gege- maatregelen om de voertui- te doen rijden. [«naars van ongeveer 5.000 en taxi's hebben hun voer- middernacht in de garages solidariteit met een natio- ilng van vrachtrijders te endes transportpolitiek. De sen en enkele handerden ere voertuigen, die reden, vrijdag met grote vertra- kamipen omdat zij overvol Constantijn verbolgen over NA VO KOPENHAGEN Koning Con stantijn van Griekenland heeft in 'n vraaggesprek met de Deense televi sie gezegd dat de NAVO verplichtin gen heeft tegenover de democratie in haar leden-landen. "Zo nu en dan krijgt m§n de indruk dat in de NAVO politieke principes worden opgeofferd aan militaire doelmatig heid", zei in Rome in ballingschap levende Constantijn. Het handvest van de NAVO veron derstelt volgens hem dat de landen die lid zijn van het Noordatlanti- sche pact vrij gekozen regeringen hebben. De NAVO-landen hebben niet alleen militaire maar ook poli tieke verplichtingen op zich geno men. Als een der leden deze ver plichtingen niet nakomt moet de NAVO nagaan welke maatregelen genomen kunnen worden om dat land wel tot nakoming te brengen, aldus Constantijn. NICOSIA President-aartsbis schop Makarios heeft in een scherpe verklaring de voorwaarden verwor pen die de ontvoerders van de Cy prische minister van Justitie, Vakis, voor diens vrijlating gesteld hadden. Makarios zei dat hij nooit voor chantage zal buigen. "Ik verwerp de aanvaarding, ja zelfs het bespreken van elke voorwaarde onder chanta ge". In een door de leider van de onder grondse verzetsbeweging, generaal Grivas, ondertekende mededeling, waren vijf voorwaarden voor de vrij lating van de minister gesteld waar onder het houden van nieuwe presi- Een triest beeld uit het plaatsje Bound Brook, in de Amerikaanse staat New Jersey. Enorme rook wolken stijgen op uit een brandend gebouw, maar de brandweerwagen bij pijl rechtskan de vuurhaard niet bereiken vanwege overstromingen. Door de hevige regenval van de laatste dagen is de rivier Raritan buiten zijn oevers getreden. Op verschillende plaatsen in New Jersey is de noodtoestand afgekondigd. Bij de overstromingen zijn tot dusver zes personen om het leven ge komen. Affaire- Watergate"' WASHINGTON Patrick Gray, voormalig waarnemend directeur van de federale recherche (FBI) heeft gisteren voor de senaatscommissie voor Watergate verklaard dat hij presi dent Nixon binnen twee weken na de inbraak waarschuwde dat leden van zijn staf hem "dodelijk trachtten te verwonden". Gray onthulde dait hij een vervalst telegram van het ministerie van Bui tenlandse Zaken had gelezen, dat la ter is verbrand, en dat aangaf dat men poogde president Kennedy in verband te brengen met de moord op Diem in 1963 toen deze president van Zuid-Vietnam was. Onze correspondent in Washington tekent aan: Eén ding werd duidelijk uit de hoorzitting van de Watergate-se- naatscommissie van gisteren. De voormalige raadsman van president Nixon, John Dean, was er na de in braak in het Democratische hoofd kwartier uitstekend in geslaagd om de twee geheime Amerikaanse politie organisaties, de FBI en de CIA tegen elkaar uit te spelen. Dat deed hij erg handig door de twee mannen, die slechts kort bij de respectieve diensten waren aangesteld, met te genstrijdige instructies op elkaar af te sturen. Om dit op waarde te kunnen schat ten is het van belang te weten dat er tussen de FBI, die binnen Amerika opereert, en de CIA, die buiten de VS optreedt, een overeenkomst bestaat om elkaar niet in de wielen te rij den. Na de Watergate-inbraak be woog John Dean nu de zojuist aan gestelde tweede man van de CIA, ge neraal Wailters naar het zojuist aan gestelde waarnemende hoofd van de FBI, Green te gaan, om hem te be wegen voorzichtig te zijn met zijn Watergate-onderzoek. Het spoor, al dus de mededeling van Dean, zou wel eens kunnen leiden naar uiterst ge heime CIA-activiteiten in Mexico. Als die aan het licht kwamen, zou de nationale veiligheid in