loudt de suiker-
usie wel een
oete belofte in?
an Mierlo houdt vast aan gekozen premier
KRYPTOGRAM
£-AG23J"(KXSQ2EBP
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x1
X
H
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
8
X
X
X
X
x
De ongeveer 2.000 man personeel
van de GSM en de 3.000 man bij de
Suiker Unie (beide inclusief campag
ne-werkers- hebben zich tot nu toe
nauwelijks geroerd naar aanleiding
van de overname-plannen. De vak
bonden werden nogal verrast en
staan nu met gemengde gevoelens
tegenover een eventueel samengaan.
„Het lange wachten totdat de Euro
pese Commissie tot een definitieve
uitspraak komt, zal duizenden
werknemers en hun gezinnen gedu
rende enkele Jaren in onzekerheid
brengen", aldus een NVV-wooxr-
voerder. „Er is overigens geen enke
le garantie dat de werknemers van
de Suiker Unie er beter af zijn dan
hun collega's bij de CSM".
De CSM heeft overigens al eens eer
der te maken gehad met de Europese
commissie. Eind vorig Jaar legde de
EEG de CSM een boete op van ruim
twee miljoen gulden, omdat de
CSM aan een suikerkarfcel zou heb
ben deelgenomen. Het hoger beroep
van de CSM tegen deze beslissing
loopt nog.
Praten
De Suiker Unie, en daarvóór haar
coöperatieve voorgangers, heeft al
jarenlang met de CSM gepraat over
de mogelijkheid tot een fusie. In
1964 bracht de Coöperatieve Suiker
fabriek (Nu behorende tot de Sui
ker Unie) al een bod uit op de
CSM, hetgeen mislukte. De laatste
gesprekken begonnen midden 1970
en duurden, met een onderbreking
na de directiewisseling btf CSM,
voort tot halverwege dit jaar. Het
CSM-bestuur wees echter de sa
menwerking definitief af, waarop de
Suiker Unie toch halstarrig het bod
uitbracht.
De Centrale Suiker Maatschappij,
waavan het hoofdkantoor is geves
tigd in Amsterdam, is in 1919 ont
staan uit een fusie van dertien,
toemdertUd pairtikuliere fabrieken.
Na reorganisaties werden in de loop
der jaren 7 fabrieken gesloten. Vo"
rig jaar werd als laatste de suikerfa
briek in Oud-Beijerland afgestoten,
zodat de CSM nu nog over vijf sui
kerfabrieken beschikt: Vierlaten,
Halfweg, Breda, Steenbergen en Sas
van Gent.
Belangen
Daarnaast is de CSM samen met de
Verenigde HVA-Maatschappijen ei
genaar van de Chemie Combinatie
Amsterdam. De CSM heeft verder
een minderheidsbelang in de Zuid-
Nederlandsche Spiritusfabriek in
Bergen op Zoom en Frtsia in Fra-
neker. De totale omzet van het
CSM-concern bedraagt ongeveer 300
miljoen gulden.
De Suiker Unie, gevestigd in Rot
terdam ,is een coöperatieve vereni
ging. Het concern behaalt een om
zet van circa 440 miljoen gulden.
De Suiker Unie is in 1970 ontstaan
uit de bundeling van vier coöpera
tieve verenigingen. Op het ogenblik
heeft de Suiker Unie ongeveer
10.000 leden.
Het concern beschikt over zes fa
brieken: Dinteloord, Groningen, Put-
tershoek, Roozendaal, Sas van Gent,
èn Zevenbergen. De Suiker Unie
heeft voorts, evenals de CSM, een
minderheidsdeelneming in de Zuid-
Nederlandsche Spiritusfabriek en in
Frisia. Verder heeft het concern be
langen in de noten handel De
Schaap, het zaadbedrijf Van der
Havel de specerijen- en chemica-
liënhandel Kuypers-Van den Boom,
de steenfabriek De Volharding en
een kandijfabriek.
uiterlijk donderdag 26 juli zal blijken of de samen-
ing van de twee grootste Nederlandse suikeronder-
igen een feit wordt. Op die datum zal de Suiker Unie
d maken of zij de aandelen van de Centrale Suiker
ichappij zal kopen.
ees Kokke
ie overname slagen, dan
een suikeronderneming, die
rlaind weliswaar geen gelijke
aar die in Europees verband
ar tot de dwergen behoort,
land heeft de Suiker Unie
rtkaandeel van 62,5 procent
tobrale Suiker Maatschappij
went, samen dus honderd
Een fusie heeft daarom
sölute monopoliepositie tot
de bezitters van aandelen CSM.
