nkele vraagtekens bij de
lanklacht tegen Portugal
1 P*
'Boterberg' op onze Nederlandse hoofden
UW DAGBLAD
MEE OP VAKANTIE
Schrijfster Nine van
der Schaaf overleden
DERDAG 19 JULI 1973
nier Heath in de plotselinge aan-
pater Hastings inzake
Mozambique geen
jeiding gevonden het bezoek van
Portugese collega Caetano af te
;en. Die vertoeft dan ook "vol-
plan", zij het met extra-politie-
herming, in de Britse hoofdstad
gelegenheid van het 600-Jarig be-
het bondgenootschap tus-
Londen en Lissabon. Heath heeft
kennelijk niet laten intimideren
een duidelijk politiek-gerichte
de Engels-Portugese banden
erbreken of althans te schaden,
betekent vanzelfsprekend niet,
de beschuldiging die door de
oes" op tafel is gelegd, naar het
moet worden,
grondig onderzoek is allerminst
onredelijke eis. Er woedt in het
i van Mozambique een strijd
het "Bevrijdingsfront Fre-
n de Portugese (troepen. On
nadrukkelijke verzekeringen
Portugese tóp-militairen en
sflandse deskundigen, dat Lis
as taktiek erop gericht is de te-
anders voor zich te winnen, is
gezien de mijnen-oorlog van het
mo in het Tete-diistrict, tenslot-
iet ondenkbaar dat die strijd aan
ugese kant uit de hand is gelo-
verschrikkelijk bloed-
sis gevolg. Maar een publikatie
half jaar na datum en
juist een paar dagen voor Caeta-
aoek is te duidelijk met po-
oogmerken doortrokken om
soek er voor af te zeggen,
rendien zal bij het besluit van
«gering-Heath vermoedelijk een
ebben gespeeld, dat het hier om
jsnog ongecontroleerd vierde-
snieuws gaat. De Londense
es" had het bericht niet van
staf. maar van Adrian Has-
die het op zijn beurt ver
van drie Spaanse missionaris
die het vernomen hadden van
collega's, aan wie het was
edeeld door overlevenden. Voor
lad als de "Times", dat niet
i paar man behoeft te kijken
a zelfstandig onderzoek in te
of althans een poging daar-
doen is het ineen zo belang-
zaak op z'n zachtst gezegd on-
uldig zonder meer te vertrou-
ip ongecontroleerde bronnen,
elk geval had het Londense blad
ing moeten houden met het feit,
"oud nieuws" ging, date-
uit december vorig jaar. Reden
m er nog een of twee moan-
vast te knopen voor een
jk onderzoek. Het had de re-
van de "Times" voorts ver
moeten voorkomen, dat het
n van de heer Hastings en
ipaanse zegslieden pas duidelijk
te spreken toen het politiek
j uitkwam, namelijk aan de
and van Caetano's bezoek.
Bhrijft pater Hastings dit toe
ien samenloop van omstandig-
van bisschoppelijke zijde
et gereageerd op de berichten
missionarissen. Dat was trou-
a1 eerder gebeurd, want ook
•ver vroegere massa
bij de hogere geeste-
:d blijven steken. Mij dunkt,
iet met het geweten van be-
missionarissen merkwaardig
teld. Dat spreekt pas luid, als
tiek precies uitkomt. Van
één: het gaat de missionaris-
de waartieid en dan is er
hop ter wereld, die hun het
kan opleggen, óf zij wach-
paar bloedbaden af om een
rel te veroorzaken. Welnu,
gebeurd en kennelijk
want zij wisten immers van
moordpartijen al, dat de ho-
elijkheid er het zwijgen
doen. Waarom dan wachten
imber 1972 tot Juli 1973? Van
iloop van omstandighe-
dus geen sprake. Het tijdstip
gekozen,
ingezonden stuk in de
schreef het Britse Lager-
Patrick Wall over de onthul-
van pater Hastings, dat diens
togen over de Portugezen door
publikaties al geruime tijd
waren. Ook hij acht het
faardig, dat het rapport op
lenblik verscheen, dat het ma-
voldoening aan de aamhan-
ttn het "Frelimo" zou ver-
maximale verwar-
ou stichten in de kringen van
?«en en him Britse gastheren.
