1 De v rou w In China
PAGINA 11
IgRDAG 28 JULI 1973
Is een oma aanwezig dan verzorgt
zij het huishouden. De moeder ver
dient in de fabriek 70 ypan per
maand (1 yuan 100 fen f 1.50), de
oudste dochter 40, de Jongste 30.
De man verdient ruim 80 yuan. De
dochters staan 15 a 20 yuan af voor
het huishouden. Zij geven meestal
een deel uit aan kleren en ontspan
ning (b.v. bioscoop, theater of va
riété) de rest wordt gespaard tegen
2,8% rente.
Alleen bedrijven betalen belasting,
niet de burgers. Huur, water en
stroom kosten gemiddeld 5 yuan per
maand. Voor het eten wordt ge
woonlijk 13 k 14 yuan per gezinslid
uitgegeven. Elke Chinese vrouw
heeft successievelijk de volgende
wensen: fiets, naaimachine, radio.
(De man: fiets, polshorloge, radio)
Nog enkele voorbeelden van prijzen:
een stuk huishoudzeep 38 fen, een
kilo rijst 28 fen, een kilo meel 32-40
fen, een pond vers varkensvlees 70-
90 fen, tomaten per stuk 7 fen,
pond brood 20-30 fen, fles bier (3/4
liter) 48 fen in een restaurant. Een
hemd 7,50-16,40 yuan, pet 1 yuan,
broek 10 yuan, goedkoop fototoestel
80-120 yuan. Televisie is de droom
wens van ieder Chinees gezin,
evenals een reis naar Peking of naar
Hangtsjou, de bloemenstad in het
merengebied.
RUST
De vrouw wordt op haar vijftigste
gepensioneerd en krijgt dan 70%
van haar loon. De oudere vrouwen
knappen allerlei karweitjes op:
straatvegen, op de kinderen passen,
huishouden doen, zieken verplegen,
boodschappen doen, kinderen van
zwangere vrouwen verzorgen.
Ik zag haar lopen op straat met
een aan een stokje geregen vis.
Vóór het huis op de geel-lemen
grond in een teil haar kleinkind
wassen. Ik zag haar oud en levens
moe, ondersteund door haar dochter
op een fietsriksja, naar het zieken
huis gaan; haar eeuwige rust vindt
zij begraven in de steile helling van
de groene heuvels. Om haar heen
ligt het in vele eeuwen door men
senhand totaal veranderde Chinese
landschap.
(DITIONEEL
acht
ook oude vrouwen in de tra-
ele zwarte dracht: broek en
eslotem jasje, de grijze haren
naar achteren gekamd in een
de in haar Jeugd verminkte
i gestoken in witte sokken en
satijnen schoenen,
uid van de 2jonge vrouw is
Haar mond geeft een natuur
rode kleur en haar vrolijke
toont een gaaf gebit. Zij is de
rlijkheid zelve. Behalve een
armbandhorloge, draagt zij
sieraden en make-up. Toch is
let ontdaan van iedere ijdel-
tar donkere broek, grijze Jack
itte blouse poseert zij graag in
tramme houding voor mijn ca-
De havenarbeidster probeert
echter te verstoppen achter
ollega, omdat ze in haar ver
overall niet gefotografeerd
gorden. Wanneer ik oudere
en met gebaren verzoek hen
ogen fotograferen, wordt dit
geweigerd. De Jonge vrouw
tolk en is vastbesloten een goede
tolk in het Duits te worden.
„Maar", zegt zij bescheiden, „ik
weet nog zo weinig, ik moet nog
veel leren". Openlijk zelfkritiek is
een normaal verschijnsel.
Haar idealen zijn: werken, trouwen
en kinderen krijgen. De jongen met
wie zij gaat trouwen is elektro-
monteur, 28 Jaar oud en woont in
een andere stad. Verliefde mensen
bezoeken elkaar geregeld, maar' gaan
voor het huwelijk nooit
en vrijen niet in het
Het jonge paar is in het openbaar
schuw en is eerder herkenbaar als
liefdespaar. In Sjanghai ontmoette
ik de eerste paartjes. Zij zitten
langs de promenade op banken met
hun rug naar de voorbijgangers om
zich zo enige afzondering te ver
schaffen. De Jongens hielden, druk
gekookt worden. Vlees en huid
ken verrukkelijk. Het is een
feestmaal!)