Er kleven echter enige bijzonderhe
den aan het bod De aandeelhouders
ontvangen namelijk geen 900 con
tant, maar schuldbewijzen van 900
gulden. Daarop wordt per Jaar
maximaal 48 gulden rente betaald.
De looptijd van deze schuldbewijzen
verstrijkt pas als de Europese Com
missie tot in de laatste instantie
heeft bepaald of de samenklonte
ring van Suiker Unie en CSM al
dan niet in strijd is met artikel 86
van het EEG-verdrag.
Blijkt de fusie inderdaad strijdig,
dan krijgen de aandeelhouders van
de CSM hun stuk terug.
Gedurende de interim-periode, die
wel drie Jaar kan duren, zal de
koers van de schuldbewijzen sterk
onder invloed staan van alle moge
lijke geruchten. Het wordt dus een
aardig gokstukje.
Mooht de Europese Commissie in
derdaad een stokje steken voor de
fusie, dan zullen de aandeelhouders
CSM niet kunnen profiteren van
een eventuee verbetering van de be
drijfsresultaten van de CSM. In de
afgelopen tien jaar zat er namelijk
een duidelijke groei in de dividend
uitkering.
Kans
De meerderheid van de aandelen
CSM bevindt zich in handen van
een administratiekantoor in Am
sterdam, en verder van de Wester
Suiker en bevriiende rejaties. De
kans dat het bod slaagt wordt dan
ook gering geacht. Het laatste com
mentaar van de CSM-directie luidt
optimistisch: „De plannen van de
Suiker Unie zijn gedoemd te mis
lukken. De stemming onder de aan
deelhouders blijkt zich steeds meer
ten gunte van ons te keren".
Maar niet alleen de aandeelhouders
hebben een al dan niet positief of
negatief belang bij de fusie. Ook
ruim 30.000 bietentelers in ons land
zijn sterk afhankelijk van een
eventueel samengaan van hun twee
enige anfemers. En niet te vergeten
de consument. Hoewel de producent
met een eerste levensbehoefte als
suiker niet al te gekke prijssprongen
kan maken, voor de overheid in
grijpt,
Toch het het Landbouwschapbij
monde van voorzitter ir. C. S.
Knotterus, zich niet ongunstig uit
over de gevolgen van d fusie voor
de bietentelers. „Ik betwijfel of er
voor de boeren veel zal veranderen,
wanneer te maatschappijen tot één
versmelten. Eén zekere planning
kan het van de concurrentie win
nen. VooraJl als enorme investeringen
nodig zijn voor een zo efficiënt mo
gelijke produktie. Bestaat er eigen
lijk nog wel onderlinge concurrentie
ais we bedenken, dat de Europese
Commissie aan de verschillende
maatschappijen een bepaalde hoe
veelheid heeft toegewezen".
Concentratie
pa zouden de Suiker Unie en
gezamenlijk .op de vijfde
omen met een marktaandeel
procent in de EEG. Groter
Britse Tate en Lyle, die
ïoornamelijk rietsuiker raffa-
British Sugar Corporation
beide Franse ondernemingen
Say en Générale Sucrière.
;r Unie heeft nu aangekon-
bod uit te brengen van 900
per aandeel van 100 gulden
van de Centrale Suiker
lappij. Ogenschijnijk lijkt
aantrekkelijk voorstel voor
Raad van Bestuur Suiker Unie
In de bietenteelt vindt de laatste
jaren toch al een zekere concentra
tie en schaalvergroting plaats. Op
het ogenblik verbouwen zo'n 30.000
boeren in ons land suikerieten. Van
hen leveren 18.000 aan de CSM en
ongeveer 23.000 aan de Suiker Unie.
