NIXON LIET
WITTE HUIS
AFLUISTEREN
BOMBARDEMENTEN OP
NEUTRAAL CAMBODJA
GEHEIM GEHOUDEN
Portugal kan oorlog in Afrika
niet winne
Alle gesprekken staan op band
IERSE
POLITIE
VINDT
WAPENS
GARAGE POOT
Wreedheden in provinciesniet ongewoon
Caetano
bij Heath
Paul Getty
betaalt geen
losgeld voor
kleinzoon
ISRAEUERS
VEROORDELEI
DRUZEN VOOR
SPIONAGE
Beroepingswerk
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Alle persoonlijke en telefonische gesprekken die president Nixon in zijn twee
kantoren in het Witte Huis voerde zijn sinds begin 1971 in het geheim, en zonder medeweten
van de betrokkenen, op de band opgenomen. Dit werd onthuld door Alexander Butterfield, een
voormalige assistent van Nixon, die opdracht kreeg een dergelijk afluistersysteem te laten in-
Butterfield was vanaf het begin
van Nixons eerste ambtstermijn in
1969 tot maart dit Jaar aan de Wit
te Huis-staf verbonden, onder meer
als archivaris van alle presidentiële
documenten. Hij werd gisteren drie
uur voordat hij getuigde, onver
wacht door de commissie opgeroepen
te verschijnen, hoewel hij vrijdag
middag al achter gesloten deuren
werd gehoord door de advocaten van
de commissie.
Het afluistersysteem werd door
president Nixon goedgekeurd en vol
gens Butterfield was de opzet ervan
om nauwkeurige documentatie te
hebben voor de Nixon-bibliotheek die
na zijn presidentschap zou worden
ingericht, zoals ook vorige presiden
ten dergelijke monumenten voor
zichzelf hebben nagelaten.
Het vernuftige systeem hield in.
dat zodra de president zich van een
plaats in het Witte Huis naar een
andree afdeling begaf, een van de
vijf of zes hem begeleidende agenten
DUBLIN De Ierse politie heeft
gisteren op een schip dat onderweg
was van Montreal naar Nrd-Ierland
acht kisten met wapens en munitie
in beslag genomen.
Volgens de politie waren de wa
pens bestemd voor het verboden Ier
se Republikeinse leger. De wapens
werden vervoerd met hetvrachtschip
de „Manchester Vigour" dat zondag
avond was afgemeerd in de haven
van Dublin.
De eigenaars van het schip vertel
den na hun vertrek uit Montreal geen
andere haven te hebben aangedaan.
Een man werd gearresteerd. Zijn
identiteit werd niet onmiddellijk
vrijgegeven.
van de geheime dienst opbelde naar
de centrale commandopost, om te
zeggen waar de president zich be
vond. Op het ogenblik dat Nixon een
van zijn kantoren betrad, ging op
vier verschillende elektronische con
troledozen een lampje branden, zo
dat ten alle tijde kon worden nage
gaan waar Nixon zich bevond.
Zodra het lampje brandde werd
echter ook het afluistersysteem in
dat kantoor geactiveerd. Het trad
automatisch in werking wanneer er
gesproken werd, zonder dat er knop
pen ingedrukt hoefden te worden, en
het schakelde zichzelf uit wanneer
geen geluiden werden geregistreerd.
Ook de telefoons in de twee Witte-
Huiskantoren, in een van Nixons
privé-zitkamers, en die in zijn kan
toor in Camp David (het presiden
tiële buitenverblijf buiten Washing
ton) werden automatisch afgetapt.
Ook in de vergaderzaal van het
kabinet in het Witte Huis waren ver
scholen microfoons aanwezig. De
ze konden door Nixon zelf worden in-
of uitgeschakeld met knoppen die
zich onder de tafel bevonden. In de
meeste gevallen werd het systeem in
deze zaal echter door Butterfield zelf
ingeschakeld door middel van een
speciale knop die op een van zijn
eigen telefoons was aangebracht.
De geheimhouding van dit afluis
tersysteem was blijkbaar zo groot
dat niet meer dan vijf of zes mede
werkers in het Witte Huis ervan op
de hoogte waren, onder wie Bob Hal-
deman. Zelfs John Ehrlichman en
John Dean zouden niet van het be
staan ervan hebben geweten. Het
systeem werd door de technici van
de geheime dienst geïnstalleerd. De
opname-apparatuur bevond zich in
de kelders van het Witte Huis waar
deze bediend werd door speciaal aan
gewezen agenten van die dienst. De
banden me de opgenomen gesprek
ken werden niet uitgetikt, maar op
geslagen in archiefkasten en regel
matig gecontroleerd door geheime
agenten.