gevaar zijn gebracht. Pionnen Generaal Walters (die 's morgens gehoord werd) en Patrick Gray (die er 's middags anderhalf uur over deed om zijn 51 pagina's tellende verkla ring voor te lezen) waren het in die periode op vele punten niet met el kaar eens. Toen het beide mannen duidelijk was geworden dat ze als pionnen waren gebruikt kwamen ze overeen te waarschuwen. Dait ge beurde op 6 juli 1972. Volgens Wal ters zou Gray tegen de president hebben gezegd dat er niets kon wor den verdoezeld en dat het spoor leidde naar hoge functionarissen in het Witte Huis. Gray raadde, volgens Walters nog steeds, voorts de presi dent aan om die hoge functionarissen te ontslaan. Het voormalige hoofd van de FBI, Gray( was het met die lezing niet eens. Volgens hem was de inhoud van dat telefoongesprek als volgt: „Me neer president, er is iets waar ik met u over wü praten. Walters en ik zijn van mening, dat mensen van uw staf er op uit zijn u dodelijk te verwon den, door de CIA en de FBI te willen misbruiken en het voor te stellen als of de CIA er belang bij heeft dat be paalde mensen niet gehoord worden door de FBI". Er was een korte pauze. Toen zei de president: 'Pat. ik wil dat je je zorgvuldige onderzoek voort zet". Door de nevel van welbehagen, die hun wittebroodsweken met president Nixon omhulit, beginnen de leiders van de Sowjet-Unie thans te mer ken. dat de rest van de wereld er niet noodzakelijk dezelfde rooskleu rige kijk als zij op nahoudt met be trekking tot de verstandhouding tussen de supermachten. De Russische leiders zijn in het bij zonder verontrust door de openlijke en scherpe kritiek en door de twij fels. die in de onderontwikkelde we reld naar voren worden gebracht ten aanzien van de gevolgen van het samenspel tussen beide reuzen. Tegelijkertijd gaat het publiek in de Sowjet-Unie duidelijk beseffen dat de tastbare economische gevol gen van Brezjnjews met veel publi citeit omgeven reds naar Washing ton nogal mager zijn geweest, wat ook de voordelen waren, ten aan zien van de grote politiek. De Russische autoriteiten tonen, dat zij zich hiervan bewust zijn door middel van een aantal artikelen en commentaren, waarin zij trachten te antwoorden op de critici van de Russische- Amerikaanse toenade ring. Maar zij lijken er zich totaal niet van bewust te zijn, dat veel van het wantrouwen in de Derde Wereld ten aanzien van de Rus sisch-Amerikaanse relaties is inge geven door de ruwe. weinig subtiele wijze waarop de Russische propa ganda heeft uitgeweid over de voor delen voor de wereld als geheel van de vriendschap tussen de supermo- genheden. Deze nieuwe relatie wordt aange prezen als een soort model waarop de nieuwe internationale orde moet worden gebaseerd. India Vooral vanwege deze kirtiek over weegt BerzJJnew binnenkort India te bezoeken, mogelijk eind augustus of begin september. Het is niet toe vallig, dat een deel van de meest onverholen kritiek op de relaties van de Sowjet-Unie uit India komt. De Russische autoriteiten hopen, dat dit bezoek zeer welkom zal zijn vanwege de hulpvaardige rol van de Sowjet-Unie tijdens de crisis om Bangladesj van 1971 en de uitste kende staat van de Indiaas- Russi sche relaties in het algemeen en dat het. niet alleen de kritiek op de banden tussen de supermachten in India zal doen verstommen, maar ook in de ontwikkelingslanden als geheel. Brezjnjew gaat naar India met het uitdrukkelijke voornemen Nieuw Delhi gerust te stellen dat de poli tiek van de Sowjet-Unie in Zul- doost-Azië ook verder in het voor deel van India zal zijn. Hij zal ook de indruk pogen weg te nemen, dat de topgesprekken tussen Nixon en Brezjnjew de Russische buitenland se politiek in Azië in feite hebben De Russen zijn er zich van bewust, dat de recente bezoeken van Brezn- jew aan westelijke landen en zijn verwaarlozing van Aziatische landen ongunstige commentaren hebben opgeleverd. Zij hopen nu. dat zijn bezoek aan India deze critici