Times" nam trouwens nog en-
todere ingezonden brieven op,
de heer M. A. Faul uit
faie. Het rapport van Has
ten een Engelsman, die nog
<en voet in Afrika gezet heeft,
>or ogen draaien,
ben er niet van onder de in-
aldus Faul. Bijna twintig Jaar
in zuidelijk Afrika geleefd
isd. Er zijn dan ook tal van
8 die het stuk ongeloof waar-
toen. Zo is het gebied van Mu
tt. waarin het dorp Wiriya-
gelegen, al een Jaar onder
meer effectieve controle van
Prelim o geweest. Uit deze
zijn vele overvallen op Rho-
Mdernomen.
Benomen, aldus gaat Faul ver-
W een Portugese kolonne be-
Bebied is binnengedrongen en
0 bloedbad heeft aangericht,
to enige slachtoffers door de
aan de dood wisten te ontko-
ten ligt het voor de hand, dat
Echtelingen zeker hun heil
'Socht zullen hebben in door de
Zij zouden naar het Frelimo zijn ge
gaan. Maar ofschoon de massamoord
al zeven maanden geleden zou hebben
plaatsgevonden, heeft he»t Frelimo
er nooit met één enkel woord mel
ding van gemaakt, terwijl zo'n ge
beurtenis toch een brok propaganda
zou zijn geweest, dat op een presen
teerblaadje werd aangeboden.
Vervolgens staat de heer Faul stil
bij de lijst van namen, die door de
„Times" in een hoofdartikel als een
bevestiging van de berichten werd ge
zien. Onder die namen zijn er vele in
het Nguni (Misipho, Keresiya, Chu-
ma), maar het dichtst bijzijnde Ngu-
ni-volk woont meer dan 360 kilome
ter verderop, in Rhodesië. Ook zijn
er namen in het Nyanja, maar de
stam die deze taal spreekt woont 240
kilometer verder, in Malawi. Of
schoon er, aldus de heer Faul. in de
steden vermenging van stammen
plaatsvindt, doet zich dat op het
platteland niet voor. Die namen
van mensen, die honderden kilome
ters ver weg wonen, plaatsen de
schrijver dan ook voor een volsla
gen raadsel.
Verder bespreekt de heer Faul de
manier waarop de slachtoffers om
het leven zijn gekomen: door schie
ten. verbranden in hutten, slaan en
trappen, openrijten van de buik, ont
hoofding enz. In uw eieen artikelen,
aldus richt hij zich tot de "Times",
over het bloedbad van maart 1951 in
Lari, Kenia, over de opstand in An
gola in 1961 en de Kongolese slach
tingen in 1960-1964, vindt u al deze maar
methoden terug, bedreven door de schap.
Mau Mau, de MPLA (Angolees Be- Het is niet toevallig,
Door C. J. Rotteveel
vrijdingsfront), de Loemoemnbisten
en de "Jeunesse". De barbaarshe
den. zoals die zich in Wiriyamu zou
den hebben afgespeeld, zijn volko
men identiek aan de hier genoemde,
In het bijzonder in Lari, en het bloed
bad. als het plaatsvond, heeft alle
kenmerken van die van de .nationa
listische" bewegingen, zoals die hier
boven genoemd werden.
Ik twijfel er niet aan, aldus de
heer Faul tenslotte, dat de heer Has
tings het ernstig bedoelt. Maar wel
twijfel ik eraan, dat zijn bronnen zo
vlekkeloos zijn als u denkt dat ze
zijn. Vooral als de missionarissen,
die voor het nieuws zorgden, in door
het Frelimo beheerste gebieden wo
nen. Wie weet, misschien "coacti
fecerunt", dJ. waren zij gedwongen
dat "nieuws" te verspreiden.
Nog een ander ingezonden stuk
in de Times" behandelt Hastings'
beschuldigingen. Het is zeker
merkwaardig, dat een woordvoerder
van het "Frelimo" in Dar es Sa
laam, de hoofdstad van Tanzania,
verklaarde over de slachting in Mo
zambique niets te hebben geweten
voordat de "Times" met de onthul
lingen van pater Hastings kwam.
Eenzelfde verklaring legde de Freli-
mo-commandant in de provincie Te-
te afook hij wist nergens van.