„In de eerste plaats wordt beoogd
de jonge vrouw in het arbeidsproces
op te nemen, haar de mogelijkheid
te geven talenten te ontplooien en
als volkomen geëmancipeerd lid van
de gemeenschap haar bijdragen te
leveren tot de opbouw van het
nieuwe China", zegt Mei ademloos
en pakt mijn arm. Mei is zacht;
haar betogen in gebroken Duits
houdt zij met ingetogen stem. Mei
werkt, als de andere Chinese vrou
wen, 48 uur per week. Vrije zater
dagen en zondagen kent ze niet;
soms zal zij zelf haar wekelijkse
vrije dag kunnen kiezen, vaak
wordt die bepaald door de belangen
van de gemeenschap. Van iedereen
worden haar sociale belangen be
hartigd door het z.g. „buurtcomité
van burgers" bestaande uit meerde
re leden met verschillende functies.
Dit comité is het laagste orgaan in
het Chinese bestuurswezen en sa
mengesteld uit buurtbewoners met
uiteenlopende beroepen en uit alle
leeftijdsgroepen.
Zij controleert in de buurt zelfs de
huizen van binnen op zindelijkheid.
Mei zal van het comité en van
haar buren in het openbaar zowel
lof als kritiek ontvangen, maar ook
hulp en onderricht in familiaange-
legenheden.
Zou Mei willen scheiden, dan zal
het hiervoor aangewezen lid met
haar spreken en haar erop wijzen
dat een vrijwillige aangegane ver-
om haar bekwaamheden te ont
plooien. Altijd thuis leeft ze geïso
leerd van de andere mensen, in te
genstelling tot haar man. Een
vrouw moet het recht hebben af
stand te nemen van het standaard-
beroep „huisvrouw" en door ander
werk een bijdrage leveren tot de
opbouw van het Nieuwe China".
WEINIG
De ouders van Mei, arbeiders in een
fabriek, bezitten naar onze maat
staven in materiële zin heel weinig.
Huisraad is zeer eenvoudig; alles is
beperkt tot het allernoodzakelijkste.
In de flat leven man, vrouw en hun
drie kinderen in twee kamers. De 2
3 meter brede keuken wordt in de
steden soms gedeeld met andere fa
milies. Zij hebben geen badkamer
en ik heb het toilet niet kunnen
bedrukte doorstikte deken. De klei
ne kinderen slapen bij de ouders.
In de andere kamer, die tevens als
voorraadkamer wordt gebruikt, sla
pen de oudere kinderen.
STOKJES
Alle gezonde vrouwen werken, het is
dan ook ondenkbaar dat een gezin
alleen van de inkomsten van de
man zou leven. Wie het eerst van
het werk thuis komt maakt het
eten klaar. Er wordt driemaal per
dag warm gegeten. Rijst in een
klein porcelein kommetje, afwisse
lend met een visgerecht, een groen
tegerecht, kip, eend, zwarte eieren
en daarna soep. Noedels met groen
ten en saus, gestoomd brood. De
Chinese keuken is veelzijdig. De
groente en het vlees worden van te
voren in stukjes gesneden, men eet
aai juni 1973: hitte, stromen-
dampende velden, uren
door de straten, overscha-
door grote bomen ontmoet ik
vrouw. Zij lacht tegen
klapt in haar handen, zij
mijn kleren met vriendelijke
Zij laat mij vol
kind zien, haar armoedi-
biedt mij een glaasje
water aan. In de bus staat
haar plaats af. Ze toont mij
oprecht haar vriendschappe-
jevoelens.
klein, sierlijk, zelden dik, uni-
I gekleed: dondere broek, grijs
„iteit waaronder witte blouse soms
no lescheiden dessin. Haar voeten
°i in gekleurde plastic sandalen
rarte laarzen. Zij heeft steil
knipt, zwart haar, soms
en Zy draagt graag pony.
12 n is het werk stopt ze haar
lafoq^nder een soort stoffen bad-
blauw of wit.
:n zwaar handwerk
ikamtenen, bijvoorbeeld havenar-
rs viers, dragen overalls waarvan,
het veelvuldig verstellen, de
•onkelijke kleur niet meer is
-gnhe iderkennen. De op het veld
jnde vrouwen zijn gekleed in
blauwe bloesjes en dragen
gevlochten, breedgerande
hoeden tegen de felle zon
k tegen de regen. In het zui-
de brede rand omzoomd met
kant.
daarentegen is tegemoetkomend en
onbevangen.