Een fors aantal telers levert dus
aan beide maatschappijen. Gemid
deld beslaat het bietenbedrijf een
oppervlakte van 3,31 ha. per bedrijf.
In 1960 waren er aanzienlijk meer
telers, namelijk bijna 60.000, echter
met gemiddeld slechts 1,58 ha per
bedrijf.
CSM-fabriekscomplex te Halfweg
schokt door de verwikkelingen waarin de gekozen
lent van de Verenigde Staten is geraakt door de Wa-
e-affaire handhaaft fractieleider mr. Hans van Mierlo
)'66 zijn vertrouwen in de gekozen minister-president
Jerland.
demagogie" vindt hij het als men nu beweert, dat de
rgate-af faire bewijst dat Nederland nooit zijn minis-
esident rechtstreeks moet gaan kiezen zoals het VVD-
flid mr. H. Koning heeft beweerd, na een rondreis
ijf weken door de States.
misleiding; heeft er
ee te maken", beweert Van
vol gloed. „Denkfout num-
Is, dat men eraan voorbij
it in dictaturen Watergate-
gewoon zijn ingebouwd.
and kun Je niet eens inbre-
het hoofdkwartier van een
partij, omdat er geen tweede
partij is. Het is een
al, dat in een dictatuur niet
n Water gate-schandaal mo-
Amerika is nog wel zo de-
ch, dat daar bij zo'n zaak
fertuigend mechanisme in
treedt om de onderste
«ven te krijgen al kost het
Eien van de hoogste gezags-
de president".
terlo signaleert in de sfcel-
van Koning een tweede
to Nederland heeft niemand
d presidentieel stelsel als in
«nigde Staten gepleit. D'66
*1 degelijk op het standpunt,
gekozen minister-president
i eenvoudige meerderheid in
^vertegenwoordiging naar
a worden gestuurd".
Door
Pieter Riemersma
Verwerpelijk
Hij legt verder uit: D'66 is nog
steeds uit op een strikte scheiding
van de macht (de regering) en de
controle op de macht (het parle
ment)".
De fractieleider van D'66 vindt de
huidige situatie in Nederland ver
werpelijk. „Het parlement i§ abso
luut niet bezig de regering te con
troleren. Een meerderheid van het
parlement is alleen doende de rege
ring op de been te houden".
Van Mierlo vindt, da)t wij naar
een systeem moeten, waarbij de
kiezer twee stemmen uitbrengt bij
verkiezingen. Eén voor de macht en
één voor de controle op de macht.
Nu is de situatie zo, dat de regering
der volksvertegenwoordiging kan
ontbinden en nieuwe verkiezingen
kan uitschrijven. D'66 wil, dat de
zaak wordt omgedraaid: bij een
menings verschil tussen regering en
parlement moet de volksvertegen
woordiging de regering naar huis
kunnen sturen.
De macht
„Overal komt bij mensen de be
hoefte naar boven om rechtstreeks
wat te zeggen te krijgen over de
macht", meent Van Mierlo. „De
macht moet afdalen naar de men
sen. Er was een tijd, dat de macht
gesitueerd wer bij God. Vervolgens
kreeg de Koning, bij de gratie
Gods, de macht. Het Staatshoofd
delegeerde de macht later aan de
'ministers. WIJ zijn nu in het sta
dium, dat de macht aan het volk
zelf ontleend moet worden. De
Franse Revolutie wordt pas echt
waargemaakt, als wij erkennen, dat
macht bestaat bij de gratie van hen
die eraan zijn onderworpen.'
Na een lidmaatschap van de Twee
de Kamer van zeven Jaar is Van
Mierlo er meer dan ooit van over
tuigd, dat de gekozen minister-pre
sident op dit punt een doorbraak
zal betekenen. „Neem de nacht van
Biesheuvel", betoogt hij. „Het ging
toen om de inflatiecorrectie. Een
meerderheid van het volk was daar
eigenlijk tegen. Biesheuvel ook. Maar
hij ging als volksvertegenwoordiger
door de knieën, omdat de regering
De Jong het machtswoordt sprak:
als gij dit niet aanvaardt, ontbin
den wij de volksvertegenwoordi
ging".