In bedoeld ingezonden stuk, van
de hand van brigade-generaal M. Cal
vert, Aldershot, wordt gewezen op de
menselijke aanpak van de Portuge
zen als zij een guerrillastrijder ge
vangen hebben genomen. Zo iemand
krijgt dan de keus, aldus generaal
Calvert die dit uit eigen waarneming
weet, tussen terugkeer naar de Jun
gle of bij de Portugezen blijven. Ne
gentig procent kiest voor het laatste!
Het is een Angelsaksische opvatting,
dat een oostand alleen onderdrukt
kan worden door de guerrillastril-
ders dood te schieten.
De Portugezen trachten ze naai
hun zijde over te halen en de grie
ven, die de oorzaak van de rebellie
zijn. weg te nemen. De Portugezen
raai Calvert verder, dat een groot
aantal van de terroristische organi
saties uit de gehele wereld in 1972
bijeen kwam in een Jezuïetencolle
ge in de nabijheid van Rome. Onder
hen waren ook vertegenwoordigers
van het IRA (.Ierland) en het Fre
limo. Er is een geheime groep van de
Jezuïten, die zich aan de kant heeft
geschaard van de voorstanders van
wereldtenrorisme. "Ik ben van me
ning, dat de aantijging van pater
Hastings (zo mooi op tijd, en poli
tiek en niet religieus gericht) on één
lijn kan worden geplaatst met enige
van de wilde beschuldigingen van
zekere benevelde Ierse priesters in
Ulster, die emotioneel zozeer de rich
ting kwyt zijn, dat zij denken dat
het doel de middelen heiligt".
De heer Calvert onderstreept dat
hij niets tegen de Jezuïeten heeft
Ik bewonder ze en koester hoogach
ting voor Ignatius Loyola, van wiens
geschriften ik er enige als verplich
te leerstof voorschreef toen ik com
mandant van guerrilla-scholen in
drie continenten was. Maar. aldus
Calvert, ik schaam me ,dat een cou
rant van uw reputatie zich leent
voor zulke onbewezen propaganda
tegen een land. dat in zijn bestril-
ding van een door de communisten
gesteunde opstand aan zijn gren
zen, qua sympathie, menselijkheid
en mededogen voor zijn vijanden, de
na-oorlogse houding van Amerika,
Engeland, Frankrijk, Nederland en
zelfs België inzake bedwingen van
rebellie verre te boven gaat.
Ik meen met gezag te kunnen
spreken, aangezien ik gedurende de
laatste jaren in verband met mijn
boek "Het patroon van de guerrilla-
oorlogvoering" alle guerrilla-gebie
den van de wereld bezocht heb, dit
in mijn kwaliteit van "research fel
low" (universitair onderzoeker) van
de universiteit van Manchester. Per
soonlijk ben ik van mening, dat
Portugees Afrika de enig werkelijke
brug tussen blanke en zwarte Afri
kanen kan zijn op grond van Por-
gals ingeworteld multiraciaal stand
punt, dat in geen enkele andere
staat van Afrika een precedent vindt"
Tot zover brigade-generaal Cal
vert, wiens gunstig oordeel (audi et
alteram partem, hoor ook de ander*»
partij,) evenzeer gehoord mag wor
den als de beschuldigingen van de
heer Hastings. Dit alles neemt niet
weg, dat de mogelijkheid van een
ontsporing open blijft. De Portugezen
hebben dn de provincie Tete, aan de
grens van Mozambique met Zambia,
met een harde tegenstander te ma
ken, die op grote schaal gebruik
maakt van Russische en Chinese
Vooral de Chinezen hebben hun
invloed aanzienlijk weten te verster
ken en de Sowjetrussische zeggen
schap in de kringen van het Frelimo
verdrongen. Samora Moises Machel,
president van "Frelimo". vertoefde
vorige herfst verscheidene weken
met een grote delegatie in Peking als
geëerde gast van de Chinese rege
ring. Er werd een overeenkomst ge
sloten voor een gezamenlijk comité
in Tanzania, guerrillastrijders van
het Frelimo zouden in China wor
den opgeleid en Chinese "adviseurs"
zouden het Frelimo heioen met "tac
tische problemen". Bovendien ver
kregen de Afrikanen de toezegging
van een toevloed van wapens en fi
nanciële middelen. Weliswaar ver
brak het Frelimo de banden met
Moskou niet. maar de voornaamste
steun komt nu toch uit Peking.