zal doen verstommen en dat Brezjnjew volgend Jaar in staat zal zijn ande re Aziatische landen te bezoeken. Een van de meest opvallende nala tigheden tot dusver is. dat de Rus- Makarios ontzegde Grivas 't recht over politieke vrijheden en eerbied voor de wil van het volk te spre ken. Als Grivas de wil van het volk zou eerbiedigen, dan zou hij niet begonnen zijn met geweld en terreur, aldus Makarios. INGTON President Ni- gisteren het congres ge- iwd voor „mogelijk gevaarlij- ïuenties" van het stopzetten wnbardementen in Cambod- leeft het congres echter niet hem toestemming te geven lardementen ook na 15 au laten voortduren, brief aan beide huizen ver- Nixon: „Het congres heeft in de vorm van een wet tet en de regering zal de wet Ik kan dit echter niet doen lijn ernstige persoonlijke uit te drukken voor de mo- vaarlijke consequenties van atregel." Nixon spreekt in tevens een waarschuwing lanoi geen verkeerde conclu- «kken uit de komende bom- hoopt dat Noord-Vietnam gedachte krijgt dat het nu hand heeft voor militairen In andere delen van Indo china. Dat zou een .zeer gevaarlijke fout" zijn die het „Amerikaanse volk met gepaste middelen zou beant woorden Een week of vier geleden vonden president Nixon en het Amerikaanse congres elkaar op het compromis dat voortzetting van de bombardementen na 15 augustus uitdrukkelijke toe stemming van het congres zou be ven. Een dergelijke toe stemming zit er naar men meent ech ter niet in. Omdat het congres eind van deze week voor vier weken op reces is gegaan zou Nixon een spe ciale zitting bijeen moeten roepen, hetgeen na de brief van de president niet waarschijnlijk is, zo heet het in Washington. Volgens de Amerikaanse kranten heeft minister van Defensie Schle- singer de generaals in Zuid-oost- Azië reeds opdracht gegeven de vluchten op 14 augustus stop te zet ten. Met kolonel Gaddafi, ledder van de Noordafrikaanse olie-staat Libië is het een merkwaardige zaak Men herinnert zich de groteske "mars naar Cairo" die duizenden van zijin (onderdanen enige weken geleden, op bevel van hun fanatieke gebie der ondernamen om de eenheid-met- Egypte af te dwingen. Die tocht werd een fiasco: president Sadat, wees, op een beleefde maar besliste wijze, deze hardhandige liefdesbetui ging van de hand. In theorie zou vereniging van een zeer rijk maar onderbevolkt land als Libië met 'n doodarm maar overbevolkt Egypte een fusie zijn, die beide landen ten goede zou kunnen komen (al zou een dergelijke combinatie voor Israël een gevaarlijke situatie scheppen). Maar in Egypte is het enthousiasme niet groot. Dat land verkeert politiek nog altijd in een labiele toestand en het doordrammen van Gaddafi met zijn eenheidsplannen dredgt die labiliteit eerdei- te vergroten dan te vermin deren. In de zomer van het vorige jaar werd 1 september a.s. ais streefdatum voor de vereniging in uitzicht gesteld, maar terwijl Gad dafi sindsdien steeds feller naar de verwezenlijking van z'n droom streef, de, verschool Sadat zioh meer en meer achter een barrière van ver ontschuldigingen. Tenslotte liet Gaddafi zich dan verleiden tot de ongewapende invasie van Libiërs in Egypte, die door de duidelijke af wijzing van de leiders in Cairo een volslagen mislukking werd. Voor de zoveelste maal deed Gaddafi weer eens afstand van zijn functie, dit maal om zijn gezicht te redden een stap die hij spoedig weer onge daan maakte en daarmee is voor lopig een einde gekomen aan de eenzijdige aandrang tot fusie. Voor lopig, want Gaddafi's fanatisme doet de vrees rijzen, dat hij zich niet zal neerleggen bij deze mislukking. Als een gloeiend-hete sirocco (woes tijnwind) blaast de mohammedaans -Arabische dweepzucht van de kolo nel in Egyptische richting. En hij is te zeer overtuigd van zijn eigen gelijk om in te zien, dat het niet aangaat de andere partij zonder meer te dwingen. In Cairo immers heeft de regering een teleurstellend eenheidsexperiment met Syrië