Impulsen
Van Mierlo meent, Dat D'66 in de
regering-Den Uyl een gerede kans
heeft om haar ideeën gestalte te
geven. Hij wijst op de positie van
staatssecreatris Glastra van Loon
van Justitie destijds een van de
genen ,die de gekozen minister-pre
sident propageerden. Hij onthult,
dat deze staatssecreataris dankzij
manoeuvres bij de kabinetsforma
tie de kans krijgt om impulsen uit
te zenden naar het ministerie van
binnenlandse zaken, waar uiteinde
lijk voorstellen in de richting van
de gekozen minister-president van
daan moeten komen.
Van Mierlo begrijpt het pessimisme,
dat kabinetsformateur over de zaak
heeft geuit „als ervaren oude rot".
Hij verwacht niettemin, dat er in
de loop van volgend jaar voorstellen
op tafel komen. „En als de regering
er niet mee komt, kunnen wij met
een initiatiefvoorstel komen, zegt
hij vastberaden. De D'66 -fractielei
der wijst op de commissie van des
kundigen werkgroep voor staats-
rechtelijke vernieuwing, ontstaan na
een congres van het dagblad De
Tijd) die volop studeert en waarin
niet alleen vertegenwoordigers van
PvdA, D'66 en PRR zitten, maar
ook van KVP, ARP en CHU.
Van Mierlo haalt een uitspraak van
Willem van Oranje aan om zijn
hardnekkig streven kracht bU te
zetten: „Het is niet nodig om te
slagen om toch vol te houden".
2
3
y
6
7
9
9
O
u
'1
'5
■V
'5
'6
<9
IV
20
2/
i2
is
is
26
HORIZONTAAL
1. zeer Jonge nylon uit een bijbelse
stad 4. kon u moeder hierin zien?
Niet veel hinder! 8. palen op no. zet
ten en hen volgen 9. je raakt hier
mee binnen 11. erg gewichtig en
heldhafitg doen in de put 14. hoe is,
ons peil bij die delfstof? 15. medelij
den hebben met Engelse herten in
een hoekje 16. via de weg van de die
ren weglopen 18. speciale breilak van
een flink formaat 21. nog eens ge
spleten en Je niet schikken 24. met
stenen spelen in Limburg 25. klein
autootje om uw brood mee te verdie
nen 26. een hen met 'n idee, als 't niet
een legerafdeling is 27. een gebed dat
vroeger klepte in de verte.
VERTIKAAL
1. er ligt wat lekkers in 't bosje toch,
met bal na 2. als ik veel boeken ken,
zegt u dan dat ik een ezel ben? 3.
over deze ziekte werd u reeds per te
lefoon ingelicht 5. een rang bij vis
sen is toch wel iets anders 6. kalmer
aan doen met Gina 7. kom, Els, strek
Je om deze gebaksdozen 10. ons aller
stammoeder! 12. hoogstaande halm in
de lucht 13. een ogenblikje, wanneer
het precies zo gebeurt 17. ze leggen
het op de schaal en bewandelen
daarbij niet de rechte paden 19. bah,
schiet op en reken nog eens na; 't
Is toch niets? 20. al uw lieve kleingeld
zit erin 22. wat een rijkdom anders
als we er niet met 't vliegtuig aan
komen 23. kom niet te laat. Het eerste
is geld en I en G. zijn er ook.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
De eerste prijs van f 10,- werd
toegekend aan de heer Ch. Boosman,
Elbalaan 29 te Sassenheim, de twee
de prijs van f 7,50 aan de heer W. E.
Nolles, Kanaalweg 33 te Leiden. De
twee prijzen van f 5,- gaan naar me-
vrouw Bakker. Jan van Gelderdreef
14 te Voorschoten en naar de heer
J. v. d. Hoonaard. Daniel Note-
boomstraat 15 te Noordwijk aan Zee.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