Nog voordat Butterfield zijn ont
hutsende verklaring had afgelegd
werd door de senaatscommissie een
brief ontvangen van Fred Buzhardt,
een van de huidige advocaten van
het Witte Huis die belast is met Wa-
tergate-zaken. In deze brief beves
tigde Buzhardt het bestaan van het
afluistersysteem (het functioneert
nog steeds)en hij voegde er aan toe
dat ook president Johnson zich van
dergelijke apparatuur had bediend.
Butterfield zei in zijn getuigenis dat
het systeem echter pas in het voor
jaar van 1971 werd geïnstalleerd
en corrigeerde daarmee Butterfield
die zei dat het in april of mei 1970
was geweest.
Het Witte Huis heeft zich in de af
gelopen maanden bediend van vaak
stuntelige reconstructies van ont
moetingen en gesprekken van de
president met Dean en andere assis
tenten. om vooral Deans getuigenis
te weerleggen. De vraag rijst nu
waarom het Witte Huis geen gebruik
maakte van deze banden om nauw
keurig aan te tonen wanneer deze
ontmoetingen plaats vonden, en wat
er gezegd werd.
Leden van de Londense -politie leiden een demonstrant weg van
het gebouw waar de Portugese premier Caetano dineerde met
zijn Britse collega Heath.
ADVERTENTIE
TRIUMPH
VALKENBURG Z.H. - LEIDEN
WASHINGTON Het Ameri
kaanse ministerie van Defensie heeft
toegegeven dat de Verenigde Staten
begin 1970 in het geheim bombarde
menten in Cambodja hebben uit
gevoerd. Het land genoot toendertijd
een neutrale status.
Minister van Defensie James
Schlesinger zei gisteren in een brief
aan de Democratische senator Stuart
Symongton dat de luchtaanvallen
op communistische bolwerken bij de
grens met Zuid-Vietnam met toe
stemming van de regering plaats
vonden, maar dat zij „met het oog
op de gevoelige operationele en di
plomatieke situatie geheim werden
gehouden".
De verklaring van Schelsinger
volgde nadat een voormalig officier
voor de senaatscommissie voor de
strijdkrachten had gezegd dat hij
had meegedaan aan het op brede
schaal vervalsen van rapporten over
de luchtacties, zodat de voornamelijk
uit "duiven" bestaande senaatscom
missie voor Buitenlandse Betrekkin
gen er geen lucht van zou krijgen.
Op het ogenblik voeren de Ver
enigde Staten openlijk luchtaanval
len boven Cambodja uit om de re
gering van premier Lon Nol bij te
staan in haar verzet tegen de Rode
Kmers. Met het oog op het verzet van
het Amerikaanse congres tegen de
inmenging van de Verenigde Sta
ten in Cambodja heeft president
Nixon er onlangs in toegestemd de
activiteit van de luchtmacht voor 15
Augustus va-n dit jaar te staken.
Oud-luchtmachtmajoor Hal
Knight cnithulde voor de senaats
commissie dat om politieke redenen
opdracht tot vervalsing van de rap
porten over Cambodja was gegeven.
Hij had besloten de commissie te ver
tellen wat hij wist omdat naar zijn
mening de militaire leiding niet het
recht mag hebben documenten te
vervalsen.
Generaal George Brown, stafchef
van de Amerikaanse luchtmacht,
verklaart daarentegen in een brief
aan de commissie dat de door ma
joor Knight aangehaalde rapporten
niet vervalst genoemd kunnen wor
den, aangezien ze niet bedoeld wa
ren diegenen -te meisleiden die van
de bombardementen dienden te we
ten.
De woordvoerder van het Penta
gon, Jerry Friedheim, vond evenmin
dat de beschuldigingen inzake ver
valsing op waarheid berustten. Hij
zei dat de luchtacties de goedkeuring
hadden van hoge militaire en bur
gerlijke autoriteiten in Washington.
Volgens Friedheim waren de lucht
aanvallen noodzakelijk om de terug
trekking van een half miljoen man
Amerikaanse troepen uit Zuid-Viet
nam te beschermen. Amerikaanse
militaire functionarissen hadden al
vaak de klacht geuit dat de Vietcong
uitvalsbases in Cambodja gebruik
ten voor hun acties in Zuidvietnam
maar dat de Cambodjaanse rege-
Het is mogelijk dat pater Hastings'
onthulling in de Times niet tot in
alle bijzonderheden juist is omtrent
het bloedbad dat in december j.l. in
het gehucht Wiriyamu in Mozambi
que heeft plaatsgehad onder vier
honderd mannen, vrouwen en kin
deren. Maar de mogelijkheid dat er
zich zulke wreedheden hebben afge
speeld is volstrekt geloofwaardig als
je de gruwelen en het geweld na
gaat die twaalf Jaar oorlog de Por
tugese koloniën gebracht heeft.