Voor het Kremlin was diie ontwik
keling bepaald onaangenaam, waar
op het de Oostduitsers te hulp riep,
die Machel en ziin naaste medewer
kers eveneens voor een bezoek invi
teerden. In april vertoefden Machel
en vier leden van het centrale comité
van Frelimo in Oost-Duitsland. waar
zij gesprekken hadden met Honec-
ker en andere leden van de Ooetduit-
se "too". Het resultaat was. dat. nu
ook de Oostduitsers ten nauwste bij
de strijd in noordelilk Mozambique
betrokken zijo. In feite hebben de
kaanse tegenstanders te maken
Portugezen dus niet meer met Afri-
maar is er een worsteling gaand
tussen Portugal aan de ene en Pe
king/Moskou (Oost-Duitsland) aan
de andere kant
Het doel van de communistische
belangstelling is duidelilk. De Por
tugezen bezetten in Angola en Mo-
zambiaue het voorterrein van zui
delijk Afrika, dat wegens ziin enor
me bodemschatten en zijn voor Eu-
Als brief verzenden frankeren met 35 ct.
Ons HUISADRES ls:
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Kwartaal
WU hebben een Maand
doorhalen wat niet van toepassing la.
tot
Op 11 juli j.l. werd in Lon
den op een bijeenkomst
van het Kon. Instituut van
Internationale Zaken het
woord gevoerd door Lord
Caradon (links), die als
voornaamste spreker op
trad. In het midden: pa
ter Adrian Hastingsrechts
de uitgeweken Portugees
Mario Soares, die op uitno
diging van de Labourleider
Wilson in Londen vertoeft.
ropa uiterst belangrijke strategische
ligging de vijanden van de vrije we
reld de grootste belangstelling in
boezemt. Van hun kant gebruiken
de Portugezen het 6vsteem van de
"aldeamentos". versterkte Afri
kaanse dorpen om de bevolking zo
veel mogelijk bescherming te bieden.
Bovendien zijn er speciale gewapen
de groepen gevormd, die voor negen
tig procent uit de zwarte bevolking
zijn gerecrubeerd. Het feit. dat Por
tugal de zwarte bevolking van wa
pens voorziet wijst op een redelijke
mate van onderling vertrouwen.
Een ander punt van belang is de
bouw van de Cabera Bassa-dam,
waarachter zich in het komende an
derhalf Jaar een groot meer zal vor
men. Het Frelimo zal dat water moei
lijk kunnen oversteken en gebruik
moeten maken van landwegen in ge
bieden, waar de bevolking loyaal
staat tegenover de Portugezen. De
leiders van de guerrillastrijd weten
dat maar al te goed. Vandaar dat
kenners van zuidelijk Afrika in de
komende achttien maanden een enor
me krachtsinspanning van het Freli
mo verwachten om zijn positie nog
zoveel mogelijk te versterken.
Tegen de hierboven geschetste ach
tergrond beoordele men de berichten
over een gebied als Mozambique. In
elk geval mag hierbij van Portugal
verwacht worden dat het deze strijd
met Frelimo/Peking/Moskou op een
zodanige wijze voert, dat de vijande
lijke propaganda, die zich tot het
uiterste zal roeren, geen vat krijgt.
Onzerzijds mag een nuchtere beoor
deling verwacht worden. Het doet dan
ook vreemd aan, dat premier Den
Uyl zijn diepe verontwaardiging over
het bloedbad in Mozambique uit
sprak. maar tegelijkertijd om een
internationaal onderzoek vroeg.
Staat de uitslag van dat onderzoek
al bij voorbaat voor hem vast? Ge
zien zijn verontwaardiging: blijk
baar wel. Maar waarom dan nog een
onderzoek?
Postabonnement
Ons VAKANTIEADRES ls: van
straat no
plaatsnaam:
S.v.p. in DloUettera
KOSTEN VAN OPZENDING
Voor Nederland Beigie en Luxemburg gratia.
De overige Europese landen uitsluitend per lucntpost Kosten Lper dag
De praktijk neeft ons geleerd dat de oezorging van kranten in de Zuid-
Europese en Noord-Afrikaanse landen nog al eens te wensen overlaat.