ach ter de rug en dat moedigt niet aan tot herhaling, zeker niet als dat on der dwang geschiedt. Bovendien wijkt de Egyptische mentaliteit sterk af van de straffe moslim-idea- len, die Gaddafi zich voor ogen heeft gesteld. In Egypte is het grootste del van de bevolking te zeer gewend geraakt aan een zeke re mate van vrijheid om nu terug te keren tot bijv. een tweede- of derderangs-positie van de vrouwen, die bij Gaddafi allesbehalve hoog staan aangeschreven. Ook de verlo ren oorlog tegen Israël is geen prik kel om een koers te gaan varen, die zeer wel op een herhaling van dat drama zou kunnen uitlopen. Boven dien telt Egypte enige miljoenen christenen: wie hen blootsbelt aan de geestdrijverij van een figuur als Gad dafi vraagt om een berg moeilijkhe den. Al bij al zou Egyptisch-Libi- sche eenheid gepaard gaan met een conflict tussen volken, die in samen stelling, gewoonten en geschiedenis, een eigen karakter vertonen. In wezen belijdt Gaddafi een soort mohammedaans fundamentalisme, wat men zou kunnen vergelijken met een streng calvinisme of rooms- katholiscisme in de Westerse landen (voorzover die straffe orthodoxie daar nog te vinden is). Zijn moham medaanse rechtlijnigheid gaat voorts gepaard met een sterk Arabisch na tionalisme en beide worden ge schraagd door de enorme olie-rijk dom van Libië, die dit land jaarlijks tussen de vijf en bien miljard gulden aan inkomsten uit export oplevert. Dat de bevolking van slechts twee miljoen daarvan profiteert ligt voor de hand. De economie 'toont sinds eni ge tijd een duidelijke opleving, na dat zij drie Jaar lang na de om verwerping van de monarchie in een depressie verkeerde. De havens liggen vol schepen, de hotels zitten vol buitenlandse zakenlieden en het assortiment goederen, dat in de win kels verkrijgbaar is. groeit snel in aantal en variatie. Keerzijde van de medaille is. dat er 250.000 Egyptena- ren en andere vreemdelingen in Li bië vertoeven, die. in tegenstelling tot de buitenlandse werkkrachten in Westerse landen, doorgaans een lei dende functie hebben. Voor Gaddafi is dat een doom in het vlees en hij heeft er herhaaldelijk zijn veront waardiging over uitgesproken, dat z'n land vooral od technisch gebied af hankelijk is van buitenlandse des kundigen. Op 15 april Jl.. toen hij in Tripolis "de culturele revolutie" afkondigde, sprak hij er zijn ergernis over uit. dat Jonge Libiërs. die in het buiten land hadden gestudeerd, weigerden te werk te worden gesteld buiten de steden, waar zij een prettig leven kunnen leiden. Zo zijn er in de oase Ghadames alleen maar PalestUnse artsen en wordt het be vloeiingspr o- Ject dn de oase Koefra uitgevoerd door Tunesiërs en Egyptesnaren, om dat er geen Lilbiër bereid werd ge vonden zich daarvoor beschikbaar te stellen. Die buitenlanders, maar vooral de Amerikanen, zou hij liever vandaag dan morgen zien vertrek ken. De Amerikanen kan hij echter niet missen, omdat ze de olie exploi teren. Intussen houdt Gaddafi zijn volk bij voortduring voor, dat zij het Boek Gods (de Koran) moeten vol gen. In de praktijk betekent zijn "culturele revolutie", dat er in dor pen, bedrijven en universiteiten "volkscomités" zijn gevormd, die moeten toezien op het naleven van de doeleinden van die revolutie. Het gevolg is geweest, dat er enige hon derden communisten en aanhan gers van de "Mohammedaanse Broe derschap" in de gevangenis terecht zijn gekomen, dat er in de olie-in dustrie enige "Israëliërs" zijn ont maskerd. dat er drie hoogleraren zijn ontslagen (twee leden van de Mo hammedaanse Broederschap en één "Amerikaanse agent") en dat er in de steden enige bibliotheken van on gewenste boeken zijn gezuiverd. Dat is allemaal in de geest van Gaddafi, van wie men zich nu afvraagt wat hij ten aanzien van Egypte zal onderne men. Velen twijfelen er aan of deze "erratic" (grillige, excentrieke) ko lonel. zoals de "Daily Telegraph" hem kort geleden noemde, de "afge wezen