Deze lelijke episode in de koloniale
geschiedenis is in Januari 1961 be
gonnen, toen Angolese boeren in
verzet kwamen tegen eeuwen van
onderdrukking en geweld en met
beestachtige wreedheid huishielden
onder honderden Portugese gezin
nen. De slachtpartij is beantwoord
met represailles die er niet voor on
der deden.
Uit die episode hebben zich met
grote snelheid drie volledige kolo
niale oorlogen ontwikkeld in Mo
zambique, Angola en Guinee-Bissau
(Portugees Guinea), waarin nu
160.000 man Portugese troepen en
tuss ende 27.000 en 43.000 guer
rillastrijders tegenover elkaar staan.
Ofschoon de verliescijfers die de
beide partijen opgeven onbetrouw
baar zijn, komen redelijke schattin
gen voor vorig jaar neer op 1200 a
1500 doden en ernstig gewonden bij
het Portugese leger en 3600 doden
bij de guerrillastrijders. Het aantal
slachtoffers onder burgers valt met
geen mogelijkheid te schatten, maar
die cijfers liggen stellig hoger.
Zoals alle koloniale mogendheden
heeft Portugal de gewelddadige
Aanval op zijn gezag beantwoord
met een combinatie van zware mili
taire onderdrukking en halfslachtige
hervormingen, die te lauw en te
laat waren om het opkomende getij
van bevrijding te keren. De leiders
van de bevrijdingsstrijd zijn ge
schrokken van de aanvankelijke ex
cessen van de Angolese opstand en
doen hun uiterste best om rasge-
voelens tegen te gaan; zij eisen een
nieuwe verhouding van onafhanke
lijkheid in vriendschap met Portu
gal.
Gevaarlijk punt
Er is nu een gevaarlijk punt be
reikt. Aan de ene kant kunnen de
Portugezen niet meer hopen deze
koloniale oorlogen te winnen met
uitsluitend militaire middelen
wat sommige hoge Portugese offi
cieren ook openlijk erkennen
maar zij zijn nog niet bereid om
over een echte politieke regeling te
onderhandelen. Aan de andere kant
zijn de anti-Portugese bevrijdings
bewegingen bij lange na nog niet in
staat tot een militaire overwinning,
maar hun militaire kundigheid en
bewapening groeit voortdurend.
De moderne wapens van de guerril
lastrijders komen uit Rusland en
China, want westerse wapens gaan
alleen naar de NAVO-bondgenoot
Portugal. De meeste westerse rege
ringen (uitgezonderd de Scandinavi
sche en de Nederlandse) manoeu
vreren zeer voorzichtig, uit angst
om hun bondgenoot te prikkelen en
om het opkomende geweld In zuide
lijk Afrika aan te wakkeren - en
zy'n doen niets om de oorzaken er
van tegen te gaan.
De Portugezen zijn er zo langza
merhand wel van doordrongen dat
de guerrillabewegingen nieuwe soor
ten wapens in het veld beginnen te
brengen hun sedert vier maanden
brengen hu msedert vier maanden
flinke verliezen in de lucht toe in
Guinee-Bissau; hun volstrekte op
permacht in de lucht raakt in ge
vaar. Dit nieuwe wapen van de
guerrillastrijders (aangeduid als de
SA-) kan wellicht tot een keerpunt
in de strijd leiden, want helikop
ters, langzame verkenningsvliegtui
gen en laagvliegende bommenwer
pers zijn van het allergrootste be
lang in de moderne guerrilla-be
strijding
Wapens
In Mozambique maken de guerrilla
strijders nu met succes gebruik van
de zeer gevaarlijke Russische 122
mm raketten. Het Bevrijdingsfront
voor Mozambique „Frellmo" heeft
de afgeflopen weken kans gezien
om raketten neer te laten komen in
het gebied van dertig kilometer met
dubbele afrastering om het enorme
Cabora-Bassaproject van stuwdam
en elektrische oentrales in de pro
vincie Tete. Dit is het wapen dat
de Vietcong met zoveel succes ge
bruikt heeft in zijn aanvallen op de
Amerikaanse vliegvelden en zwaar
verdedigde knooppunten. Bovendien
beginnen de guerrilla groepen nu
allemaal hun landmijnen met
steeds dodelijker doeltreffendheid te
gebruiken.