Wy kunnen daarom geen verantwoording Qemen voor kranten, welke diet
tydig op net vakantieadres worden ontvangen
Uw dagblad wil gaarne mee met vakantie als wilt helpen, door
gebruik te maken van het hieronder afgedrukte vakantieformulier
dit tenminste 8 dagen voor Uw vakantie aan ons In te zenden.
de krant. Tele-
Nine van der Schaaf is deze week
op 91-jarige leeftijd overleden.
Nine van der Schaaf, dichteres en
romanschrijfster, werd op 29 april
1882 in Terharne geboren waar
haar vader timmerman was. Na
haar schooljaren was er geen geld
voor een verdere opleiding, zodat
ze, zestien Jaar oud. naar Den
Haag werd gezonden als dienstbo
de. Haar werkgeefster betrapte
haar bij het lezen van gedichten
en stelde haar in de gelegenheid
de kweekschool te doorlooen. Na
de onderwijs-akte te hebben be
haald vertrok ze als onderwijzeres
naar Ameland. Ze kwam sterk on
der invloed van het opkomend so
cialisme en daarmee verbonden
dichters. Vooral Albert Verwey
maakte grote indruk op haar.
In 1906. ze was toen vierentwintig
Jaar oud, debuteerde ze met ..San
tos en Lypra", verfijnde neoro
mantiek. Deze symbolische perio-
PPR-kamerlid:
energieplan
moet nationaal
DEN HAAG Het PPR-Tweede
Kamerlid Jansen heeft minister Lub
bers, Economische Zaken, gevraagd
om het electriciteitsplan in het par
lement te brengen.
Volgens het Kamerlid moet de be
sluitvorming van het energiebeleid
niet provinciaal maar nationaal ge
beuren.
Hij vraagt de minister om te be
vorderen dat het jaarlijkse elektrici
teitsplan van de samenwerkende elek
triclteitsproductiebedrijven (SEP) zal
worden behandeld en goedgekeurd
door de Kamer.
de, waarin ze ook verzen schreef,
duurde tot 1920. Daarna werden
haar boeken realistischer. In
„Priesoh Dorpsleven" (1921), later
herdrukt als „Heerk Walling",
heeft ze al eigen ervaringen neer
gelegd, en „In de stroom" (1956),
dat als haar laatste grote werk
kan worden beschouwd, ls vrijwel
geheel autobiografisch.
Tot haar belangrijkste werk be
hoort echter het twintig Jaar eer
der gepubliceerde boek: „De liefde
van een dwaas". Haar werk ont
stond dikwijls onder uiterst moei
lijk omstandigheden. De Vereni
ging van Letterkundigen benoem
de haar tot erelid. De laatste Ja
ren woonde ze wat afgezonderd
van het literaire leven in Sant
poort.
Veronica wil
machtiging
als C-omroep
DEN HAAG (ANP) De Veroni
ca omroepstichting (VOS) heeft gis
teren besloten om zendmachtiging als
C-omroep aan te vragen.
Het bestuur van de VOS ziet daar
toe ..alle aanleiding, nu al meer dan
125.000 aanmeldingen voor het lid
maatschap binnen zUn". Het VOS-
bestuur vindt, dat het volledig
in staat is om zelfstandig aan de ver
plichtingen, die de omroepwet stelt,
te voldoen. Dit houdt in het verzor
gen van totaalprogramma's voor ra
dio en televisie.
De VOS is bereid zijn ledenadmi
nistratie voor elke vereiste controle
open te stellen. Mr. W. BordewiJk zal
optreden als voorzitter van het al
gemeen bestuur. Rob Out als alge
meen direkteur.
Langzamerhand krijg ik het mis- trus sinensis: sinaasappelen worden
selijk gevoel dat de hele EG-bot er- geëxporteerd door ondermeer Span-
berg op onze Nederlandse hoofden Je, Italië, Marokko, Algerije, Israël,
rond met het de Verenigde Staten, Brazilië. Zuid-
rust. We rennen
vettige welva^rtevingertje
schuwend geheven in de richting van
één of ander regime, dat volgens on
ze torenhoge normen stoute dinge
tjes doet. Gemakshalve vergeten we,
als we onze grote waffels opentrek
ken tegen onderdrukkers
derheden en verkrachters
Rechten van de mens, dat het Ko
ninkrijk der Nederlanden tot voor
enkele decennia een stevig partijtje
heeft meegeblazen in het orkest der
koloniale mogendheden en daarbij
een paar bloedige soli op zyn naam
heeft gebracht.