liefde" gemakkelijk zal kun nen verwerken en vragen zich af of hij niet door ondergrondse actie te gen Sadat zal trachten te bereiken wat hem door de "mars naar Cairo" niet is gelukt. Rl. sische leider geen bezoek aan Noord-Vietnam op het programma heeft gezet. Irriterend Het blijft echter nog een open vraag of Brezjnjews bezoek aan In dia de gehoopte kalmerende uitwer king zal hebben. De toon en styi van de Russische antwoorden op critici van de as Moskou-Wsahing- ton is meer irriterend dan gerust stellend. Men kan dezelfde smaad woorden beluisberen Jegens hen. die hun twijfel bot uitdrukking brengen en men kan ook dezelfde ongevoe ligheid constateren ten opzichte van de fijnere argumenten van de criti ci. In een belangrijke beschouwing tn een recent nummer van de Izwestia beschreef een commentator. Bovin genaamd, twee categorieën van mensen in de wereld. Zij die het topgesprek Brezjnjew-Nixan hebben geprezen worden staatslieden ge noemd. maar zij die bezwaren heb ben naar voren gebracht, zijn vol gens deze beoordeling maar „politici en publicisten". Bovin wijst de kri tiek uit De Derde Wereld af en zegt., dat de betrokken landen ge hypnotiseerd zijn door een Rus- sisch-Amerikaanse hegemonie. Bovin brengt evenwel geen mkel argument naar voren ter rechtvaar diging van de Russische aanspraken op het houden van topgesprekk-n. Het meest ironische aspect van z'1n betoog is. dat hij voortdurend °rn oude verklaring van president Nixon aanhaalt, toen deze zei. dat Amerika de problemen van andere volken niet kan oplossen of zich er niet in mengen kan. Wat de reactie in Vitnam of in Bangladesj op dit soort argumentatie is laat zich licht bevroeden. Kiezers in Namibië bleven thuis WINDHOEK (RTR. ANP) Slechts 1300 van de 42.000 kiesge rechtigden in Ovamboland. de groot ste bantoestam van het door zuid- Afrika bestuurde Namibië, zijn de afgelopen dagen naar de stembus ge gaan voor de verkiezing van een wet gevende vergadering. De oppositie groepen, onder aanvoering van de SWAPO (Zuid-West Afrikaanse Volksbeweging hadden opgeroepen tot een boycot van de verkiezing. De oppositie heeft het massale wegblijven van de kiezers echter nog niet als een succes van de boycot actie toegejuicht. De acties, waarmee de SWAPO had gedreigd om de ver kiezingen te doorkruisen als geen vrijheid van vergadering werd toe gestaan, zijn achterwege gebleven. Voor de verkiezingen zijn er talrij ke arrestaties verricht onder SWAPO-leden, die het verbod op vergaderingen overtraden. Overigens waren slechts voor zes van de 56 parlementszetels tegen kandidaten gesteld voor de rege ringspartij, de "Onafhankelijkheids- partij". Voorts worden 35 van de 56 volksvertegenwoordigers niet geko zen .maar benoemd. De verkiezings uitslag wordt pas volgende week verwacht. De vorming van een wetgevende vergadering past in het streven van de Zuidafrikaanse regering ook Na mibië te verdelen in grondgebieden voor blank en zwart, en elke stam in een "tuisland" een beperkte ma te van zelfbestuur te geven. STOCKTON Californië) (AP) Mevr. Fegion (haar voornaam is Johnnie Lee) heeft aangekon digd dat zjj wil gaan scheiden van haar man Solomon „omdat die al zijn geld aan vreemde vrouwen uitgeeft". Dat wil wel eens meer voorko men. maar in dit geval ls het nuttig te vermelden dat Johnnie Lee 100 en de wufte Solomon 103 jaar is. Het stel trouwde in 1945. Mevrouw Fegion had nog meer klachten. „Solomon is ge meen tegen me, hij wil altijd met me op de vuist en hy geeft me niets te eten". Zowel Johnnie Lee als Solo mon was al eens eerder ge trouwd. Maar een derde keer zal er niet meer inzitten voor Johnnie Lee. want zy heeft dui- delyk laten uitkomen dat als ze van Solomon af is ze het niet noemaals gaat proberen. Solomon was niet bereikbaar voor commentaar De oude rak- kerd bleek onvindbaar. Vermoed werd dat hy weer achter de vrouwen aanzat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 9