De militaire overmacht van de Por
tugezen begint te tanen. De Portu
gezen zijn bij lange na nog niet
aan een nederlaag toe en de guer
rillastrijders hebben bij lange na
nog geen overwinning in zicht,
maar dit ds niet het soort strijd dat
in een impasse eindigt. We kunnen
gerust stellen dat de toekomst er
nog aanmerkelijk beroerder uitziet
dan alles wat we tot dusver te zien
hebben gekregen - tenzij er zich
een enorme verandering voltrekt in
Portugal zelf.
Zo'n verandering vereist evenwel
een leider zoals De Gaulle, die met
grote cstoutmoedigheid tussenbeide
heeft kunnen komen om Farnkrijk
uit zijn Algerijnse verwikkelingen te
bevrijden. Het is jammer voor de
Portugezen, maar Salazars opvolger
Caetano is geen De Gaulle. Als hij
plotseling zou gaan proberen om
vier eeuwen Portugese overtuiging
van een historische rol in Afrika
om te draaien, dan zou Portugal
vrijwel zeker geen De Gaulle maar
een Franco opleveren, een militaire
leider die van de koloniale slagvel
den zou opduiken om een nieuwe
dictatuur te vestigen. De man die
in de coulissen klaar staat voor zo'n
beweging, is de zeer voortvarende
generaal Kaulza de Arriage, bevel
hebber van de Portugese troepen in
Mozambique.
Trieste vooruitzichten
Terwijl Portugals koloniale oorlogen
zich in Afrika ontwikkelen tot
steeds grotere omvang en triestere
vooruitzichten, lijden zij dn Portu
gal onvermijdelijk (net als Vietnam
in Amerika) tot groeiende ontevre
denheid; de gewone bevolking heeft
schoon genoeg van de oorlogen.
Dat blijkt onder andere uit de ge
vallen van dienstweigering; veel
Portugezen gaan liever werken in
andere Europese landen. Meer dan
80.000 Jonge Portugezen wonen
clandestien in andere Europese laai
den om aan de dienstplicht te ont
komen. Van de totale bevolking van
Portugal van acht miljoen werken
er anderhalf miljoen in het buiten
land en er emigreren Jaarlijks
120.000 Portugezen. Slechts een
kwart daarvan gaat naar de Afri
kaanse koloniën, waar de meesten
maar een jaar of twee blijven.
Portugals Nationale Bisschoppen
conferentie heeft zich, voor het
eerst, uitgesproken tegen dictatuur
en vóór „politiek pluralisme" - een
eufemisme voor een nieuwe politie
ke verhouding met de koloniën. Ka
tholieke intellectuelen zijn feller,
terwijl de ondergrondse communis
ten hun sabotagecampagne voort
zetten.
De lasten van de oorlogen drukken
steeds zwaarder op Portugal. Onge
veer de helft van de overheidsuitga
ven wordt aan het leger uitgegeven;
dat brengt een niet in de hand te
houden inflatie met zich mee en
berooft het land van de middelen
om sociale en economische hervor
mingen uit te voeren die noodzake
lijk zijin om de emigratie af te
remmen - een verwoestend verlies
voor het produfctiepotentieel van
het land.
Engelands besluit om Caetano uit
te nodigen voor een officieel bezoek
op dit tijdstip is onjuist om twee
redenen: het geeft de verzwakte
premier steun ten koste van de
pro-Europese oppositie en het on
dersteunt de Afrikaanse opvatting
dat Engeland en zijn NAVO-part
ners medeplichtig zijn aan de mis
daden van Portugals koloniale oor
logen.
Juist deze politiek speelt de com
munisten en andere anti-westerse
Geen vragen
over
Mozambique
LONDEN (AP) De premiers van
Groot-Brittamnië en Portugal, Heath
en Caetano, zijn begonnen met be
sprekingen over Afrika en andere ge
bieden zonder dat daarbij een woord
viel over de slachtingen in Mozam
bique waarvan het Portugese leger
wordt beschuldigd.
Terwijl Heath en Caetano (niet
Ceatano, zoals wij gisteren schre
ven) besprekingen voerden kwam
„de groep van 24", een anti-koloni-
satiecoromissie van de Verenigde
Natiies bijeen om de zaak Mozambi
que te bespreken. De groep van 24
heeft pater Adrian Hastings, die het
eerst melding maakte van de slach
tingen in Mozambique, uitgenodigd
om naar New York te komen voor
nadere besprekingen met de commis
sie. Aan het eind van deze week zal
Hastings naar New York vliegen.