Afrika e
Australië.
Als we dit lystje bezien, dan val
len op: Spanje, ook beslist geen heil
staat volgens onze opvattingen, en
Brazilië, waar ze van die aardige
methoden schijnen te hebben voor
min- het opruimen van Indianen. We zwij
gen dan maar over de grote boosdoe
ner, die "en vogue" is, de U.S.A.,
waar ook een heleboel dingen gebeu
ren die ons luid oohhhhü doen roe
pen. En, vindt U port ook zo lekker?
Enfin, ik kan een ieder recht in de
ogen blikken, want Russische kavi
aar eet ik beslist niet!
Op acties zoals de Outspan boycot
wordt over het algemeen door Zuid-
Afrikaanse Outspan sinaasappel, die, Afrika weinig weêrwerk gegeven.
Opnemen van brieven ln
deze rubriek behoeft niet te
betekenen dat de redactie
het met de inhoud eens ls
De redactie behoudt zich
daarenboven het recht voor
om bijdragen te weigeren dan
wel in te korten.
Eén i
als je de aktivdsten onvoorwaarde
lijk geloven wil, dagelijks besproeid
worden met het bloed van de niet-
blanke Zuidafrikaners. Typerend
voor de domme hoogmoed waarmee
we ons op dit dankbare onderwer-
stortten, is de lay-out van Ronny
Vink's kolom in het Leidsch Dagblad
van 10/6. Daarin volgt na een twee
tal artikeltjes over de Outspan een
stukje proza, waaruit blijkt dat het
tussen de buitenlandse gastarbeiders gingen en stoelt
Hierdoor laadt de Republiek de
denking op zich dat er binnen zijn
grenzen inderdaad dingen gebeuren,
die het heilig licht van de Neder
landse verontwaardiging niet kun
nen verdragen. Een oorzaak voor dit
stilzwijgen ligt waarschijnlijk in de
wat hooghartige en calvinistische
volksaard, die de Suidafrikaner er
van weerhoudt in te gaan op de zijns
inziens domme en lasterlijke aantij-
de Nederlandse bevolking ook be
paaldelijk nog geen rozengeur en
maneschijn is. En, oh ironie, de be
doelde misère speelde zich af in de
Leldse buurt, die Transvaal heet!
een deel op
zijn overtuiging dat de zaak der
apa»-' eid te complex is om door het
buitenland beoordeeld te kunnen
worden. Dat is erg Jammer, want
een open discussie zou kunnen bij dra-
gecontroleerde gebieden. Om terug te keren naar de Ci- gen tot een beter begrip van de situ
atie en wellicht kunnen leiden tot
een andere waardering van de apart
heid als een gegeven in de Zuidafri-
kaanse samenleving.
In algemene zin verschaft de Re
publiek van Zuid-Afrika door zijn
"Departement van Inligting" in vele
landen een gevarieerde en goed ver
zorgde documentatie. In Nederland
verschijnt o.m. een maandelijkse
uitgave onder de naam "Koerier
van Zuid-Afrika".
In dit blad wordt veel aandacht
besteed aan hetgeen er in Zuid-
Afrika voor de niet-blanike bevolking
gedaan wordt. En dat schijnt niet
mis te zijn. In een ander, recente
lijk versohenen boekje vinden we
heöl nuchter vermeld wat de kern
van de apartheid is en wat de rege
ring van de Republiek als haar taak
ziet: „De basis van de Zuidafrikaan-
se politiek en het bestuur is het be
leid van afzonderlijke ontwikkeling,
dat leidt naar soevereine onafhanke
lijkheid voor de uiteenlopende natio
nale Bantoe eenheden (noties) in
Zuid-Afrika. Het voorziet in een aan
tal zelfbesturende, politiek onafhan
kelijke naties, die vrij zullen zijn
zich ten behoeve van bepaalde ge
meenschappelijke doeleinden met de
Republiek te associëren Indien zij
dat wensen".
Een eindje verder komt nog een
stukje politieke filosofie om de hoek
kijken: „Afzonderlijke ontwikkeling
ls gebaseerd op de overtuiging dat
elk der uiteenlopende naties van
Zuid-Afrika een natie krachtens erf
recht is en dat niet één van hen on
dergeschikt noch inferieur is aan de
ander".