In tegenstelling tot haar eentonige,
kleurloze dagelijkse verschijning, is
de jonge variété-artieste 's avonds
een uitermate kleurrijke verschij
ning. Haar mond en wangen zijn
felrood gekleurd. Haar hele gezicht
is zwaar opgemaakt. Gekleed in
^fleurige blouses en rokken, rijk ver
sierd met borduursel, soms getooid
met grote strohoeden vol linten en
kunstbloemen, wervelt zij over de
Bühne niet zonder een preutse ko
ketterie.
MEI
Onze tolk Mei, een Jonge vrouw van
26 Jaar, woont bij haar ouders in
Sjanghai. Na de middelbare school
studeerde zij aan de Universiteit
van Shanghai Duits. Aangetrokken
door mijn bescheiden pogingen haar
Duits te verbeteren, zoekt zij mijn
gezelschap en neemt me in vertrou
wen. Zij trad voor het eerst op als
pratend, hun arm teder om de
schouders van het meisje.
PEKINGEEND
De staat suggereert Mei, pas na
haar vijfentwintigste te trouwen
met een man niet jonger dan dertig
jaar. De trouwceremonie is uiterst
simpel. Wettelijk is bepaald dat het
jonge paar drie dagen vrijaf krijgt
na het huwelijk. Ze zullen samen
langs de boulevards slenteren, hun
karige bezittingen bij elkaar bren
gen en in een door de staat aange
wezen woning in Sjanghai hun in
trek nemen. Zij zullen niets erven.
Een kleine gissing van mij: zullen
ze in die vrije dagen Pekingeend
gaat eten in een van de vele res
taurants? (Een jonge eend, twee
maanden gemest, wordt van buiten
ingewreven met suiker houdende
vloeistof en van binnen gevuld met
kokend water. Daarna precies 40
minuten gehangen boven een houts-
koolrooster. Het vlees moet namelijk
van buiten gebraden en van binnen
Foto's en tekst
Thérèse de Groot
wordt verwacht dat men, indien no
dig is, zonder meer overwerkt.
KINDEREN
De staat heeft Mei in overweging
gegeven niet meer dan twee kinde
ren te krijgen. Zij kent alle bij ons
verkrijgbare voorbehoedmiddelen en
is -goed voorgelicht. Voorbehoedmid
delen worden gratis door de staat
verstrekt. Na haar tweede kind zal
zij zich misschien laten steriliseren,
aangemoedigd door het voorbeeld
van vrouwelijke partijleden.
In de flat of het kleine huis waarin
Mei met haar gezin zal wonen,
bintenis niet zonder meer verbroken
mag worden, vooral met het oog op
de kinderen. Haar levenspatroon
wordt in grote lijnen bepaald door
de Partij.
CRECHE
Mei's kinderen zullen, wanneer zij
één maand oud zijn, in een crèche
ondergebracht worden en daarna in
de kleuterschool. Ik vraag haar:
„Wilt u uw kinderen niet liever zelf
verzorgen en opvoeden?" „Ja", zegt
ze, „dat zou ik wel willen, ik speel
graag met kinderen".
En na een poosje: „Het verzorgen
van de kinderen is erg vermoeiend;
een vrouw die thuis zit moet
naaien, wassen, koken enzovoorts,
dus heeft ze weinig tijd om aan
dacht te besteden aan de kinderen.
Kinderen hebben speelkameraadjes
nodig en die vinden ze in de kleu
terschool. Een vrouw die zelf haar
kinderen verzorgt, heeft weinig tijd
ontdekken.
Alles is brandschoon. De kleren
worden in de slaapkamer (±3 bij 4
meter) in koffers bewaard. Er
hangt een foto van voorzitter Mao
aan de muur, foto's van familieleden,
een paar papieren bloemen in een
vaas. (Ik heb overigens nergens
verse bloemen in vazen gezien
kennelijk worden ze niet geplukt).
Vaak een ouderwetse radio op de
tafel en een trapnaaimachine in de
hoek. Een wekker. Op tafel een
dienblad waarop een bonte ther
mosfles met kokend water, een paar
glaasjes en busje met groene thee.
Nergens een vlieg.
Eenderde van de slaapkamer wordt
in beslag genomen door het bed van
de ouders: een verhoging op knie
hoogte, gebouwd van hetzelfde ma
teriaal als de muren. Erop een har
de dunne bedekking, een soort 2 cm
dikke matras van gewatteerd ka
toen. Eroverheen een mooie, bijna
altijd rode, met bloemen en vogels