Premier Caetano kwam gisteren
aan in een Londen, waar controver
siële onderwerpen als het Portuge
se beleid in Mozambique, Angola en
Guinee, waar Portugese troepen te
gen plaatselijke vrijheidsstrijders
vechten, het gesprek van de dag wa-
De gemoederen waren zo verhit
geraakt, dat de regering Heath hon
derden politiemannen en recher
cheurs in burger, van wie vele tegen
de Engelse traditie in gewapend wa
ren, op de been bracht om Oaetano's
veiligheid te garanderen.
Zondag demonstreerden 5000 men
sen tegen Caetano's komst. De La-
bouroppositie wilde dat het bezoek
zou worden afgezegd en linkse groe
peringen in Engeland hebben een
oproep .gedaan om de 600 jaar oude
alliantie tussen Engeland en Portugal
te beëindigen.
LONDEN „Als mijn kleinzoon
werkelijk ontvoerd ds, zal iik weige
ren een losgeld te betalen, wamt dat
zou de ontvoerders alleen maar aan
moedigen". Dit heeft de Amerikaan
se miljardair Paul Getty in een
vraaggesprek met de Daily Mail ver
klaard.
Na zijn ongerustheid te hebben ge
uit over de verdwijning van zijn
kleinzoon in Rome zei de grootvader:
„Ik houd van die Jongen die zeer
beschaafd is en die lijkt op alle jon
geren van zijn leeftijd".
ring niet bij machte was hier af
doende iets tegen te doen.
De belangrijke figuren in het
Amerikaanse congres waren van de
aanvallen op de hoogte en het Ame
rikaanse publiek zou ze hebben
goedgekeurd, als er bekendheid aan
was gegeven, zo luidde de conclusie
van woordvoerder Friedheim.
TEL AVIV Een Israëlisch*
litaire rechtbank heeft gisteren
vangeniisstraffen, variërend van
tot twaalf Jaar, opgelegd aan vljj
den van de Druzem- gemeenschap jsfil:
Migdal Sjams in het door Israël tofd:
zette gebied van de Golan-hoogU na 1
werden schuldig bevonden aanspi iet
ge voor Syrië.
In totaal zijn 62 leden van 1
noemde gemeenschap beschul
van deelneming aan een netwerk
spionage en sabotage voor Syrië,
aantal van hen is al berecht.
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Herkingen en
melsdijk: B. Schroten te Langen
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Delft: J. W.
nuit te Vlissingen, naar Leeuwar M
A. J. G. Dronkert te Geesteren.
GEREF. KERKEN
(VRIJGEM.)
Beroepen te Eemdijk: W. Stijf-ho
te Wittewierum.
GEREF. GEM.
Beroepen te Werkendam:
Ridder te Nunspeet.
etei
Watergate-architect overleden -|jk
bekende Italiaanse architect
Mogetti is zaterdag op 66-jarige
tijd als gevolg van een hartai
overleden. Hij maakte een zeill
op zee met vrienden. Mogetti i! xy
van de ontwerpers geweest van
Watergate-gebouw in Washin
Hij heeft ook de effectenbeurs te )mn
ronto ontworpen en het Olymi |aui
dorp van de spelen van 1960 te B Ege,
Perzische olie Het Perzische zijl
binet is bezig met een herzii ien
van de ontwerpovereenkomst
het consortium van Westerse
maatschappijen dat de Iraanse
serves exploiteert. Doel is het
de volledige zeggenschap over
olieindustrie te geven.
Lancering mislukt Amerika
niet in geslaagd de weersat
Noaa-3 in een baan om de aan"'
brengen. De tweede trap var
Thor-Delta-draagraket werkte 'c^
nog onbekende oorzaak 50 seco lt
te kort. De Noaa-3 is een uitersf"111
perfectioneerde satelliet die
weersvoorspellingen moest gaai
verzorgen voor 80 landen. i
Gesprek in Rhodesië De Rho
sche premier Ian Smith zou van
een gesprek hebben met bis
Abel Moezorewa, voorzitter
Afrikaanse Nationale Raad.
rewa heeft het gesprek aangevA
om een oplossing te vinden vo<rER
geschil met Engeland over d
dige
krachten in de kaart en draagt er
toe bij het terrein voor rassenge-
weld in zuidelijk Afrika te vergro
ten.
Observer-dienst
Portugal voert op
plaatsen in Afrika
tegen bevrijdingsb
gen: in Mozambique,
gola en Guinee-Bissau