Dit ds een uitspraak die het uit de
mond van een progressieve Neder
lander ook zeer goed zou doen. Het
trieste van de zaak is. en onlangs
hebben in Leiden buitenlandse gast
arbeiders dat weer eens letterlijk aan
den ïyve ondervonden dat deze ge
dachte bij de gemiddelde man of
vrouw weinig leeft. Trouwens voor
bijna ieder mens geldt, dat ""es wat
anders is, zoals huidskleur, ras, ge
loof en zelfs de andere voetbalclub,
op zyn winst met wantrouwen be
keken dient te worden.
En komen er teveel Turken, Ma
rokkanen of andere wat donker ge
kleurde mensen in ons straatje wo
nen, dan beginnen we te morren dat
de buurt zo achteruit gaat en in ex
treme gevallen eindigen we met het
houden van een soort pogrom. Nie
mand zal desondanks durven ont
kennen dat we het beste voor heb
ben met onzp gastarbeiders of bij
voorbeeld onze Rijksgenoten van
overzee. Zo geloof ik ook dat de
Zuidafrikaanse overheid en het wel
denkende deel van de bevolking,
binnen het kader van hun opvattin
gen over de verhouding met de
niet-blanken, oprecht zijn ln hun
streven die levensomstandigheden
van de Bantoes te verbeteren en voor
hen eigen onafhankelijkheid te
waarborgen.
Volgens onze opvattingen ls de
Zuidafrikaanse apartheidspolitiek
onaanvaardbaar, maar het lijkt
mij onwerkelijk en onrechtvaardig
ze los te zien van de historische ach
tergronden. Daaruit komen twee
aspecten naar voren. In de eerste
plaats, de vestiging van de blanken
(Nederlanders) aan de Kaap ln 1652
die volgens de toen heersende mo
raal volkomen gerechtvaardigd was
En ten tweede de botsing met de
Bantoevolkeren, nadat deze ver
scheidene eeuwen geleden van
uit centraal Afrika naar het zui
den waren getrokken. Na beëindiging
van de grensoorlogen in de achttien
de en negentiende eeuw, behielden
de Bantoes en de blanken ongeveer
de blanke en Bantoe-thuislanden,
waarin Zuid-Afrika verdeeld raakte.
Na de vorming van de Unie van Zuid
Afrika in 1910, werden de rechten
van de Bantoes vastgelegd ln de wet.
Volgens de Wet op Grond van de
Bantoes (1913) werd 92 miljoen hec
tare gegarandeerd voor bezetting
uitsluitend door Bantoes. De Ban
toe Trust en Land Wet van 1936
bepaalde dat nog eens 62 mil'oen
hectare voor dit doel gereserveerd
werd. Het totale Bantoe gebied om
vat dus 15.4 miljoen hectare en is
vier maal zo groot als Zwitserland.
Transkei, het eerste autonome Ban-
toegebied werd in 1963 gevormd. In
binnenlandse aangelegenheden ls
de wetgevende verc"Spring van dit
thuisland onafhankelijk. Transkei
heeft een eigen vlag en middels de
grondwet is er voor zijn bewoners
een afzonderlijk Staatsburgerschap
ln het leven geroepen.
Zuid-Afrika verwierf zijn eigen
onafhankelijkheid pas ln 1961, toen
de Unie een rer tbllek werd en uit
het Britse Gemenebest trad. Hier
aan waren Jaren van strijd vooraf
gegaan. Het laatst in de Boerenoor
log. rond de eeuwwisseling, waarbij
OranIe-Vrijstaat en Transvaal hun
ln 1854 en 1852 verworven onafhan
kelijkheid weer verloren. Het is geen
wonder dat de Zuidafrikaner sterk
nationalistisch denkt en voelt, voor
al als men weet hoe er door de Brit
ten met hem gesold ls. HIJ wil en
zal zijn identiteit ®n onafhankelijk
heid behouden en ziet daartoe te
genover de numerieke meerder
heid van de Bantoes, de apartheid
als de beste mogelijkheid.
Apartheid ls voor ons ln beginsel
onaanvaardbaar. De vraag is hoe
wij Nederlanders ln de gegeven sl-
tuatlp zouden handelen. Ik vrees dat
we dan met een boycot van onze tul
pen te maken zouden krijgen.
B.H DE WILDE,
Mozartstraat 57,
Lelden.
